Enfeksiyon hastalıklarında anamnez ve fizik muayene

Enfeksiyon Hastalıklarında
Semptomatoloji
Kolay gelsin
arkadaşlar
Yrd.Doç.Dr. Cumhur ARTUK
TANI
Anamnez
Fizik muayene
Fizik muayene
steteskop ile
yapılabilir
Laboratuvar
Sorun çözme
•
•
•
•
Subjektif : Hastanın anlattıkları
Objektif : Fizik muayene
Değerlendirme
Plan
Bu ikisi değerlendirilerek
istenecek tetkikler belirlenir.
Klinik karar verme
FAZ I
Anamnez
Fizik muayene
Doğrulama testleri
FAZ II
Hastalık ciddiyetini değerlendirme
FAZ III
Tedavi
Asellüler
Tek hücreliler
Çok hücreliler
Prionlar
Virüsler
•Prokaryotlar
Bakteriler
Klamidyalar
Mikoplazmalar
Riketsiyalar
Mantarlar (küf)
Helmintler
•Ökaryotlar
Mantarlar
Protozoonlar
Enfeksiyon hastalığının seyrini
mikroorganizmanın virülansı ve
konağın immun sisteminin
durumu belirler.
Enfeksiyon hastalıkları tüm
sistemleri tutabilir.
Bir mikroorganizma enfekte ettiği
tüm konaklarda farklı hastalık
tablolarına yol açar.
Etken ile karşılaşma
•
•
•
•
•
Enfeksiyon oluşmaz
Belirtisiz (subklinik) enfeksiyon
Akut semptomatik enfeksiyon
Kronik enfeksiyon
Latent enfeksiyon
Enfeksiyon hastalığında evreler
Prodrom evresi
Ölüm
Sonlanma
Şifa
Kuluçka evresi
Klinik bulgular
evresi
Komplikasyon
ANAMNEZ
• Ana yakınma
• Eşlik eden yakınmalar
• Önceden mevcut olan medikal veya cerrahi
sorunlar
• Geçirdiği enfeksiyon hastalıkları
• Kullandığı ilaçlar
• Enfeksiyon hastası ile temas
• Seyahat
• Aşılanma
• Şüpheli cinsel temas
Geçmiş medikal anamnezi
• DM, AİDS, Alkolizm, İVDU, Splenektomi,
Kanser ve kemoterapi
• Protez kapak-eklem ve yabancı cisim
• Antibiyotik kullanımı
• İlaç kullanımı (Kortikosteroid, kemoterapi)
• Meslek anamnezi
• Seyahat anamnezi
SİSTEM SORGULAMASI
Tüm sistemlere ait yakınmaların tek tek
sorulmasıdır.
Sistem sorgulaması
• Geçmişte üfürüm varlığı + diş çekimi :
Endokardit ?
• Farenjit öyküsü : ARA?
• Üretrit : Dissemine gonokok enfeksiyonu?
• Son antibiyotik kullanımı : C.difficile?
• Gastrektomi öyküsü : Salmonelloz?
YAŞ
• Yaşamın uçlarında yaşayanlarda
enfeksiyon riski yüksektir.
• Ateş olmayabilir
• Yaşlılarda yakınmalar hafif ve lokalizasyon
kötüdür.
• Yaş etkenler hakkında fikir verebilir.
• Yaş antibiyotik seçimini ve dozajını etkiler
Altta yatan hastalıklar
•
•
•
•
•
Splenektomize hasta : Kapsüllü bakteriler
Nötropenik hasta
: GNB ve mantar enf.
Lenfoma tanılı hasta : İntrasellüler mo.
Steroid kullanan hasta : İntrasellüler mo.
