KAS, EKSTREMİTE ve İSKELET SİSTEMİ MUAYENESİ

KAS, EKSTREMİTE ve İSKELET SİSTEMİ MUAYENESİ
KAS, EKSTREMİTELER ve İSKELET SİSTEMİ
•
Bu sistemlerin muayenesi diğer sistemlerle birlikte değerlendirilir.
•
Muayenede 3 yöntem
•
İnspeksiyon
•
Palpasyon
•
Kas gücü ve hareket genişliğin in değerlendirilmesi
KASLAR
Kasların muayenesinde;
 Kasların gucu
 Kasların kitlesi ve
 Kasların tonusu değerlendirilir.
Bunlarda hastanın;
• Yaşına
• Cinsine
• Yaşam alışkanlıklarına
• Beslenme durumuna göre değişiklik gösterir.
KASLAR MUAYENE
•
Kas kitlesi İnspeksiyon-Palpasyon
–
Atrofi kas kitlesinde azalma (ikinci nöron ve periferik sinir
lezyonlarında)
–
Hipertrofi kas kitlesinin buyumesi (sporcularda)
–
psodohypertrofi primer kas hastalıklarında ve metabolik kas
hastalıklarında (gilikojen depo hastalıgı)
KASLAR MUAYENE
•
Kas tonusu Palpasyon
Eklemlerin pasif hareketlerine karşın kasın gösterdigi direnc olarak tanımlanır
–
Hipotoni Kas tonusunun azalması
1
Bazı metabolik ve degeneratif hastalıklarda
santral ve periferik sinir hastalıklarında görulur.
–
Hipertoni Kas tonusunun artması
–
Spastisite kas gruplarında pasif hareketlere baslangıcta
direnme fakat bir anda acılma
–
Rijidite kas tonusunun cok artması (bazal ganglion hastalıkları)
–
Fasikülasyon
KAS KUVVETİNİN DERECELENDİRİLMESİ
Kas gucunun degerlendirilmesi Sistemik ve Simetrik yapılmalıdır.
•
0 kasılma belirtisi yok
•
1 hafif kasılma belirtisi var eklem hareketi yok
•
2 yer cekimi ortadan kaldırıldıktan sonra tam kas hareketi
•
3 yer cekimine karşı tam kas hareketi
•
4 orta derecede direnc ile birlikte yer cekimine karşı tam kas hareketi
•
5 tam direnc ile birlikte yer cekimine karşı tam kas hareketi
KAS GUCUNUN KAYPI
•
Parezi: Kuvvet kaybı
•
Monoparezi: Bir ekstremitedeki kuvvet kaybı
•
Paraparezi: Her iki alt ekstremitedeki
•
Hemiparezi: Vücudun bir yarısındaki
•
Pleji: Tam kuvvet kaybı olarak tanımlanır.
•
Kuadropleji: Dört ekstremitedeki kuvvet kaybıdır.
İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ
•
İskelet sistemi inspeksyonla asimetri ve deformite yönunden degerlendirilir
•
fonksyon kaybı yonunden araştırılır
•
Travma hikayesi olan çocuklar inspeksiyon sonrasında mutlaka palpe edilmelidir.
•
Palpasyonda lokal duyarlılık, krepitasyon ve şişlik oluşabilir.
2
•
İnspeksiyonda hareket kısıtlılıgı saptanır
İSKELET YAPININ DEGERLENDİRMESİ
KEMİKLERDE SIK KIRILMA
•
Kırıklar travma haricinde kistlere, tümörlere veya sistemik bir hastalığa bağlı
oluşabilir.
 Osteogenezis imperfekta
 Hipofosfatazya
 Fibröz displazi
İSKELET YAPININ DEGERLENDİRMESİ
KEMİKLERDE BÜYÜME VE GENİŞLEME
–
Enfeksiyon
–
Periosteal kanama (Skorbüt)
–
Kemik kist ve tümörleri
–
Kallus formasyonu (Kırık sonrası)
–
A hipervitaminozu
–
Konjenital sifiliz
–
İnfantil kortikal hiperostosis
KEMİK TÜMÖRLERİ
•
Patolojik kemik kırıklarına neden olabilir.
•
En sık görülen malign kemik tümörü osteosarkomdur.
•
Benign kemik tümörü ise osteokondromdur
OSTEOMYELİT
•
Kemik dokusunun iltihabı demektir.
