Artrit Giriş Artrit eklemleri ve kemikleri etkileyen bazı ağrılı

Artrit
Giriş
Artrit eklemleri ve kemikleri etkileyen bazı ağrılı rahatsızlıkları tanımlamak için
kullanılan bir terimdir.
200’den fazla artrit türü vardır. Artritin en yaygın görülen iki türünden biri osteoartrit
diğeri romatoid artrittir. Diğerleri damla hastalığı (gut), lupus ve Reiter
sendromudur. Artrit genelde yaşlılarda görülmekle birlikte, gençleri de
etkileyebilmektedir. Yaklaşık 1000 çocuktan 1’inde artrit görülmektedir.
Osteoartrit, artritin en yaygın görülen biçimidir. Kıkırdak (kemikleriniz arasındaki
esnek, bağ doku) yıpranarak yok olmaya başlar ve bu zaman içinde eklem
yerlerinde kemiklerin sürtünmesinden kaynaklanan şiddetli ağrılara neden olabilir.
Hastalık genellikle elleri, omurgayı, diz ve kalçaları etkiler.
Romatoid artrit genellikle enflamatuar artrit olarak bilinir. Bu daha şiddetli seyreden
ancak daha nadir görülen bir rahatsızlıktır. Vücudun bağışıklık sistemi eklemlere
saldırarak kemik ve kıkırdak dokuyu parçalar. Bu da ağrı ve şişliklere yol açar,
hareket etmenizi zorlaştırabilir.
Belirtiler
Tüm artrit türlerinde görülen belli başlı ortak belirtiler tutukluk, ağrı, şişme ve eklem
hareketlerinin kısıtlanmasıdır.
Osteoartrit genellikle 40-60 yaş arası bireylerde görülür.
Eklemlerde tutukluk ve ağrıyla yavaş yavaş kendini gösterir. Bazen sadece hafif bir
tutukluk hissedebilirsiniz ancak eklemlerinizdeki çatırtılar (krepitasyon), yumrulu
kemik çıkıntıları (özellikle ellerde) ve hizasını kaybetmiş eklemler gibi
rahatsızlıklarınız gelişebilir.
Romatoid artrit nüfusun %1-3’ünü etkiler ve genellikle 30-50 yaşlarında başlar.
Kadınlar erkeklere göre romatoid artritten üç kat daha fazla etkilenir.
Romatoid artrit de genellikle el ve ayak parmakları gibi küçük eklemlerde
başlayarak yavaş yavaş ilerler. Rahatsızlık diğer eklemlerde ağrı, şişkinlik ve
tutukluklara neden olarak hareket etmeyi zorlaştıracak şekilde seyredebilir. Ayrıca
romatoid artrit kendinizi genel olarak kötü ve bitkin hissetmenize de neden olabilir.
Nedenleri
Osteoartritin kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Ailenizde artrit öyküsü varsa
sizde de olması ihtimalinin yüksek olduğuna dair bir teori bulunmakla birlikte,
bunun gerçekliği henüz kanıtlanmamıştır.
Page 1 of 3
Arthritis | Turkish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Ancak, kiloluysanız eklemlerinize fazladan yük bineceği için osteoartrite yakalanma
ihtimaliniz daha yüksektir. Ayrıca spor yaralanması gibi bir nedenle eklemleriniz
önceden zarar görmüşse veya bir gün içinde aynı hareketi defalarca yapıyorsanız,
daha yüksek risk grubundasınız demektir.
Romatoid artrite vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olan bir bağışıklık
sistemi bozukluğu neden olur. Bu genetik olabilir (aile üyelerinden kalıtsal olarak
geçebilir).
Tanı
Artrit tanısı genellikle belirtilere bakılarak ve fizik muayene ile konur. GP’niz size
yaptığınız işi ve eklemlerinizi zorlayabilecek spor gibi düzenli aktivitelerde bulunup
bulunmadığınızı da soracaktır. Ailenizde artrit öyküsü varsa bunu da GP’nize
söylemeniz gerekir.
