Slayt 1 - Türkiye İhracatçılar Meclisi
advertisement
İhracatçı Eğilim Araştırması 3. Çeyrek Sonuçları Ekim 2010 Temmuz-Eylül Gerçekleşmeleri Ekim-Aralık Beklentileri 1 Ekim 2010 İçindekiler İçindekiler 2 2 Genel bilgiler 3-10 Yönetici Özeti 11-16 Temel bulgular 17-69 Ekim 2010 Genel Bilgiler 3 Ekim 2010 Araştırmanın Amacı Araştırmanın ana amacı iç ve dış pazarlardaki ekonomik gelişmelerin ihracatçı sektörler ve firmaların üretim, ithal girdi, ihracat, iç satış, stok, enerji tüketimi, istihdam, kârlılık, girdi maliyetleri ve finansman talebi gibi alanlardaki etkisinin tespit edilmesidir. Bu çalışma üçer aylık aralıklarla yürütülmekte ve gelişmeler izlenmektedir. Böylelikle ihracatçı sektörlerin göstermiş oldukları performans ve gelecek dönem beklentileri sürekli takip edilmektedir. Bu kapsamda, 2008 ve 2009 yılı verilerine göre İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Üyeleri ile en çok ihracat yapan ilk 1.000 firmaya ulaşılması hedeflenmiştir. 4 Ekim 2010 Araştırmanın Kapsamı Araştırmanın 3. dönemi kapsamında aşağıdaki temel konu başlıkları irdelenmiştir: • Temmuz-Eylül 2010 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi gerçekleşmeleri, • Ekim-Aralık 2010 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi beklentileri, • Kullanılan enerji türlerinde Temmuz-Eylül 2010 dönemi gerçekleşmeleri, • Temmuz-Eylül döneminde ihracatta yeni pazarlara girebilme durumu / Ekim-Aralık döneminde ilk kez girilmesi planlanan pazarlar/ülkeler, • Temmuz-Eylül döneminde ihracatta mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabilme / müşteri kaybedilen pazar olup olmadığı / tamamen kaybedilen pazar olup olmadığı, 5 • Temmuz-Eylül döneminde ihracat pazarlamasında yaşanan sorunlar, • Temmuz-Eylül döneminde dış finansman talebi / dış finansman ihtiyacının hangi kaynaklardan karşılandığı, • Ekim-Aralık döneminde dış finansman talebi, Ekim 2010 Araştırmanın Kapsamı (devam) • Kullanılan krediler toplamı içerisinde döviz ya da dövize endeksli kredilerin oranı, • Döviz kuru riskinden korunmak için kullanılan araçlar • Döviz riskinden korunmada herhangi bir araç kullanmama nedenleri, • Temmuz-Eylül döneminde yararlanılan devlet destekleri / Ekim-Aralık döneminde yararlanılması planlanan devlet destekleri, • 2010 yılı Ekim-Aralık döneminde kapatılması / yenilenmesi gereken kredilerin toplam krediler içerisindeki payı, • Temmuz-Eylül döneminde çalışan sayısı / yeni istihdam edilen çalışan sayısı / çalışan sayısının geçen yılın aynı dönemine göre nasıl değiştiği, • Ekim-Aralık döneminde yeni çalışan istihdam etme durumu / istihdam edilmesi planlanan çalışan sayısı • Personel temininde sorun yaşanıp yaşanmadığı, • Temmuz-Eylül döneminde yapılan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, • Ekim-Aralık döneminde yapılması planlanan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, • Ekim-Aralık döneminde yurt içi / yurt dışı yatırım yapmama kararına etki eden unsurlar, 6 Ekim 2010 Araştırmanın Kapsamı (devam) • Ekim-Aralık dönemi ne ilişkin piyasa tahminleri, • 2010 yılı sonu itibarıyla Sektörün / Türkiye - Avrupa - Dünya ekonomisinin genel durumuna ilişkin tahminler, • Dünya geneli emtia fiyatlarının sanayi ve tarımda Eylül’e göre, Kasım ve 2010 sonu itibarıyla nasıl bir seyir izleyeceği, • 2010 yılının başında uygulamaya konulan Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi’nin maliyetler üzerindeki etkisi, • Sektörlerin ihracatta karşılaştıkları öncelikli sorunların / en acil ve güncel sorunun tespiti, • Temmuz-Eylül döneminde ihracat prosedürlerinde hizmet alınan kurumlardan duyulan memnuniyet, 7 Ekim 2010 Metodolojik Bilgiler Araştırma, CAWI (bilgisayar destekli internet görüşmesi) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bilgi toplama süreci öncesinde TİM yetkililerinden toplamı 3.166 İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Üyesi ve sektörün lider firmalarından oluşan liste temin edilmiştir. Araştırmanın anakütlesini 2008 ve 2009’da İhracatçı Birlikleri yönetimlerinde ve ihracatta ilk 1.000’de yer alan firmaların yöneticileri oluşturmaktadır. Çift (mükerrer) kayıtların sistemde giderilmesinden ardından 1.918 firmanın kayıtlı olduğu bir veritabanı elde edilmiştir. Analize temel oluşturmak üzere, firmalar 2009 yılı ihracat rakamlarına göre ilk 500, ikinci 500 ve diğer olmak üzere tasnif edilmiştir. Soru formu programlanarak 1 Ekim tarihinde çalışmanın bilgi toplama süreci başlatılmıştır. Çalışma kapsamında tüm firmalara davet gönderilmiş, 500 firma daveti kabul ederek projeye katılmıştır. Söz konusu 500 firmanın 145’i ilk 500, 139’u ise ikinci 500’de yer almaktadır. Dolayısıyla %95 güven düzeyinde örnekleme hatası ± 0,038 olarak hesaplanmaktadır. Projenin bilgi toplama süreci 3 Kasım Çarşamba günü tamamlanmış, ardından veri temizliği ile son aşama olan veri analizi ve raporlama süreci ise 4-8 Kasım tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. 