iletişimin unsurları
advertisement
DİN HİZMETLERİNDE İLETİŞİM VE REHBERLİK İLETİŞİM NEDİR? • İletişim, geniş anlamda “insanlar arasında anlamları ortak kılma”dır. • İletişim, “bilgi, düşünce beceri ve duyguların sözcük, resim, grafik vb. semboller kullanılarak iletilmesidir” • İletişim, “bilgilerin, düşüncelerin ve duyguların sözlü, sözsüz olarak bireyden bireye veya gruptan gruba aktarılma, iletilme sürecidir”. • İletişim, kişilerarası ilişkilerde gönderilen mesajların karşılıklı olarak aynı zamanda hem alınıp verildiği hem de yorumlanıp sonuç çıkarıldığı başı sonu olmayan bir süreçtir”. • İletişim “alıcının gönderenin mesajını, sözcüklerini ya da duygularını kendi sözel ya da sözel olmayan dilinde tanımlayabilmesidir”. SOZLÜ VE SÖZSÜZ İLETİŞİM İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖGELERİ NELERDİR • Kaynak ve Kodlama: Kaynak,iletişim sürecini başlatan kişidir. Öğretimde bu kişi genelde öğretmendir. • Paylaşılmak istenen bilgi, duygu ve düşüncelerin mutlaka kodlanması gerekmektedir, • Kodlama için hangi sembolleri kullandığımız önemlidir. • Kod çözme – alıcı: Alıcı, kodlanan mesajları anlamlandırır ve tepkide bulunur, • Geri bildirim olmadan mesajın ne derecede alındığını anlayamayız, • Kodlanan bilginin aldığı fiziki şekle mesaj denir, • Kanal, mesajların alıcıya iletilmesini sağlayan araç-gereç ve yöntemlerdir, Öğretmen Kanal Araç-gereçler Mesaj Öğrenci Yöntem İLETİŞİM SÜRECİNİN TEMEL ÖĞELERİ KAYNAK MESAJ KANAL ALICI Davranışlar Semboller İletici Araç & Yöntemler Davranışlar • Fikir • Gerçek obje • Bilgi • Modeller • Sözsüz iletişim • Duygu • Resim • Sözlü İletişim • Tutum • Hareket • Basılı/yazılı araçlar • Beceri • Ses • Yöntemler Dönüt (Geri Bildirim) • Fikir • Bilgi • Duygu • Tutum • Beceri İletişimde Etkili Faktörler • Kaynak alıcısı açısından • İnsanlar neyi duymaya veya görmeye hazırlarsa onları duymak ve görmek isterler (Seçici Algı), • Olaylar insanlar ve nesneler hakkında ilk algımız önemlidir, • İletişim becerilerindeki bireysel farklılıklar, • Kaynak güvenirliği, – – – – Dürüstlük, Uzmanlık, İstek, Nesnellik • Kaynak alıcı benzerliği İletişimde Etkili Faktörler • Mesaj Açısından • Yaşantı Alanı: Kodlanmış mesajın alıcısı olan kimse, onu önceden geçirmiş olduğu yaşantılarına dayanarak çözecek, yorumlayacak yani ondan bir anlam çıkaracaktır. Yaşantı Alanı Yaşantı Alanı Kaynak Kodlama Mesaj Kod Çözme Alıcı Ortak Yaşantı Alanı Dönüt İLETİŞİMİN UNSURLARI “Öğretim ve öğrenme bir kumaşın iki yüzü gibidir.” “Etkin iletişimde bulunabilmek için, hepimizin dünyayı farklı şekilde algıladığımızın ve bu algılamalarımızı, diğerleriyle iletişimimizde Rehber olarak kullandığımızın farkına varmalıyız” Anthony Robbins • İletişim, kişilerarası ilişkilerde gönderilen mesajların karşılıklı olarak aynı zamanda hem alınıp verildiği hem de yorumlanıp sonuç çıkarıldığı başı sonu olmayan bir süreçtir”. • İletişim “alıcının gönderenin mesajını, sözcüklerini ya da duygularını kendi sözel ya da sözel olmayan dilinde tanımlayabilmesidir”. İLETİŞİMİN İLKELERİ • İletişimin sağlıklı olabilmesi için, bireylerin benimseyip kullanmaları