Araştırma Raporu
advertisement
Komite: Silahsızlanma Komitesi – 2030 Roma Sorun: Nükleer Silahların Kontrol Altına Alınması Yazar: Mehmet Haluk OVACIK, Barış Yakut, Nevzat Taşcı Pozisyon: Komite Başkanı, Komite Başkan Yardımcısı, Komite Başkan Yardımcısı Araştırma Raporu Giriş Komitemiz, Birleşmiş Milletler Genel Kurul 1. Komite olup konusu silahsızlanmadır. Komite adı Silahsızlanma Komitesi olarak da geçmektedir. ANMUN 2016’ya özel olarak konusu geliştirilmiş olan komitemiz gelecek zamanlı kurgu komitesi olacaktır ve adı “2030 Roma ”dır. Dünya çapında artan nükleer silahlanma ve ağır sonuçlarının ardından küreselleşmiş nükleer bir kaos havası oluşmuştur. Bunun üzerine Birleşmiş Milletlerin yoğun çabaları sonucunda 2030 yılında, Roma’da özel bir Silahsızlanma Komitesinin toplanmasına karar verilir. Bütün etkenlerin dikkate alınacağı ve karşılıklı işbirliklerin gerçekleştirileceği bir komite sonunda dünya barışına katkıda bulunması beklenen bir Çözüm Protokolü yazılacaktır. Komitemiz kurgu komitesi olacağından siz delegelerin bu Hazırlık Dokümanına dikkatlice çalışması beklenmektedir. Anahtar Kelimeler Nükleer Enerji: Uranyum gibi ağır radyoaktif atomların bir nötronun çarpması ile daha küçük atomlara bölünmesi (fizyon) veya hafif radyoaktif atomların birleşerek daha ağır atomları oluşturması (füzyon) sonucu çok büyük miktarda enerji açığa çıkar. Bu enerjiye nükleer enerji denir. Nükleer Silah:Atıldığı veya kullanıldığı yerde kitlesel yok etme gücüne sahip, atom çekirdeğinin parçalanması ile oluşmuş oldukça güçlü silahlardır. 1945 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Japonya’daki Hiroşima ve Nagazaki’ye attığı iki atom bombasından sonra dünya tarafından tanınan bu silah hızlı bir şekilde diğer ülkelerin de envanterine girmiştir. İlk başta atom bombaları varken zaman ile atomun parçalanmasından elde edilen enerjiyle Hidrojen bombası da yapılmıştır. Nükleer bombalar atıldıkları yere ses, ısı, ışık ve radyasyon yayar. 1 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Atom Bombası: Atom çekirdeğinin parçalanması sonucu kontrolsüz çekirdek tepkimesinin oluşturulması ile elde edilen bir bomba çeşididir. Bu çekirdek tepkimesi oldukça hızlı geliştiğinden ortaya muazzam bir enerji açığa çıkar ve patlama gerçekleşir. Bu patlamayı takiben bir şok dalgası yayılır. Tahribat genel olarak bu şok dalgası yüzünden gerçekleşir. Atom bombasının etkisi 40 km çapındadır ancak çeşitli mühendisliklerle etkisi küçültülebilir veya büyütülebilir. Atom bombasının patlaması için çekirdek tepkimesinin meydana gelmesi gerekmektedir ve bu tepkimenin patlamaya sebep vermesi için belli bir dengesizlik olması gerekir. Çekirdek tepkimesinin bu dengesizliğe ulaşması için kritik adı verilen seviyenin altına inmesi veya üstüne çıkması gerekmektedir. Bu duruma ulaşmak kritik hacim ve kritik kütle ile mümkündür. Atom bombalarına da kritik kütle sağlanacak kadar malzeme konulur. Ancak bu malzeme kritik hacmin meydana gelmemesi için dağınık yerleştirilir. Bir fünye ile tetiklenecek şekilde bekleyen bu malzeme fünye ile tetiklendiğinde bir araya gelir ve kritik hacim sağlanarak kritik kütlenin tepkimeye yol açması sağlanır. Bunun sonucunda kontrolsüz çekirdek tepkimesi yüzünden patlama gerçekleşir. Hidrojen Bombası: Ağır hidrojen atom çekirdeklerinin birleştirilerek helyum elde edildiği termonükleer tepkimeden oluşan bombaya hidrojen bombası denir. NPT: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması(Non-Proliferation Treaty veya NPT) Olayların Zaman Çizelgesi 2016: Birleşmiş Milletler tarafından Dünya’daki şiddet olaylarının arttığı ve nükleer silahlanmanın birçok devlet tarafından caydırıcı silah gücü adı altında arttırılmasına karar verildiği gözlemlendi. 2017: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Andlaşmadaki 3. maddeye göre düzenlenmiş olan Uluslararası Atom Enerji Ajansı tarafından ülkelerin denetlenmesinde zorluklar oluştuğu ve bazı ülkelerin 3. maddeyi ihlal ettiği gözlemlendi. 2018: Bazı ülkelerin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Andlaşmadaki 2. maddeye göre düzenlenmiş olan Nükleer Silah teknolojisinde yardım almamak kuralını ihlal ettiği ve teknoloji satın almaya çalıştığı gözlemlendi. 2 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi 2019: Rusya’nın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Andlaşmadaki 1. maddeye göre düzenlenmiş olan Nükleer Silah teknolojisinin paylaşılmaması kuralını ihlal ettiği ve Nükleer Silah teknolojisini belli anlaşmalar karşılığında sattığı tespit edildi. 2020: Eski bir CIA ajanı olan Peter Olicena tarafından sızdırılan Wikimileaks belgelerinde Rusya’nın yanında Çin, Amerika, Fransa ve Almanya’nın da Nükleer Silah teknolojisi sattığı tespit edildi. Belgede aynı zamanda Nükleer Silah teknolojisi alan ülkeler de bulunmaktadır. 2020: CIA başkanı John OwenBrennan basına sızan Wikimileaks belgelerinin doğru olduğunu kabul ettikten sonra istifa etti. 2020: Eski CIA başkanı John OwenBrennan evinde ölü bulundu. Adli rapora göre John OwenBrennan intihar etti. 2021: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşma geçerliliğini yitirdi. 2021: Birleşmiş Milletler ’in yayınladığı bir raporda ülkelerin Nükleer Silahlanma oranları gün yüzüne çıktı. Oluşan risk tablosunun birçok ülkede korku ve kargaşa ortamı oluşturması sonucunda Misakı Nükleer Antlaşması dünyadaki ülkelerce imzalandı. Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Andlaşmayı imzalamayan Güney Sudan bu seferki anlaşmayı imzalarken Hindistan, İsrail ve Pakistan bu anlaşmayı da imzalamadı. Önceki Antlaşmadan sonradan çekilen Kuzey Kore ise Misakı Nükleer Antlaşmasını direkt imzalamadı. 2022: Türkiye’deki İncirlik Üssünden IŞİD tarafından 3 adet nükleer silah(B61) çalındı. 2023: IŞİD tarafından Mısır’ın İskenderiye limanında B61 Tipi Nükleer bombası patlatıldı. Patlama sonucunda 6.5 km çapta 830.090 sayıda insan öldü. 2024: Güney Kore ve Kuzey Kore arasında fiili savaş başladı. 2027: Amerika Birleşik Devletleri’nin desteği ile süren 3 yıllık savaşın ardından alınan muharebe galibiyetleri ile Güney Kore savaşı sonlandıracak güce ulaştı. Birlikler, Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’a kadar ilerledi. Kaybedeceğini anlayan Kim Joung-un Kuzey Kore lideri elindeki tüm füze başlıklarını Güney Kore’ye ateşledi ve Güney Kore’de biri nükleer biri normal olmak üzere iki tane patlama gerçekleşti. Seul ve 3 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Incheon şehirlerinde gerçekleşen patlamalarda toplam 1.064.078 insan öldü. 2028: Kuzey Kore’nin yıkılmasının ardından ülkeyi modern dünyaya adapte etmek ve halkın refahını sağlamak amacıyla yeni bir yönetim heyeti oluşturuldu. Bu heyette: i) Kuzey Kore halkını temsilen bir temsilci, ii) Güney Kore’den bir temsilci, iii) Amerika Birleşik Devletleri’nden bir temsilci, iv) Çin Halk Cumhuriyeti’nden bir temsilci, v) Japonya’dan bir temsilci bulunmaktaydı. 2028: Dağılan Kuzey Kore’den kaçan bir Nükleer Başlıklı Denizaltı, Nihon No Fukushi Ryodan’ın (Milli Japonya İntikam Tugay’ının) eline geçti. 2029: Nihon No Fukushi Ryodan, bir yıllık bir planın ardından Hawaii’de Nükleer intihar saldırısı düzenledi. 2030: Birleşmiş Milletler daveti ile Eylül ayında Roma’da Silahsızlanma Komitesi gerçekleştirilir. Antlaşmalar ve Olaylar Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması(Non-Proliferation Treaty veya NPT): (Antlaşmayı imzalayan ülkeler-yeşil, imzalamayan ülkeler-kırmızı) 1 Temmuz 1968’te New York’ta imzalanmıştır. 