AB Vatandaşlığı

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA
VATANDAŞLIK
VE
BİREYSEL HAKLAR
VATANDAŞLIK HAKKI (ABA m.8)
Avrupa Birliği Antlaşması’nın 8.maddesiyle AB üyesi
ülkelerin vatandaşlarına AB vatandaşlığı hakkı
tanınmıştır. Buna göre, üye devletlerden herhangi
birinin vatandaşı olan kişiler, buna ilave olarak AB
vatandaşlığını da kazanırlar.
Özellikleri:
1.
2.
3.
AB vatandaşlığı, uluslarüstü bir vatandaşlık
şeklidir.
AB vatandaşlığı, kendi devlet vatandaşlığına ek
(tamamlayıcı) bir vatandaşlıktır.
AB vatandaşlığı, üye devlet vatandaşlığına bağlı bir
vatandaşlıktır. Tek başına kazanılamaz.
AB VATANDAŞLIĞININ
KAZANILMASI



AB vatandaşı olabilmek için, üye
devletlerden herhangi birinin vatandaşı
niteliğine sahip olmak gerekir.
Üye devletler, kimlerin vatandaşlık hakkına
sahip olacağına kendileri karar verirler.
Üye devlet vatandaşlık haklarının
kazanılması ve düzenlenmesinde AB
kurumlarının müdahale yetkisi yoktur.
VATANDAŞLIK HAKKININ
KAPSAMI





Seyahat özgürlüğü, serbest dolaşım ve
yerleşme hakkı
Yerel seçimler ve AP seçimlerinde aday ve oy
kullanma hakkı
AB ülkeleri dışındaki temsilciliklerde diplomatik
korumadan yararlanma hakkı
Toplulukla ilgili konularda ve kişilerin doğrudan
etkilendiği durumlarda AP ve Ombudsman’a
başvuru hakkı
Eşit işleme tabi tutulma hakkı
SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ




AB antlaşmaları ile bireylere (AB vatandaşlarına)
üye devletlere serbestçe girme ve ayrılma hakkını
tanımaktadır.
Üye devletlere girmek isteyen AB vatandaşlarının
kimlik belgesi ibraz etmeleri yeterlidir.
Üye devletlere girişte, vize gerekmemekle birlikte,
yeterince para getirme ve sağlık sigortası yaptırma
zorunluluğu getirilebilir.
Seyahat özgürlüğünün kamu düzeni, kamu sağlığı
ve kamu güvenliği gerekçesiyle sınırlandırılması
mümkündür.
SERBEST DOLAŞIM HAKKI



AB antlaşmaları, üye devletler arasında işçilerin, malların,
sermayenin ve hizmetlerin serbest dolaşım hakkını garanti
altına almıştır.
Serbest dolaşım hakkı, iş, ücret ve işin diğer koşullarıyla ilgili
konularda üye devlet vatandaşları arasında vatandaşlığa
dayanan her türlü ayrımcılığın kaldırılmasını gerektirir.
Serbest dolaşım hakkından yararlanabilecek kişiler:
* İşçiler
* Serbest çalışanlar
* Hizmet üreten ve yararlananlar
* Öğrenciler
* Emekliler
SERBEST DOLAŞIM HAKKININ
SINIRLARI

Kamu düzeni
Toplumsal düzeni bozan veya bu yönde ciddi tehlike oluşturan faaliyetlerde bulunan kişilerin serbest
dolaşımı engellenebilir. Ancak, bu konuda kendi vatandaşlarıyla diğer üye devlet vatandaşlarına eşit
davranma zorunluluğu vardır. Örneğin, yasadışı örgütlere üye olan kişilerin girişine engel olunabilir.

Kamu güvenliği
Ülkenin varlığını doğrudan etkileyen tehditlerden korunmak gayesiyle serbest dolaşım hakkına
kısıtlamalar getirilebilir. Örneğin, Petrol alımının belli bir oranda yerli şirketlerden yapılması zorunluluğu
getirilebileceği gibi, casusluk ve terörizm nedeniyle serbest dolaşım hakkı kısıtlanabilicektir.

Kamu sağlığı
Kamu sağlığının bozulmasını engellemek amacıyla aşağıdaki hastalıklara sahip olan kişilerin serbest
dolaşımı engellenebilir. Sonradan çıkan hastalıklar, sınır dışı etme veya ikamet izninin yenilenmemesine
gerekçe olamaz.
* Karantinaya tabi hastalıklar
* Frengi
* Töberküloz
* Uyuşturucu bağımlılığı
* İleri derecede zihinsel engellilik


Üye Devletlerin Dahili Sorunları
Kamu Sektörü
Kamu hukukundan kaynaklanan yetkiler ve devletin genel çıkarlarının korunması amacıyla düşülen görevlerin
uygulanmasında doğrudan ya da dolaylı olarak yer alan işler kamu sektörüne girer. Örn. Müfettişlik, kamu sektörüne girdiği
halde, hemşirelik ve öğretmenlik girmez.
İŞ ARAMA HAKKI





Birlik içinde işçilerin serbest dolaşımı, kamu
yönetimindeki işler dışında, geçiş döneminin
sonunda (1969 yılından itibaren) başlamıştır.
Kapsamı:
Fiilen sunulan işleri kabul etme
Bu amaçla üye devletlerde serbestçe dolaşma
Ulusal kurallara uygun olarak bir iş tutmak amacıyla
üye devletlerden birinde kalma (6 ay)
Üye devletlerde istihdam edildikten sonra o devlette
ikamet hakkı (5 yıl)
İŞÇİLERE TANINAN
OLANAKLAR

İstihdam önceliği
Üye devlet vatandaşları, işe girme ve işte çalışma koşulları bakımından aynı
önceliğe sahiptir. Bu kuralın tek istisnası, dilbilimiyle ilgili işlerde vatandaşlık
koşulu aranabilmesidir.

Eşit işleme tabi tutulma
Üye devletler, kendi vatandaşı işçilere sağladığı tüm avantajları diğer üye
devletler işçilerine de sağlamakla yükümlüdür.

Sosyal haklardan (ailesiyle birlikte) yararlanma
*
*
*
*
Sosyal yardımlardan yararlanma
Sendikal faaliyette bulunabilme
Konut yardımı alabilme
İşçi ailelerinin vatandaşlığına bakılmaması
TÜRK İŞÇİLERİN DURUMU


AB ile yapılan 1963 tarihli Ankara
Antlaşmasıyla Türk işçilere serbest
dolaşım hakkı tanınmıştır.
Ekonomik faaliyette bulunan Türk
vatandaşları AB içerisinde seyahat
özgürlüğüne sahiptirler.