gereken bazı ilkeleri vardır Bu ilkelere şöyle sıralanabilir. Her bireyin kendine özgü özellikleri ile değerli olduğuna inanması ve ona iletişim sürecinde koşulsuz ilgi göstermesi Karşısındaki bireyi koşulsuz kabul etmesi Her bireyin kendi probleminin kendisinin çözebilme gücüne inanması Maske takmadan kendini olduğu gibi gösterebilmesi Duygu, düşünce davranışlarının tutarlı olması Kendisini karşısındakinin yerine koyup onun sorunlarına onun gibi Bakabilmesi onun hissettiklerini yaşayabilmesi (Empatik anlayış) İLETİŞİM SÜRECİNİN UNSURLARI • İletişim süreci, kimi, neyi, kime, nasıl ve ne ile söylediğidir. İletişim sürecinin temel unsurları kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve dönüttür. İLETİŞİM SÜRECİ KAYNAK MESAJ DÖNÜT KANAL ALICI KAYNAK • Kaynak, iletişimde süreci başlatandır. Her iletişimde bir kaynak vardır. Kaynak algılama, seçme, düşünme, yorumlama süreçlerinde ürettiği anlamlı mesajları semboller aracılığı ile ileten kişi ya da kişilerdir. • Kaynak, bir düşüncesini ya da bu düşünceyle ilgili bir davranışı anlam yükleyerek alıcıya göndermek istediği zaman, onu önce ses, söz, mimik ışık, renk, yazı resim gibi sembollerden en az biri ile yapılmış mesaj biçimine getirmek ve bu mesajı bir araç ya da yöntem yardımıyla alıcının duyu organlarından en az birine iletmek zorundadır. MESAJ • Mesaj, iletişim sürecinde kaynak ile alıcı için aynı anlamı taşıyan sembollerle ifade edilen duygu, düşünce ve bilgilerdir.kaynaktan alıcıya iletilen mesaj, yazıyla, sözle ya da işaretle iletilebilir. Mesajın iki önemli ögesi vardır. İçerik ve yapı.İçerik anlamla, yapı semboller ve kodlarla ilgilidir. İletişim sürecinin başarılı olabilmesi için mesaj, alıcının dikkatini çekecek biçimde düzenlenmelidir. KANAL • Kanal, iletişim sürecinde mesajın kaynaktan alıcıya ulaşmasını sağlayan araçtır. • İletişimin gerçekleşebilmesi ve etkili olabilmesinde kanal seçiminin çok büyük önemi vardır. İletişimde ulaşılmak istenen amaç, alıcının özellikleri, zaman ve mekan sınırları ya da olanakları kanalın seçiminde dikkate alınmalıdır. ALICI • Kaynaktan gelen mesajları alıp yorumlayan ve bunlara sözlü, sözsüz tepkide bulunan kişi ya da gruplardır. Etkili bir iletişimin olabilmesi için kaynak ile alıcının sosyo-kültürel yapısı, bilgi düzeyi, davranış özellikleri, iletişim becerileri arsında bir dengenin olması gerekmektedir. DÖNÜT • Alıcının mesaja verdiği tepkidir.Alıcının mesajı nasıl yorumladığını gösterir. İletişim sürecinin tamamlanabilmesi için alıcının, mesajı aldığına ilişkin bir tepki vermesi, kaynağın, mesajının ulaşıp ulaşmadığına ya da mesajını iletmek istediği gibi anlaşılıp anlaşılmadığına ilişkin dönüt alması gerekmektedir. İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM SÖZSÜZ İLETİŞİM SÖZLÜ İLETİŞİM • Sözlü iletişimin temel ögesi dildir. Birbirimize fikirlerimizi aktarmak, düşüncelerimizi nakletmek, isteklerimizi açıklamak için dili bir araç olarak kullanırız. Sözel iletişimde başarısız olan bazı öğretmenlerin yakınmaları “Bu öğrenciler dinlemesini bilmiyorlar” “Söylediklerimi hiç anlamıyorlar” “Anlamak istemiyorlar” “Konuşmasını