•
Genellikle stafilokoklara bağlı gelişir.
•
Uzun kemiklerin metafizinde oluşur.
•
Tbc, sifiliz gibi spesifik etkenlerlede gelişebilir.
•
Radyolojik bulgular 2-3 hafta sonra çıkar.
•
Komşu deride ödem, hiperemi, hassasiyet oluşur.
3
SKORBÜT
•
C vitamini eksikliğinde kemikler palpasyonla ağrılıdır.
•
Hasta ağrı nedeniyle kurbağavari, alt ekstremiteler fleksiyonda sırtüstü yatar.
•
Psödoparalizi: Ağrı nedeniyle bu hastalar alt ekstremitelerini hareket ettirmezler
EKLEMLER
•
Eklemler vücut hareketlerinin yapılabilmesini sağlayan kemiklerin bağlantı yerleridir.
•
Anatomik yapılarına göre
1. Sinoviyal Eklemler
2. Kartilaginöz eklemler
3. Fibröz eklemler
Eklemlerin muayenesi simetrik karşılaştırmalı yapılmalıdır.
1. Hareket kısıtlılığı
2. Üzerlerinde şişlik
3. Kızarıklık
4. Hassasiyet
5. Fluktuasyon
Fonksiyonel;
•
•
1.Evre: Fonksiyonel kusur yok,
•
2.Evre: Kendi işleri için yardımcı araç kullanır.
•
3.Evre: Giyinemez-Yıkanamaz
•
4.Evre: Yatalaktır-Tekerlekli sandalyededir.
Hipermobilite eklemlerde beklenenden daha fazla harekete izin verme durumudur.
1. Ehlers-Danlos send.
2. Marfan send.
3. Lowe send.
4. Primer hiperparatiroidi
5. Morquio send.
Hareket kısıtlılıgı;
4
1. Mukopolisakkaridozlarda
2. Konjenital artrogripozis multipleks
3. Akondroplazi send.
4. Serebral palside
Eklemlerde ağrı birçok nedenle olabilir.
–
Üst solunum yolu enf. (Postenfeksiyöz)
–
Kollajen doku hastalıkları (JRA, ARA, SLE)
–
Parvovirüs enfeksiyonları
–
Allerjik reaksiyonlar
–
Hipermobilite send.
–
Ehler Danlos send
Ağrı muayenesi;
pasif hareket veya ekleme bastırılarak yapılır.
•
–
Grade 1: Muayenede ağrı-İstirahatte yok
–
Grade 2: Muayenede orta derecede ağrı
–
Grade 3: Muayenede şiddetli ağrı vardır.
–
Grade 4: Hekimin muayenesine izin vermeyecek kadar şiddetli ağrı vardır.
Eklemlerde şişlik;
•
Sıvı
•
Kan (Hemartroz: Travma-Hemofili sonucu)
•
Bursaların şişmesi
•
Artrit
•
Eklem şişliği olan hastanın eklem çevresi günlük olarak ölçülmelidir.
•
Fluktasyon şişliğin önemli bir bulgusudur.
Artrit: Eklemin çeşitli nedenlere bağlı inflamasyonudur.
•
Eklemde şişme
•
Duyarlılık
•
Lokal ısı artışı
5
•
Hiperemi
•
Hareket kısıtlılığı
ARTRİT ÇEŞİTLERİ;
•
JRA (Gezici değil, küçük eklemleri)
•
Romatizmal ateş artriti (Gezici tiptedir)
•
Septik artrit (Genellikle monoartriküler)
•
Bağ dokusu hastalıkları (SLE, HSP, Serum hst. Dermatomyozit, skleroderma)
•
Viral kökenli (EMN, Kızamık, Kabakulak)
•
Reiter send: Artrit, konjuktivit, üretrit
•
Nadiren Behçet hst, Sarkoidoz, Psöriazis
EKSTREMİTELER
•
İnspeksiyonla muayene başlar (Yürüyüş)
•
Palpasyonla
–
Nabazanlara
–
Lokal ısı artımına
–
Hassasiyete
–
Krepitasyona
EKSTREMİTE ANOMALİLERİ
•
Hemihipertrofi: Vücut yarısının diğer tarafa göre büyük olmasıdır. (Nörofibromatozis,
Russel-Silver Send., Wilms Tm.)
