GÜNEÞ LEKELERÝNÝN AYLIK ORTALAMA SAYISI 23-24 Güneş lekesi çevrimleri etkinliğinin minimum evresi 23-24. GÜNEÞ ÇEVRÝMÝ GÜNEÞ LEKESÝETKÝNLÝÐÝ Ocak, 1996 - Eylül, 2009 200 150 100 50 0 1997 1996 2003 2001 1999 1998 2000 2002 2005 2004 2009 2007 2006 2008 21 Ekim 2001 12 Ekim 2009 GÜNEŞ LEKESİ ÇEVRİMLERİ Güneş lekesi gözlemi yapan bütün istasyonlar Zurich gözlemevinden İsviçreli gökbilimci Rudolf Wolf’un (1816-1893) bulduğu formülle günlük leke sayısını hesaplar (=10g+s). Her istasyon önce leke gruplarını (g) sonra lekeleri (s) sayarak belirlediği günlük değerini web üzerinden “Sunspot Index Data Center”a gönderir (SIDC, Belçika). Veri merkezine gönderilen günlük sayılar bu merkezin önceden her istasyon için belirlediği bir katsayı (k) ile çarpılır (=k(10g+s). Bu işlem merkeze gönderilen bütün gözlemlerin aynı şartlarda yapılmış gibi olmasını sağlamak içindir. SIDC her ay sonunda güneş lekelerinin uluslararası günlük resmi sayısını yayınlar. 400 yıllık Güneş lekesi gözlemi Güneş lekesi gözlemlerini 1610 yılında Galileo kendi yaptığı teleskobuyla Avrupa’da ilk kez başlatır (Thomas Harriot ?). Düzenli günlük gözlemlere 1849 yılında Zurich gözlemevinde başlanmıştır. 21, 22 ve 23. Güneş Çevrimleri GÜNLÜK LEKE SAYISI 400 22. Çevrim 21. Çevrim 23. Çevrim 300 200 100 0 1980 1985 1990 ZAMAN 1995 (G ü n) 2000 2005 2010 21, 22 ve 23. Güneş çevrimlerinin minimum dönemlerinin karşılaştırılması 120 (23 - 24). Çevrimler minimumu 80 21, 22 ve 23. Günes çevrimlerinin minimum senelerinin karsilastirilmasi.. GÜNLÜK LEKE SAYISI 40 0 2007 2008 2009 2010 1997 1998 1987 1988 120 (22 - 23). Çevrimler minimumu 80 40 0 1995 1996 120 (21 - 22). Çevrimler minimumu 80 40 0 1985 1986 Z A M A N (Gün) 2009 yılı Nisan ayı leke sayısı dahil 24. Güneş çevriminin maksimum evresi için resmi tahmin? Güneş’in merkezinde üreyen enerjinin yüzeyini ısıtması Güneş’in yüzeyini ısıtan enerji merkezde üretilerek üst katmanlara taşınmaktadır. Enerji bir molekülden diğerine önce soğurulup sonra salınarak yüzeye yakın bir bölgeye kadar uzun süre radyasyon (ışıma) yoluyla iletilmektedir. Yüzeye yaklaşıldığında, yarıçapın %20’sini kapsayan bir katmanın hemen altında, enerji artık konveksiyon yoluyla taşınmaya başlamaktadır. Konveksiyon bölgesinin tabanında ısınarak yükselen plazma kabarcıkları enerjiyi yüzeye getirmektedir. Plazma ışıyarak ısı yaydıktan sonra soğuyup tekrar aşağıya dönmektedir. Böylece sürekli tekrarlanan mekanik bir hareket oluşmaktadır. Bu mekanizma, güneş lekelerinin oluşmasına neden olan manyetik alanların yaratılmasını sağlamaktadır. Güneş çevrimlerinin oluşum mekanizması 24. Güneş çevriminin ilk lekesi, 4 Ocak 2008 24. Güneş çevrimi etkinliği artmaya başladı mı? 300 23. Güneþ Çevriminin Ýniþ Kolu 1365.6 250 1365.4 80 200 76 1365.2 72 30 1365.0 20 68 10 1368 64 150 0 2008 2009 Zaman ( 13 Günlük kayan ortalama ) Güneþ'in Radyo Akýsý(10.7cm) 100 1366 200 50 Güneþ'in Toplam Iþýnýmý(W/m2) 2002 1364 2003 2004 2005 2006 2007 2008 160 2009 Zaman ( 13 Günlük kayan ortalama ) 120 80 1362 Güneþ Lekesi Sayýsý 40 0 GÜNEÞ LEKELERÝNÝN AYLIK ORTALAMA SAYISI 23-24. GÜNEÞ ÇEVRÝMÝ GÜNEÞ LEKESÝETKÝNLÝÐÝ Ocak, 1996 - Eylül, 2009 200 150 100 50 0 1997 1996 1998 2003 2001 1999 2000 2002 2005 2004 2009 2007 2006 2008 GÜNEÞ LEKE ALANLARININ AYLIK ORTALAMASI 23-24. GÜNEÞ ÇEVRÝMÝ GÜNEÞ LEKESÝETKÝNLÝÐÝ Ocak, 1996 - Eylül, 2009 4000 3000 2000 1000 0 1997 1996 1998 2003 2001 1999 2000 2002 2005 2004 2009 2007 2006 2008 GÜNEÞ PATLAMALARININ AYLIK SAYISI 23-24. GÜNEÞ ÇEVRÝMÝ GÜNEÞ PATLAMALARI ETKÝNLÝÐÝ Ocak, 1996 - Eylül, 2009 400 X, ýþýnýmýyayýnlayan Güneþ Patlamalarý C,M,X sýnýfýGüneþ patlamalarý X sýnýfýpatlama gözlenen aylar 300 200 100 0 1999 1997 1996 1998 2003 2001 2000 2002 2007 2005 2004 2006 2009 2008 Süpernova Patlaması Kozmik parçacıklarda önceki çevrimlere göre rekor artış! (Çoğunlukla protonlar ve süpernova patlamalarının ışık hızına ulaştırdığı ağır çekirdekler) Kaynaklar: http://science.nasa.gov/headlines/y2009/29sep_cosmicrays.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2009/03sep_sunspots.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2009/17jun_jetstream.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2009/29may_noaaprediction.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2009/01apr_deepsolarminimum.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2008/07nov_signsoflife.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2008/23sep_solarwind.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2008/30sep_blankyear.htm http://science.nasa.gov/headlines/y2008/11jul_solarcycleupdate.htm http://solarscience.msfc.nasa.gov/SunspotCycle.shtml http://science.nasa.gov/headlines/y2008/10jan_solarcycle24.htm http://www.swpc.noaa.gov/SolarCycle/SC24/index.html