5 Mart 1970’te ise yürürlüğe girmiştir. Toplam imzacı devlet sayısı 191’dir. Antlaşma korunma yerleri Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği Hükümetidir. Antlaşma 11 Mayıs 1995’te süresiz olmak üzere uzatılmıştır. Antlaşma İçeriği: 4 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi M A D D E- IAntlaşmaya taraf nükleer silah sahibi her devlet, nükleer silahları veya diğer patlayıcı nükleer araçları ya da bu gibi silahların veya diğer patlayıcı araçların kontrolünü, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak, kime olursa olsun, devretmemeyi, ve nükleer silah sahibi olmayan herhangi bir Devlete, nükleer silahları veya diğer nükleer patlayıcı araçların kontrolünü elde etmesi için herhangi bir şekilde yardım, özendirme veya isteklendirmede bulunmamayı üstlenir. M A D D E - IIAntlaşmaya Taraf nükleer silaha sahip olmayan her Devlet, nükleer silahları veya diğer nükleer patlayıcı araçları yahut bu silahların veya patlayıcı araçların kontrolünü, kimden olursa olsun, doğrudan doğruya veya dolaylı şekilde devralmamayı; nükleer silahları veya diğer patlayıcı nükleer araçları yapmamayı veya başka şekilde elde etmemeyi ve bu silahların veya patlayıcı araçların yapımı için herhangi bir yardım aramamayı veya almamayı üstlenir. M A D D E - III 1. Antlaşmaya taraf nükleer silaha sahip olmayan her Devlet, Uluslar arası Atom enerjisi Ajansı'nın statüsüne ve Ajansın güvenlik denetimi dizgesine uygun olarak, nükleer enerjinin barışçıl amaçla kullanılmasının, nükleer silahlara veya diğer patlayıcı nükleer araçlara saptırılmasını önlemek amacıyla, sadece bu Antlaşma ile üzerine aldığı yükümlülükleri uygulayıp uygulamadığının kanıtlanması amacıyla, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile görüşmeler yoluyla akdedilecek bir anlaşmada belirtilecek güvenlik denetimini kabul etmeyi üstlenir. Bu maddenin gerektirdiği güvenlik denetimi yöntemleri, kaynak ve fisyona uğrayabilen özel madde bakımından hem bu maddelerin herhangi bir ana nükleer tesiste üretimi, işlenmesi veya kullanılması sırasında, hem de böyle bir tesisin dışında bulunduğu sırada uygulanacaktır. Bu maddenin gerektirdiği güvenlik denetimi, anılan devletin egemenliği altındaki toprakları üzerinde veya kendi kontrolü altındaki herhangi bir yerde yürütülen bütün barışçıl nükleer çalışmalarda kullanılan kaynak ve fisyona uğrayabilen özel maddelerin tümüne uygulanacaktır. 2. 2. Antlaşmaya Taraf her Devlet (a) kaynak veya fisyona uğrayabilen özel madde veya (b) fisyona uğrayabilen özel maddenin işlenmesi, kullanılması veya üretimi için özel olarak tasarlanmış veya hazırlanmış cihaz veya maddeyi, kaynak veya fisyona uğrayabilecek özel madde, işbu maddenin gerektirdiği güvenlik denetimine bağlı kılınmadıkça, nükleer silaha sahip olmayan herhangi bir devlete, kullanma amacı barışçıl olsa da, olmasa da, sağlamamayı üstlenir. 3. 3. İşbu maddenin gerektirdiği güvenlik denetimi, Antlaşmasının IV Maddesine uygun biçimde ve işbu madde Hükümleri ve önsözde belirtilen güvenlik denetimi ilkesi uyarınca, nükleer maddenin barışçıl amaçlarla işlenmesi, kullanılması veya üretimine ait nükleer madde ve cihazın uluslararası alışverişi dahil, tarafların iktisadi ve teknolojik gelişmesini veya barışçıl nükleer çalışmalar alanında uluslar arası işbirliğini engellemeyecek şekilde uygulanacaktır. 4. 4. Andlaşmaya Taraf nükleer silah sahibi olmayan Devletler, tek başlarına veya diğer Devletlerle birlikte, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın Statüsüne uygun olarak, bu maddenin gereklerini yerine getirmek üzere, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile anlaşmalar akdedeceklerdir. Sözkonusu anlaşmaların görüşülmesi, bu Andlaşmanın yürürlüğe girmesinden itibaren ilk 180 gün içinde başlayacaktır. Onay veya katılma belgelerini 180 günlük süreden sonra vermiş olan Devletler için sözkonusu anlaşmaların görüşülmeye başlanması, belgelerin sunulma tarihinden sonraya bırakılmayacaktır. Bu anlaşmalar, engeç, görüşülmelerinin başlama tarihini izleyen 18 ay içinde yürürlüğe girecektir. M A D D E - IV 5 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi 5. Bu Andlaşmanın hiçbir hükmü, ayrıcalık gözetmeksizin ve I ve II. Maddelere uygun olarak, Andlaşmaya Taraf olan bütün devletlerin, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla araştırılmasının, üretiminin ve kullanılmasının geliştirilebilmesi için ile ilgili vazgeçilmez haklarını olumsuz biçimde etkiler şekilde yorumlanmayacaktır. 6. 2. Bu Andlaşmaya Taraf bütün Devletler, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanılmasını sağlayacak cihaz madde, bilimsel ve teknolojik bilgilerin mümkün olan en geniş ölçüde alışverişini kolaylaştırmayı üstlenirler ve bu alışverişe katılma hakkına sahiptirler. Bunu gerçekleştirebilecek Andlaşmaya Taraf Devletler, dünyanın kalkınmakta olan bölgelerinin ihtiyaçlarını gereğince gözönünde tutarak, özellikle işbu Andlaşmaya Taraf nükleer silahlara sahip olmayan Devletlerin topraklarında, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla uygulanmasının daha da geliştirilmesine, tek başlarına veya diğer Devletlerle veya uluslararası örgütlerle birlikte, katkıda bulunmak üzere işbirliğini de yapacaklardır. M A D D E- V İşbu Andlaşmaya Taraf her devlet, Andlaşma gereğince, uygun uluslar arası gözlemleme ve uygun uluslar arası yöntemlerle, barışçıl nükleer patlamaların Yararlarını, bu Andlaşmaya Taraf nükleer silahlara sahip olmayan Devletlere ayrıcalık göstermeksizin açık bulundurmayı açık bulundurmayı ve bu gibi Devletlerden, kullanılan patlayıcı araçlar karşılığı alınacak bedeli mümkün olan düşük düzeyde tutmatyı ve arştırma ve geliştirme giderlerini hesaba katmamak için gerekli önlemleri almayı üstlenir. Andlaşmaya Taraf nükleer silah sahibi olmayan devletler bu gibi yararları, özel bir uluslararası anlaşma veya anlaşmalar uyarınca ve nükleer silahlara sahip olmayan Devletlerin yeteri şekilde temsil edildikleri uygun bir uluslararası örgüt aracılığı ile sağlayabileceklerdir. Bu konudaki görüşmeler, Andlaşma yürürlüğe girdikten sonra,mümkün olan en kısa zamanda başlayacaktır. Andlaşmaya taraf nükleer silahlara sahip olmayan devletler, isterlerse ikili anlaşmalara dayanarak da bu faydalardan yararlanabilirler. M A D D E- VIAndlaşmaya Taraf devletlerin her biri, nükleer silah yarışının yakın tarihte durdurulması ve nükleer silahsızlanmaya ilişkin etkili önlemler ile sıkı ve etkili uluslararsı denetim altında genel ve tam silahsızlanmaya ilişkin bir anlaşma akdi için görüşmeleri iyi niyetle yürütmeyi üstlenir. M A D D E - VII Bu Andlaşmanın hiçbir hükmü, herhangi bir devletler grubunun kendi topraklarının nükleer silahlardan tamamiyle arındırılmasını sağlamak amacıyla bölgesel andlaşmalar yapma hakkını etkilemez. M A D D E - VIII 7. Andlaşmaya Taraf herhangi bir Devlet Andlaşmada değişiklikler yapılmasını önerebilir. Önerilen her hangi bir değişikliklik metni saklayıcı Hükümetlere sunulacak, bu Hükümetler de anılan Andlaşmanın bütün taraflarına yazıyla bildireceklerdir. Bunun üzerine, Andlaşmaya Taraf Devletlerden üçte biri veya daha fazlası istediği takdirde, saklayıcı Hükümetler böyle bir değişikliği görüşmek üzere, Andlaşmaya Taraf bütün Devletlerin çağrılacağı bir konferans toplayacaklardır. 8. 2. Bu Andlaşmada yapılacak herhangi bir değişiklik, Andlaşmaya Taraf olan bütün Devletlerin oy çoğunluğu ile kabul edilmeli, bu çoğunlukta, Andlaşmaya Taraf nükleer silah sahibi bütün devletlerin oylarıyla,değişiklik metninin taraflara bildirildiği tarihte Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının Guvernörler meclisi üyesi olan bütün diğer Taraf devletlerin oyları da bulunmalıdır.Değişiklik, değişiklikle ilgili onay belgesini veren her Taraf devlet için, Andlaşmaya Taraf nükleer silahlara sahip bütün Devletler ve değişiklik önerisinin bildirildiği tarihte Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının Guvernörler Meclisi üyesi olan diğer bütün Taraf devletler dahil olmak üzere, bütün Tarafların çoğunluğunun onay belgelerini vermeleri üzerine yürürlüğe girecektir. Bu tarihten sonra diğer 6 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi 9. M A D D E - IX 1. 2. 3. 4. 5. 6. herhangi bir Taraf Devlet bakımından değişiklik, Devletin değişiklikle ilgili onay belgesini verdiği tarihten itibaren yürürlüğe girecektir. 3. Bu Andlaşmanın yürürlüğe girmesinden beş yıl sonra, önsözdeki amaçların ve Andlaşma hükümlerinin uygulama durumunu saptamak amacıyla Andlaşmanın işleyişini gözden geçirmek üzere İsviçre'nin cenevre şehrinde Andlaşmaya taraf devletlerin katılacağı bir konferans toplanacaktır. Bundan sonra, beş yıllık aralarla Andlaşmaya taraf Devletlerin çoğunluğu yine Andlaşmanın işleyişinin gözden geçirilmesi amacıyla, saklayıcı Hükümetlere bir öneride bulunarak yeni konferanslar toplanmasını sağlayabilirler. Bu Andlaşma, imza için bütün Devletlere açık olacaktır. İş bu Maddenin üçüncü fıkrasına göre, yürürlüğe girmesinden önce imzalamayan herhangi bir devlet Andlaşmaya herhangi bir zamanda katılabilir. 