•
Polidaktili: Parmakların fazla sayıda olması
•
Makrodaktili: El veya ayakta bir veya daha fazla parmağın diğerlerinden daha büyük
olması (Maffucci send, Konjenital lenfödem)
•
Brakiyodaktili:
Parmakların
normalden
kısa
olması
(Turner
send,
Psodohipoparatiroidizm)
•
Sindaktili: İki veya daha fazla parmağın deri veya kemik düzeyinde yapışık olmasıdır.
(Kraniyosinositoz
6
•
Ameliya (Ektromelia): Ekstremitelerden bir veya birkaçını doğuştan yokluğu
•
Fokomeliya: Ekstremitenin proksimal segmentinin oluşmaması
•
Hemimeliya: Ekstremitenin distal kısmını yokluğu
•
Mikromeliya: Ekstremitenin tamamının veya bir kısmının normalden küçük olmasıdır.
ÜST EKSTREMİTE
OMUZ
•
Her yöne geniş ölçülü hareket,
•
Vücudun en geniş hareket yapan eklemi,
•
Çıkıkları sık görülür.
•
İnspeksiyonda; şişlik, deformite, kaslarında fasikülasyon veya atrofiye bakılır.
•
Diğer omuz eklemi ile kıyaslanarak eklem kapsülü içinde efüzyon, önde kabarıklık,
üzerinde hiperemi yönunden degerlendirilir.
•
Erb paralizisi: Yenidoğanda omuz hareketlerinin olmaması
DİRSEK
•
Nötral pozisyonunda ön kol ekstansiyondadır
•
Pronasyon, supinasyon ve fleksiyon yapar
•
Eklemde sıvı toplandığında olekranonun her iki yanındaki çukurlar kaybolur.
•
Tenisçi dirseği: Lateral humeral epikondilit
•
Golfçü dirseği:Medial humeral epikondilit
•
Konjenital ankiloz: Nadir görülür, dirsek hareketleri yoktur.
•
Kubitus valgus açıklığı dışa bakan, kubitus varus açıklığı içe bakan açı oluşması
(Trizomi 8, turner)
ÖN KOL
•
Pronasyon ve supinasyon hareketi kontrol edilmelidir.
•
Radius hipoplazisi-aplazisi diğer kemiklere göre sık, bu hastalarda KVS ve Hematolojik
sistem incelenmelidir.
•
Radiyoulnar sinositozis: Nadirdir, ön kolun pronasyon ve supinasyonu azalmıştır.
7
EL BİLEĞİ
•
Nötral pozisyonda avuç içi aşağı bakmalıdır,
•
Dorsofleksiyon (ekstansiyon), Palmar fleksiyon, Ulnar deviasyon, Radiyal deviasyon,
çepeçevre dödürme hareketleri yapar.
•
Volkmann Kontraktürü: İskemiye bağlı el bileği ve parmaklarda fleksiyon kontraktürü
EL ve PARMAKLAR
•
Muayenede
•
Başparmak diğer parmak uçlarına değdirilir
•
Anahtar- kalem tutturulur
•
Düğme iliklettirilir.
•
Yumruk yaptırılıp açtırılır. (Fleks-Ekstan)
•
Parmaklar açtırılır birleştirilir. (Abduk-Adduk)
•
Klinodaktili: 5. parmağın mediyal veya laterale deviasyonudur. (Down Send)
•
Kampodaktili: Konjenital parmakların kontraktürlü olması
•
Araknodaktili: Parmakların ele oranla uzun olmasıdır.
ALT EKSTREMİTE
KALÇA EKLEMİ
•
Vücudun ikinci büyük eklemidir.
•
Muayenesine hasta odaya girerken başlanır. Çocuklarda topallama;
•
Travma
•
Snovyit
•
Artrit-Artralji
•
Dislokasyon
•
Kırık
•
Perthes Calve Leg hastalığı
•
Hematolojik-Onkolojik nedenler
•
Kollajen doku hastalıkları
KALÇA
8
•
Hareketleri: Fleksiyon, ekstansiyon, addüksiyon, abduksiyon, rotasyon
•
DKÇ en sık rastlanan anomalisidir (Doğuştan).
•
–
Kız çocuklarda 8 kat fazla görülür.
–
Diz düzeyleri farklıdır.
–
Her iki ekstremite uzunluğu farklıdır.