bile bilmiyorlar” Öğrenci yakınmalarından örnekler; “Anlatmasını bilmiyor” “Bizi dinlemiyor” “Kullandığı sözcükleri bile anlamıyorum” “Böyle de ruhsuz ders anlatılmaz ki…” KONUŞMA • Konuşma duygu, düşünce ve dileklerimizi görsel ve işitsel ögeler aracılığı ile karşımızdakine iletmektir. Öğretmen öğrencisine etkili konuşmayı, sorumluluğunu bilerek konuşmayı öğretmelidir. • İyi bir konuşmacıda bulunması gereken nitelikler öğretmende de bulunmalıdır. Öğretmen sınıfta konuşurken şu konularda kendini geliştirmelidir. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Öğretmenin konuşma kaygısına ve bu kaygının giderilmesine ilişkin olarak bilgilenmesi gerekir, Öğretme- öğrenme ortamını önceden düzenlemesi gerekir, Her ders için dikkatli planlama yapması gerekir, Konuşmasını konuşmayı yapılandıran fiziksel ögelere göre düzenlemesi gerekir, Uygun yerlerde öteki öğretim ortamlarından yararlanabilmesi gerekir, Konuşmasını metne bakmadan yapabilmesi gerekir, Öğrenci tepkilerini araması ve gelen tepkiyi saygıyla karşılaması gerekir. DİNLEME • İletişim sürecinde dinlemenin çok önemli bir yeri vardır. Eğer birisinin bize anlattığını dinlerken, onun ne demek istediğini, anlattıklarını onun için ne anlama geldiğini bilirsek, iletişim engellerini ortadan kaldırıyoruz demektir. DİNLEMEYİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER Konuyu ilginç bulmamak Konuşanda ille de kusur bulmaya çalışmak Konuşmadaki bazı noktalara aşırı duyarlılık göstermek Sahte dikkat Dikkatin kopmasına neden olmak Düşünce hızından gereğince yararlanamamak ÖĞRENCİLERİN DİNLEME BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN ÖĞRETMENLERİN KULLANABİLECEKLERİ TEKNİKLER Yöneltmeli dinleme: Bir ders sunulmadan önce öğrencilere rehber olabilecek Bazı davranışlar ya da sorular verilir. Yönergeleri izleme: Öğrencilere bireysel ya da grup olarak işitsel banda kaydedilmiş yönergeler verilir ve bu yönergeleri izlemesi istenir. Ana fikirler, ayrıntılar ya da sonuçlar için dinleme: Öğrencilerin yaş düzeyleri Dikkate alınarak, öğretmen tarafından sözel olarak bir metin sunulur; öğrencilere ana fikir bulup yazmaları için dinlemeleri söylenir. Dinlemede bağlamdan yararlanma: yaşları küçük öğrenciler bir işitsel Bağlamdaki anlamları bir birinden ayırmayı, eksik sözcükleri verilen Cümleleri dinleyerek ve bırakılan boşluklara gelebilecek uygun sözcükleri Bularak öğrenirler Sununun özetlenmesi: Öğretmen yaptığı sözlü bir sunudan sonra Öğrencilerden bu sunuyu ana çizgileriyle özetlemelerini ister SÖZSÜZ İLETİŞİM • İnsanların sözlü olarak kendilerini ifade etmelerinin dışında başka ifade biçimleri de vardır. Bunlar, beden dili jestler, mimikler, oturuş, duruş gibi çeşitli tavırlardır. Bu tavır ve davranışlara sözsüz iletişim denir. • Sözsüz iletişimin bazı işlevleri vardır. Bunlar; Anlamadım derken başı sallama, evete demek yerine başı öne doğru eğme, söylenenleri vurgulamak için el-kol hareketlerinden yararlanma, sözel bir mesajı pekiştirmek için başını sallama, söz almak isteyen bir öğrenciye henüz kendi sözünün bitmediğini belirtmek için eliyle bekle işareti yapması gibi.