2. Bu Andlaşma, Andlaşmayı imzalamış Devletlerin onayından geçecektir. Onay ve katılma belgeleri, işbu Andlaşmada Saklayıcı Hükümetler olarak belirlenen Amerika Birleşik Devletleri, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümetlerine verilecektir. 3. Bu Andlaşma, Hükümetleri Saklayıcı olarak belirlenmiş Devletlerin ve Andlaşmayı imzalamış bulunan diğer 40 Devletin onaylamasından ve onay belgelerini vermelerinden sonra yürürlüğe girecektir. İşbu Andlaşma bakımından, nükleer silah sahibi Devlet, 1 Ocak 1967 tarihinden önce nükleer bir silah ya da diğer patlayıcı araç yapıp patlatmış olan Devlettir. 4. Onay ve katılma belgelerini Andlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra veren devletler bakımından Andlaşma, onay ve katılma belgelerinin verilme tarihinde yürürlüğe girecektir. 5. Saklayıcı Hükümetler, Andlaşmayı imzalamış ve Andlaşmaya katılmış bulunan bütün devletlere,her bir imza tarihini, her bir onay veya katılma belgesinin verilme tarihlerini, Andlaşmanın yürürlüğe giriş tarihini ve bir konferans toplanması için yapılan istemlerin veya diğer bildirimlerin alınış tarihlerini vakit geçirmeden bildireceklerdir. 6. İşbu Andlaşma, saklayıcı Hükümetlerce Birleşmiş Milletler yasasının 102. Maddesi uyarınca tescil edileceklerdir. M A D D E -X 1. Taraflardan herbiri, ulusal egemenliğini uygulayarak, Andlaşmanın konusuna giren olağan üstü olayların ülkesinin yüksek çıkarlarını tehlikeye düşürdüğüne karar verirse, Andlaşmadan çekilme hakkına sahip olacaktır. Bu durumda, çekilme kararı hakkında, üç ay önceden Andlaşmayı bütün taraflarına ve birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine bildirimde bulunacaklardır. Bu bildirim, Taraf devletin yüksek çıkarlarını tehlikeye sokmuş saydığı olağanüstü olaylar hakkında bir açıklamayı içerecektir. 2. 2. Andlaşmanın yürürlüğe girmesinden yirmibeş yıl sonra, Andlaşmanın süresiz olarak yürürlükte kalıp kalmayacağını veya belirli bir ek süre veya süreler için uzatılıp, uzatılmayacağını kararlaştırmak üzere bir konferans toplanacaktır. Bu karar Andlaşmaya taraf Devletlerin çoğunluğunca alınacaktır. M A D D E -XI İngilizce, Rusça, Fransızca, İspanyolca ve Çin'ce metinleri eşit derecede geçerli olan işbu Andlaşma saklayıcı Hükümetlerin arşivlerinde saklanacaklardır. İşbu Andlaşmanın usulüne uygun olarak onaylanmış nüshaları, Saklayıcı Hükümetler tarafından Andlaşmayı imzalamış ve Andlaşmaya katılmış Devletlerin Hükümetlerine iletilecektir. Bu hususları bildirerek, aşağıda imzaları bulunan yetkili 7 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi temsilciler, Andlaşmayı imzalamışlardır. Bindokuzyüzaltmışsekiz yılının Temmuz ayının birinci günü Londra, Moskova ve Vaşington'da üç nüsha olarak düzenlenmiştir. Ekim 2016 Birleşmiş Milletleri Gözlem Raporu: 2016 yılı itibari ile %40 oranında artan terör ve şiddet olayları son yıllarda hükümetlere kendini daha fazla hissettirmiştir. Terör ile mücadele istikrarlı olarak devam ettirilse de bir türlü terörün bitirilmemesi birçok soruyu da gündeme taşımıştır. Terör örgütlerinin mali destekçileri sorgulanmaya başlanmıştır. Bu araştırmalar ışığında terör örgütlerinin ötesinde mali destekçilere karşı gözdağı vermenin önemi küresel çapta kabul görmüş ve bazı ülkeler bunun nükleer silah yatırımları ile gerçekleşebileceğini iddia etmiştir. Birleşmiş Milletler Nükleer Silahlanmaya tamamen karşıdır. Olası bir Nükleer Silahlanma oranında artış diğer ülkelerin de mücadele edebilir seviyeye gelmek için Nükleer Silaha yatırım yapması anlamına gelmektedir. Nisan 2017 1. Antlaşma İhlalleri Raporu: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşmadaki 3. Maddeye göre, antlaşmayı imzalayan ülkeler Uluslararası Atom Enerji Ajansı tarafından denetlenecektir. Ancak bazı ülkelerin denetlemelerde usulsüzlük yaptığı ve bazı ülkelerin denetlemeleri engellediği tespit edilmiştir. Bu durum denetlemeleri kurallarınca gerçekleştiren ülkeler tarafından tepki görmüştür. Denetlemelerde usulsüzlük yapan ülkeler: Türkiye İran Çin Halk Cumhuriyeti Denetlemeleri engelleyen ülkeler: Suriye Nijerya Şubat 2018 2. Antlaşma İhlalleri Raporu: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşmadaki 2. Maddeye göre, Nükleer Silah teknolojisinde yardım almamak ve yardım talep etmemek kuralını ihlal ettiği gözlemlenen ülkeler oldu. Açık bir şekilde İran’ın Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti’nden Nükleer teknoloji talep ettiği belirlendi. Fakat söz konusu bu iki ülkenin teknoloji paylaşımında bulunup bulunmadığı net değil. İran’ın yanı sıra Ukrayna’nın da Amerika Birleşik Devletleri’nden, Fransa’dan ve 8 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Birleşik Krallık’tan teknoloji talep ettiği bilinmekte ama teknolojiyi tedarik edip edemediği bilinmemekte. Temmuz 2019 3. Antlaşma İhlalleri Raporu: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşmadaki 1. maddeye göre, Nükleer Silah teknolojisinin paylaşılmayacaktır. Ancak Rusya’nın bu kuralı ihlal ettiği ve nükleer Silah teknolojisini belli antlaşmalar karşılığında sattığı tespit edildi. Bulgular İran ile nükleer teknolojiyi paylaşan ülkenin Rusya olduğunu gösteriyor. Rus yetkililer bu duruma itiraz ederken asıl teknoloji satışının Amerika Birleşik Devletleri tarafından gerçekleştirildiğini iddia etti. Ocak 2020 Wikimileaks Belgeleri: Eski bir CIA ajanı olan Peter Olicena tarafından sızdırılan Wikimileaks belgeleri, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşmasının ne boyutta ihlal edildiğini dünya kamuoyuna göstermiş oldu. Belgeye göre birçok ülke teknoloji talep etmekte ve birçok ülke nükleer teknolojileri ülkelerindeki ekonomik açıkları kapatmak uğruna satmaktadır. Oluşan karaborsanın herkes tarafından öğrenilmesi diplomatik ilişkilerde birkaç ay aksamaya sebep olacaktır. Belgeye göre nükleer teknoloji satan ülkeler: Amerika Birleşik Devletleri Rusya Çin Halk Cumhuriyeti Birleşik Krallık Fransa Almanya Belgelere rağmen teknolojiyi satan bu ülkeler teknolojiyi paylaşmadıklarını iddia etmekte, birbirlerini suçlamakta ve suçlamaları inkar etmektedirler. Belgelerin sızıntı kaynağı CIA’in yaptığı açıklama: “Rusya hedef tahtası olmamak için kendi suçunu bize atmaya çalışıyor” şeklindeydi. 9 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Şubat 2020 CIA Başkanı - Wikimileaks Belgeleri: (CIA’in logosu) 4 Şubat sabahı CIA Başkanı John OwenBrennan’nın gerçekleştirdiği basın toplantısı gündem oldukça sarstı. CIA Başkanı John OwenBrennan, Wikimileaks belgelerinin gerçek olduğunu ve böylesine büyük riskler taşıyan nükleer silahlar hakkında gizliliğin dünyaya faydası olmadığını söyledi. Hayatının riskte olduğunu ve Wikimileaks belgelerinin ciddiye alınması gerektiğini belirterek istifasını ilan etti. Beyaz Saray sözcüsü David Cerney’ye CIA’ye verdiği hizmetlerden dolayı John OwenBrennan’a teşekkür ederken Wikimileaks belgeleri hakkında yaptığı açıklamaları “Neyin gerçek olduğunu anlamak için bugünlerde sadece kendi ülkemize güvenmeliyiz” şeklinde belirsiz bir açıklama yaptı. Şubat 2020 CIA Başkanı John OwenBrennan Ölü Bulundu: Dünya kamuoyu şok bir haberle sarsıldı. Geçtiğimiz günlerde istifa eden eski CIA Başkanı John OwenBrennan evinde ölü bulundu. Adli rapor intihar olduğunu söylese de Wikimileaks açıklamasının hemen ardından gerçekleşmesi birçok senaryonun da kapısını aralamakta. Bu olaydan sonra Wikimileaks belgeleri dünya kamuoyunda net bir şekilde kabul görmeye başladı. Mayıs 2021 Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşma Geçerliliğini Yitirdi: Ortaya çıkan ihlaller ve belgelerin ardından ülkeler tek tek antlaşmadan imzasını çekmeye ve diğer ülkelerin üstünlüğüyle baş edebilme, savunma yapılarını güçlendirebilme adına nükleer silah yatırımları yapmaya başladı. Bu durum barış örgütleri ve Birleşmiş Milletler tarafından endişe ile takip edilirken uluslararası psikoloji enstitüler ise birçok ülkede insanların psikolojisinde nükleer endişeden ötürü bozulma bulgularına rastladığını açıkladı. 