İslam Hukuk Usulü

DERS BİLGİLERİ
TEMEL İSLAM BİLİMLERİ
İSLAM HUKUK USULÜ
Dersin Adı
İSLAM HUKUK USULÜ
Ön Koşul Dersleri
Dersin Dili
Dersin Türü
Dersin Seviyesi
Dersin Koordinatörü
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Amacı
Dersin Öğrenme
Çıktıları
Dersin İçeriği
Hafta
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Kodu
Yarıyılı
201403
4
T+U
Saat
4+0
Kredisi
AKTS
4
5
yok
Türkçe
Zorunlu
Lisans
Yrd. Doç. Dr. Ahmet AYDIN,
Yrd. Doç. Dr. Ahmet AYDIN
Fıkıh usulü kavramını tanımlamak, fıkıh usulünün tarihini, literatürünü, İslam
hukukunun kaynaklarını, hükümlerini, hüküm çıkarma yollarını ve ictihad
kavramını öğrenciye tanıtmak ve onlara metodolojik bir yaklaşım ve bakış açısı
kazandırmak
1) Fıkıh usulü ilmini tanımlayabilir, konusunu, temel meselelerini açıklayabilir.
2) Fıkıh usulü ilminin diğer ilmi disiplinlerle ilişkisini kurabilir.
3) Fıkıh usulünün doğuşu ve tarihi gelişimini özetleyebilir.
4) Fıkıh usulü mesleklerini ve temel fıkıh usulü kaynaklarını anlatabilir.
5) Dini hükümlerin Kur’an, sünnet gibi temel kaynaklarını açıklayabilir.
6) Fıkıh usulünün elfaz konularını anlayabilir ve örneklerle açıklayabilir.
7) Olayları metodolojik bakış açısıyla değerlendirebilir
8) Hüküm çıkarma yöntemlerini açıklayabilir
İslam Hukuku´nun kaynakları; nasslardan hüküm çıkarmanın yolları ve
kuralları;İslam´da hukuk düşüncesinin felsefi temelleri
HAFTALIK KONULAR VE İLGİLİ ÖN HAZIRLIK SAYFALARI
Konular
Ön Hazırlık
Fıkıh usulü kavramı ve fıkıh usûlü eserlerinin telif tarzları
Fıkıh usulü ilminin teşekkülü ve temel literatürü
Usul teorisine giriş: İnsan fiilleri, hüküm ve hakim
Delil kavramı ve şer’î deliller
Kitap delili
Sünnet delili ve haber kavramı: Mütevatir ve ahâd hadislerin delil
değeri, mezheplerin bu konuda ileri sürdükleri şartlar
İcma ve Kıyas
Ara sınav
İstihsan, mesalih-i mürsele ve örf delilleri
Sedd-i zerai ve ıstıshab delilleri
Hakim, mahkûm aleyh ve mükellef kavramları
Lafızların anlamı ifade etme dereceleri ve kullanımı: Hakikat,
mecaz, zahir, nas, sarih, kinaye
Has, amm, mutlak-mukayyet ve delalet kavramı ve delalet yolları
Nesih kavramı ve günümüzde Kur’ân merkezli nesih tartışmaları
Ders Notu
Diğer
Kaynaklar
KAYNAKLAR
Zekiyyüddin Şaban, İslâm Hukuk İlminin Esasları, çev. İbrahim Kâfi Dönmez
Fahrettin Atar, Fıkıh Usûlü
Abdülkerim Zeydan, Fıkıh Usûlü, Çev. Ruhi Özcan,
İlgili DİA maddeleri
DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI
Ara Sınav
Kısa Sınav
Ödev
TOPLAM
Yıliçinin Başarıya Oranı
Finalin Başarıya Oranı
TOPLAM
SAYISI
1
2
1
KATKI PAYI
60
20
20
100
50
50
100
Ders Kategorisi
Destek Dersleri
Temel Mesleki Dersler
Uzmanlık / Alan Dersleri
Beşerî, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri
Aktarılabilir Beceri Dersleri
X
DERSİN ÖĞRENİM ÇIKTILARININ PROGRAM YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ
Katkı Düzeyi
No Program Yeterlilikleri
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Âdab ve usulüne göre Kur’ân-ı Kerim’i okuyabilir ve okuduğu
metinleri usulüne uygun olarak yorumlayabilir.