Röntgen filmi bir eklemde kemikler arasındaki daralan alanı gösterdiği için
osteartrit tanısı koymada özellikle yararlıdır. Röntgen ayrıca söz konusu bölgede
kalsiyumun kemik dokusunda birikerek sertleşmeye neden olduğu kireçlenmelerin
olup olmadığını da gösterebilir.
Bazen artrit tanısı koyabilmek için bilgisayarlı tomografi taraması (BT taraması)
veya manyetik rezonans görüntüleme taraması da (MR taraması) gerekebilir.
Tedavi
Ne kadar kısa zamanda doktora görünürseniz tedavinizden o kadar iyi sonuç
alırsınız.
Artrit hastalarına rahatsızlıklarına yardımcı olmak için verilen birkaç farklı ilaç türü
vardır. Parasetamol gibi analjezikler ağrının dindirilmesine yardımcı olur. İboprofen
gibi non-steroidal anti enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ise enflamasyonun
azaltılmasına yardımcı olur. Ancak uzun süreli olarak yüksek dozlarda alınmaları
halinde, sindirim sorunlarına neden olabilirler. Hastalık modifiye edici
antiromatizmal ilaçlar (DMARD’lar) romatoid artritin ilerlemesinin durdurulmasına
yardımcı olur.
Şiddetli olgularda, hastalıklı eklemin yerine yapay eklem koyulması (artroplasti)
veya yerinden oynamış kemiklerin tekrar yerlerine getirilmesi (osteotomi) gibi bir
ameliyat geçirmeniz gerekebilir.
Ayrıca masaj, hidroterapi (ılık, sığ suda yapılan egzersizler) ve akupunktur (ciltte
seçilen belli noktalara çok ince iğnelerin batırılması) gibi alternatif tedaviler de
mevcuttur. Ancak bu yöntemlerin hepsinin işe yarar olduğu klinik uygulamalarla
kanıtlanmamıştır.
Komplikasyonlar
Page 2 of 3
Arthritis | Turkish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Romatoid artrit iştah kaybına, zayıflamaya, kas ağrılarına ve deri altında yumrulara
(nodüller) neden olabilir. Ayrıca görüş problemlerine, anemiye (kanınızda yeterince
demir olmaması durumu) ve vaskulite (damar iltihabı) neden olabilir.
Artrit tedavilerinden bazılarının başka sorunlara neden olabilecek kimi yan etkileri
mevcuttur. Non-steroid anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) mide ve sindirim
sistemine zarar verebilir ve ayrıca bazı hastalarda böbrek rahatsızlıklarıyla da
ilişkilendirilmiştir. Kortikosteroidler, kemik yoğunluğunuzun azalmasına neden
olarak (osteoporoz) kırık riskinin artmasına ve zona, katarakt ve diyabet gibi
rahatsızlıkların gelişmesine sebep olabilirler.
Artrit uzun vadede şiddetli ağrılara, hareket kaybına ve zaman zaman yürümenin
zorlaşmasına hatta imkânsız hale gelmesine neden olabilir.
Güvenilir çeviri hizmeti
NHS Direct telefon ettiğinizde sadece birkaç dakika içinde pek çok dilde size
güvenilir çevirmenler sağlayabilir.
3 adımlık kılavuzumuzu takip edin:
Adım 1 - NHS Direct’i 0845 4647 numaralı telefondan arayın
Adım 2 – Aramanız yanıtlandığında, kullanmak istediğiniz dili İngilizce
olarak belirtin. NHS Direct’in size ihtiyaç duyduğunuz bilgi ve tavsiyeyi
vermesine yardımcı olacak çevirmene bağlanana kadar hattan ayrılmayın.
Adım 3 – Veya, bir arkadaşınızdan ya da yakınınızdan sizin yerinize arama
yapmasını rica edebilirsiniz. Neden aradığınızı açıklamak üzere bir
çevirmene bağlanana kadar hattan ayrılmayın.
Page 3 of 3
Arthritis | Turkish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008