10 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Haziran 2021 Nükleer Silahlanma Raporu: Üzülerek bildirmek isteriz ki Birleşmiş Milletler olarak gördüğümüz tablo korkutucu. Geçtiğimiz yıllarda yaşanan terör olayları ve takiben gerçekleşen nükleer silahlanma rekabeti bambaşka bir nükleer teçhizat verisi ortaya çıkardı. Araştırma komisyonumuzun gerçekleştirmiş olduğu incelemeler sonucunda Nükleer Silah teknolojisi satışları ve nükleer başlık sayıları tespit edilmiştir. Aşağıda komisyonumuz tarafından tespit edilebilmiş olan satışlar ve başlık sayılarını bulabilirsiniz: Rusya’dan İran’a: (50 milyar dolarlık anlaşma) a) Nükleer bomba teknolojisi b) 2 atom bombası başlığı Amerika Birleşik Devletleri’nden Suudi Arabistan’a (65 milyar dolarlık anlaşma) a) Nükleer teknoloji b) 2 atom bombası Birleşik Krallık’tan Mısır’a (20 milyar dolarlık anlaşma) a) 1 Nükleer bomba Çin Halk Cumhuriyeti’nden Kuzey Kore’ye: (Anlaşmaya ulaşılamadı) a) Uzun menzilli roket teknolojisi b) 4 Nükleer bomba Hindistan’dan adı bilinmeyen Silah Tüccarına (80 milyar dolar civarı olduğu tahmin edilmekte) a) Nükleer teknoloji: Diğer ülkelere nükleer teknolojinin bu ve tespit edilemeyen buna benzer satışlardan kaynakladığını düşünülmekte. Şu an elinde nükleer teknoloji veya silahı bulunduran devletler(tespit edilenler): 1. Amerika Birleşik Devletleri 2. Çin Halk Cumuriyeti 3. Birleşik Krallık 4. Fransa 5. Almanya 6. Rusya 7. Hindistan 8. İsrail 9. Kuzey Kore 11 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi 10.Japonya 11.İran 12.Pakistan 13.İtalya 14.Türkiye 15.Fransa 16.Almanya 17.Rusya 18.İsrail 19.Suriye 20.Güney Kore 21.Mısır 22.Suudi Arabistan 23.İspanya 24.Belçika 25.Hollanda 26.Ukrayna 27.Polonya Kamuoyunun bilgisine sunulur. BM Araştırma Komisyonu Ağustos 2021 Misakı Nükleer Antlaşması: Haziran ayında ortaya çıkan Nükleer Silahlanma Raporunun ardından endişelerini basın toplantılarıyla dile getiren dünya liderleri halklarının da baskısıyla ortak bir antlaşma imzalamaya karar verdi. Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Andlaşmayı imzalamayan Güney Sudan bu seferki anlaşmayı imzalarken Hindistan, İsrail ve Pakistan bu anlaşmayı da imzalamadı. Önceki Antlaşmadan sonradan çekilen Kuzey Kore ise Misakı Nükleer Antlaşmasını direkt imzalamadı. Etkisi ve riski oldukça yüksek olan nükleer alanındaki tüm paylaşımların ve işlemlerin daha saydam bir ortamda gerçekleştirilmesi, verilerin yeniden Birleşmiş Milletlere bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile paylaşılması kararlaştırıldı. Misakı Nükleer Antlaşması maddelerine göre: Silah seviyesinde nükleer teknoloji bilgisi paylaşılmayacak. 12 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Nükleer enerji teknolojisinin silahlandırmaya yönelik araştırma konusu edinilmesi yasaklanacak. Nükleer başlık satışı gibi bir olay mümkün olmayacak. Herhangi bir başlık patlamasından başlığın üreticisi olan ülke sorumlu tutulacak. Ülkelerin toplu işbirliği ile nükleer silahlanmanın tamamen kaldırılması ele alınacak. Nükleer teknoloji üzerinde çalışan akademisyenlerin yurtdışında 6 aydan fazla nükleer çalışma gerçekleştirilmesi yasaklanacak. Ülkeler düzenli olarak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile Nükleer verilerini paylaşacak. Kasım 2022 İncirlik Üssü IŞİD Operasyonu: Tarihe geçen büyük fiyasko. Türkiye içerisinde örgütlenen IŞİD militanları tarihe geçen büyük bir operasyon gerçekleştirdi. Kimin tarafından desteklendiği bilinmeyen militanlar İncirlik üssüne gizlenmiş bir şekilde girerek 3 nükleer silah(B61) çaldı. Olay dünya çapında ses getirirken bütün ülkelerde güvenlik en üst seviyeye çıkarıldı. Batılı ülkeler Türkiye’yi suçlarken Türkiye İncirlik üssünün Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri ile paylaşıldığını, tek suçun kendisinde olmadığını iddia etmekte. Bütün bu tartışmaların ötesinde çalınan 3 B61 tipi nükleer silahın akıbeti bilinmemekte ve birçok ülke ortak operasyon gerçekleştirme kararı almış bulunmakta. Amerikalı heyetin incelemeleri sonucunda başlıkların 1 hafta önce çalındığı ve yerlerine sahtelerinin konduğu tespit edildi bu yüzden çok büyük risklerin kapıda olduğu acil bir bildiriyle kamuoyuna ve devletlere bildirildi. Mayıs 2023 Kanlı İskenderiye Saldırısı: Dünya çapında 7 günlük yas ilan edildi. Birleşmiş Milletler üyesi bütün ülkeler kınama ve geçmiş olsun bildirgesi yayınladı. IŞİD tarafından Mısır’ın İskenderiye limanında B61 bombası patlatıldı. Patlama sonucunda 6.5 km çapta 830.090 insan öldü. Kasım 2022’de İncirlik üssünden çalınan başlıklardan 2 tanesi operasyonla geri alınmış olsa da kayıp olan başlık kendisini çok acı bir şekilde gösterdi. Suriye’den deniz yoluyla İskenderiye’ye gelen başlığın limandaki konteynırlarda 6 ay saklandığı tahmin edilmekte. Yaralarını sarmaya çalışan 13 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Mısır’a dünyanın dört bir yanından yardım yağarken Mısır içerisinde belli bir kesimin Suriye’ye nükleer bomba atılması gibi uç talepleri her geçen gün sesini arttırmakla beraber Birleşmiş Milletler ‘in ülkeler üzerindeki nükleer kurallara yönelik baskısı da artmaktadır. Misakı Nükleer Antlaşmasına göre nükleer başlığın sahibi sorumluluk almak zorundadır. Halen devam eden davalara rağmen Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye devletlerinden hiçbiri sorumluluk almamaktadır. Nato konuya sessiz kalırken Birleşmiş Milletlerin temennisi nükleer başlığın sorumlusunun netleşmesi ve Mısır’a tazminat ödemesidir. *İskenderiye’ye yapılan saldırının harita görüntüsü Mayıs 2024Kuzey Kore – Güney Kore Arasında Savaş Başladı: Dünya 5 Mayısa tamamen farklı bir şekilde uyandı. Uzun süredir karşılıklı misillemelerin yapıldığı Kuzey Kore – Güney Kore sınır hattında sabah 03:17 sularında Kuzey Kore’nin misillemesi sınır hattını Musudan balistik füzesiyle aşarak 427 bin nüfuslu Paju şehrini vurdu. Yaklaşık 1.4 km yarıçapında alanı tesir eden füze 82.357 insanın ölümüne sebep oldu. Kuzey Kore lideri Kim Joung-un’un bu seviyede bir misillemesi beklenmezken Güney Kore hava savunma sistemleri tartışma konusu oldu. Bütün bunları geride bırakan gelişme ise sabah 06:32’de Güney Kore’nin Kuzey Kore’ye savaş ilan ederek 3 yıl sürecek olan Büyük Paju Savaşını başlatmış olmasıdır. 14 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi *Paju/Güney Kore Şubat 2027 Büyük Paju Savaşının Sona Ermesi: Amerika Birleşik Devletleri’nin Güney Kore safında yer alması birçok yönden Kuzey Kore’yi baskı altına almıştır ve Kuzey Kore neredeyse tüm muharebeleri kaybetmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nin Ortadoğudaki USS John C. Stennis uçak gemisini Ümit Burnu çevresinden dolandırıp Hint Okyanusa getirmesi ile Çin’den başka sırtını yaslayacağı alan kalmayan Kuzey Kore neredeyse yenilmek üzeredir. Amerika’nın USS John C. Stennis ile getirdiği uçaklarla Kuzey Kore’nin Nompo, Chodo, Pipagot ve Segot limanlarını kullanılamayacak hale getirmesi gizli destekçi Çin’in de şüpheye düşmesini sağlamıştır. Savaş sonrası Kuzey Kore Yönetim Heyetinde elçi bulundurma ve doğal kaynaklardan yararlanma hakkının teklif edilmesi üzerine Kuzey Kore’den gizli desteklerini tamamen çeken Çin’i kaybeden Kuzey Kore yenileceğini anlamıştır. Ancak son bir koz oynamak isteyen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un kanlı bir planı vardır. Rapor: 14 Şubat sabahı Kuzey Kore başkentine (Pyongyang) kadar gelen Güney Kore güçleri son muharebeyi gerçekleştirerek savaşı bitirecekti. Kuzey Kore lideri Kim Joung-un’un talimatı ile hazırlanmış nükleer ve balistik füzeler olmak üzere 74 başlık ateşlendi.74 başlığın 72’si hava savunma ve merkezi kontrol sistemlerince imha edildi. Maalesef Seul Musudan balistik füzesiyle vurulurken Incheon küçük 15 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi atom başlıklı bir füze tarafından vuruldu. Seul’de 213.336 insan ölürken Incheon’da 850.742 insan öldü. Sakat kalan ve radyasyondan etkilenenler milyonlarla ifade ediliyor. Kuzey Kore lideri Kim Joung-un’un intihar ederek kendini yaktırdığı belirtildi. *Seul’u vuran bombanın tesir alanı. *Incheon’un etkilenen bölgelerini gösteren harita. 