Kendi alanıyla alâkalı temel ve klasik metinlerin yanında çağdaş
metinleri anlayabilecek, onları yazılı ve sözlü olarak aktarabilecek
bir seviyede Arapça seviyesine ulaşır.
Allah Resulü’nün, kavlî, fiili ve takriri sünnetini kavrar, onun
Kur’ân’a dayalı güzel ahlâkını tanır; hadis ilminin tarihî süreç
içindeki geçirdiği safhaları, hadis metodolojisinin oluşumunu,
Kur’ân-Sünnet bütünlüğünü, Sünnetin dindeki yerini, hadisin
temel problemlerini ve farklı algıları tanır.
Klasik ve modern kaynaklara dayalı olarak İslâm hukukunun
mevzularına vâkıf olur; hukuk tarihi çerçevesinde İslâm
hukukunun yerini kavrar; onun diğer hukuk sistemleri ile
kıyaslamasını yapabilir, aralarındaki farklı ve benzer yönleri bilir.
İslâm dininin itakadî esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde tanır,
kelamın problemlerine ve bunların çözüm yollarına dair ilmî
usullere göre bilgi ve fikir sahibi olur.
Tarih içinde dinî ve siyasî sebepler ve amaçlar sonucu oluşan klasik ve modern akımları,
bunların temel özelliklerini ve yapılarını bilir.
Tasavvuf tarihi, zühd hareketleri, tasavvufi terimler, tasavvuf müesseseleri hakkında bilgi
sahibi olur; meşhur mutasavvıfları, temel düşüncelerini ve temel özelliklerini tanır.
Eğitim tarihi içinde din eğitiminin yerini, klasik ve modern eğitim metotlarını tanır;
bunların mukayesesini yapabilir, eğitim vasıta ve metotlarını kavrayarak kendine öz
güven kazanır.
Felsefe, sosyoloji ve psikoloji gibi bilim dallarının verilerini ve metotlarını kullanarak
düşünme sistemi içinde sağlam bir alt yapı edinir; Batılı ve Doğulu meşhur filozoflarla
bunların felsefeleri, tarihî süreçleri, doğuşları ve tesirleri hakkında malumat sahibi olur.
Yaşayan dinleri ve tarihin bir döneminde var olup müntesipleri kalmayan dinlerin temel
esaslarını ve özelliklerini tanır.
İslâm tarihinin ve medeniyetinin evrelerini tanır; büyük medeniyetleri, medeniyetler arası
münasebetleri bilir; İslam medeniyetini ve İslâmî bilimleri analiz ve sentez yöntemleri ile
değerlendirebilir, tenkit usulleri çerçevesinde bunların zaaf ve eksikliklerini görüp
müzakere edebilir.
Türk İslam Edebiyatı’nın türlerine ve bunların belli başlı örneklerine vâkıf olur,
Müzikle ilgili teorik bilgilere sahip olur; temel usul ve makamları icra edebilir. İslâm
mimarisinin temel özelliklerini tanıyıp onu diğer mimari yapılardan ayıran farkları kavrar,
ayrıca tezyin sanatları ve tarihçesi ile bunların önemli örneklerini bilir.
5
X
X
X
X
X
X
X
AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU
Etkinlikler
Ders Süresi
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme)
Ödevler
Sunum / Seminer Hazırlama
Arasınavlar
Yarıyıl Sonu Sınavı
Toplam İş Yükü
Toplam İş Yükü / 30
Dersin AKTS Kredisi
SAYISI
16
16
0
1
1
1
Süresi
(Saat)
2
2
0
5
10
15
Toplam
İş Yükü)
32
32
0
5
10
15
94
3.13
3