–
Femura eksternal ve internal rotasyon yaptırılır.
–
Ortaloni-Barlov testi DKÇ için yapılır.
Konjenital koksa valga: Femur kollumu ile diyafizi arasındaki açının normalden geniş
olmasıdır.
•
Konjenital koksa vara: Femur boynu ile diyafizi arasındaki açının normalden daha dar
olmasıdır.
DİZ
•
Vücuttaki en büyük eklemdir.
•
Nötral pozisyonu tam ekstansiyonudur.
•
Hiperekstansiyonunda en fazla 5º hareket eder.
•
Daha fazla hareketine genu rekurvarum denir.
•
Muayeneye inspeksiyonla başlanır.
•
Hasta yürürken, otururken, yatarken gözlenir.
•
Eklemde sıvı toplandığında
•
patella yanındaki çukurlar düzleşir.
•
Sıvı fazla ise bombeleşme oluşur
•
Bulge muayenesi: Az miktardaki sıvının tespiti için
•
Patella kırıklarında palpasyonla kırık hattı farkedilir.
•
Med. Çapraz lig. Yıtılmasında dizin iç kısmında ağrı
•
Genu valgum: (> <) X bacak
•
Genu varum: (< >) O bacak
•
Osgood Schlatter Hst: Tuberositaz tibia iltihabı
•
Konj. Patella luksayonu
•
Konj. Patella yokluğu: Nail-patella send., Hiperosteıektazi
9
DİZ
AYAK BİLEĞİ ve AYAK
•
İnspeksiyonla muayeneye başlanır.
•
Deformite, nodül, şişlik kontrol edilir.
•
Palpasyonla ayak bileği ön yüzü, aşil tendonu ve topuk palpe edilir.
•
Sırt üstü yatan bir kimsenin ayağı 20º dorsofleksiton, 50º plantar fleksiyon yapar.
•
Açılarda ağrı varsa eklemde patoloji vardır.
•
Bu bölgede artrit, burkulma, travma, ligament lezyonlarında ağrı olur.
•
Tibiada psodo artroz sık rastlanan anomalidir.
•
Konjenital yokluğu nadirdir
•
Ayak hareketleri
•
Supinasyon, inversiyon, eversiyon
•
Ayak anomalileri
•
konj. Anomaliler içerisinde en sık görülenidir.
•
En sık görüleni pes ekinovarus
•
pes planus-pes kavusda görülen anomalilerdendir.
OMURGA
•
Omurga anomalilerine fizik muayeneden çok radyolojik yöntemlerle tanı konulur.
•
Çocuklarda muayenesi-değerlendirilmesi zordur.
•
Yenidoğanda torasik ve servikal bölgede hafif konveksite vardır.
•
Yürüme ile servikal ve lumbal konkavite oluşur.
•
Baş ve sakrum aynı hizadadır.
•
Omuzlar ve pelvisin heriki yanı aynı seviyededir.
•
Prosessus spinozuslar kalemle işaretlenir yandan ve arkadan bakılarak deformite
araştırılır.
•
Servikal, torakolomber ve sakral vertebra hareketlerine bakılır.
Omurga Hareketlerinde Kısıtlılık;
•
Ankilozan spondilit
•
Tuberküloz spondiliti
•
Disk hernileri
10
•
Travmalar
•
Tetanoz
•
Vertebra osteomyeliti
•
Peritonit
•
Perinefritik apse
•
Menenjit
Boyun Hareketlerinde Kısıtlılık;
•
Yandakilere ek olarak
•
Vertebra kırıkları
•
JRA
•
Tortikoliz
•
Retrofaringeal apse
•
Peritonsiller apse
•
Ekstrapiramidal lezyonlar
OMURGA
Vertebra Anomalileri
•
Vertebral sinositoz: İki veya daha fazla vertebranın birbirine yapışık olmasıdır.
•
Spina bifida: Vertebral arkusların birbiri ile birleşmeyerek açık kalmasıdır.
•
Skolyoz: Omurganın lateral kavislenmesidir.
•
Kifoz: Torakal vertebraların normal konveksliğinin artması, anteroposterior açının
keskinleşmesidir.
•
Gibbus: Lokalize aşırı kifozdur.
•
Lumbar lordoz: Lumbal bölgedeki normal kıvrımın dahada belirginleşmesidir.
11