broilerde karkas kompozisyonu ve etkileyen faktörler

www.kanatlibilgi.com
ETLİK PİLİÇLERDE KOMPOZİSYONU VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Kesim işlemi süresince parçalama ve kemikten ayırma ile randımanın doğru bilinmesi etkili
bir üretim planlaması açısından hayati önem taşır. Karkas bileşenlerini canlı ağırlık, cinsiyet,
bir dereceye kadar da yemleme programı ve kullanılan yemin besin madde içeriği etkiler.
Modern broiler hatları uzun süreden beri göğüs eti veriminin artması için geliştirilmekte ve
bu nedenle göğüs etinin tüm karkasa oranında ciddi bir artış görülmektedir. Benzer
ağırlıklarda dişi ve erkek broiler benzer parça oranlarına sahip olsa da genelde dişilerin
broilerin göğüs eti verimi çok daha yüksektir. Bununla birlikte, dişiler 2,0 kg canlı ağırlıktan
sonra daha fazla yağ depolama eğiliminde oldukları için erkek ve dişiler aynı rasyonla
beslendiklerinde, yenilebilir et oranı erkek broilerde daha fazla olacaktır.
Enerji: Protein oranı: Karkas
kompozisyonu üzerine en büyük
etkiye sahip olan besin maddeleri,
enerji ve ham proteindir. Yüksek
enerjili rasyonla beslenen hayvanlar,
yüksek proteinli beslenen hayvanlara
göre daha yağlı olurlar. Bu durumda
enerji
dengenin
ve
protein
çok
oranındaki
önemli
olduğu
görülmektedir. Eğer Enerji tüketimi
proteine göre fazla ise hayvanlar
daha fazla yağlanacaktır. Dolayısıyla
düşük yağ oranına sahip karkas elde
etmek için enerjiye göre daha fazla miktarlarda proteinle yemlemek gerekmektedir. Bununla
birlikte, karkasta istenilen düşük yağ seviyesini elde etmek için kullanılacak olan protein
seviyesi ekonomik olmadığı için pratik kullanımda pek tercih edilmez.
Karkas kompozisyonu üzerine enerji seviyesi veya rasyon proteinin etkisini incelerken, özel
bazı durumların karkası meydana getiren parça oranlarını değiştirmesinden dolayı bu konuda
tam bir görüş birliği mevcut değildir.
Karkasın yağ içeriği büyük ölçüde beslenmeden etkilenir. Hayvan tarafından ne kadar fazla
enerji tüketilirse, yağ birikimi o kadar fazla olur. Endüstride kullanılan rasyon enerji ve
protein seviyelerinin normal seviyeleri aşması durumunda yağ ve protein oranları % 3–4
oranında değişebilir. Karkas yağ oranında % 3’lük bir artış karkas proteininde % 3’lük bir
azalmayı da beraberinde getirir ve ayrıca bunun tersi durumda geçerlidir.
Şekil 1: 2.5 kg canlı ağırlığındaki bir broilerden karkas bileşenleri
Parça oranları aslında canlı ağırlığa göre değişir. Canlı ağırlık artışına bağlı olarak karkasın
protein oranında azalma yağ oranında ise artma meydana gelecektir (Şekil 2).
Cinsiyetin etkisi
Şekil 2: Değişik canlı ağırlıktaki erkek broilerde karkasın kimyasal içeriği
Tablo1: Farklı canlı ağırlıktaki erkek broilerin karkas ağırlığı ve parça oranları (% karkas
ağırlığı)
Tablo2:Farklı canlı ağırlıktaki dişi broilerin karkas ağırlığı ve parça oranları (% karkas
ağırlığı)
İnsan beslenmesi ile ilişkisinden dolayı karkas yağı niteliğinin düzenlenmesi giderek önem
kazanmaktadır. Ticari yumurta üretiminde olduğu gibi rasyonun yağ asidi profili, karkasın yağ
asit içeriği üzerinde direkt bir etkiye sahiptir (Tablo 3).
Yemde kullanılan yağın çeşidi
Tablo 3: Dişi broilerin yağ asidi içeriği üzerine 28–48. günlerde hayvansal yağ, ayçiçeği yağı ve
keten yağı ile yemlemenin etkisi (toplam yağın %’si)
Vücut yağı
% 10 don yağ
% 10 ayçiçeği yağı
% 10 keten yağı
C14:0* Miristik asit
2.48
0.28
0.31
C16:0*Palmitik asit
23.10
10.70
10.9
C18:0* Stearik asit
8.28
4.12
4.52
C18:1 Oleik asit
41.74
19.09
18.97
C18:2 Linoleik asit
13.60
61.90
17.8
C18:3n3 Alfa lineloeik asit
1.39
0.99
43.0
Crespo ve Esteve-Garcia (2002)’den uyarlanmıştır
*Doymuş yağ
* Doymamış yağ
Bu çalışmada kullanılan ek yağ seviyesi ticari uygulamada kullanılandan daha yüksek olsa da
yine de rasyonda kullanılan yağın doygunluğu ile vücutta depolanan yağın doygunluğu
arasında açık bir ilişki mevcuttur.
Sağlıklarına dikkat eden tüketici kitlesi için niş ürünlerin üretilmesi açısından toplam omega3
yağ asidi miktarı ve linolenik asit bileşenleri olan EPA ve DHA önemlidir. Bu uzun zincirli
omega–3 doymamış yağ asitleri balık yağı ve keten tohumu gibi yemlerde ekonomik bir
şekilde bulunur.
Çeviren: Dr. Dilek GÖKÇEYREK
Kaynak: Ticari kanatlı besleme 3 S.Leeson, D.Summers