KAS DOKU →Kaslar, aldıkları uyartılara kasılma ve gevşeme

KAS DOKU
→Kaslar, aldıkları uyartılara kasılma
ve gevşeme şeklinde tepki verirler.
→Kaslar, kemikler ile bağlantılar yapar.
→ Kaslar, Tendon adı verilen bağ dokudan oluşmuş
Çizgili kas (İskelet kası)
→İskelette bulunur.
→Kırmızı renklidir.
→Silindir şeklindedir.
→Çok çekirdeklidir.
→İstemli çalışır.
→Hızlı kasılır.
→Çabuk yorulur.
→Hem oksijenli hem de oksijensiz solunum yapar.
→Çekirdekler hücre zarına yakın bir yerde bulunur.
→Hücreler arasındaki zarlar erimiş olduğundan;
hücrelerin sınırları belli değildir.
→Bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
→Kasa kırmızı rengini veren miyoglobin taşır.
(miyoglobin O2 depolar)
→Üzerinde enine çizgiler bulunur. (bantlıdır)
→Çizgili kas demetleri;
başlangıç noktası, karın ve sonlanış noktası
olmak üzere 3 kısımdan oluşur.
Düz kas
→Yemek borusu, mide, bağırsak, atardamar,
toplardamar, idrar kesesi ve soluk borusunda bulunur.
→Beyaz renklidir.
→Mekik (iğ) şeklindedir.
→Tek çekirdeklidir.
→Çekirdek ortada bulunur
→İstemsiz çalışır. (otonom)
→Bantsızdır. (sarkomer yoktur)
→Yavaş kasılır.
→Yorulmaz.
→Sadece oksijenli solunum yaparlar.
Kalp kası
→Kalpte bulunur.
→Kırmızı renklidir.
→Silindir şeklindedir.
→İstemsiz çalışır.
→Çok çekirdeklidir.
→Ritmik çalışır ve yorulmaz.
→Kalbe şeklini verebilmek için yer yer dallanmıştır.
→Çekirdek ortada bulunur.
→Kalp kası hücreleri arasında ara diskler bulunur.
→Bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
→Kasa kırmızı rengini veren miyoglobin taşır.
→Üzerinde enine çizgiler bulunur.
→Sadece oksijenli solunum yapar.
→CEVAP : C
Kas hücrelerinin yapısı
→Kas hücrelerinin zarına sarkolemma,
sitoplazmasına sarkoplazma, ve endoplazmik
retikulumuna sarkoplazmik retikulum adı verilir.
→Kas hücrelerinde kasılma ve gevşemeden sorumlu
olan miyofibril adı verilen proteinler bulunur.
miyofibrilin ; → ince ve uzun olanına aktin,
→ kalın ve kısa olanına miyozin denir.
→Aktin ve miyozin iplikleri,
çizgili kaslarda ve kalp
kasında sarkomer yapısı içinde bulunur.
→Düz kaslarda aktin ve miyozin iplikleri olmasına
rağmen sarkomer yapısı görülmez.
SARKOMERİN YAPISI VE KASLARIN KASILMA MEKANİZMASI
→Sarkomer, iki Z çizgisi arasında bulunur.
→İki aktin arasına H bandı denir.
→Miyozin ipliğinin boyuna A bandı denir.
→İki miyozin arasına I bandı denir.
→I ve H bantları ışığı az kırdığından,
açık renkli görünür. (izotrop bölge)
→A bandı ise ışığı çok kırdığından koyu rekli görünür.
(anizotrop gölge)
Kasların kasılma mekanizması
→Kasların kasılma mekanizması Huxley hipotezi ile açıklanır.
→Kaslar kasıldığında, iki Z
çizgisi birbirine yaklaşır. (Sarkomerin boyu kısalır)
→H bandı kaybolur.
→I bandı daralır.
→A bandının boyu değişmez.
→Kaslar gevşediğinde, iki Z
çizgisi birbirinden uzaklaşır. (Sarkomerin boyu uzar.)
→H bandı büyür. (görünür)
→I bandı uzar.
→A bandının boyu değişmez.
Not:
→Kaslar kasıldığında; kasın boyu kısalır, eni artar, hacmi ise değişmez.
Kaslar kasıldığında,
→Kaslar kasıldığında, iki Z
çizgisi birbirine yaklaşır. (Sarkomerin boyu kısalır)
→H bandı kaybolur.
→I bandı daralır.
→A bandının boyu değişmez.