HIV enfekte hasta
: Fırsatçı enfeksiyonlar
Fizik muayene
•
•
•
•
•
•
Ateş ölçümü
Kalp hızı
Solunum hızı
Kan basıncı
Deri muayenesi
Lenf nodülleri,
+ Tüm sistemler
Gözdibi incelemesi
•
•
•
•
•
Koroidal tüberküller
Roth lekeleri
Toksoplazma retiniti
CMV retiniti
Candida-Beyaz
vitreal opasiteler
Enfeksiyon hastalıklarında genel
belirti ve bulgular
• Ateş
A : 36.5°C O : 37 °C R : 37.5 °C
• İnflamasyon
– Klinik : Ağrı Isı artışı Kızarıklık Şişme
– Laboratuvar : CRP ve ESR artışı
• Döküntüler
• İmmun yanıtın arzu edilmeyen etkileri
Normal Vücud Isısı
• Normal : 37°C (36.2-37.5°C) (Oral) ,
Aksiller (36.5°C), Rektal (37.5°C)
• Anormal : O > 37.5°C A>37°C R>38°C
• Sirkadiyen Temperatür Ritmi (Diürnal
değişimler)
– En düşük değer : Sabah 06.00
– En yüksek değer : Akşam 16.00-18.00
– Akşam ateşi daha yüksek (0.5°C)
Enfeksiyonlar
Toksinler
Endojen pirojenler
uyarıcıları
ATEŞ
Isı koruması
Isı üretimi
Monosit
Makrofaj
Endotel hücreleri
B lenfositleri
Mezengial hücreler
Febril düzeylere
yükselmiş ayarlama
PGE2
Endojen Pirojenik Sitokinler
İL-1,İL-6,TNF,IFN
Hipotalamik Termoregülatör Merkez
Dolaşım
Ateş patogenezi (Charles A.Dinarello’dan).
PİROJENLER
Ekzojen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Virüsler Bakteriler Mantarlar
Peptidoglikanlar
Endotoksinler (LPS)
Enterotoksinler (A, B, C, D),
TŞST-1, Eritrojenik toksin
Kapsüler polisakkaritler
Antijen-antikor kompleksleri
Komplementler (C5a-C3a)
Pirojenik steroidler
(etiokolanolon, safra tuzları)
İlaçlar (penisilin, bleomisin)
Endojen
• IL-1
• IL-6
• TNF-
• IFN
İnflamasyon
Mo ve Mak
aktivasyonu
IL-1&6
IL-1
IL-6
TNF
IFN
ATEŞ
TNF, IL-1
O2 isteği
Kalori isteği 
aa oksidasyonu 
Glukoneogenez 
Kemik
reabsorbsiyonu
TNF
Hepatik AFP 
Endotel hücre
aktivasyonu
Zn, FeSO4
IL-1, TNF
Albumin sentezi
Fibroblast proliferasyonu 
B ve T lenfosit aktivasyonu 
Ateş yararlı mı?
• İnflamatuvar yanıtı ve immunolojik
fonksiyonları artırır,
• Bakterilerin çoğalmasını inhibe eder
• Yüksek ateş sırasında antibiyotikler daha
etkindir
Ateş tipleri
•
•
•
•
•
•
Habituel ateş
Subfebril ateş (37-37.7°C)
Hektik ateş (Fark>1.4°C)
Hipertermi (>41°C)
Yalancı ateş
Uzamış ateş (Nedeni Bilinmeyen Ateş=FUO)
Patogonomonik bir ateş tipi yoktur.
Nabızda diskordans
•
•
•
•
•
•
•
Salmonelloz
Bruselloz
Tüberküloz
37°C
Chlamydia enf.
Mycoplasma enf.
Menenjit (KİBAS)
Beta-bloker, digoksin
100/dk
Relatif taşikardi
•
•
•
•
Difteri
Clostridial sepsis
Hipertroidi
Pulmoner emboli
Enfeksiyon var / Ateş yok !
• İlaç kullanımı
– KS
– NSAEİ
– Asetominofen
• Çok genç ve çok yaşlılar
• Kronik enfeksiyonlar
– HIV enfeksiyonu
– Komplikasyonsuz AVH
– Kronik fungal ve mikobakteriyal enfeksiyonlar
ATEŞ
Enfeksiyonlar
Enfeksiyonlar
Maligniteler
Kollajenozlar
3 hafta
Döküntüler
•
•
•
•
•
•
•
Kızamık
: Makülo-papüler + Koplik
Kızamıkcık
: Makülo-papüler + LAP (Post aur)
VZV
: Suçiçeği , Zona
HHV-6
: Roseola infantum
Parvovirus B19: Eritema infeksiyozum
Enterovirüsler : Değişik (M-MP-Pet-V)
HIV
: Değişik
Döküntüler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
N.meningitidis
N.gonorrhoeae (Dis)
Peteşi / Purpura
S.aureus
Rickettsia sp.
