Dolaylı anne ölümü

TÜRKİYE’DE ANNE
ÖLÜMLERİNİN ANALİZİ
Dr. Şevki ÇELEN
ZTB Kadın Sağlığı EAH
Perinatoloji Kliniği
Anne ölüm oranları ülkelerin en önemli
sağlık ve gelişmişlik göstergelerinden
biridir.
Annelerin yaşama hakkının engellenmesi
insan hakları ihlali olarak kabul
edilmiştir.
Gebeliğe bağlı ölüm
Ölüm sebebine bakılmaksızın, gebelik
sırasında veya gebeliğin sonlanmasından
sonraki 42 gün içinde meydana gelen
ölümlerdir.
Gebeliğe
Bağlı Ölüm
Anne
Ölümü
Tesadüfi
Ölüm
Anne Ölümü
Gebeliğin başlangıcından doğum
sonrası 42. günü kapsayacak şekilde,
kaza ve tesadüfi sebeplerden
kaynaklanmayan, gebelik veya
gebeliğin yönetimiyle ilgili olan veya
bunların ağırlaştırdığı herhangi bir
sebeple kadının ölmesidir.
Anne
Ölümü
Doğrudan
Anne Ölümü
Dolaylı Anne
Ölümü
Doğrudan anne ölümü
Gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde;
obstetrik komplikasyonlardan, yapılan tıbbi
müdahalelerden,
ihmallerden,
yanlış
tedavilerden
veya
bunların
birbirlerini
etkilemesinden kaynaklanan ölümlerdir.
 Kanama
 Hipertansiyon
 Tromboemboli
 Distosi
 Enfeksiyon ve düşükler
Dolaylı anne ölümü
Gebelik öncesi olan yada gebelik sırasında
gelişen bir hastalık veya hastalıklar sebebi
ile; obstetrik kaynaklı olmayan ancak
gebeliğin fizyolojik etkisi ile şiddetlenen
sebeplerle meydana gelen ölümlerdir.
 Kardiyovasküler sebepler
 Serebrovasküler sebepler
 Psikiyatrik bozukluklar
 Enfeksiyonlar
 Neoplazmlar
Maternal Mortalitenin
Hesaplanması
Anne ölüm oranı (AÖO): 100,000 canlı
doğumda anne ölümlerinin sayısıdır.
 AÖO=Anne ölümlerinin sayısı /canlı
doğumların sayısı x 100,000
Üç Gecikme modeline göre anne ölümleri
değerlendiriliyor
Birinci Gecikme
Hizmeti Almaya Karar Vermede
Yaşanan Gecikmedir.
– Kadının karar verme sürecinde statüsünün
düşüklüğü,
– Tehlike işaretleri ve bulguları konusunda
yeterli bilgi sahibi olmaması,
– Yanlış inanışlar gibi pek çok sebep birinci
gecikmeye yol açmaktadır.
İkinci gecikme
Hizmete Ulaşmada Yaşanan
Gecikmedir.
– Ulaşım unsurlarındaki yetersizlik (ekonomik,
coğrafi ve mevsimsel faktörler)
– Mesafenin uzak olması, yolların ve taşıt
araçlarının yetersizliği
– Hizmete ulaşılmasını engelleyen organizasyon
bozuklukları
Üçüncü gecikme
Hizmet Vermede Yaşanan Gecikmedir.
– Sağlık hizmeti veren kuruluşların yetersizliği
– Ekip (personel) ve ekipman yetersizliği
– Hizmet sunucuların eğitim ve motivasyon
eksikliği
– İlaç ve malzeme yetersizliği
– Mali yetersizlikler
WHO 2015 Anne ölümü verileri
Anne Ölüm Oranı (Yüz binde)
1990
2000
2013
2015
Gelişmiş Ülkeler
380
24
330
18
210
17
216
12
Gelişmekte Olan Ülkeler
500
380
240
239
Afrika
960
820
500
542
Amerika
110
81
68
52
Güney Doğu Asya
520
340
190
164
42
29
17
16
Doğu Akdeniz
340
300
170
166
Batı Pasifik Bölgesi
110
78
45
41
Dünya
(300 bin)
Avrupa
Türkiye’de anne ölümlerinin yıllara
göre dağılımı
2016 Yılı Kardiyovasküler Hst
Nedenleri (%)
Sayı
Kardiyovasküler % AÖ %
Non-Kardiyak Vasküler
Hastalıklar
20
40
9
Akut Koroner Sendrom / MI
13
26
6
Kalp Kapak Hastalıkları
10
20
4
Kalp Yetmezliği +KMP
4
8
2
Konjenital Kalp Hastalığı
1
2
1
Diğer
2
4
1
Toplam
50
100
23
2016 Yılı Kanama Nedenleri (%)
Sayı
Kanama %
AÖ %
Atoni
18
48
8
Plasenta Previa
8
21
4
Uterin Rüptür
7
18
3
Plasenta Dekolmanı
5
13
3
Toplam
38
100
18
2016 Yılı 1. Gecikme Nedenleri
Sayı
%
23
40
12
21
DÖB almaması veya yetersiz alması
9
16
Gebe kalmaması önerilmesine rağmen gebe
kalması veya terminasyonu kabul etmemesi
6
10
Kendi isteğiyle erken taburcu olması
6
10
Evde doğum yapması
2
3
Toplam
58
100
Sağlık personelinin önerilerine uymaması
Şikayetlerinin olmasına rağmen sağlık kuruluşuna
başvurmaması veya geç başvurması
2016 Yılı 3. Gecikme Nedenleri
Sayı
%
43
78
7
12
2
4
2
4
Erken taburcu edilmesi
1
2
Toplam
55
100
2. ve 3. basamakta tetkik ve tedavide eksiklikler
yaşanması
Postpartum kanamaya yaklaşımda gecikme
Diğer birimlerin anneyi görmesinde organizasyon
bozukluğu yaşanması
ASM’lerde gebe tespit ve/veya takip edilmemesi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kadın Üreme ve Sağlığı Daire Başkanlığı
– Anne Ölümü Merkez Komisyon inceleme
– Acil Obstertik Bakım kursları
– Maternal Near Miss programları
TEŞEKKÜRLER…