Endotoksin-Ekzotoksin

Endotoksin-Ekzotoksin
Dr Gökhan AYGÜN
Enfeksiyon
• Bulaşma
• Adezyon
• Üreme/yayılma/mikrobik ürünler
Toksinler
Enzimler
• İmmun yanıt /İmmunpatogenez (endotoksin)
• Virulans faktörleri regülasyonu
Patojenite adaları
Gram (+) ve (-)
Gram negatif hücre duvarı
Gram-Negative Envelope
Lipopolysaccharide
n
O-antigen
Highly variable
Core
• Heptoses
• Ketodeoxyoctonic acid
Lipid A
• Glucosamine disaccharide
• Beta hydroxy fatty acids
Sepsise giden yol …
B. Akbar John, K.C.A. Jalal, Y.B. Kamaruzzaman and K. Zaleha, 2010. Mechanism
in the Clot Formation of Horseshoe Crab Blood during Bacterial Endotoxin
Invasion. Journal of Applied Sciences, 10: 1930-1936.
Horseshoe crabs have been used in eye research in biomedical
industries for the manufacture of toxin free surgical sutures and for the
development of wound dressings for burn victims. But perhaps most
important is the use of a component of the horseshoe crab’s blood
called Limulus Amebocyte Lysate (LAL), which is indispensable
for the detection of bacterial contamination in drugs and intravenous
devices.
Ekzotoksin etki mekanizması
Membran-Hasarlayan ekzotoksinler
• Birçok bakteri toksini ökaryot
membranında por oluşturarak hücre
hasarına yol açar:
*Streptococcus pyogenes streptolysin O
*Listeria monocytogenes listeriolizin
*S. aureus.alfa toksin
• Bazı toksinler fosfolipaz aktivitesi ile
etki gösterirler
*Clostridium perfringens alfa toksin
LYSIS!
Süperantijen etkili toksinler
• Nonspesifik T-lenfosit aktivasyonu
• Aşırı sitokin sentezi
• Sepsis benzeri tablo (Toksik şok sendromu)
Protein sentezi inhibisyonu
• Protein sentezini engellerler
• Hücre ölümüne yol açarlar
• Reseptör dağılımına bağlı olarak hedef hücreleri
farklılık gösterir.
Bordetella pertussis(boğmaca)
• Adenilat siklaz toksin
* hücrede cAMP seviyelerini yükseltir
• Pertussis toksin
* G proteini ilişkili sinyal iletimini bloklar
Bacillus anthracis (Şarbon)
• Üç alt yapı taşır !
Protektif antijen: hücreye girişi için gerekli
Ödem faktörü: c-AMP artışı
Lethal faktör. Hücre ölümü
Bacillus anthracis (Şarbon)
Şarbon
C. tetani: Tetanoz
Tetanospazmin:
retrograd iletim İnhibitör
nörotransmitter inhibisyonu
(Glisin,GABA,...)
• desendan spastik felç
Tetanoz
C. botulinum: Botulismus
• 7 farklı toksin
• Dönüşümsüz olarak
asetilkolin salınımını
inhibe eder
(gevşek felç)
Botulismus
Ekzotoksinler
• c-AMP artışı ile etkili enterik toksinler
* V.cholera
** ETEC (LT)
*** B.cereus (ishal toksini)
*** ETEC (ST) (c-GMP!!!)
Kolera
Toksoid
• Ekzotoksinin ısı ve formalinle muamelesi
• Toksik etki ortadan kalkar antijenik etki
korunur
• AŞI
* tetanoz
** difteri aşıları
Antitoksin
• Toksine karşı geliştirilen antikor
• Hayvan ya da insan kaynaklı
• Toksin nötralizasyonu
* difteri
** tetanoz
***botulismus
Ekzotoksin yapma yeteneği
aktarılabilir !
• Faj yoluyla (lizojeni)
Difteri
Kızıl
Botulismus
Kolera
EHEC
Ekzotoksin yapma yeteneği
aktarılabilir !
• Plazmidlerle
E.coli…… LT/ST
C.tetani toksinleri
B.anthracis toksini
…….
F+
F-
F+
F-
F+
F+
F+
F+