Not:
→Kaslar kasıldığında;
kasın boyu kısalır, eni artar, hacmi ise değişmez.
→CEVAP : D
Kas kasılmasında enerjinin kullanım sırası
→İlk önce sitoplazmadaki ATP’ ler kullanılır.
ATP + H2O
ADP + P
→Daha sonra kreatin~fosfat molekülünden ATP sentezlenir.
Kreatin~fosfat + ADP
Kreatin + ATP
→Ondan sonra glikoz oksijenli solunumla parçalanır.
Glikoz + 6O2 + 2ATP
6CO2 + 6H2O + 40ATP
→Çizgili kaslara yeteri kadar O2 gelmeğinde;
glikoz, Laktik asit fermantasyonu ile parçalanır.
Glikoz + 2ATP
2 Laktik asit + 4 ATP
Kaslarda enerji kullanımı (Aktif ise) sırası ile:
1.ATP 2.Kreatin fosfat 3- O2li solunum 4- O2 siz solunum
→CEVAP : E
kreatin~fosfat molekülünden ATP sentezlenir.
Kreatin~fosfat + ADP
Kreatin + ATP
→CEVAP : E
Not:
→Kaslar kasıldığında;
→ATP azalır.
→ADP ve P artar.
→Kreatin~fosfat azalır.
→Kreatin artar.
→Glikoz ve O2 azalır.
→CO2, H2O ve ısı artar.
→pH azalır.
→CEVAP : D
→CEVAP : C
Kas kasılmasının kimyasal fizyolojisi
→Motor nöronların akson uçlarından, asetilkolin hormonu salgılanır.
→Sarkolemma depolarize olur ve hücre içine Na+ geçmeye başlar.
→Sarkoplazmik retikulum Ca++ salgılamaya başlar.
→Ca++ aktin ve miyozin iplikleri arasına yayılır.
→ATPaz enzimi aktifleşir.
→ATP hidrolize olur.
→İki Z çizgisi birbirine yaklaşmaya başlar. (kas kasılır)
→CEVAP : E
Not:
→Kaslar gevşerken de ATP kullanır.
→Kaslar gevşerken, Ca++ sarkoplazmik retikuluma geri döner.
→Asetilkolin hormonu çizgili kasların kasılmasını sağlarken;
kalp kasının ise kasılmasını yavaşlatır.
Ya hep ya hiç prensibi
→Bir kasın kasılabilmesi için verilmesi gereken minimum uyartı şiddetine
eşik değer denir.
→Kasa, eşik değerin altında uyartı verilirse kas kasılmaz.
→Kasa eşik değerde veya üzerinde uyartı verilirse,
kas aynı şekilde kasılarak tepki verir.
→Buna ya hep ya hiç prensibi denir.
Kas tonusu
→Bir kasa, uyartı verilmezse bile kaslar hafif kasılı olarak kalır.
→Buna kas tonusu denir.
→Böylece kaslar, her an kasılmak için hazırda bekler.
Not:
→Çizgili kasların tonusu orta beyin tarafından kontrol edilir.
→Baygınlık durumunda çizgili kaslarda kas tonusu görülmez.
Kasın kasılma evreleri
→Gizli evre, kasılma evresi ve gevşeme evresi
olmak üzere 3 aşamada gerçekleşir.
I. Gizli evre (latend):
→Uyartının verilmesinden kasılmanın
başlamasına kadar geçen süredir.
II. Kasılma evresi:
→Bu evrede iki Z çizgisi birbirine
yaklaşır.
III. Gevşeme evresi:
→İki Z çizgisi birbirinden uzaklaşır.
Hız: I > II > III
Süre: III > II > I
Fizyolojik tetanoz (kramp olayı)
→Bir kasa artan frekanslarda uyartı verilirse,
kas kasılır ama yeteri kadar gevşeyemez.
→Belli bir süre sonra kas, kasılı olarak kalır.
→Bu olaya fizyolojik tetanoz denir.
Sinerjist kaslar
→Birlikte kasılır..................
Antagonist kaslar
→Zıt çalışan kaslardır.
→Bu kasların biri kasılırken,
diğeri ise gevşer.
Örnek:
→Karın kasları
→Sırt kasları
→Düz kaslar
Örnek:
→Kol kasları
→Bacak kasları
Kas kasılır
Kas gevşer
→CEVAP : C
→CEVAP : A
→CEVAP : A
→CEVAP : C
Mustafa AYAR
Biyoloji Öğretmeni
Uzm. Öğret.
----------------------------------------------..................... SON .....................