8 Ekim 2010 Metodolojik Bilgiler N Katılım Oranı Ortalama Cevaplanma Süresi 1. Dönem (Ocak-Mart 2010) 313 %24 20,52 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2010) 525 %27,4 19,40 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2010) 500 %26,1 21,34 dk. Internet tabanlı görüşmeler için tasarlanan elektronik form 9 Ekim 2010 Görüşülen Firmaların Sektörlere Göre Dağılımı Sektör Toplam Oran Tekstil, Hazırgiyim, Deri ve Halı 132 26,4% Bitkisel Ürünler 75 15,0% Demirçelik ve Demirdışı Metaller 56 11,2% Toprak Ürünleri ve Madencilik 41 8,2% Hububat - Bakliyat 40 8,0% Makine, Elektrik-Elektronik ve Bilişim 38 7,6% Otomotiv Sanayi 33 6,6% Kimyevi Maddeler 33 6,6% Ağaç Orman Ürünleri 31 6,2% Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 12 2,4% Dış Ticaret Sermaye Şirketi 9 1,8% 500 100,0% Toplam Firmalardan en yüksek ciro elde ettikleri sektörü belirtmeleri istenmiştir. 10 Ekim 2010 Yönetici Özeti 11 Ekim 2010 Yönetici Özeti İhracatçı Eğilim Araştırması’nın 3. çeyrek sonuçları genel anlamda 2. çeyrek sonuçları ile paralellik göstermekte olup, ilk ve ikinci 500 tasnifi firmaların gerçekleşme, algı ve beklentilerinde anlamlı farklılıklar görülmektedir. İhracatçılardan 2010’un 3. çeyreğini, 2009’un aynı dönemi ile karşılaştırmaları istendiğinde, yaklaşık %71’i girdi maliyetlerinin, %48’i ise hammadde birim ithalat fiyatlarının yükseldiğine parmak basmaktadır. Üretimlerinin ve ihracatlarının arttığını belirten firmaların oranı sırasıyla %54,2 ve %53,4 olarak gerçekleşmektedir. 2010’un 3. çeyreğindeki kapasite kullanım oran artış ortalaması ise %48,5 olarak tespit edilmektedir. 3. çeyrek sonuçları «gerçekleşmeler» perspektifinden değerlendirildiğinde, 2010’un 2. çeyreği ile büyük benzerlikler göstermektedir. Fakat sonuçlar ilk ve ikinci 500’e dahil olan ihracatçılar arasından anlamlı farklılıklar göstermektedir. 2. 500’e dahil olan ihracatçıların 3. çeyrek performansları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla gerek genel üretim ve ihracat gerekse kapasite kullanım oranları, ilk 500 ihracatçıdan daha olumlu olduğu tespit edilmektedir. Bu tasnife uygun ihracatçıların finansal tablolarının 2009’un 3. çeyreğine göre üretimleri %58,2, ihracatları %60,4, kapasite kullanım oranları ise %54,5 artış gösterdiği belirtilmektedir. Bu olumlu çizginin, girdi maliyetlerine yansımadığı da tespit edilen bir diğer önemli unsurdur. Öte yandan ihracatçıların genel karlılık düzeyleri 2009’un üçüncü çeyreğine göre %17,4 artış gösterirken, ilk 500 ihracatçının bu düzeyin altında (%14,5), ikinci 500’ün ise genel ortalamanın çok üzerinde (%23,7) gerçekleştiği görülmektedir. Yılın son çeyreğinden beklentilerde ise daha temkinli algılar tespit edilmektedir. 2009’un aynı dönemine göre ihracatçıların %44,2’si üretimlerinin, %48,6’sı ise ihracatlarının artacağı beklentisine sahiptir. Kapasite kullanım oranlarının artacağı görüşünü savunan ihracatçıların oranı ise %40,5’tir. Beklentiler açısından genel karlılık düzeylerinin artacağını belirten firmaların oranı %17,2 iken, ikinci 500’de bu oran %23,7’ye yükselmektedir. İkinci 500’ün ihracatta karlılık düzeyleri de genel ortalamanın üzerinde seyretmektedir. 12 Ekim 2010 Yönetici Özeti İhracatçıların %65,6’sı yılın 3. çeyreğinde yeni pazarlara giremediklerini belirtmektedir. Bu bulgu yılın 2. çeyrek sonuçları ile paralellik göstermektedir. Bir diğer deyişle, 2010 yılında yeni pazarlara girebildiklerini beyan eden firmaların oranı arka arkaya 3. çeyrektir düşüş göstermektedir. Yılın ilk çeyreğinde ihracatta yeni pazarlara girdiğini belirten firmaların oranı %41,9 iken 2. çeyrekte bu oran %35,6; 3. çeyrekte ise %34,4 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, yılın 3. çeyreğinde yeni pazarlara girdiğini belirten ikinci 500 mensubu firmaların oranı genel ortalamanın üzerinde gerçekleşmiştir (%40,3). Bu profile uygun firmaların yılın son çeyreğindeki ilk 3 hedef ülkeleri Rusya (%15,1), A.B.D. (%12,2) ve Almanya (%12,2) olarak sıralanmaktadır. Bu performansları ile 2. 500’deki firmaların mevcut pazarlardaki müşterilerinden de genel ortalamanın üzerinde yeni sipariş aldıkları tespit edilmektedir. Mevcut pazarlardaki müşterilerden yılın 3. çeyreğinde yeni sipariş aldıklarını belirten firmaların genel ortalaması %63 iken, ilk 500’deki firmalar nezdinde aynı oran %64,8, 2. 500’deki firmalar da ise %71,2 olarak seyretmektedir. Aynı dönemde ilk 500’deki firmaların %33,8’i, 2. 500’ünse %38,1’i Temmuz-Eylül 2010 döneminde ihracatta müşteri kaybetttiklerine işaret etmektedir. Bu anlamda genel ortalama ise %39,6 olarak hesaplanmaktadır. İhracatçılar, rekabetçi fiyat sunamama (%67,8) ve hedef ülkelerdeki ekonomik koşulları (%50,2) ihracat pazarlamasındaki en önemli sorunları olarak belirtmektedir. Finansman (%36,4) ve hedef pazarlardaki bürokratik engeller (%27,6) ise 3. ve 4. sırada beyan edilen sorunlar olarak ön plana çıkmaktadır. Bu özellikleri ile ilk 4 sorun 2010 yılın içerisinde yürütülen 3 çeyrekteki araştırmada da farklılaşmaksızın devam etmektedir. Ancak hedef ülkelerdeki ekonomik koşulları sorun olarak ifade eden ihracatçıların oranı 2. çeyrekte %56,6 iken, 3. çeyrekte %50,2’ye düşmüştür. Dolayısı ile bulgu, hedef ülkelerde 2009’da yaşanan küresel finansal krizin etkilerinin azaldığı yönünde yorumlanabilir. 13 Ekim 2010 Yönetici Özeti Yılın 3. çeyreğinde dış finansman talebi olduğunu belirten firmaların oranı %30,4’tür. İlk 500’deki firmaların %25,5’i bu yönde talepleri olduklarına parmak basarken, ikinci 500’deki firmalarda bu oran %36,7’ye yükselmektedir. Firmalar dış finansman ihtiyaçlarını yoğunlukla özel bankalardan (%84,2) karşılamaktadır. Dış finansman ihtiyaçlarını özel bankalardan karşılamayı tercih eden firmalar arasında ilk 500’deki firmalar (%91,9) belirginleşmektedir. İkinci 500’deki firmaların, ilk 500’dekilere kıyasla, kamu bankaları (Eximbank hariç, %21,6) ve leasing (finansal kiralama, %17,6) yöntemlerini benimsedikleri tespit edilmektedir. Önümüzdeki dönemde ise yine yaklaşık her 3 firmadan 1’inin dış finansman ihtiyacı olacağı tespit edilmektedir. Bu açıdan, ilk ve 2. 