Osteoartirit Giriş Osteoartrit kalça, dizler ve omurga gibi eklemleri

Osteoartirit
Giriş
Osteoartrit kalça, dizler ve omurga gibi eklemleri etkileyen bir rahatsızlıktır. Buna
zaman zaman “yıpranma artriti” de denir.
Eklemler içindeki kıkırdak doku yıprandığında osteoartrit meydana gelir ve
rahatsızlık etkilenen eklemde tutulma, ağrı ve hareket kaybına neden olur.
Osteoartrit genellikle 50 yaş üstündekileri etkiler ve kadınlarda erkeklere oranla
daha sık görülür. Ancak eklemlerde bir yaralanma veya başka bir rahatsızlık
sonucu bazı olgularda genç insanlarda da görülebilir.
Osteoartritin her zaman kritik ve sakat bırakan bir rahatsızlık olduğu yönünde
yanlış bir yaygın kanı vardır. Bu rahatsızlığa sahip pek çok yaşlı insanda sadece
hafif belirtiler görülür ve bunlar kötüleşmezler.
Ancak, bazı olgularda, özellikle de bir veya iki eklem kötü şekilde etkilenmişse
osteoartrit daha şiddetli olabilir.
Osteoartrit için herhangi bir tedavi olmamakla birlikte, belirtiler birkaç farklı
tedaviyle hafifletilebilir.
Belirtiler
Osteartritin ana belirtileri tutulma, ağrı ve etkilenen eklemleri hareket ettirmede
zorluk çekmedir. Ancak, hiçbir belirti yaşamamanız da mümkündür.
Osteoartrit belirtilerini bir veya iki ekleminizde yaşayabilir veya çok sayıda
ekleminizin bundan etkilendiğini görebilirsiniz. Osteoartrit belirtilerinin gelip geçici
olması da mümkündür.
Diğer belirtiler arasında eklemlerin biraz daha büyük veya “çıkıntılı” görünmesi,
hareket yeteneğinin kısıtlanması (kalça veya diz eklemleriniz etkilenmişse) ve
etkilenen eklemlerde hafif inflamasyon (şişkinlik) sayılabilir.
Osteoartritiniz varsa, etkilenen eklemlerinizde hafif inflamasyon (şişlik)
hissedebilirsiniz. Bu sık görülen bir durum olmakla birlikte, eklemlerinizin çok
şişmesi ya da büyümesi halinde bu farklı bir artrit türü olabileceğinden GP’nize
danışın.
Osteoartrit rahatsızlığı görülme ihtimalinin en yüksek olduğu yerler kalça
eklemleriniz, dizleriniz, bel omurlarınız ve ellerinizdir (özellikle parmak eklemleri).
Nedenleri
Page 1 of 4
Osteoarthritis | Turkish |Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Osteoartrit eklemlerinizin kolayca hareket etmesini sağlayan koruyucu doku
(kıkırdak) zarar gördüğünde meydana gelir. Kıkırdak doku yıpranır ve pürüzlü hale
gelir, bu da etkilenen eklemde tutulma ve ağrıya neden olur.
Osteoartritin kesin nedeni tam olarak anlaşılmamakla birlikte, bazı faktörler
rahatsızlığa yakalanmanıza katkıda bulunabilir.
Örneğin, osteoartrit 50 yaş üstü insanlarda yaygındır ve yaşlandıkça daha da
yaygın olarak görülür.
Osteoartritin bir başka türü de aileden geçebilir. Bu tür özellikle menopoz sonrası
kadınlarda elleri etkileme eğilimindedir. Diğer osteoartrit türleri aileden
geçmemekle birlikte, bazı insanlar doğal olarak bu hastalığa daha eğilimli olabilir.
Osteoartrit üzerine yapılan araştırmalar obezitenin başta dizleriniz ve kalçalarınız
olmak üzere eklemlere fazladan yük bindirdiğini göstermiştir. Osteoartrit obez
kimselerde çok daha kötü seyredebilir.
Osteoartrit daha önce bir yaralanma, operasyon veya başka bir rahatsızlık
nedeniyle zarar görmüş bir eklemde meydana gelebilir.
Tanı
Osteoartritiniz olduğunu düşünüyorsanız GP’nizi ziyaret edin. Doktor size tüm
belirtilerle ilgili sorular soracak ve eklem ve kaslarınızı muayene edecektir.
Osteoartrit tanısını onaylamak için, etkilenen eklemlerinizin röntgeninin çekilmesi
gerekebilir. Röntgen, vücudunuzun içine ait bir görüntü elde etmek için yüksek
enerjili radyasyon kullanır ve hastalığınızın ne kadar ilerlemiş olduğunu
gösterebilir.
Röntgen kıkırdak dokuda meydana gelen kayıp ve yıpranmaları, kemiklerinizin ne
derece zarar gördüğünü veya osteofitleri (osteoartritin neden olduğu kemikli
çıkıntılar) gösterebilir.
Ancak röntgen erken dönemde osteoartriti göstermeyebilir.