16 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Ocak 2028 Kuzey Kore Yönetim Heyeti Oluşturuldu: Bir yıl süren askeri teçhizatların imha edilmesi, komünist rejimin izlerinin silinmesi ve savaş yaralarının sarılmasının ardından Kuzey Kore’de yeniden refah ortamını oluşturmak için Kuzey Kore Yönetim Heyeti oluşturuldu. Bu heyette: 1. Kuzey Kore halkını temsilen bir temsilci, 2. Güney Kore’den bir temsilci, 3. Amerika Birleşik Devletleri’nden bir temsilci, 4. Çin Halk Cumhuriyeti’nden bir temsilci, 5. Japonya’dan bir temsilci bulunmaktaydı. Nisan 2028 Nihon No Fukushi Ryodan: 1950’de Japonya’da gizli bir örgüt olarak kurulan Nihon No Fukushi Ryodan, Milli Japonya İntikam Tugay’ı demektir. Mutlak amacı Japonya’yı aşağılayan ülkelerden intikam almaktır ve en büyük hedefi 1945’te Hiroşima ve Nagazaki’ye atom bombaları atan Amerika Birleşik Devletleri’dir. İntikam alabilecek yapıya ulaşmak için öncelikle devlet içerisinde güç elde etmeyi planlamış olan örgüt, 2025 itibari ile ülkenin birçok generaline ve yöneticisine sahip durumdadır. İntikam için fırsat kollamaktadır. Gelişme: Şubat 2027’de dağılan Kuzey Kore’den Japonya’ya kaçan bir Nükleer Başlıklı Denizaltı, Nihon No Fukushi Ryodan’ın (Milli Japonya İntikam Tugay’ının) eline geçti. Denizaltını kayıtlara geçirmeyen örgüt, kayıt dışı nükleer silah ile mutlak bir saldırı planlamaya karar verdi. Ağustos 2029 Hawaii Nükleer Saldırısı: 1 yıllık planlamaların ardından Amerika Birleşik Devletleri ana kıtasının çok iyi korunduğuna karar veren Nihon No Fukushi Ryodan örgütü onun yerin ABD toprakları olarak sayılan Hawaii’ye saldırı gerçekleştirmeye karar verir. Fırlatılan nükleer başlığın tespit edileceğine karar verilip fırlatmak yerine denizaltı ile gizlice gidip kamikaze saldırı gerçekleştirmeye karar verirler. Type-033(Romeo)sınıfı olan denizaltı için 45 kişilik mürettebat toplanır. Büyük Çocuk adı verilen atom bombası ile birlikte Hawaii’ye yola çıkılır. 28 Ağustos akşam saat 22:39’da Honolulu açıklarında atom bombası patlatılır ve gece gündüze döner. Yaklaşık 17 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi ölü sayısı 370.000 insan olarak tahmin edilmekle beraber tam ölü sayısı halen tespit edilememiştir. Bu saldırı sonrasında ilk 1 ay boyunca failler tespit edilemezken, Nihon No Fukushi örgütünün başkanı bir intihar videosunda bütün planı itiraf ederek intihar eder. Bunun üzerinde Amerika birleşik Devletleri sert bir şekilde Japonya’yı suçlar. Ancak Japon hükümeti bu yapının kendisinden bağımsız olduğunu ileri sürer. Bu tartışma halen sürmektedir. İki ülkede anlaşmak istemekte, Amerika Birleşik Devletleri suçluların iadesi ile 80 Milyar dolar tazminat isterken Japonya sadece suçluların yargılanıp suçlu çıkması durumunda teslim edilebileceğini ancak tüm suçluların mutlaka Japonya mahkemesine çıkması gerektiğini ileri sürmektedir. Yargı sürecinin 2 yıl sürebileceği konuşulmaktadır. Tazminata ise 30 Milyar dolara kadar pozitif bakmaktadır. *Hawaii Saldırısının etkilediği alan Eylül 2030 Roma Silahsızlanma Komitesi: Birleşmiş Milletler daveti ile Eylül ayında Roma’da Silahsızlanma Komitesi gerçekleştirilir. 18 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Taraflar ve Görüşleri Çin Halk Cumhuriyeti: "Çin kendini korumak için karşı-saldırı prensiplerini ve nükleer silahların sınırlı gelişimini savunmaktadır. Ayrıca, ulusal güvenlik gerekliliklerini karşılayabilecek nitelikte esnek ve etkin bir nükleer güç oluşturmayı hedeflemektedir. Çin, nükleer silahlarının güvenilirliğini ve güvenliğini sağlamaya ve inandırıcı bir nükleer caydırıcılık gücüne sahip olmaya çalışmaktadır." 2016 yılında ABD'nin Güney Çin Denizi'ne savaş gemilerini getirmesinin ardından, Çin Halk Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'na nükleer silah taşıyan denizaltı göndereceğini açıkladı. Artan ABD ve Kuzey Kore tehdidine karşın nükleer endüstrisine hız kazandıran Çin Halk Cumhuriyeti 2020 yılındaki nükleer güç sıralamasında Fransa ve Birleşik Krallığı geride bırakarak 3.sıraya yerleşti. 2023'teki İncirlik krizi ve Mısır'ın İskenderiye kentine düzenlenen nükleer saldırının sorumlusu olarak Türkiye ve ABD'yi gösteren Çin Halk Cumhuriyeti kendi sınırlarına yapılacak bir saldırıya misliyle karşılık verileceğini yineledi. 2024'te Kuzey Kore ve Güney Kore arasındaki savaşta yükselen nükleer tehlikeye karşı sınırlarını ve Güney Çin Denizin’ de yapımı tamamlanan yapay adasını nükleer füzelerle silahlandırmaya başladı. 2026 yılında Kuzey Kore'nin nükleer silah kullanmasının ardından ülke genelinde olağanüstü hal ilan etti. Savaşın sonunda Kuzey Kore'yi silahsızlandıracak BM komisyonuna üye beş ana ülkesinden biri oldu. 2029 yılında Japon İntikam Tugayı (Nihon no fukushū ryodan) tarafından düzenlenen Hawaii saldırısının ardından Japonya'ya da Kuzey Kore'ye olduğu gibi müdahale edilmesini isteyen ABD'ye karşı Japonya'nın suçsuz olduğunu iddia etti ve bu tasarının karşısında oldu. 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Hindistan İlk nükleer çalışmalarına 1936 yılında başlayan Hindistan, bölgesinde bağımsız bir güç olabilmek için çareyi nükleer silahlarda bulmuştur. Bir yandan büyüyen Çin ekonomisi ve nükleer tehlikesiyle karşı karşıya kalan Hindistan diğer yandan düşmanı Pakistan'a karşı caydırıcı olabilmek için o yıllardaki düşük ekonomisine karşın nükleer silahlanma hırsından ödün vermemiştir. Şu anda Dünya'nın en büyük beş nükleer gücünden biridir. 2021 yılında imzalanan Misakı Nükleer Anlaşmasını imzalamamıştır. 19 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi 2029'a kadar yaşanan terör saldırıları ve savaşları nükleer silahlanması için bahane olarak gösteren Hindistan bölgesinde Pakistan ile girdiği rekabet dışında aktif bir rol oynayamamıştır. Hindistan 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma Komitesi'nde yer alacak. Pakistan Hindistan ile süregelen rekabeti ve savaşında farkı kapatmayı nükleer enerjide arayan Pakistan Dünya'nın içinde bulunduğu durumda her zaman yaptığını yaparak çareyi nükleer santrallerde bulmuş ve enerji açığını kapatmak için hızlı bir şekilde Nükleer Programını tamamlamayı istemektedir. Kendi içindeki ihtiyaçları ve Hindistan’la çekişmekte olan Pakistan son 7 yıldaki saldırılar karşısında masanın herhangi bir tarafında yer bulamadı. Yine de nükleer enerji konusunda Dünya'nın nükleer güçlerinden biri olmaya başlayan Pakistan'ın nükleer konusundaki tutumu aynı zamanda Hindistan'ı ve dolaylı yoldan Çin'i etkileyeceği için önemlidir. Ayrıca dünya devletleri tarafından imzalanan Misakı Nükleer Anlaşmasını imzalamayan 3 ülkeden biridir. Pakistan 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Polonya 2020'den beri yükselen nükleer gerilimden dolayı nükleer çalışmalara hız veren Polonya ilk nükleer santralini 2024 yılında tamamladı günümüzde herhangi bir nükleer silaha sahip değil. 2020 yılında CIA başkanının belgeleri doğrulaması ile ABD’den şeffaflık talebinde bulundu. Son 7 yılda Dünya'da yaşanan 3 nükleer krizden de ciddi şekilde etkilenmedi. 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak Nijerya 2018 yılında nükleer santrale sahip olan Nijerya 2020 yılında dünyada meydana gelen gelişmeler sonucunda nükleer yatırımlarına hız vererek bölgesinde söz sahibi olmayı istemektedir. Gelişmekte olan bir pazar olduğundan dolayı olaylar sırasında net bir yaptırım uygulamayan Nijerya 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak 20 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Sudan 2016 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'yle nükleer enerji antlaşması imzalayan Sudan ilk nükleer reaktörünü 2025 yılında tamamladı. Herhangi bir nükleer silahı bulunmuyor. Misakı nükleer anlaşmasını imzalayarak dünyaya nükleeri barışçıl kullanmak istediğini gösterdi. 2023 yılındaki İskenderiye saldırısı üzerine Mısır ile ticaret hacmini daralttı. Bunun dışında son 7 yılda yaşanan 3 nükleer olaydan da ciddi bir şekilde etkilenmiş değil. Sudan 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak Romanya 50 yılı aşkın süredir nükleer enerji kullanan Romanya enerji ihtiyacının halen çok büyük bir kısmını nükleer enerjiyle karşılamakta. Romanya'nın nükleer silah geliştirme planı Nikolay Çavuşesku rejiminin çökmesiyle birlikte iptal edildi. O günden bugüne kadar herhangi bir nükleer silah çalışması bulunmayan Romanya Son 7 yılda Dünya'da yaşanan 3 nükleer krizden de ciddi şekilde etkilenmedi. 