Esas No: 1/576

Esas No: 1/602
Karar No: 12
Tarih: 09/07/2008
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bakanlar Kurulu tarafından 02/06/2008 tarihinde Başkanlığınıza sunulan (1/602) esas
numaralı “Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” Başkanlığınızca, 13/06/2008 tarihinde esas komisyon
olarak Plan ve Bütçe Komisyonuna, tali komisyon olarak Sanayi, Ticaret, Enerji ve Tabii
Kaynaklar Komisyonu ile Komisyonumuza havale edilmiştir.
Komisyonumuz, 03/07/2008 tarihli 21. toplantısında, Gümrük Müsteşarlığı, Dış
Ticaret Müsteşarlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ile Avrupa Birliği Genel
Sekreterliği (ABGS) temsilcilerinin de katılımıyla anılan Kanun Tasarısını inceleyip
görüşmüştür.
Tasarı ile Topluluk Gümrük Kodunu tesis eden 12 Ekim 1992 tarihli ve 2913/92 sayılı
Konsey Tüzüğü ile Topluluk gümrük kodunda değişiklikler yapan 2700/2000 sayılı Konsey
Tüzüğü ve 648/2005 sayılı AB Konseyi ve Parlamentosu Tüzüğü’ne uyum amaçlanmaktadır.
Tasarının tümü üzerindeki görüşmeler sırasında Hükümet temsilcisi tarafından
aşağıdaki hususlar belirtilmiştir:
- Topluluk Gümrük Kodunda zaman içinde meydana gelen değişiklikler nedeniyle
Gümrük Kanunu’nun AB gümrük müktesebatı ile uyumsuz hale gelmiş olan maddelerindeki
uyumsuzluğun giderilmesi amacıyla bu Tasarı hazırlanmıştır.
- AB ile tam üyelik müzakere sürecinin de başlaması sonucu, gümrük mevzuatımızı
AB gümrük müktesebatına uyumlu hale getirebilmek için 59. Hükümet döneminde iki adet
tasarı hazırlanmış, bunlardan biri TBMM’ye sunulmuş, diğeri ise Başbakanlığa sevk edilmiş
olmakla birlikte seçim kararının alınması nedeniyle bu tasarılar kanunlaştırılamamıştır. Bu
Tasarı esas itibariyle anılan iki tasarının birleştirilmiş halini teşkil etmektedir.
- Tasarı ile Gümrük Kanunu’nda gümrük işlem prosedürlerinin basitleştirilmesi ve veri
işleme teknikleri kullanılarak belli belgeler eklenmeksizin gümrük beyanının verilmesinin
sağlanması gibi birtakım temel ve önemli değişiklikler yapılmaktadır.
- Tasarı 45 maddeden oluşmakta ve bu maddelerden 16 adedi münhasıran AB
müktesebatına uyum için hazırlanmış olup 6 madde ile de hem AB müktesebatına uyum hem
de uygulamada oluşan birtakım eksikliklerin giderilmesi hedeflenmektedir.
Komisyon üyeleri tarafından esas itibariyle Tasarı ile ilgili olarak olumlu görüşler
ifade edilerek aşağıdaki hususlar da dile getirilmiştir:
1
- Tasarı ile yapılan düzenlemelere bakıldığında çok ayrıntılı düzenlemelere gidildiği
görülmektedir. Kanunlarda bu kadar ayrıntılı düzenlemelere yer verilmeksizin ikincil
düzenlemelere gidilmesi konusu değerlendirilmelidir.
- Mevzuatın uyumlaştırılması tek başına yeterli olmayıp Kanun hükümlerini
uygulayacak kurumların idari kapasiteleri de önem arz etmektedir. Gümrük Müsteşarlığının
Kanun ile ilgili iyi bir iletişim mekanizması kurarak ilgilileri bilinçlendirmesi gerekmektedir.
Diğer yandan bunun sağlanmasında eleman eğitimi ve yeni eleman takviyesi de önemlidir.
- Tasarı ile Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve kuvvet
komutanlıkları gibi güvenlikle ilgili kurumların yanı sıra Gümrük Müsteşarlığına da
münhasıran asli görevleri ile ilgili olarak ithal edilecek bazı eşyalar için muafiyet tanınması
hususunun değerlendirilmesi gerekmektedir.
- Tasarı ile yerleşim yeri Türkiye dışında olan gerçek kişilerin Türkiye’de satın
aldıkları veya kiraladıkları konutlarda kullanılmak üzere getirdikleri ev eşyası için gümrük
vergilerinden muafiyet öngörülmektedir. Bu durumun herkes için mi yoksa belli bazı meslek
grupları için mi öngörüldüğü açık değildir.
Hükümet temsilcisi tarafından cevaben aşağıdaki hususlar ifade edilmiştir:
-Muafiyet tanınan kurumlar esas itibariyle güvenlik ve kaçakçılıkla mücadele ile ilgili
kurumlar olmakla birlikte Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde adli kolluk görevi ifa eden bir
birim de bulunmaktadır. Diğer yandan muafiyet, sadece verilen hizmetin kapsamı ile sınırlı
olarak tanınmaktadır.
- Fiilen yurt dışında yerleşmiş olan Türk vatandaşları, gümrük vergisinden muaf olarak
ev eşyalarını Türkiye’ye getirebilmektedir. Tasarıda yabancı uyruklu kişilerin de eşyalarını
Türkiye’ye getirebilmeleri hususunda düzenleme yapılmakta olup söz konusu düzenleme AB
müktesebatına uyumu gözetmektedir. Bu konunun ayrıntılarına ilişkin düzenlemenin
Bakanlar Kurulu tarafından yapılması öngörülmektedir.
Tümü üzerinde yapılan görüşmelerin ardından, Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca
benimsenerek Tasarının maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir. TBMM İçtüzüğünün 23. ve
Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Kanununun 3. maddesi uyarınca, Komisyonumuz Tasarının
sadece kendisini ilgilendiren maddeleri olan 1., 2., 4., 6., 8., 9., 13., 14., 15., 19., 20., 29., 40.,
41. ve 43. maddelerinin görüşülmesini kabul etmiştir.
Tasarının 1. maddesi üzerindeki görüşmelerde; Hükümet yetkilisi tarafından birtakım
tanımların, ifade edilmek isteneni tam olarak yansıtmadığı noktasından hareketle ve AB
müktesebatına uyum sağlanması hususu da gözetilerek, tanımların yeniden düzenlendiği ifade
edilmiştir. ABGS yetkilisi tarafından ise maddenin ilgili AB müktesebatına paralel
düzenlemeler getirdiği belirtilmiştir.
Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilisi tarafından; Tasarının 1. maddesi ile değiştirilen
Gümrük Kanunu’nun 3. maddesinin (6) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan “serbest
dolaşımda bulunan eşya” tanımının “uluslar arası anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere”
ifadesini içermediği; AB müktesebatındaki ilgili tanımla örtüşmediği ve bu düzenlemenin Dış
Ticaret Müsteşarlığı tarafından uluslar arası anlaşmalar çerçevesinde çıkarılmış birtakım
tebliğ ve yönetmelikleri de uygulanamaz kılacağı ifade edilmiştir.
Komisyon üyeleri tarafından bu çerçevede yapılan müzakerelerin ardından bu husus
esas komisyonun değerlendirmesine sunularak 1. madde aynen kabul edilmiştir.
2
Tasarının 2., 4., 6., 8., 9., 13., 14., 15., 19., 20., 29., 40., 41. ve 43. maddeleri de aynen
kabul edilmiştir.
Raporumuz Plan ve Bütçe Komisyonuna sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile
arz olunur.
3