L.icterohemorrhagica
S.typhi : Rose spot
P.aeruginosa : Ektima gangrenosum
Borrelia burgdorferi : EKM
Streptococcus pygenes
S.aureus
Toksik eritem
Kawasaki hastalığı
• T.pallidum : Değişik
Patogonomonik bulgular
•
•
•
•
•
•
•
•
Koplik lekeleri
Eritema kronikum migrans
Ektima gangrenozum
Tırmalanan yerde verrüköz papül
Tache noire (eskar)
Malign püstül
Şankr
Groove (oluk) işareti
Enfeksiyonlar
1-Sistem enf.
• Toplumdan edinilmiş
enfeksiyonlar
• Hastaneden edinilmiş
enfeksiyonlar
(Nozokomiyal)
• Bağışıklık sistemi
baskılanmış konaklardaki
enfeksiyonlar
•MSS
•Solunum yolları
•KVS
•Gastrointestinal
•Genito-üriner
•Deri ve yumuşak doku
•Lokomotor sistem
•CYBE
2-Çoğul sistem enf.
MSS Enfeksiyonları
•
•
•
•
Menenjit
Ensefalit
Meningoensefalit
Beyin abseleri
Ense sertliği = LP
Bulanık BOS = Bakteriyal
Bilinç değişikliği : MSS enf??
Menenjizm
•Başağrısı
•Menenjit
•Ateş
•ES
•Posterior
fossa tm
•Başağrısı
•Bulantı-kusma
•Tetanoz
•Menenjizm
•Fotofobi
•SAK
Menenjit
•Beyin
disfonksiyonu
Menenjit (-)
Ateş (-)
•Yüksek ateş
•SAK
•Pnömoni
•Meninks met.
•ÜSE
BOS:N
Kernig işareti
Brudzinski işareti
Meninks irritasyon bulguları : ES, Opistotonus,
Brudzinski, Kernig işaretleri
Bakteriyal menenjit
• Klasik triad - Olguların 2/3’ünde
Ateş+Ense sertliği+Bilinç değişikliği
• Kernig ve Brudzinski işaretleri : %50
• Kranial sinir tutulumu ve fokal nörolojik
işaretler : %10-20
• Nöbet : %30
• Papilödemi : <%1 (alternatif tanı düşün)
• KİBAS : Koma, HT, Bradikardi, III.kafa çifti
paralizi
MENENJİT
Ense sertliği = Menenjit
Ense sertliği = Lomber ponksiyon
Bulanık BOS = Bakteriyal menenjit
Tekrarlayıcı menenjit = S.pneumoniae
ES+Döküntü = Meningokoksik menenjit
Abducens paralizi = Tüberküloz menenjit
Temporal lob tutulumu = Herpes ensefaliti
ATEŞ + ENSE SERTLİĞİ
Aksi kanıtlanana kadar tüm
menenjitler bakteriyal olarak
düşünülmelidir.
KVS enfeksiyonları
• İnfektif endokardit
• Myokardit
• Perikardit
ÜFÜRÜM
Tanı - Duke kriterleri (1994)
Major kriterler
• Pozitif hemokültür
• Pozitif EKO
Kesin İE
•Patolojik
•Klinik :2 major veya
1 major ve 3 minor veya
5 minor krite
Minor kriterler
•
•
•
•
•
Predispozan KH / IVDU
Ateş
Vasküler fenomen
İmmunolojik fenomen
Major kriterle uyumsuz
pozitif hemokültür
• Major kriterle uyumsuz
ekokardiyografi
ATEŞ + ÜFÜRÜM
Aksi kanıtlanana kadar “İnfektif
endokardit” olarak kabul
edilmelidir.