500 firma eğilimleri arasında istatistiki açıdan bir farklılık görülmemektedir. İhracatçıların yarısından fazlası (%57,4) döviz risklerine karşı harhangi bir araç kullanmadıklarını ifade etmektedir. Araştırmanın 2. çeyrek bulguları, bu anlamda bir araç kullanmadığını beyan eden firmaların oranının %61,9 olduğuna işaret etmektedir. Kendilerini kur risklerine karşı korumayan firmalara, bu kararlarının nedenleri sorulduğunda, firmaların %37,1’i ithalat da yaptıkları için cevabını vermişlerdir. Firma yöneticilerinin %23,3’ünün ise anılan finansal araçlara yönelik herhangi bir bilgisi bulunmamaktadır. Yöneticilerin %21,6’sının ise dövizin yakın zamanda değerleneceğine yönelik bir beklentileri olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan kendilerine kur risklerine karşı koruyan firmaların %23,6’sı ‘forward’ işlemleri, %18,6’sı ise vadeli işlemleri tercih etmektedirler. 14 Ekim 2010 Yönetici Özeti Nisan-Haziran döneminde sektörde ortalama çalışan sayısı 132 iken bu dönemde 159 olarak hesaplanmaktadır. Bu değişim yılın ikinci çeyreği ile birlikte değerlendirildiğinde çalışan sayılarında genel bir artış olduğu yorumu doğrulanabilir. Yılın 3. çeyreğinde ortalama 14 yeni çalışan istihdam edildiği tespit edilmektedir. Bu oran yılın ikinci çeyreğinde 11 yeni çalışan olarak tespit edilmişti. Temmuz-Eylül döneminde yeni istihdam ile çalışanlarının arttığını beyan eden firmaların oranı yaklaşık %43’tür. İlk 500 içerisindeki firmaların %63,4’ü Temmuz-Eylül içerisinde yeni istihdam sağladığını belirtirken, 2. 500’e dahil firmalarda bu oran %66,2’ye yükselmektedir. Her 4 firmadan yaklaşık 1’i Temmuz-Eylül döneminde yeni istihdam sağlayacaklarını söylemektedir. İlk 500’deki firmalarda bu beklenti %29,7 olarak ölçümlenirken, 2. 500 firmalarında oran genel ortalamanın altına düşmektedir (%23,7). Firma büyüklüğüne göre değerlendirildiğinde; ilk 500’de yer alan firmaların Ekim-Aralık döneminde ortalama 11,5; ikinci 500’de yer alan firmaların 10 ve diğer segmentte yer alan firmaların ise 5 yeni çalışan istihdam etmeyi planladıkları tespit edilmektedir. Firmaların %36,8’i yeni çalışan temininde herhangi bir sorun yaşamadıklarını belirtmektedir. Öte yandan, firmalar en yüksek oranda vasıflı eleman temininde (%45,4) sorun yaşadıklarını söylemektedir. İkinci sırada temininde sorun yaşandığı belirtilen pozisyon ise uzmanlardır (%32,6). Firmaların %48,2’si yurt içinde, %81,8’i ise yurt dışında Temmuz-Eylül 2010 döneminde yatırım yapmadıklarını belirtmektedir. Yurt içinde gerçekleştirilen yatırımlarda modernizasyon (%33,8) ve kapasite arttırımının ilk 2 sırada tercih edildiği görülmektedir. İlk 500 içerisinde yer alan ihracatçıların %46,4’ü 2010’un 3. çeyreğinde yatırım yapma eğiliminde modernizasyon yatırımı gerçekleştirmiştir. Yılın son çeyreğinde yatırım yapma eğiliminde olan ihracatçıların genelin %47,3’ünü temsil ettikleri tespit edilmiştir. Söz konusu firmalar yoğunlukla yurt içerisindeki tesislerini modernize etmeyi tercih edeceklerini söylemektedir. 15 Ekim 2010 Yönetici Özeti Yılın son çeyreğinde yatırım yapma eğiliminde olmayan firmalara bu kararlarının nedenleri sorulduğunda ilk sırayı piyasadaki yetersiz talep (%42,2) almaktadır. Bu unsuru eşit önemdeki iki unsur takip etmektedir: dünya ekonomisindeki istikrarsızlık (%34,4) ve kurulu fazla kapasite (%34). 2. çeyrek raporunda beklentilere yönelik aşağıdaki yorumlar yapılmaktaydı: «Yaşanan gelişmelerin ışığında firmaların piyasa beklentilerini de güncelledikleri görülmektedir. Bu bağlamda, USD / TL kur tahmini Nisan-Temmuz 2010 için 1,49 iken, Temmuz-Eylül dönemi için 1,55 seviyesine yükseltilmiştir. Firmaların yıl sonu döviz kuru tahminlerinde USD’nin değer kazanıp, Euro’nun değer kaybedeceği öngörüsünde oldukları tespit edilmektedir. Yıl sonu enflasyon tahmini ise %8,86 olarak revize edilmiştir.» 3. çeyrek raporunda ise firmaların piyasa beklentilerini TL lehinde (değerli) revize ettikleri görülmektedir. 2010 sonu itibarı ile USD / TL kur tahmini 1,46, Euro / TL kur tahmini ise 1,98 olarak hesaplanmaktadır. Euro / USD paritesi ise 1,36 olarak revize edilmektedir. Son çeyrek enflasyon oran beklentisi %6,9 iken, ekonominin 2010 büyüme beklentisi %8,55’tir. Firmaların %50,7’si 2010 yılı sonu itibarıyla Türkiye ekonomisini daha iyi olacağı beklentisi içerisindedir. 