Proteinlerin Yapısında Bulunan Elementler -Aminoasitler -

-Proteinlerin Yapısında Bulunan Elementler
-Aminoasitler
--Kimyasal Yapılarına
Sınıflandırılması
Göre
Amino
Asitlerin
- Esansiyel olan veya olmayan amino asitler
-Proteinlerin Kimyasal Özellikleri
-Proteinlerin İşlevleri
Proteinlerin Yapısında Bulunan Elementler
Element
%
Karbon
51-55
Hidrojen
6.5-7.3
Nitrojen
15.5-18.0
Oksijen
21.5-23.5
Kükürt
0.5-2.0
Fosfor
0-1.5
Proteinlerin yapı taşı aminoasitlerdir
Bazik nitelikte
- NH2 (amino) grubu
Asit nitelikte
- COOH (karboksil) grubu
Doğada bulunan 22 aminoasitten 8’i organizmada yapılmaz.
Löysin, izolöysin, valin, treonin, metionin, fenilalanin,
triptofan, lizin, histidin, arganin
Kimyasal Yapılarına Göre Amino Asitlerin
Sınıflandırılması
1. Monoamino-monokarboksilik amino asitler:
Glisin, alanin, serin, treonin, valin, löysin, izolöysin
H
2. Monoamino-dikarboksilik amino asitler:
Aspartik asit, glutamik asit
3. Bazik amino asitler:
Lizin, arjinin, histidin H2N
HOOC
COOH
H
COOH
H2N
H2N
H
COOH
4. Aromatik amino asitler:
Fenilalanin, tirozin
H2N
H
5. Kükürtlü amino asitler:
Sistein, sistin, metiyonin
COOH
HS
H2 N
6. Heterosiklik amino asitler:
Prolin, hidroksiprolin, triptofan
H
COOH
NH
Esansiyel olan veya olmayan amino asitler
Esansiyel amino asitler
Yarı esansiyel
amino asitler
Esansiyel
olmayan
amino asitler
Histidin
Sistin
Arjinin
Alanin
*İzolöysin
Tirozin
Glisin
Aspartik asit
*Löysin
*Metiyonin
Serin
Glutamik asit
*Lizin
*Treonin
Prolin
*Fenilalanin
*Triptofan
Hidroksiprolin
*Valin
Proteinlerin Kimyasal Özellikleri
 Kolloidal özelliktedirler
ve suda çözünme kabiliyetleri farklıdır.
Keratinler suda ÇÖZÜNMEZ, albuminler ise ÇÖZÜNÜR.
Keratin sadece bazı ökaryotik (çekirdekli) hücrelerde bulunan lifli, yapısal bir protein
ailesinin genel adıdır. Saçlar, tırnaklar, toynaklar, pençeler ve kuş tüylerinin temel
malzemesidir.
Albumin; insan ve diğer memeli hayvanların kan
plazmasında bulunan en yaygın proteindir.
H
Amfoter niteliktedir.
COOH
R
NH2
Bütün proteinler denatüre olabilir.
protein veya nükleik asitlerin doğal yapısında
mevcut olan sekonder, tersiyer ve kuaterner
yapılarının bazı fiziksel (yüksek sıcaklık,
radyasyon) ve kimyasal (kuvvetli asit veya
baz, organik çözücüler (alkol, kloroform vb.),
yoğun inorganik tuz çözeltisi) dış etkilerle
bozularak primer yapılarına dönüşmeleri
sürecidir.
Proteinlerin İşlevleri
1.Canlı hücrelerde plazma ile hücre çekirdeğinin temel maddesini
oluşturur.
2. Enzim, hormon ve antikorların sentezinde kullanılırlar.
3. Kolin, niyasin, kreatin gibi moleküllerin sentezine katılırlar.
4. Metabolizma sonucu organizmada şekillenen bazı artık ürünleri
zararsız hale sokup, vücuttan atılmalarını sağlayarak koruyucu bir
özellik gösterirler.
(Benzoik asit + Glisin  Hipürik asit↑)
5. Gereksinim fazlası proteinler vücutta enerji kaynağı olarak
kullanılırlar.
Protein
düzeyi
Yüksek
(>20 g)
Orta
(10-20 g)
Düşük
(2-10 g)
Çok düşük
(<2 g)
Gıdalar (100 gramında)
Sığır eti, yağlı peynirler, piliç eti (derisiz),
yürek, böbrek, koyun eti (yağsız), karaciğer, yer
fıstığı, tavşan eti, dil, hindi eti, dana eti.
Badem, fasulye, yağsız peynirler, yumurta,
fındık, kuzu eti, uskumru.
Ekmek, brüksellahanası, lahana, çikolata, mısır
gevreği, kuru incir, mercimek, mısır, bezelye,
patates, kuru erik, pirinç, ıspanak
Elma, kayısı (taze), tereyağı, havuç, karnabahar,
kereviz, hurma (kuru), katı yağlar, greyfurt, bal,
mantar, portakal, domates, erik, yeşil biber.
SORU 1
CEVAP E
Canlılar enerji kaynağı olarak ilk önce glikoz, sonra yağ ve en
sonra proteinleri parçalarlar.
En sonra olarak proteini parçalamalarının nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?
A)Proteinlerin parçalanmasının diğerlerine göre daha zor olması
B) Proteinlerin parçalanmasında daha fazla oksijenin kullanılması
C) Bazı hücrelerde proteinlerin bulunması
D) Proteinlerin hücre zarından zor geçmeleri
E) Proteinlerin hücrede en önemli yapı maddesi olması
SORU 2