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Ermenistan Ermenistan 2015 yılında enerji ihtiyacının %40 karşıladığı Metsamor nükleer santralini 2026'ya kadar daha kullanacağını açıkladı. Santralin süresi dolmasına rağmen kullanıma devam etmesi çevre ülkelerde endişe uyandırmaktaydı. 2023 olaylarından sonra 11 yıllık programı güvenlik nedeniyle sonlandırıp nükleer santralini kapattı. 2024 yılında Türkiye'de faaliyete geçen Çıldır Gölü yakınlarında kurulmuş Yakut nükleer santrali aleyhine propagandalar yapan Ermenistan İncirlik krizini bahane göstererek Türkiye'nin böylesine riskli bir konumda nükleer santral kurmasının riskli olduğunu dile getirdi. 2023 olaylarının sorumlusunun Türkiye olduğunu iddia eden Ermenistan'ın şu an için nükleer silahı bulunmamakta. 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Ukrayna 26 Nisan 1986 yılındaki nükleer kazanın ardından nükleer güvenliğin önemini ağır şekilde anlayan Ukrayna hala nükleer enerjiyi aktif olarak kullanıyor. Fukushima nükleer santralindeki sızıntının ardından sızıntının önlenmesi için uzmanlığını başvurulan Ukrayna, son 7 yıldaki nükleer 21 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi saldırılarının ardından da Dünya ile nükleer tecrübesini paylaşmaya devam etti. Ukrayna tarafından Rusya nükleer tehdit olarak görülmeye başlanınca yatırımlarını yeniden başlattı. Bu kapsamda Wikimileaks belgelerinde de ismi geçmiş ama olay netlik kazanmamıştır. 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. İsviçre 5 adet nükleer santral bulunduran İsviçre Fukushima faciasının ardından 20192034 arasında nükleer santrallerinin kapatılması kararı aldı. 2023 saldırısına kadar bu santrallerden ikisini kapatan İsviçre 2024 yılında Dünya'nın içinde bulunduğu belirsiz durumu neden göstererek daha fazla nükleer santral yapmayacağını söylese de kalan nükleer santrallerinin süresini de 2040'a kadar uzatmış bulunmakta. Nükleer enerjiyi sadece enerji ihtiyacını gidermek için kullanan ve gelişmeler karşısında barışçıl bir görüntü çizen İsviçre 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Yunanistan Bir nükleer santrale sahip Yunanistan herhangi bir nükleer silahlanma çabasında bulunmamakta. 2020'den beri Türkiye'de bulunan 3 nükleer santralin kendisi için tehlike teşkil ettiğini AB Parlamentosunda dile getiren Yunanistan 2023 saldırısı için de Türkiye'nin sorumsuzluğu ifadesini kullandı. 2023 İskenderiye saldırısının Türkiye'den kaçırılan silahlarla yapılması ve ABD'nin suçlayıcı politikalarını avantaja çevirmek istedi. Türkiye'nin nükleer santral kurmasından ve Rusya ile olan yakınlığından rahatsız ileride bölgede yeni bir nükleer silahlı gücün doğmaması için Türkiye'nin nükleer santrallerinin kapatılmasını istiyor. 2026 ve 2028 saldırıları için herhangi bir yaptım uygulamasa da kırmızı alarma geçen Yunanistan. Daha yeşil ve terörsüz bir Dünya adına elini taşın altına koyabileceğini belirtti. Yunanistan 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. 22 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Bosna Hersek Enerji boşluğunu doldurmak için nükleer enerjiden başka çarelerinin olmadığını belirten Bosna Hersek bu konuda kararlı olsa da herhangi bir somut adımı bulunmamakta. Nükleer saldırıların ardından nükleer santral alt yapı çalışmalarını donduran Bosna Hersek, son 7 yıldaki 3 saldırıdan da önemli bir şekilde etkilenmedi. Bosna Hersek 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Suudi Arabistan Rusya ile 2015'te imzaladığı nükleer santral antlaşmasının ardından 2019 yılında ilk nükleer santralini açtı. 2021 yılında Suudi Arabistan Nükleer politikasında değişikliğe giderek ABD'den teknoloji ve silah alımı gerçekleştiriyor. 2023 yılındaki İskenderiye saldırısının ardından Mısırla sınırlarını geçici bir süre için kapatma kararı aldı. Suudi Arabistan 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Irak Ana enerji kaynağı petrol olan Irak 30 yıl önceye kadar ABD tarafından nükleer silah üretmekle suçlansa da Iraq Survey Group'un hazırladığı Duelfer Raporunda ortaya konulduğu gibi Irak'ta herhangi bir nükleer silah bulunamamıştır. 1991 yılında Saddam Hüseyin tarafından iptal edilen nükleer programdan bu yana herhangi bir bulguya rastlanmadı bugün itibariyle böyle bir programın yeniden başlatılması için gerekli alt yapı da yok olmuştur. Son 7 yılda yaşanan saldırılara karşı gerekli yaptırım uygulayacak gücü olmadığı için tarafsız olarak kalmıştır. Irak bölgede kilit konumuyla 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Brezilya 2016 başında Dünya'nın en çok enerji israf eden 5. ülkesi konumundaki Brezilya daha bilinçli ve kontrollü bir enerji politikası için tercihini nükleerden yana kullanan birçok gelişmekte olan ülkeden biri. 2010 yılında imzaladığı Tahran Deklarasyonu ile birlikte Türkiye ve İran’la nükleer iş birliği içerisine giren Brezilya herhangi bir nükleer silah üretmemekle birlikte konumu itibariyle de son 7 yılda yaşanan 3 büyük nükleer saldırıda masanın herhangi bir tarafında olamamıştır. Brezilya 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. 23 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi İtalya İtalya ülkesinde enerji eylem planları içeriğinde enerji kaynak çeşitliliği yaratılması yoluyla enerji arz güvenliği temini perspektifi bağlamında rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi, nükleer enerji gibi alternatif enerji kaynakları stratejileri arayışı içinde bulunmaktadır. Böylece ithal enerjiye bağımlılığını azaltmak istemektedir. 2010-2030 arasında Dünya ülkelerinin çoğunun aksine nükleer enerjiden vazgeçen ve milyarlarca dolarlık yenilenebilir enerji kaynak yatırımı yapan İtalya nükleersiz bir Dünya olabileceğine dair bir örnek teşkil etmekte. İtalya son 7 yılda yıldaki terör olaylarına karşı duruşu ve barışçıl yaklaşımından dolayı 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'ne de ev sahipliği yapacaktır. İtalya doğal olarak 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Türkiye 3 nükleer reaktöre sahip ve bölgedeki konumu itibariyle kilit taşı ülkelerden biri olmakla beraber 2022 yılındaki İncirlik Askeri Üssü krizinin ardından dış politikada aleyhine söylemler oldukça artmıştır. Misaki Nükleer Antlaşmasına göre tazminatı ödemesi gereken ülke olmadığını iddia etmiştir. Türkiye'deki Akkuyu ve Yakut nükleer santrallerinin kendileri için tehlike oluşturduğunu söyleyen Yunanistan ve Ermenistan 2022 İncirlik krizinin ardından söylemlerin dozunu artırarak Türkiye aleyhine lobi faaliyeti sürdürmüşlerdir. İncirlik Krizinin ardından ABD'nin Türkiye'yi olayların sorumlusu olarak göstermesi ve AB'nin dışlama politikası yüzünden politik yalnızlık çeken Türkiye artan nükleer gerilim ve enerji pazarından kopmamak adına zaten Tahran Deklarasyonu ile nükleer iş birliği içinde olduğu İran ve Rusya'ya yanaşarak bölge ülkesi olma yolunu seçmiştir. İncirlik Krizi ve İskenderiye saldırısının ardından ABD'nin olayda Türkiye'yi öne atması ve AB'nin Türkiye enerji politikalarına karşı tavrı yüzünden tartışmaların ortasında kaldı. İran ve Rusya ile iş birliği içinde kısa sürede üç nükleer santral kuran Türkiye herhangi bir nükleer silah üretimi amacı olmadığını söylese de sahip olduğu askeri ve nükleer alt yapının buna elverişli olması AB ülkelerince şüphe duyulan bir ülke olmasına yol açtı. 2026 yılındaki Güney Kore ve Kuzey Kore arasındaki savaşta ve 2028 Hawaii saldırısında sivil ölümlerinin karşısında olduğunu sert bir dille belirtti. Türkiye 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. 24 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Japonya Herhangi bir nükleer silahlanma yoluna gitmeyen Japonya 2011 yılındaki kazaya kadar enerjisinin %30'unu nükleer santrallerden karşılıyordu. 