16 Ekim 2010 Temel Bulgular 17 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğindeki “Gerçekleşmeler” S Geçen yılın aynı dönemine göre, Temmuz-Eylül 2010 dönemindeki gelişmeyi belirtiniz. Arttı 100% 80% 60% 8,6% 19,1% 18,1% 1,2% 26,0% 19,4% 6,3% 20,8% 4,7% 3,7% 4,3% 2,4% 22,8% 21,6% 6,5% 5,1% 20% 47,6% 51,2% 47,3% 70,7% 53,4% 3,0% 25,1% 42,8% 38,3% 54,2% Bu alanda verimiz yok 21,4% 24,4% 40% Azaldı 4,0% 17,4% 28,7% Aynı kaldı 32,6% 48,5% 32,2% 48,3% 35,8% 28,3% 23,4% 17,4% 13,6% 0% Üre tim İhracat Kapasite kullanım oranı Stok durumu Girdi Birim ihraç İthal girdi maliye tle ri fiyatı kullanım birim ithalat Hammadde Ge ne l kârlılık oranı fiyatı düze yi Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 491’dir. 18 İhracatta kârlılık düze yi Baz: 500 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğindeki “Gerçekleşmeler” Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Üretim 54,2% 51,4% 58,2% 53,5% İhracat 53,4% 55,2% 60,4% 47,7% Kapasite kullanım oranı 48,5% 48,6% 54,5% 44,7% Stok durumu 28,3% 28,9% 27,6% 28,4% Girdi maliyetleri 70,7% 64,8% 72,4% 73,5% Birim ihraç fiyatı 35,8% 38,6% 38,8% 31,9% İthal girdi kullanım oranı 23,4% 22,5% 22,4% 24,7% Hammadde birim ithalat fiyatı 48,3% 48,6% 50,0% 47,0% Genel kârlılık düzeyi 17,4% 14,5% 23,7% 15,3% İhracatta kârlılık düzeyi 13,6% 12,4% 19,4% 10,6% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Temmuz-Eylül 2010 döneminde söz konusu gerçekleşmelerde geçen yılın aynı dönemine göre artış olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 491’dir. 19 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinden “Beklentiler” S Geçen yılın aynı dönemine göre, Ekim-Aralık 2010 dönemi için beklentinizi belirtiniz. Artar 100% 7,1% 15,5% 1,2% 20,8% 7,7% 4,9% 15,1% 24,6% 80% 4,9% 3,5% 33,2% 29,4% 36,7% Azalır 3,6% 13,2% 34,4% 60% Aynı kalır 22,4% 22,6% 7,5% 4,3% 54,6% 48,3% 20% 48,6% 3,2% 3,6% 37,4% 39,8% 42,2% 40,4% 17,2% 16,2% 36,9% 47,9% 40% 44,2% Bu alanda verimiz yok 57,2% 40,5% 28,6% 22,2% 36,3% 22,2% 0% Üre tim İhracat Kapasite kullanım oranı Stok durumu Girdi Birim ihraç İthal girdi Hammadde Ge ne l kârlılık maliye tle ri fiyatı kullanım birim ithalat oranı fiyatı düze yi Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 419’dur. 20 İhracatta kârlılık düze yi Baz: 500 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinden “Beklentiler” Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Üretim 44,2% 47,2% 45,5% 41,4% İhracat 48,6% 51,0% 51,1% 45,4% Kapasite kullanım oranı 40,5% 39,4% 43,3% 39,5% Stok durumu 22,2% 16,2% 25,4% 24,2% Girdi maliyetleri 57,2% 54,9% 59,0% 57,7% Birim ihraç fiyatı 28,6% 30,3% 33,8% 24,1% İthal girdi kullanım oranı 22,2% 25,4% 23,1% 19,5% Hammadde birim ithalat fiyatı 36,3% 37,3% 41,8% 32,1% Genel kârlılık düzeyi 17,2% 16,6% 23,7% 13,4% İhracatta kârlılık düzeyi 16,2% 15,9% 22,3% 12,5% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Ekim- Aralık 2010 döneminde söz konusu gerçekleşmelerde geçen yılın aynı dönemine göre artış beklentisinde olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 491’dir. 21 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Kullanılan Enerji Türlerinde Değişim S Kullandığınız enerji türlerinde 2010 yılı Temmuz-Eylül gerçekleşmelerini geçen yılın aynı dönemine göre karşılaştırınız. Arttı 100% Aynı kaldı Azaldı Geçen yıl aynı dönemde bu enerji türünü kullanmadım 4,9% 15,3% 9,4% 80% 5,3% 40,5% 29,7% 61,9% 57,6% 37,5% 60% 6,3% 25,1% 40% 4,3% 56,0% 17,3% 4,7% 18,5% 42,0% 20% 28,1% 16,5% 19,1% LPG Fue l Oil 0% Ele ktrik Doğalgaz Soru; dış ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir. 22 Su Baz: 419 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Kullanılan Enerji Türlerinde Değişim Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 80% 60% 57,5% 56,7% 56,0% 53,5% 45,1% 42,5% 42,0% 39,5% 38,1% 40% 31,7% 28,1% 23,9% 19,5% 20% 26,1% 19,1% 15,5% 16,5%17,6% 17,2% 11,2% 0% Ele ktrik Doğalgaz LPG Fue l Oil Su Yukarıdaki grafikte; Temmuz-Eylül 2010 döneminde kullanılan enerji türlerinde geçen yılın aynı dönemine göre artış olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Soru, ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir. 23 Baz: 419 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Yeni Pazarlar S Temmuz-Eylül döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiniz mi? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 80% 69,4% 65,6% 65,5% 59,7% 60% 40,3% 40% 34,4% 34,5% 30,6% 20% 0% Eve t Hayır Yılın ilk çeyreğinde ihracatta yeni pazarlara girdiğini belirten firmaların oranı %41,9 iken 2. çeyrekte bu oran %35,6; 3. çeyrekte ise %34,4 olarak gerçekleşmiştir. 24 Baz: 500 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler S Ekim-Aralık döneminde ilk kez girmeyi planladığınız 5 hedef ülkeyi yazınız. (Çok Cevap) 4%’ün altındaki ülkelere tabloda yer almamaktadır. 25 Baz: 500 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler Orta Doğu 69,0% 62,2% AB Ülkeleri 43,8% Afrika Amerika 35,0% 17,2% Uzak Doğu 16,2% Rusya/Belarus Orta Asya 10,6% 9,2% Balkanlar Hint Yarımadası Pasifik Adaları 5,8% 4,6% Diğer Avrupa Ülkeleri 3,0% 12,6% Hedef ülke yok Cevap yok 0% 4,2% 20% 40% 60% 80% Baz: 500 26 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan İlk 5 Ülke Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Rusya [16,2%] Brezilya [14,5%] Rusya [15,1%] Rusya [22,2%] Irak [12,0%] Afrika Ülkeleri [13,8%] A.B.D. [12,2%] Irak [19,4%] İran [11,8%] İran [11,7%] Almanya [12,2%] Suriye [18,1%] Suriye [10,4%] Rusya [8,3%] İran [10,1%] İran [13,0%] A.B.D. [9,8%] A.B.D. [7,6%] Fransa [9,4%] Cezayir [10,2%] BazGenel: 500; Bazİlk 500:145; Bazİkinci 500:139; BazDiğer:216 27 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi S Temmuz-Eylül döneminde ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabildiniz mi? Yukarıdaki grafikte; Temmuz-Eylül 2010 döneminde ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş aldığını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500 28 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi S Temmuz-Eylül döneminde ihracatta; müşteri kaybettiğiniz pazar oldu mu? Yukarıdaki grafikte; Temmuz-Eylül 2010 döneminde ihracatta; müşteri kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500 29 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi S Temmuz-Eylül döneminde ihracatta; tamamen kaybettiğiniz pazar oldu mu? Yukarıdaki grafikte; Temmuz-Eylül 2010 döneminde ihracatta; tamamen kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500 30 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde İhracat Pazarlamasında Karşılaşılan Sorunlar S Temmuz-Eylül döneminde, ihracat pazarlamasında aşağıdaki sorunlardan hangileri karşılaştınız? (Çok Cevap) 67,8% Re kabe tçi fiyat sunamama 50,2% He de f ülke de ki e konomik koşullar 36,4% Finansman 27,6% He de f ülke de ki bürokratik e nge lle r 17,4% Nite likli pe rsone l ye te rsizliği 13,6% He de f ülke de ki siyasi e nge lle r Ürün kalite si 7,0% He de f ülke nin dili 3,6% He rhangi bir sorun yaşamadım 0% 13,2% 20% 40% 80% 60% Baz: 500 31 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde İhracat Pazarlamasında Karşılaşılan Sorunlar Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Rekabetçi fiyat sunamama 67,8% 63,4% 61,9% 74,5% Hedef ülkedeki ekonomik koşullar 50,2% 43,4% 53,2% 52,8% Finansman 36,4% 28,3% 33,1% 44,0% Hedef ülkedeki bürokratik engeller 27,6% 24,1% 23,7% 32,4% Nitelikli personel yetersizliği 17,4% 11,7% 15,8% 22,2% Hedef ülkedeki siyasi engeller 13,6% 14,5% 10,8% 14,8% Ürün kalitesi 7,0% 4,1% 6,5% 9,3% Hedef ülkenin dili 3,6% 1,4% 3,6% 5,1% Herhangi bir sorun yaşamadım 13,2% 21,4% 12,9% 7,9% 500 145 139 216 BAZ 32 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Dış Finansman Talebi S Temmuz-Eylül döneminde, dış finansman talebiniz oldu mu? Yukarıdaki grafikte; Temmuz-Eylül 2010 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500 33 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Dış Finansman Kaynakları Genel 100% İlk 500 İkinci 500 Diğer 91,9% 84,2% 84,3% 79,7% 80% 60% 38,8% 40% 42,2% 37,8% 35,3% 32,8% 24,3% 20% 21,6% 13,5% 21,6% 13,2% 15,7% 6,3% 17,6% 13,5% 10,5% 3,1% 16,2% 11,8% 5,4% 4,7% 3,9% 2,0% 9,8% 10,9% 0% Özel bankalar Eximbank Kamu bankaları Faktoring Leasing (Eximbank hariç) Yurtdışı Finans Diğer kaynaklar Kurumları Soru, Temmuz-Eylül döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmalara yöneltilmiştir. BazGenel: 152; Bazİlk 500:37; Bazİkinci 500:51; BazDiğer:64 34 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Finansman Talebi S Ekim-Aralık döneminde, dış finansman talebiniz olacak mı? Yukarıdaki grafikte; Ekim-Aralık 2010 döneminde dış finansman talebi olacağını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500 35 Ekim 2010 Kullanılan Kredilerin Toplamı İçerisinde Döviz ya da Dövize Endeksli Kredilerin Oranı S Kullandığınız kredilerin toplamı içerisinde döviz ya da dövize endeksli kredilerin oranı nedir? Kredilerin Oranı (%) 36 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 0 32,6% 33,1% 27,3% 35,6% 1-10 10,0% 6,2% 13,7% 10,2% 11-20 3,4% - 3,6% 5,6% 21-30 5,4% 8,3% 4,3% 4,2% 31-40 4,0% 2,8% 2,9% 5,6% 41-50 3,6% 3,4% 5,0% 2,8% 51-60 2,8% 2,8% 5,0% 1,4% 61-70 3,8% 2,1% 4,3% 4,6% 71-80 4,6% 5,5% 3,6% 4,6% 81-90 5,0% 7,6% 4,3% 3,7% 91-100 24,8% 28,3% 25,9% 21,8% Ortalama Kredi Kullanımı 40,6% 45,2% 42,1% 36,6% Baz 500 145 139 216 Ekim 2010 Döviz Kuru Riskinden Korunmak İçin Kullanılan Araçlar S Döviz kuru riskinden korunmak için aşağıdaki araçlardan hangilerini kullanıyorsunuz? (Çok Cevap) Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 100% 80% 63,0% 57,4% 60% 56,1% 50,3% 40% 30,3% 23,6% 20% 20,1% 22,3% 18,2% 17,1% 19,9% 17,9% 7,8% 11,0% 7,9% 5,6% 1,6% 2,8%1,4% 0,9% 0% Forward Vadeli İşlem Opsiyon Swap Hiçbiri Baz: 500 37 Ekim 2010 Döviz Kuru Riskine Karşı Araç Kullanmama Nedenleri S Döviz kuru riskinden korunmak için herhangi bir araç kullanmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) 37,1% İthalatımız da olduğundan 23,3% Araçlar hakkında bilgim yok 21,6% Dövizde artış be kle ntisinde n dolayı 20,0% Araçların pahalı olması 15,9% Daha önce ki kötü te crübe 9,0% Kre di limiti ye te rsizliği Alış-satışlarımız döviz cinsinde n 2,8% 2,1% Döviz riski me rke z/grup kararı Natural he dge yapıyoruz 2,1% Diğe r 9,1% Fikrim yok/Ce vap yok 2,1% 0% 10% 20% 30% 50% 40% Soru, döviz kuru riskinden korunmak için hiçbir araç kullanmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir. Baz: 287 38 Ekim 2010 Döviz Kuru Riskine Karşı Araç Kullanmama Nedenleri Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer İthalatımız da olduğundan 37,1% 50,0% 43,7% 27,1% Araçlar hakkında bilgim yok 23,3% 12,5% 22,5% 28,8% Dövizde artış beklentisinden dolayı 21,6% 14,3% 28,2% 21,2% Araçların pahalı olması 20,0% 23,2% 16,9% 20,3% Daha önceki kötü tecrübe 15,9% 8,9% 14,1% 20,3% Kredi limiti yetersizliği 9,0% 5,4% 5,6% 12,7% Alış-satışlarımız döviz cinsinden 2,8% 1,4% 3,8% 2,9% Döviz riski merkez/grup kararı 2,1% 5,5% 2,6% - Natural hedge yapıyoruz 2,1% 4,1% 1,3% 1,5% Diğer 9,1% 12,3% 7,7% 8,1% Cevap yok/Fikrim yok 2,1% 4,1% - 2,2% 287 73 78 136 BAZ Yukarıdaki tabloda; döviz kuru riskine karşı herhangi bir araç kullanmadığını belirten firmaların söz konusu kararlarına