GP’niz sizdeki belirtilerin romatoid artrit gibi başka bir artrit
kaynaklandığını düşünüyorsa, kan tahlili de yaptırmanız gerekebilir.
türünden
Tedavi
Osteoartritiniz hafif veya orta şiddeteyse, tedavi olmanıza gerek olmayabilir.
Ancak, bu hastalıkla yaşamayı kolaylaştırabilen bazı ilaçlar, tedaviler ve araçlar
mevcuttur.
Pek çok hasta osteoartrit için analjezik (ağrı kesici) ilaç kullanır. Eğer parasetamol
ve ağrı kesici jeller ağrınızı kontrol altına almaya yetmiyorsa, GP’niz co-codamol
veya co-dydramol gibi daha güçlü ağrı kesiciler verebilir.
Page 2 of 4
Osteoarthritis | Turkish |Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Ayrıca şişkinlik ve ağrıyı azaltan bir ilacın eklemlerinize enjekte edildiği intraartiküler iğneler de kullanabilirsiniz. GP’niz eklemleriniz için özel sıcak ve soğuk
kompresler de yazabilir.
Transkütan elektrikli sinir stimülasyonu (TENS) da osteoartritte ağrı ve belirtileri
hafifleten bir fizyoterapi türüdür. Omurganızda acıyı kontrol eden sinir uçlarını
uyuşturarak etkisini gösterir, böylece daha fazla ağrı hissetmezsiniz.
Eğer günlük işlerinizi görmek için hareket etmekte zorluk çekiyorsanız, özel
ayakkabılar veya tabanlıklar, yürüme destekleri ve musluk açıcılar gibi pek çok
yardımcı araç mevcuttur.
Ameliyat
Osteartrit için çok az sayıda olguda ameliyat gerekir. Diğer tedaviler etkili
olmamışsa veya eklemlerinizden biri çok ağır hasar görmüşse ameliyat
olabilirsiniz.
Çeşitli osteartrit ameliyatı türleri vardır.
Eklemlerinizin yüzeylerini düzeltmek veya kıkırdak dokunun onarımı (artroskopi
olarak bilinir) için; ya da tüm ekleminizin değiştirilmesi (artroplasti) veya eklemin
sabitlenmesi (artrodez) için ameliyat olabilirsiniz.
Artroplasti daha çok kalça ve diz eklemlerinin değiştirilmesinde kullanılır.. Cerrah
etkilenen eklemi çıkarır ve yerine özel plastik ve metalden yapılmış suni bir eklem
(protez) yerleştirir.
Artroplasti ameliyatı olamıyorsanız, cerrah ekleminizi kalıcı pozisyonda sabitleme
anlamına gelen artrodez ameliyatı önerebilir. Bu ekleminizin daha güçlü ve çok
daha ağrısız olacağı ancak artık o eklemi oynatamayacağınız anlamına gelir.
Kendi kendine yardım
Osteoartrit tedavisinde egzersiz çok önemlidir. Düzenli egzersiz aktif ve hareketli
olmanızı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kaslarınızı ve eklemlerinizi de
güçlendirir.
GP’niz veya fizyoterapistiniz size evde uygulayacağınız bir egzersiz planı
çıkarabilir.
Kilolu veya obezseniz, egzersiz yaparak ve sağlıklı beslenerek kilo vermeye
çalışın. Kilolu veya obez olmak eklemlerinize fazladan yük bindirerek osteartritinizi
daha da kötüleştirir.
Osteoartrit için kiropraktik terapi (omurganızı tekrar hizalamayı amaçlar),
akupunktur ve masaj gibi pek çok tamamlayıcı tedavi de vardır. Ancak bunların
gerçekten etkili olduğunu söyleyebilmek için çok az tıbbi kanıt mevcuttur.
Glikozamin sülfat, kondroitin ve balık yağları (omege-3 yağ asitleri) gibi bazı besin
destekleri de osteoartrit belirtilerinin iyileşmesine yardımcı olabilir.
Page 3 of 4
Osteoarthritis | Turkish |Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Yine, bunlarında da etkili olduğunu kanıtlayan çok az bulgu vardır, ancak
araştırmalar glikozamin sülfat veya balık yağı almanın olumlu sonuçlar
doğurabileceğini göstermiştir. Kabuklu deniz canlılarına alerjiniz varsa bu
takviyelerden almayın.
Güvenilir çeviri hizmeti
NHS Direct telefon ettiğinizde sadece birkaç dakika içinde pek çok dilde size
güvenilir çevirmenler sağlayabilir.
3 adımlık kılavuzumuzu takip edin:
Adım 1 - NHS Direct’i 0845 4647 numaralı telefondan arayın
Adım 2 – Aramanız yanıtlandığında, kullanmak istediğiniz dilin İngilizcesini
belirtin. NHS Direct’in size ihtiyaç duyduğunuz bilgi ve tavsiyeyi vermesine
yardımcı olacak çevirmene bağlanana kadar hattan ayrılmayın.
Adım 3 - Veya bir arkadaşınızdan ya da yakınınızdan sizin yerinize arama
yapmasını rica edebilirsiniz. Neden aradığınızı açıklamak üzere bir
çevirmene bağlanana kadar hattan ayrılmayın.
Page 4 of 4
Osteoarthritis | Turkish |Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008