KARKAS GÖRÜNTÜLEME SİSTEMLERİ

KARKAS GÖRÜNTÜLEME
SİSTEMLERİ
KARKAS DEĞERLENDİRME
IN-VIVO
EX-VIVO
ULTRASON
TOMOGRAFİ
SUBJEKTİF
LINEAR
DEXA
MRI
VIA
TOBEC
BIA
Ultrason
(Ultrasound)
Teknolojisi
Dual Enerji X-Ray
Absorptiyometri
(DEXA)
IN-VIVO
YÖNTEMLER
Nükleer ve Manyetik
Rezonans
Görüntüleme (MR)
X-Ray Bilgisayar
Tomografisi (CT)
ULTRASON (ULTRASOUND)
 Tüketiciler tarafından tercih sebebi
olan yağsız et tüketimindeki artış
eğiliminden dolayı, ultrason teknolojisi
ile tahmin parametrelerinin elde
edilmesi gittikçe önem kazanmıştır.
 Ultrason, ses dalgalarının dokulardan geri yansıması prensibine göre
ölçüm yapmaktadır.
 Çevirici, probun ölçüm yapılacak bölgeye yerleştirilmesinden sonra
ultrason cihazı elektrik akımlarını yüksek frekansta ses dalgalarına
çevirir.
 Bu ses dalgaları vücut içine yayılır ve farklı yoğunluktaki dokular
arası bağlantılardan geri yansır. Çevirici proba geri dönen ultrason
dalgalarının görüntüleri yansıtılarak uygun ölçümler yapılır.
 Bu anlamda da ultrason teknolojisi temel iki prensibe
dayanmaktadır.
Birincisi, genetik ilerleme programlarında ultrasonik
sonuçların birer seleksiyon kriteri olarak kullanılması ve
gelecek kuşaklara düşük seviyede yağ içeren karkas
aktaracak hayvanların tanımlanmasıdır.
İkinci amacı ise, kesime gönderilecek hayvanlarda
optimum seviyedeki yağ oranının belirlenebilmesidir.
 Ultrason ile objektif ölçümler sağlanmakta, mozaikleşme
derecesi de değerlendirilebilmekte, bu yöntemle döl
testi gibi metotlara nazaran kısa sürede sonuç
sağlanmaktadır.
• Günümüzde yapılan çalışmalarda,
ultrason ölçüm teknolojisi kullanılarak,
M.Longissimus dorsi kasının ağırlığından
toplam karkas ağırlığı tahmini
yapılmaktadır.
• Longissimus dorsi kası bel omurga kemiği
boyunca uzanmakta ve boyunun karkasa
bağlantı yerinde sacruma kadar yer
almaktadır.
Göz kası ölçüm parametreleri (A: Yağ kalınlığı, B: Kas derinliği, C: Kas genişliği, D: Kas
alanı), MLD kasının ultrason ve karkastaki gerçek görüntüsü
Yağ kalınlığı ve kas derinliğine ait ultrason ve planimetre
ölçümlerine ilişkin fenotipik korelasyon katsayıları
PL-YK
PL-KD
U-YK
0,708***
U-KD
0,920***
 Kuzularda MLD ultrason ölçümlerin 6 aylık yaşta yapılması
daha uygundur. Çünkü bu yaşlarda kas-yağ ayrımı
ultrason cihazında net olarak ayırd edilebilmektedir.
 Doğu Anadolu bölgesinde özellikle toklu besisi yapılan
işletmelerde bu yaşta ultrason ölçümlerinin yapılması
mümkün olmasına rağmen Batı Anadolu’da sütten kesim
yaşının küçük olması (ortalama 3-4 ay) ve bu yaştan
sonra kuzuların elden çıkarılması bu ölçümlerin
yapılmasını kısıtlayan en önemli faktördür.
 Bu nedenle pazarlama yaşı düşük olan yörelerde 3-4
aylık yaşta ultrason ölçümlerinin yapılması zorunluluğu
ortaya çıkmaktadır.
 Bu ölçümün gerçekleştirilmesi için bu bölgedeki yapağı
alınmalı veya yapağı iyice ayrılmalı ve hayvan düz bir
zeminde strese girmeyecek şekilde sabit olarak
tutulmalıdır. Ölçümün yapılacağı bölgeye prob ile doku
arasında hava kalmayacak şekilde ultrason jeli kalın bir
tabaka halinde sürülerek linear ultrason probu yardımıyla
MLD kasının lokasyonu belirlenir
 M. Longissimus dorsi kası değerleri ile karkas parçaları
arasındaki ilişki oldukça yüksektir. Gövdede et bağlama
derecesi, son kaburgada Longissimus dorsi kas alanının
(belgözü kas alanı) incelenmesi ile en iyi şekilde
saptanabilmektedir.
 Bu kısım vücut gelişiminde en son olarak gelişim
göstermektedir.
 Karkasta, büyük parçalardan elde edilen etlerle ve
yüksek değerli parçalardan alınan etlerdeki
varyasyonda, bel gözü alanının ilişkisi % 19-23 olarak
saptanmıştır.
X-Ray Bilgisayar Tomografisi (CT)
 Bilgisayarlı Tomografi (CT) röntgen ışınlarının bilgisayar
teknolojisiyle birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan bir tekniktir.
 Röntgen ışınlarının verdiği sonuç bilgisayar ekranına yansıra
ve vücudun iç kısımlarındaki organların detaylı görüntüleri
ve kesitleri elde edilir.
 Alınan görüntüleri analiz etmek için bir yazılım programı
geliştirilmiştir ve bunun ile yağ kalitesi ve dağılımı, yağsız
doku ve kemik oranı tanımlanmaktadır.