etki eden faktörler firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 39 Ekim 2010 Devlet Desteklerinden Yararlanma Durumu Temmuz-Eylül Döneminde Yararlanılan Kaynaklar Ekim-Aralık Döneminde Yararlanılması Planlanan Kaynaklar Dahilde İşleme Rejimi 44,0% 48,6% Fuar Teşvikleri 33,4% 41,0% Yatırım Teşvikleri 21,8% 27,6% İstihdam Destekleri 12,4% 18,2% Ar-Ge destekleri 11,0% 17,0% KOSGEB destekleri 8,0% 17,6% Yurtdışı Ofis Mağaza Destekleri 4,0% 10,6% Diğer 6,2% 8,0% Hiçbiri 31,4% 21,4% 500 500 Destekler BAZ 40 Ekim 2010 3. Çeyrekte Yararlanılan Devlet Destekleri Destekler Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Dahilde İşleme Rejimi 44,0% 56,6% 50,4% 31,5% Fuar Teşvikleri 33,4% 35,2% 37,4% 29,6% Yatırım Teşvikleri 21,8% 32,4% 22,3% 14,4% İstihdam Destekleri 12,4% 16,6% 12,9% 9,3% Ar-Ge destekleri 11,0% 17,2% 8,6% 8,3% KOSGEB destekleri 8,0% - 4,3% 15,7% Yurtdışı Ofis Mağaza Destekleri 4,0% 6,2% 5,0% 1,9% Diğer 6,2% 8,3% 6,5% 4,6% Hiçbiri 31,4% 24,1% 23,7% 41,2% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Temmuz-Eylül döneminde yararlanılan devlet desteklerinin oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 41 Ekim 2010 Son Çeyrekte Yararlanılması Planlanan Devlet Destekleri Destekler Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Dahilde İşleme Rejimi 48,6% 57,9% 50,4% 41,2% Fuar Teşvikleri 41,0% 39,3% 40,3% 42,6% Yatırım Teşvikleri 27,6% 33,8% 26,6% 24,1% İstihdam Destekleri 18,2% 15,9% 17,3% 20,4% KOSGEB destekleri 17,6% 0,7% 7,9% 35,2% Ar-Ge destekleri 17,0% 21,4% 13,7% 16,2% Yurtdışı Ofis Mağaza Destekleri 10,6% 11,0% 9,4% 11,1% Diğer 8,0% 10,3% 5,8% 7,9% Hiçbiri 21,4% 20,0% 21,6% 22,2% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Ekim-Aralık döneminde yararlanılması planlanan devlet desteklerinin oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 42 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Kapatılması/Yenilenmesi Gereken Kredilerin Toplam Krediler İçerisindeki Payı 43 Ekim-Aralık Döneminde Kapatılması Gereken Kredilerin Toplam Krediler İçerisindeki Payı Ekim-Aralık Döneminde Yenilenmesi Gereken Kredilerin Toplam Krediler İçerisindeki Payı 0 32,8% 40,8% 1-10 17,8% 16,4% 11-20 14,2% 13,6% 21-30 13,4% 11,8% 31-40 7,6% 6,4% 41-50 5,0% 3,8% 51-60 3,0% 3,0% 61-70 1,8% 1,6% 71-80 1,2% - 81-90 0,8% 0,4% 91-100 2,4% 2,2% BAZ 500 500 Ortalama Pay 17,9% 14,9% Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Kapatılması Gereken Kredilerin Toplam Krediler İçerisindeki Payı Kredilerin Oranı (%) 44 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 0 32,8% 35,2% 31,7% 31,9% 1-10 17,8% 18,6% 21,6% 14,8% 11-20 14,2% 11,7% 11,5% 17,6% 21-30 13,4% 11,7% 12,2% 15,3% 31-40 7,6% 7,6% 9,4% 6,5% 41-50 5,0% 4,8% 7,2% 3,7% 51-60 3,0% 2,1% 2,2% 4,2% 61-70 1,8% 2,1% - 2,8% 71-80 1,2% 1,4% 1,4% 0,9% 81-90 0,8% 1,4% 1,4% - 91-100 2,4% 3,4% 1,4% 2,3% Ortalama Kredi Kullanımı 17,9% 18,4% 17,2% 18,1% Baz 500 145 139 216 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Yenilenmesi Gereken Kredilerin Toplam Krediler İçerisindeki Payı Kredilerin Oranı (%) 45 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 0 40,8% 41,4% 42,4% 39,4% 1-10 16,4% 14,5% 19,4% 15,7% 11-20 13,6% 14,5% 13,7% 13,0% 21-30 11,8% 13,1% 7,9% 13,4% 31-40 6,4% 4,1% 6,5% 7,9% 41-50 3,8% 3,4% 6,5% 2,3% 51-60 3,0% 3,4% 2,2% 3,2% 61-70 1,6% 2,1% 0,7% 1,9% 71-80 - - - - 81-90 0,4% - - 0,9% 91-100 2,2% 3,4% 0,7% 2,3% Ortalama Kredi Kullanımı 14,9% 15,7% 12,5% 15,9% Baz 500 145 139 216 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Verileri S Temmuz-Eylül döneminde, firmanızda toplam kaç çalışan istihdam ettiniz? 200 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 35 (n:482) 96 (n: 141) 45 (n: 137) 15 (n: 204) Mavi Yakalı 120 (n: 461) 333 (n: 127) 180 (n: 133) 45 (n: 201) Ar-Ge Personeli 4 (n: 293) 9 (n: 78) 5 (n: 90) 2 (n: 125) Dönemlere Göre Ortalama Personel Sayısındaki Değişim 150 130 100 100 0 35 29 25 Firma büyüklüğüne bağlı olarak çalışan sayısındaki değişkenlik nedeniyle ortalama olarak medyan kullanılmıştır. 5 1.Çe yre k Genel 46 132 120 50 2010 yılı 1. çeyrekte sektörde ortalama çalışan sayısı 160 iken 2. çeyrekte 132, 3. çeyrekte ise 159 olarak hesaplanmaktadır. Yandaki grafikte dönemlere göre ortalama çalışan sayısındaki değişim incelenmektedir. 159 160 4 3 2.Çe yre k Beyaz Yakalı 3.Çe yre k Mavi Yakalı Ar-Ge Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Verileri S Temmuz-Eylül döneminde, yeni çalışan istihdam ettiniz mi? Bu dönemde kaç yeni çalışan istihdam ettiniz? Dönemde İstihdam Edilen Ortalama Yeni Çalışan Sayısı 14 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 3 (n:242) 4 (n: 79) 3 (n: 75) 2 (n: 88) Mavi Yakalı 10 (n: 256) 15 (n: 79) 12 (n: 81) 6 (n: 96) Ar-Ge Personeli 1 (n: 92) 2 (n: 27) 1 (n: 30) 1 (n: 35) Yukarıdaki grafikte; dönemde yeni çalışan istihdam ettiğini belirten firmaların oranı yer almaktadır. Baz: 500 47 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi Temmuz-Eylül döneminde çalışan sayınız, geçen yıla göre nasıl değişti? S Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli 80% 58,8% 60% 43,2% 43,2% 39,4% 33,8% 40% 18,8% 18,2% 15,2% 20% 11,6% 4,2% 5,8% 7,8% 0% Arttı Aynı kaldı Azaldı Cevap vermek istemiyorum Baz: 500 48 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 43,2% 42,1% 48,2% 40,7% Mavi Yakalı 