2011'deki Fukushima nükleer kazasının ardından ülkesinde bulunan 48 reaktörü acil bir şekilde kapatma kararı aldı. 2020 yılına kadar kapattığı nükleer reaktörlerin %60'ını tekrar kullanmaya başlayan Japonya bu süreçte nükleer enerjiye destek vermeye ve başka ülkelere santral kurmaya devam etti. 2029'da kendilerini Japon İntikam Tugayı (Nihon no fukushū ryodan) olarak adlandıran ordu ve devlet içinde yapılanmış radikal milliyetçi grubun Kuzey Kore nükleer denizaltılarıyla Hawaii'yi bombalamasına kadar ki süreçte barış yanlısı bir politika izledi. Kuzey Kore ve Güney Kore arasındaki savaşın bitmesinin ardından Birleşmiş Milletler kararıyla Kuzey Kore'yi nükleer silahlardan arındıracak 5 ülkeden oluşan uluslararası kurulun üyesiydi. 2029'da Japon İntikam Tugayı'nın saldırısından Japonya'yı birinci derecede sorumlu tutan ABD misilleme için harekete geçmek istese de Çin ve Rusya'nın Japonya yanlısı faaliyetleri ve Japonya'nın barışçıl tutumu konuyu 2030'a kadar ertelemeyi başardı. Japonya 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. İran İran nükleer programı 1950'lerde ABD'nin desteğiyle başlatılıp 1979'daki İslam Devrimine kadar sürdü. İslam Devriminin ardından daha düşük bir destekle devam ettirildi. Proje ABD desteğiyle başlatılsa da 1979'daki İslam Devriminin ardından durum tersine döndü. Bölgede güçlü bir devlet istemeyen ABD'ye karşı sürekli güçlenen bir İran ve ABD'nin yakın dostu İsrail'in bu durum karşısındaki kaygıları ABD ve İran'ı iki düşman yapmıştı. 2015 yılında nükleer programına dair görüşmeler son bulmuş ve İran ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin ile anlaşmaya varmıştır. 2023 yılındaki İskenderiye saldırısında ılımlı bir politika izleyen İran bu süreçten sonra Türkiye ile ilişkilerini artırarak devam ettirmiş ve Rusya Türkiye ilişkilerinde kilit rol oynamış ve Türkiye'nin doğusunda yapılacak Yakut Santralin de Rusya ile anlaşılmasında pay sahibi olmuştur. 25 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi İran 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Amerika Birleşik Devletleri Nükleer silahları bir savaşta ilk kez kullanarak tüm dünyanın ilgisini nükleere çeken ABD Nükleer silah bulundurma yetisine sahip ülkelerden birisi. Yaptığı nükleer araştırmalar ve çalışmaların yanı sıra başka ülkelerde de nükleer bulundurarak koruma kalkanı oluşturmaya çalışan ABD sızdırılan Wikimileaks belgeleri ile silah sattığı iddia ediliyor. CIA başkanının şaibeli ölümü ve yaşanan sızdırma haberleri ile bir kez daha gündeme gelen ABD, Hawaii saldırısından ötürü Japonya’dan yüklü miktarda tazminat istemenin yanında suçluların da yargılanmak üzere direkt olarak Amerika Birleşik Devletleri’ne teslim edilmesini istiyor. 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Fransa 1960 yılında ilk nükleer denemelerine başlayan Fransa NPT tarafından Nükleer silah bulundurma yetkisine sahip 5 ülkeden birisidir. Aktif enerji üretiminin %78’ini nükleer santrallerden sağlamaktadır. 2020 yılında ifşa edilen Wikimileaks belgelerinde de nükleer silah sattığı iddia edilmiştir. Halen birçok nükleer silaha ve santrale sahip olan Fransa 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Rusya NPT’nin nükleer silah bulundurma yetkisi verdiği 5 ülkeden birisidir. Nükleer silahlanma konusunda soğuk savaşta ABD ile girdiği mücadele sırasında bilgi birikimi ve çok sayıda silah elde etmiştir. 2019 yılında anlaşmaya aykırı satış gerçekleştirmiş ve İran’a yasak olmasına rağmen silah ve teknoloji satmıştır. 26 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Wikimileaks belgeleri ile birlikte bunlar açığa çıkmış ve açıkça Nükleer teknoloji satmakla suçlanmıştır. Paju savaşının ardından Kuzey Kore Yönetim Heyetinde yer almak istemiş ancak yer alamadığı için heyeti kabul etmemiş, edilmemesi yönünde de yoğun lobi çalışmaları yürütmüştür. Rusya 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Güney Kore Kuzey Kore ile arasındaki savaşta ABD’nin desteği ile kazanan taraf olmayı başaran Güney Kore’de nükleer silah bulunmamakta. 1992 yılına kadar ABD tarafından bulundurulan nükleer silahlar da 1992 yılında geri çekilmiştir. Nükleeri enerji için kullanan bir ülke olmayı tercih eden Güney Kore nükleer savaşlarda/saldırılarda en çok insanını kaybeden ülkelerin başında geliyor. Misaki Nükleer Antlaşmasına göre tazminat talep ederken Kuzey Kore Yönetim Heyeti durumu geçiştirmektedir. Kuzey Kore’nin dünyaya entegrasyonu için oluşturulan heyette de bulunan Güney Kore 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. İsrail 1979 yılında Vela Uydusu tarafından Hint Okyanusunda kaydedilen parlamalardan beri nükleer denemeler yaptığından şüphelenilen İsrail NPT taraftarı değil. Anlaşmalara sıcak bakmayarak şüphe uyandıran İsrail’in çalışmalarının ne düzeyde olduğu ise bilinmiyor ancak İskenderiye’ye yapılan saldırıdan etkilenen İsrail çevresindeki devletlere ve özellikle nükleer silah çaldırdığı için Türkiye ye ateş püskümüştür. İsrail 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. 27 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Kanada Nükleeri enerji üretmek gibi barışçıl amaçlarla kullanan Kanada 1984’e kadar NATO’nun Nükleer silah bulundurduğu ülkelerden birisiydi. Yaşanan gelişmelerden sonra daha barışçıl olma çağrısı yapan Kanada 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Norveç Nükleer santrallere hayır diyen ülkelerin başında gelen Norveç aktif bir Nükleer program uygulamamaktadır. 2020 yılından sonrada dünyaya nükleerden vazgeçme çağrısı yapmıştır. Norveç 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Hollanda Fukushima faciasından sonra yeni santral yapma kararını askıya alan Hollanda’nın aktif olarak sadece bir tane santrali bulunmaktadır. 2033 yılında da onu kapatmayı planlamaktadır. ABD’nin Nükleer silah bulundurduğu NATO üyelerinden birisi olan Hollanda 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. Güney Afrika 22 Eylül 1979’da İsrail’in yaptığı iki denemeye yardımcı olmuştur. Daha sonrasında ise Nükleer silah ve programlarından vazgeçerek 1991 yılında NPT’ye taraf olmuştur. 2024 ve 2025 yıllarında aktif olan iki reaktörünü de kapatmıştır. Güney Afrika 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. 28 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Danimarka 1985’te çıkardığı yasa ile Nükleer santral kurulmasını ülkesinde yasaklamıştır. Yenilenebilir kaynaklara yönelmiş bir ülkedir. Danimarka 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. İzlanda Enerji ihtiyacının tamamını yenilenebilir kaynaklardan elde eden İzlanda nükleer program uygulamamaktadır. Gerçekleşen Nükleer saldırılardan etkilenmemesine rağmen Nükleere karşı taraf almış ve bunu katıldığı her toplantıda deklare etmiştir. İzlanda 2030 yılındaki Roma'da olağanüstü gerçekleştirilecek olan Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik Komitesi'nde yer alacak. İngiltere Aktif olarak nükleer enerji kullanan ve nükleer enerji konusunda yatırımlarını artırarak devam ettirme kararı alan İngiltere tırmanan nükleer gerilimin ardından nükleer savaş başlıklarını yenileme ve artırma politikası gütmüştür. Haziran 2021 nükleer silahlanma raporunda Mısır'a 20 milyar dolarlık nükleer silah teknolojisi sattığı açığa çıktı. 2023 yılındaki İskenderiye saldırısında kullanılan savaş başlıklarının İngiltere'nin de ortak kullanımda olan İncirlik üssünden çıkması konusunda suçlamaları kabul etmeyen ve suçu Türkiye'ye atan İngiltere herhangi bir sorumluluk üstlenmemiştir. Diğer iki nükleer olaydan birinci derecede etkilenmeyen İngiltere 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. Almanya Aktif olarak nükleer enerji kullanan ve AB'nin enerji devleri arasında yer alan Almanya 2022 yılına kadar nükleer santrallerini kapatmak istiyordu. Artan nükleer gerilim ve ülkelerin caydırıcılık adına nükleer silahlara yönelmesinin ardından kapatma politikasından vazgeçen Almanya nükleer 29 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi pazardaki yerini büyütmek adına nükleer silah ve teknoloji çalışmalarına ağırlık verdi. 