I. Amino asit
II. Glikoz
III. Yağ asidi
İnsanda enerji gereksinmesinin karşılanması
yukarıdaki besinlerin kullanım sırası nasıldır?
A) I,II,III
B) II,III,I
C) III,II,I
D) II,I,III
E) I,III,II
CEVAP B
esnasında,
SORU 3





I. Aminoasit sayısı
II. Peptit bağı biçimi
III. Yüksek sıcaklıkta bozulma
IV. Amino asitlerin dizilim sırası
İki farklı proteinde yukarıdakilerden hangileri farklı olamaz?
A) I ve II
B) I ve III
C) Yalnız II
D) II ve IV
E) I,III ve IV
CEVAP B
SORU 4






Proteinin moleküler yapısıyla ilgili olan,
I. Aminoasitlerin sayısı
II. Aminoasitlerin çeşidi
III. Aminoasitlerin sırası
IV. Peptid bağının oluşum biçimi
Şeklindeki özelliklerden hangisinin proteinlerin farklı olmasında
etkisi vardır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) III ve IV
E) I,II ve III
CEVAP E
SORU 5
 Bir enzimi meydana getiren organik madde ve onun yapı birimi
aşağıdakilerden hangisidir?
 A) Glikojen-Glikoz
 B) Nişasta-Glikoz
 C) Protein-Aminoasit
 D)Lipid-Gliserol
CEVAP C
SORU 6
 Tüm canlıların kullandıkları amino asitler benzer olduğu halde
protein yapılarının farklı olmasının nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?
 A) Peptid bağlarının biçimi
 B) Aminoasitlerin suda çözünürlüğü
 C) Amino asitlerin diziliş sıraları
 D) Proteinlerin sentezinde enzimlerin rol oynaması
 E) Aminoasitlerin karboksil ve amino guruplarının birleşme
şekli
CEVAP C
GENEL KÜLTÜR SORUSU 1
 Anne karnındaki bebeğin gelişme evrelerini inceleyen bilim
adamı biyolojinin hangi alt bölümünde çalışmaktadır?
A) Biyokimya
B) Morfoloji
C) Fizyoloji
D) Embriyoloji
E) Anatomi
CEVAP D
GENEL KÜLTÜR SORUSU 2
 Genlerin yapısını ve işleyişini inceleyen bilim aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Biyokimya
B) Moleküler biyoloji
C) Genetik
D) Bitki anatomisi
E) Ekoloji
CEVAP B
KLASİK SORU
 İnsan hayatı için gerekliliği açıklayınız?
DERS BİTTİ 