43,2% 43,4% 48,9% 39,4% Ar-Ge Personeli 18,8% 19,3% 20,1% 17,6% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Temmuz-Eylül döneminde çalışan sayısının geçen yılın aynı döneminde göre arttığını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 49 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi Ekim-Aralık döneminde, yeni çalışan istihdam edecek misiniz? S Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli 80% 58,2% 60% 51,0% 51,0% 40% 30,8% 25,6% 27,6% 23,4% 20% 21,4% 11,0% 0% Eve t Hayır Bilmiyorum / Fikrim yok Baz: 500 50 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 25,6% 29,7% 23,7% 24,1% Mavi Yakalı 27,6% 26,9% 33,1% 24,5% Ar-Ge Personeli 11,0% 12,4% 11,5% 9,7% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Ekim Aralık döneminde yeni çalışan istihdam edeceğini belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 51 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi S Ekim-Aralık döneminde kaç yeni çalışan istihdam etmeyi planlıyorsunuz? Dönemde İstihdam Edilmesi Planlanan Ortalama Yeni Çalışan Sayısı 10 (Baz:181) Yukarıdaki grafikte; Ekim-Aralık 2010 döneminde yeni çalışan istihdam etmeyi planladığını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Firma büyüklüğüne göre değerlendirildiğinde; ilk 500’de yer alan firmaların dönemde ortalama 11,5; ikinci 500’de yer alan firmaların 10 ve diğer segmentte yer alan firmaların ise 5 yeni çalışan istihdam etmeyi planladıkları tespit edilmektedir. 52 Baz: 500 Ekim 2010 Temininde Sorun Yaşanan Personel Grupları S Hangi nitelikte personel temininde sorun yaşıyorsunuz? (Çok Cevap) Vasıflı e le man (usta, 45,4% te knisye n) Uzman (orta düze y yöne tici, 32,6% mühe ndis, işle tme ci) Ara kade me e le manı 27,0% (te knike r) Vasıfsız e le man 6,0% Pe rsone l te mininde sorun 36,8% yaşamıyorum 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Baz: 500 53 Ekim 2010 Temininde Sorun Yaşanan Personel Grupları Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Vasıflı eleman 45,4% 40,0% 41,7% 51,4% Uzman 32,6% 34,5% 28,8% 33,8% Ara kademe elemanı 27,0% 18,6% 29,5% 31,0% Vasıfsız eleman 6,0% 4,8% 5,8% 6,9% Sorun yaşamıyorum 36,8% 43,4% 40,3% 30,1% 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; söz konusu personel grupları temininde sorun yaşadığını belirten firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 54 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar S Temmuz döneminde yaptığınız yurt içi ve yurt dışı yatırımın türlerini belirtiniz (Çok Cevap) 100% Yurt İçi Yurt Dışı 81,8% 80% 60% 48,2% 40% 33,8% 26,0% 16,0% 20% 10,0% 13,6% 8,6% 0,8% 5,0% 0,2% 4,8% 0% Mode rnizasyon Şirke t satınalma Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon Ye ni te sis kurma / Hiçbir yatırım yatırımı Satın alma yapılmadı Baz: 500 55 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar Yurt İçi Yurt Dışı Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Modernizasyon 33,8% 41,4% 32,4% 29,6% 10,0% 11,0% 10,8% 8,8% Kapasite arttırımı 26,0% 27,6% 24,5% 25,9% 8,6% 11,0% 10,1% 6,0% Ar-Ge/İnovasyon yatırımı 16,0% 16,6% 15,1% 16,2% 5,0% 5,5% 2,9% 6,0% Yeni tesis kurma/ satın alma 13,6% 15,2% 15,8% 11,1% 4,8% 5,5% 7,2% 2,8% Şirket satınalma 0,8% 0,7% - 1,4% 0,2% - 0,7% - Hiçbir yatırım yapılmadı 48,2% 42,1% 49,6% 51,4% 81,8% 81,4% 78,4% 84,3% 500 145 139 216 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Temmuz- Eylül döneminde söz konusu yurt içi/ yurt dışı yatırımları gerçekleştiren firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 56 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Gerçekleştirilecek Yatırımlar S Ekim-Aralık döneminde, yurt içi ve yurt dışı yatırımlarınız hangi alanlarda olacak? (Çok Cevap) 100% Yurt İçi Yurt Dışı 78,4% 80% 60% 52,7% 40% 26,7% 20,4% 15,6% 20% 10,2% 9,0% 7,6% 0,6% 8,0% 5,2% 0,8% 0% Mode rnizasyon Şirke t satınalma Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon Ye ni te sis kurma / Hiçbir yatırım yatırımı Satın alma yapılmadı Baz: 500 315 57 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Gerçekleştirilecek Yatırımlar Yurt İçi Yurt Dışı Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Modernizasyon 26,7% 31,0% 24,5% 25,1% 7,6% 9,7% 10,1% 4,7% Kapasite arttırımı 20,4% 20,0% 21,6% 20,0% 9,0% 11,7% 10,8% 6,0% Ar-Ge/İnovasyon yatırımı 15,6% 15,9% 12,9% 17,2% 8,0% 6,9% 8,6% 8,4% Yeni tesis kurma/ satın alma 10,2% 10,3% 10,1% 10,2% 5,2% 4,1% 7,2% 4,7% Şirket satınalma 0,6% 0,7% - 0,9% 0,8% 0,7% 0,7% 0,9% Hiçbir yatırım yapılmadı 52,7% 50,3% 56,1% 52,1% 78,4% 79,3% 73,4% 80,9% 500 145 139 216 500 145 139 216 BAZ Yukarıdaki tabloda; Temmuz- Eylül döneminde söz konusu yurt içi/ yurt dışı yatırımları gerçekleştiren firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 58 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Yurt İçinde Yatırım Planı Yapmama Nedenleri S Ekim-Aralık döneminde, yurt içinde herhangi bir yatırım planı yapmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) Piyasada yetersiz talep 42,4% Dünya ekonomisindeki istikrarsızlık 34,4% Kurulu fazla kapasite 34,0% 18,7% Ülke ekonomisindeki istikrarsızlık Finansman yetersizliği 3,8% 2,7% Tamamlanmayan yatırımlar Diğer 1,5% Cevap yok 0% 8,4% 20% 40% 60% Soru; Ekim- Aralık döneminde yurt içinde herhangi bir yatırım planlamadığını belirten firmalar yöneltilmiştir. Baz: 