Solunum yolları enfeksiyonları
• Üst solunum yolları enfeksiyonları
Akut viral rinit
Akut farenjit ve tonsillit
Akut larenjit
Akut sinüzit
Otitis media
• Alt solunum yolları enfeksiyonları
Akut bronşit
Bronşiolit
Kronik bronşitin akut alevlenmesi
Pnömoni
PNÖMONİ
• Konsolidasyon bulguları
• Plevral effüzyon
• FM ile uyumsuz grafi bulguları
– Atipik pnömoni
– Tüberküloz
S.pneumoniae
H.influenzae
M.catarrhalis
GNB
B-Laktam
S.aureus
Tipik
Mycoplasma
pneumonaie
Chlamydia
pneumonae
Legionella
pneumophila
Makrolid
Atipik
veya
Kinolon
Gastrointestinal enfeksiyonlar
•
•
•
•
•
Gastroenterit
Enterokolit
Dizanteri sendromu
Tenezm
Sendromlar
– Emetik sendrom
– İnflamasyonsuz ishal sendromu
– İnflamasyonlu ishal sendromu
SENDROMLAR
• İnflamasyonsuz ishal
%80-90
• – V.cholerae
– Dışkı
•
•
•
•
•
•
•
ETEC
• Sayısı az
• Kan ve lökosit içermez
C.perfringens
• Sulu
B.cereus
• Volümü fazla
S.aureus
Virüsler
Giardia intestinalis
Cryptosporidium
• İnflamasyonlu ishal
•– %10-20
Salmonella
– Ateş, karın ağrısı ve
• tenezm
Shigella
görülebilir
•– Dışkı
Campylobacter
•
•
•
•
•
• Sayısı fazla
EHEC
• Mukuslu ve/veya kanlı
EIEC
• Kan ve lökosit içerir
C.difficile
• Volümü az
E.histolytica
Yersinia
Ürogenital sistem enfeksiyonları
• Üriner sistem enfeksiyonları
– Üst ÜSE = Pyelonefrit
– Alt ÜSE = Sistit
• Komplikasyonlu ÜSE
• Asemptomatik bakteriüri
• Tekrarlayıcı ÜSE
Lokomotor sistem enfeksiyonları
• Septik artrit
• Osteomyelit
Ağrı
Şişme
Eritem
Isı artışı
Eklemde hareket kısıtlılığı
Monoartiküler - Poliartiküler
Simetrik - Asimetrik
Deri döküntüsü ?
Gezici - Sabit
Lokalize kemik hassasiyeti
Deri ve yumuşak doku enfeksiyonları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İmpetigo
Erizipel
Sellülit
Ektima
Folikülit / Furonkül / Karbunkül
SSSS
STŞS
Enfeksiyöz gangrenler
Eritrazma
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
•
•
•
•
•
Erkekte üretrit
Genital ülser adenopati sendromu
Vajinit
Mükopürülan servisit
Pelvik inflamatuvar hastalık
Enfeksiyon hastalıklarının acilleri
•
•
•
•
İnfektif endokardit
Menenjit
Sepsis
Febril nötropenik hasta
Enfeksiyon hastalıkları & Koma
•
•
•
•
•
•
Septik şok
MSS enfeksiyonları
AVH (fulminant hepatit)
Lejyoner hastalığı
Toksik şok sendromları
Akut gastroenterit
– Ağır dehidratasyon
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Hastanın yakınmalarının nedeni enfeksiyon mu?
Enfeksiyon ise hangi tip? Özgül tanı koyulabilir mi?
Hangi sistem veya sistemler etkilenmiştir?
Altta yatan hastalık var mı? Bağışıklık sistemi
baskılanmış bir hasta mı?
Tedavi görüyor mu ? Görüyor ise yanıt var mı?
Özgül tedaviye gereksinim var mı?
Hospitalizasyon gerekir mi? Tedaviye acil olarak
başlanmalı mı?
Konsültasyon gereksinimi var mı?
Ne kadar sıklıkla izlenecek?
İzolasyon gerekir mi? Bildirimi zorunlu bir hastalık mı?
?