Virüsler - files.eba.gov.tr

Virüsler
HAZIRLAYAN:
Gıda Teknolojisi Öğretmeni :Emine TAKIM
13.04.2016
Dr. Mustafa Ergün
3
VİRÜSLER
VİRÜSLER
VİRÜSLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
VİRÜSLERİN HÜCRE YAPILARI
NASIL YAŞARLAR
DOĞADA NASIL BULUNURLAR
VİRÜSLERİN ŞEKİLLERİ
VİRÜSLERİN SINIFLANDIRILMASI
VİRÜSLERİN ÇOĞALMASI
BAKTERİYOFAJ
VİRÜSLERİN GIDA ENDÜSTRİSİNDEKİ ÖNEMİ
VİRÜSLERİN KEŞFEDİLMESİ
•
•
•
•
•
•
•
VİRÜSLER DİLİMİZE LATİNCEDEN GELMİŞTİR
VİRÜS=ZEHİR
19.YY SONLARINDA KEŞFEDİLDİ.
LOUİS PASTEUR TARAFINDAN KEŞFEDİLDİ
İLK OLARAK TÜTÜN YAPRAKLARINDA
İLK OLARAK BAKTERİ ZANNEDİLMİŞ
HASTALIKLARIN NEDENİ BAKTERİLER
ZANNEDİLİYORDU.
VİRÜSLERİN
YAŞAMALARI İÇİN
NEYE GEREKSİNİM
VARDIR?
• Başka bir
canlıya
ihtiyaçları
vardır. Yani
mutlak zorunlu
parazitlerdir
VİRÜSLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ






BOYLARI 20-300 nanometre ARASINDA
ELEKTRON MİKROSKOBU İLE GÖRÜLÜR
ORGANEL VE SİTOPLAZMASI YOKTUR.
MUTLAK ZORUNLU PARAZİTTİRLER.
BÜYÜYEMEZ AMA ÇOĞALIRLAR.
HÜCRE DIŞINDA KRİSTALDİRLER.
Cansız kimyasal yapıyım
Sanma ki ben canlıyım
Hücrede olurum canlı
Küçük basit yapılıyım
Önce tutarım hücreyi
Aktarırım bir maddeyi
Kılıfım dışarıda kalır
Çoğaltırım kendini
Parçalarım girdiğim hücreyi
Devam ederim yoluma
Yayılırım tüm vücuduna
Hasta ederim bedenini.
Parazitim parazit
Protein kılıfım kapsit
Ya taşırım RNA
Ya da DNA
Kristalim kristal
Hücre dışında kristal
Hücre içine girdim mi?
Olurum canavar
Cansızım cansız
Ne protein sentezlerim ne de enzim
Bilin bakalım ben kimim?
NASIL YAŞARLAR
• PARAZİT OLARAK YAŞARLAR
• YAŞADIKLARI HÜCREYE KONAKÇI DENİR.
• KONAKÇININ PROTEİN SENTEZİ VE ENERJİ
METABOLİZMASINI ELE GEÇİRİR
• BÖYLECE ÇOĞALMASI İÇİN GEREKLİ ENERJİ
SAĞLANMIŞ OLUR
DOĞADA NASIL BULUNURLAR
• DOĞADA KRİSTAL HALDE BULUNURLAR
• TUZ PARÇASI GİBİ GÖRÜNÜRLER
• AŞIRI SICAK VE SOĞUKDAN ETKİLENMEZLER
VİRÜSLERİN HÜCRE YAPILARI
BAŞ KISIMDA ;
İÇTE RNA VEYA DNA
(NÜKLEİK ASİT)
NÜKLEİK ASİDİOLUMSUZ
ETKİLERDEN KORUYAN
KAPSİD
KAPSİDİ KORUYAN DIŞ
ÖRTÜ (VİRAL ZARF)
VİRÜSLERİN HÜCRE YAPILARI
BOYUN
VE
KUYRUK KISMI
VİRÜSLERİN HÜCRE YAPILARI
KAPSİDİN GÖREVLERİ
• Nükleik asidi dış
etkenlerden koruma,
• Virüsün şeklini sağlama,
• Hücre dışında yaşama,
• Yeni hücrelere girmeye
olanak sağlama,
• Virüsün konak hücreye
yapışmasını sağlama gibi
görevler vardır.
VİRÜSLERİN ŞEKİLLERİ
Pinpon topları şeklinde, küresel virüsler
• Örnek; çocuk felci virüsleri
Resim : Küresel virüsler
• Çubuk şeklinde olanlar
• Örnek; tütün mozaik virüsleri
• Kurbağa iri başlarına benzer görünenler
• Örnek; bakteri virüsleri (Bakteriofajlar)
VİRÜSLERİN SINIFLANDIRILMASI
1) Virüsler enfekte ettikleri konak
hücreye göre 4 Gruba ayrılır:
BİTKİ VİRÜSLERİ
HAYVAN VİRÜSLERİ
BAKTERİ VİRÜSLERİ VE
DİĞER ÖKARYOTİK HÜCRELERİ ENFEKTE EDEN
VİRÜSLER
VİRÜSLERİN SINIFLANDIRILMASI
2) TAŞIDIKLARI NÜKLEİK ASİDE GÖRE
ADLANDIRILIR
• DNA VİRÜSLERİ:HAYVANSAL VİRÜSLER
• RNA VİRÜSLERİ:HEM BİTKİ HEM
HAYVANLARDA
VİRÜSLERİN GIDA
ENDÜSTRİSİNDEKİ
YERİ
Virüsler gıdalarda gelişemezler.
Gıdalar ve su , virüsler için
sadece taşıyıcı görevindedir.
Virüslerin çok azı gıda kaynaklı
olup büyük bir çoğunluğu
gastroenterit’e (bağırsak iltihabı)
neden olur.