262 59 Ekim 2010 Yılın Son Çeyreğinde Yurt Dışında Yatırım Planı Yapmama Nedenleri S Ekim-Aralık döneminde, yurt dışında herhangi bir yatırım planı yapmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) 39,2% Dünya ekonomisindeki istikrarsızlık 32,8% Piyasada yetersiz talep 24,9% Kurulu fazla kapasite Ülke ekonomisindeki istikrarsızlık 14,9% Finansman yetersizliği 1,8% İç talebin henüz karşılanmamış olması 1,0% Bürokratik engeller Diğer Cevap yok 0% 1,0% 4,9% 13,1% 20% 40% 60% Soru; Ekim- Aralık döneminde yurt dışında herhangi bir yatırım planlamadığını belirten firmalar yöneltilmiştir. Baz: 392 60 Ekim 2010 Piyasa Beklentileri Piyasa Tahminleri 61 Ekim- Aralık dönemi USD/TL 1,46 n: 500 Ekim- Aralık dönemi EURO/TL 1,98 n: 500 Ekim- Aralık dönemi EURO/USD 1,36 n: 500 Ekim- Aralık dönemi Enflasyon Oranı 6,91 n: 500 2010 sonu MB Gecelik Faiz Oranı 7,28 n: 500 Rekabetçi İdeal USD/TL kur seviyesi 1,60 n: 500 Rekabetçi İdeal EURO/TL kur seviyesi 2,10 n: 500 Ekim- Aralık dönemi Büyüme Beklentisi 5,63 n: 500 2010 yıllık Büyüme Beklentisi 8,55 n: 500 Ekim 2010 2010 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri S 2010 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir? Daha iyi olacak 100% 11,2% Değişmeyecek Daha kötü olacak 6,4% 24,8% 18,4% 80% 42,9% 46,7% 60% 55,7% 56,1% 40% 50,7% 20% 42,1% 19,0% 25,9% 0% Se ktör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi Baz: 500 62 Ekim 2010 2010 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri S 2010 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 100% 80% 53,2% 60% 51,6% 50,7% 42,1% 41,4% 46,9% 43,2% 41,9% 40% 25,9% 19,0% 17,9% 18,7% 20,0% 20% 25,2% 22,8% 28,4% 0% Sektör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi Yukarıdaki grafikte; sektör, Türkiye/ Avrupa ve Dünya ekonomisine ilişkin olumlu beklenti içerisinde olan firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500 63 Ekim 2010 2010 Yılı Emtia Fiyatları Beklentisi S Dünya geneli emtia fiyatları Eylül ayına göre nasıl bir seyir izler? Beklentilerinizi sanayi ve tarım olmak üzere belirtiniz. SANAYİ 100% 6,2% TARIM 4,8% 6,0% 31,3% 28,9% 63,9% 65,1% Kasım Sonu İtibariyle 2010 Sonu İtibariyle 9,2% 80% 41,9% 34,3% 51,9% 56,5% 60% 40% 20% 0% Kasım Sonu İtibariyle 2010 Sonu İtibariyle Artar Aynı kalır Azalır Baz: 500 64 Ekim 2010 2010 Yılı Emtia Fiyatları Beklentisi Dünya geneli emtia fiyatları Eylül ayına göre nasıl bir seyir izler? Beklentilerinizi sanayi ve tarım olmak üzere belirtiniz. S Sanayi Genel İlk 500 Tarım İkinci 500 Diğer Genel Kasım Sonu İtibariyle İkinci 500 Diğer Kasım Sonu İtibariyle Artar 51,9% 50,3% 48,2% 55,3% 63,9% 65,5% 57,6% 67,0% Aynı kalır 41,9% 41,4% 45,3% 40,0% 31,3% 29,0% 38,1% 28,4% Azalır 6,2% 8,3% 6,5% 4,7% 4,8% 5,5% 4,3% 4,7% 2010 Sonu İtibariyle 2010 Sonu İtibariyle Artar 56,5% 54,5% 54,0% 59,5% 65,1% 67,6% 58,3% 67,9% Aynı kalır 34,3% 35,2% 36,0% 32,6% 28,9% 26,9% 33,8% 27,0% Azalır 9,2% 10,3% 10,1% 7,9% 6,0% 5,5% 7,9% 5,1% 500 145 139 216 500 145 139 216 BAZ 65 İlk 500 Ekim 2010 İhracat Sektörünün Öncelikli Sorunları S Aşağıdakilerden hangileri sektörünüzün öncelikli sorunlarıdır? (Çok Cevap) 80,2% Döviz kurları 59,3% Ene rji maliye tle ri 50,3% Hammadde ve aramal fiyatları 47,7% Ve rgi maliye tle ri 43,3% İstihdam maliye tle ri Te şvikle rin ye te rsizliği 42,1% Finansman maliye tle ri 40,9% Dış pazarlardaki yükse k ithalat ve rgile ri 30,9% Lojistik maliye tle ri 30,7% 29,5% Bürokratik e nge lle r 27,7% Kayıtdışı ticare t 23,2% Vasıflı e le man sıkıntısı 13,6% Tanıtım sorunu Diğe r 6,2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Baz: 500 66 Ekim 2010 Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi’nin Etkisi S 2010 yılının başında uygulama konulan Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi, gümrük müşavirliği maliyetlerinizi ne yönde etkiledi? %0-20 arttı 40,9% Azaldı 3,2% %21-40 arttı Etkile me di 11,6% 34,3% %41-60 arttı 4,6% %81’de n fazla arttı 3,4% %61-80 arttı 2,0% Baz: 500 67 Ekim 2010 Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi’nin Etkisi Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Azaldı 3,2% 2,8% 5,8% 1,9% %0-20 arttı 40,9% 38,6% 38,8% 43,7% %21-40 arttı 11,6% 13,1% 12,2% 10,2% %41-60 arttı 4,6% 4,8% 3,6% 5,1% %61-80 arttı 2,0% 1,4% 2,9% 1,9% %81’den fazla arttı 3,4% 4,8% 3,6% 2,3% Etkilemedi 34,3% 34,5% 33,1% 34,9% 287 73 78 136 BAZ Yukarıdaki tabloda; Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesi’nin firmaların gümrük müşavirliği maliyetleri üzerindeki etkisi firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 68 Ekim 2010 Yılın 3. Çeyreğinde Hizmet Alınan Kurum ve Kuruluşlardan Duyulan Memnuniyet Ortalama Memnuniyet 3,5 KURUMLAR KURUMLAR İhracatçı Birlikleri 3,9 Gümrük İdareleri 3,4 Dış Ticaret Müsteşarlığı 3,8 TSE 3,4 Ticari bankalar 3,7 Kamu bankaları 3,4 Ticaret ve Sanayi Odaları / Ticaret Borsaları 3,6 Maliye Bakanlığı 3,4 Çevre ve Orman Bakanlığı 3,3 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı KOSGEB 3,6 Ulaştırma Bakanlığı 3,3 Eximbank 3,6 Merkez Bankası 3,3 Hazine Müsteşarlığı 3,6 Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 3,2 ORTALAMA 3,5 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 3,2 TÜBİTAK 3,5 Türk Patent Enstitüsü 3,5 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 3,5 Baz: 500 69 Ekim 2010