 İn-vivo koşullarda uygulanan CT yalnızca koyun, keçi
tavuk ve domuz gibi küçük çiftlik hayvanlarında
uygulanabilmektedir.
 CT metodu ultrason teknolojisine göre yağsız et gelişim
ora
 Bu metotta protein içeriği, yağsız et oranı, kas içi ve dışı
yağlanmaya göre direkt bir seleksiyon mümkün
olmaktadır ancak ultrasona göre maliyet 10 kat
artmaktadır.
Nükleer ve Manyetik Rezonans
Görüntüleme (MRI)
• Nükleer Manyetik Rezonans (NMR) tekniğinin temeli,
kimyasal bilgiler üretmekte kullanılabilen manyetik
özelliklere sahip olan atom çekirdeklerine dayanır.
• Güçlü bir manyetik alana yerleştirilen hedefe, radyo
dalgalarının verildiği bir tekniktir. Verilen sinyaller bir
bilgisayar tarafından görüntüye dönüştürülür.
MRI’nin avantajları;
• Herhangi bir planda görüntü alınması,
• Geniş bir görüntü alanının olması,
• Mükemmel yumuşak doku kontrastı,
• Iyonize radyasyon alınmaması,
• Operatörden bağımsız olması ve kontrast kullanmadan
üriner sistem ve kan damarları görüntülenebilmesidir
Dual Enerji X-Ray Absorptiyometri (DEXA)
• Canlı hayvanda veya karkasta uygulanabilmektedir.
• Cihazda yüklü analiz programları ile vücut; baş-boyun,
alt ve üst kısımlar, abdomen ve pelvis şeklinde bölgelere
ayrılmakta ve analiz işlemi 10–15 saniye içerisinde
bitmektedir.
• Sonuçların gösterildiği çıktı üzerinde yağ kitlesi, yağsız
kitle, kemik, mineral miktarı ve bunların gram cinsinden
ağırlıkları ile vücut ağırlığına göre genel ve bölgesel
oranları verilmektedir.
Video
Görüntüleme
Analizi (VIA)
Subjektif
Ölçümler
EX
Total Vücut
Elektrik
İletkenliği
(TOBEC)
VIVO
Linear
Ölçümler
Biyoelektrikal
İmpedans
(BIA)
Subjektif Ölçümler
(Konformasyon ve Yağlılık)
 Çoğu ülkede (Avustralya, USA, İngiltere ve Güney Afrika)
karkas
kompozisyonunun
ticari
alanlarda
değerlendirilmesi için yağlılık ve konformasyon konuları
üzerinde durulmaktadır.
 Konformasyon ve yağlılık birbiri ile ilişkili olup, iyi
konformasyondaki hayvanlar daha yüksek oranda
yağsız et ve daha yüksek oranda değerli et parçaları
üretmektedir.
 Sübjektif ölçümlerin kullanımı populasyondan büyük
ölçüde etkilenmektedir. Bu ölçümlerin kullanışlılığı farklı ırk,
yaş veya büyüklüğe sahip populasyonlarda üniform
populasyonlara göre daha iyidir.
Linear Ölçümler (Kas Derinliği, Kas Genişliği, Yağ
Kalınlığı, Bacak Uzunluğu ve Genişliği vb.)
• Karkasın değişik bölgelerinden kas veya yağ derinliği ve
karkas boyutlarından karkas kompozisyonunun tahmini için
hızlı, ucuz ve doğru ölçümler veren metotlar geliştirilmekle
beraber ideal bir ölçüm tanımlanamamıştır.
• Bazı ölçümler cinsiyet, ırk veya ağırlık ile ilişkili olarak karkas
kompozisyonunu
tanımlamakta
ve
heterojen
populasyonlarda etkili olmaktadır.
• Bu anlamda longissimus dorsi kasının genişliği, derinliği ve yağ
kalınlığı ölçümleri bunlar arasında sayılabilir. Bu ölçümler için
karkas parçalanmalıdır.
• Bunların dışında karkas uzunluğu, bacak
uzunluğu ve bacak genişliği de bazı
araştırıcılar tarafından tanımlanmıştır.
• Bunları kullanılarak yapılan ölçümlerde
karkasta % yenilenilebilir et (R2=0.61) ve %
yağ oranı tahminleri yapılabilmektedir.
Video Görüntüleme Analizi (VIA)
• Video görüntüleme analizleri de bu anlamda karkas boyutu
ve renk ölçümlerinde otomatik ölçüm şansı tanımaktadır.
• Bu sistemde bir video kamera, karkasın kontrollü ışıklandırılması
ve video görüntüsünü analiz eden bilgisayar programı yer
almaktadır.
Biyoelektrikal İmpedans (BIA)
• BIA yağsız doku kitlesi ve yağın elektriksel geçirgenlik farkına
dayalı bir analiz yöntemidir.
• Cihaz vücutta ohm kanununa göre farklı noktalar arasında
gerilim oluşturur.
• Uygulama sırasında elektrotlar hayvanın ön ve arka kısmına
yerleştirilir.
• Elektrik akımı vücuttaki iletken materyaller aracılığıyla iki elektrot
arasında akar.
• BIA, duyarlı elektrotlar arasındaki yol üzerinde ortaya çıkan voltajı
ölçer. Bu voltaj el bileğinden ayak bileğine kadar olan yolda
yükün ünitesi başına harcanan enerjiyi gösterir.
BIA cihazı ile
• Karkas yağ yüzdesi (%),
• Yağ ağırlığı,
• Yağsız doku oranı ve ağırlığı,
• Toplam vücut ağırlığının % olarak sıvı
seviyesi,
• Toplam vücut su miktarı,
• Bazal metabolik oran (tahmini),
• Beden kitle endeksi,
• Akım geçişine karşı vücut direnci
(impedans) saptanabilir.