2020 yılında ortaya çıkan Wikimileaks belgelerinin ardından nükleer teknoloji satışı yaptığı ortaya çıkan Almanya halen nükleer pazardaki en büyük oyunculardan biri. Son 7 yılda yapılan 3 nükleer saldırıdan da etkilenmeyen Almanya, 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. Kuzey Kore SSCB'nin etkisiyle komünizmi benimseyen Kuzey Kore’nin nükleer programı ilk olarak 1956 yılında Sovyet bilim adamları tarafından eğitilen Koreli bilim adamları ve mühendislerin öncülüğünde başladı. Bu tarihten sonra sürekli olarak nükleer silah konusunda Dünya'nın tepkisini çeken ve nükleer tehdit olarak görülen Kuzey Kore nükleer silahsızlanma antlaşmasına karşı net ve reddedici bir tavır sergilemiştir. 2016'dan beri sürekli olarak tırmanan nükleer gerilimin ve birçok ülkenin ihlal ettiği barışçı nükleer politikaların zayıflığından yararlanan Kuzey Kore nükleer silahlanma çalışmalarını artırarak devam etmiştir. 2024 yılında Güney Kore ile ipleri koparan Kuzey Kore savaşı başlattı. Amerika Birleşik Devletleri’nin desteği ile süren 3 yıllık savaşın ardından alınan muharebe galibiyetleri ile Güney Kore savaşı sonlandıracak güce ulaştı. Birlikler, Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’a kadar ilerledi. Kaybedeceğini anlayan Kim Joung-un Kuzey Kore lideri elindeki tüm füze başlıklarını Güney Kore’ye ateşledi ve Güney Kore’de biri nükleer biri normal olmak üzere iki tane patlama gerçekleşti. Seul ve Incheon şehirlerinde gerçekleşen patlamalarda toplam 1.064.078 insan öldü. Nükleer silahların sivillerin üzerinde kullanılmasının ardından dış politikada son desteklerini de yitiren Kuzey Kore tüm çırpınışlarına rağmen savaşı kaybetti ve daha fazla tehdit oluşturmaması ve halkının refahı adına yönetimi uluslararası komisyona devredilen Kuzey Kore 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. 30 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Suriye İç karışıkların ve küresel güçlerin bilek güreşine ev sahipliği yapan Suriye nükleer silah konusunda açık bir pazar konumundadır. İskenderiye saldırısında da üs olarak kullanılan Suriye konumu itibariyle son 20 yılın en sıcak bölgesi. Terör örgütlerinin de aktif rol oynadığı dengeler ve nükleer silahlanma konusundaki ateşleyici neden olması Suriye'yi önemli kılan bir diğer neden. Suriye 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. Mısır Çernobil'in ardından nükleer programını askıya alan Mısır devrimin ardından bölgedeki nükleer oyunculardan biri olmak adına hızlı bir ittifak arayışını tutuştu. Rusya'nın da desteğiyle 4 nükleer santralini hızlı bir şekilde tamamlayan Mısır bölgesinin sıcaklığı bakımından nükleer silah teknoloji arayışına girdi. 2020 yılında İngiltere ile kayıt dışı 20 milyar dolarlık nükleer silah ticareti yaptığı ortaya çıktı. 2023: IŞİD tarafından Mısır’ın İskenderiye limanında B61 tipi nükleer bomba patlatıldı. Patlama sonucunda 6.5 km çapta 830.090 sayıda insan öldü. Saldırının ardından büyük bir yara alan ve ekonomisi neredeyse yerle bir olan Mısır tazminat arayışı içine girmiştir. Uğradığı saldırı sonrası yaraları hala çok taze olan Mısır da2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. Arjantin Rusya ve Çin ile nükleer anlaşması bulunan Arjantin herhangi bir nükleer silah bulundurmamakta, sivil ve temiz enerji hedefiyle nükleer enerji politikasına yapılandıran Arjantin tırmanan nükleer gerilim sonrası herhangi bir şekilde nükleer silah bulundurmamaktadır. Son 7 yıldaki nükleer saldırılardan etkilenmeyen Arjantin 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. 31 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi İspanya Nükleer enerji konusunda en büyük ikilemi yaşayan ülkelerden biri olan İspanya ülkesinin büyük bir kısmını yenilenebilir enerjiyle donatsa da artan nükleer gerilim ve enerjinin piyasasının yeni konumu sonrasında diğer ülkeler gibi nükleer enerjiye ağırlık vermeye başlamamıştır. Herhangi bir nükleer silah bulundurmuyor. Son 7 yılda gerçekleşen 3 nükleer saldırıdan da net bir şekilde etkilenmeyen İspanya 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. Meksika Aktif bir şekilde nükleer enerji kullanan Meksika, nükleer silah konusunda barışçıl ülkeler arasında yer almakta ABD'ye yakınlığı dolayısıyla nükleer silahlanması zaten mümkün olmayan Meksika sadece nükleer enerjiye yatırım yapmaktadır. Son 7 yılda yapılan 3 saldırıdan da birinci derece etkilenmeyen Meksika 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. Kenya Rusya ile nükleer iş birliği içerisinde bulunan Kenya herhangi bir nükleer silaha sahip olmasa da nükleer konusunda en hızlı yol kat eden ülkelerden biridir. Son 7 yılda yaşanan 3 nükleer saldırıdan da etkilenmeyen Kenya nükleer enerji konusunda kendine yetmeyi hedeflemektedir. Kenya 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. İrlanda Nükleer güvenlik ve yatırım açısından sicili en temiz ve örnek teşkil eden ülkelerden biri olan İrlanda'nın herhangi bir nükleer silah üretimi veya ticareti bulunmamaktadır. Dünya'daki gelimeler sonucunda elde etmesi kolaylaşan ve genişleyen nükleer pazarı kendi enerji ihtiyaçları doğrultusunda kullanan İrlanda 2030 yılında Roma'da yapılacak olan Silahsızlanma Komite ‘sinde yer alacak. 32 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Çözüm Önerileri Delegeler bu silahların/programların etkilerini ve zararları hakkında bilgi sahibi olmalı, “Tamamen yasaklanmalı mı, yasaklanırsa nasıl uygulanabilir, yoksa hangi limitler içerisinde izin verilebilir? “ gibi sorulara cevap aramalıdır. Aynı zamanda uluslararası anlaşmaların getirdiği yasak ve uygulamaların gözlemciliği sağlanabilir ve hükümetlerin çalışmaları şeffaflık ilkesine dayanılarak kontrol edilebilir, fakat her devlet buna izin vermemektedir. Uluslararası antlaşmalara olan güvenin nasıl yeniden tesis edileceğini ve bu antlaşmalara uyulması için nasıl bir politika izleneceğini bulmalıdırlar. Dünya kamuoyunda tedirginlik oluşturan ve ülkeleri bu duruma iten caydırıcılık faktörü üzerinde nasıl bir yol izleneceğine karar verilmeli. Nükleer silah kullanımlarının/Nükleer programların daha ağır ekonomik ve politik yaptırımları olabilir. Bu şekilde ülkeler uluslararası hukuk kurallarına riayet etmek hükümlülüğünde kalır ve gelecek kullanımlar önlenebilir, bu durum üzerinde durulmalı. Toplumlar bu silahların zararları hakkında bilgilendirilebilir. Sivil Toplum Örgütleri ve Birleşmiş Milletler organizasyonları bu projelerin düzenlenmesinde rol alabilirler. Toplumlardan devlet yönetimlerine uygulanacak baskı ile Nükleer program uygulayan hükümetler vazgeçirilebilirler. Delegeler yeni hukuki düzenlemeler önerebilir, bu silahların kullanımı/programların uygulanması ile ilgili yasakları düzenleyebilirler. Ek olarak aşağıdaki durumların da Çözüm Protokolü içerisinde sonuca ulaştırılması beklenmektedir: i) Misaki Nükleer Antlaşması doğrultusunda Mısır’a tazminatı kim ödeyecek? ii) Misaki Nükleer Antlaşması doğrultusunda Güney Kore’ye tazminatı kim ödeyecek? iii) Misaki Nükleer Antlaşması doğrultusunda Amerika Birleşik Devletleri’ne Japonya tarafından ne kadar ödenecek? iv) Kuzey Kore Yönetim Heyeti’nin Rusya tarafından ve diğer ülkelerce kabul görmesi sağlanacak mı? v) Kuzey Kore Yönetiminin amacı ve gidişatı nasıl olacak? 33 ANMUN – Roma 2030 Silahsızlanma Komitesi Kaynakça http://disarmament.un.org/treaties/t/npt http://www.edam.org.tr/disarmament/TR/belgeler/NPT.pdf http://www.incirlik.af.mil/ http://www.carloslabs.com/node/16 http://nuclearsecrecy.com/nukemap/ http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/dunyanin-nukleer-gucleri http://www.mfa.gov.tr/silahlarin-kontrolu-ve-silahsizlanma.tr.mfa Yardımcı Sorular Bu bölümdeki soruların cevaplanması ülkenizin politik bakışını ve komitenizdeki konunun içeriğini daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır. Soruların cevaplanmasında internet, kitap, aile, arkadaş, öğretmen vb. yerlerden yardım alabilirsiniz. Soruları cevaplama zorunluluğunuzun olmadığını hatırlatmakla beraber mükemmel bilgiye sahip olmadan da komite çalışmalarına katılabileceğiniz bilmelisiniz. g 1. Ülkenizin bu konu hakkındaki görüşleri nelerdir? 2. Ülkeniz bu konuda nasıl hareket edecektir? 3. Nükleer silah gücü nedir? 4. Caydırıcı güç nedir? 5. Nükleer araştırmalarda şeffaflık ne boyutta olmalıdır? 6. Ülkeniz küresel güvenin ve huzurun sağlanması için ne gibi adımlar atabilir? 34
