Microsoft PowerPoint - E\335GM_2014_Ders2

Elektrik Đş Güvenliği ve Mevzuatı
TEHLİKELİ AKIM-GERİLİM
SINIRLARI VE ELEKTRİK
TESİSLERİ
Yrd. Doç. Dr. Bedri KEKEZOĞLU & Yrd. Doç. Dr. Altuğ BOZKURT
Đş Kazası Sıklık Hızı
(Incidence rate of employment injuries)
İki farklı şekilde elde edilir:
1. Yöntem:
Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 iş saatine
karşılık kaç kaza olduğu gösterir.
2. Yöntem:
Tam gün çalışan her 100 kişi arasında kaç kaza
olduğunu gösterir.
Đş Kazası Sıklık Hızı
İKSH : iş kazası sıklık hızı
1. Yöntem
İKS : iş kazası sayısı
PTEGS : her gün için 8
saatlik tam çalışma ile
çarpılarak tüm sigortalıların
bir yıl içinde toplam çalışma
saati
1.000.000 : çalışılan bir
milyon iş saatinde iş kazası
sayısını
bulmak
için
kullanılır.
2. Yöntem
Đş Kazaları Ağırlık Hızı
İş kazası sıklık hızında olduğu gibi iş kazası ağırlık
hızı da iki farklı baza göre hesaplanabilmektedir.
1. Yöntem:
Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 saatte kaç iş
gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini
gösterir.
2. Yöntem:
Çalışılan her 100 saatte kaç saatin kaybedildiğini
gösterir.
Đş Kazaları Ağırlık Hızı
TKG : İş kazası
toplam gün kaybı
1. Yöntem
sonucu
PTEGS : her gün için 8
saatlik tam çalışma ile
çarpılarak tüm sigortalıların
bir yıl içinde toplam çalışma
saati
2. Yöntem
Örnekler
Günde 8 sat çalışılan bir
işyerinde
PTEGS
sayısı
22.500 ve iş kazası sayısı 20
ise tam gün çalışan her 100
kişi için iş kazası sıklık hızı
nedir?
Günde 8 Saat çalışılan işyerinde
PTEGS 1.200.000 olup, iş kazası
sonucu toplam gün kaybı 48'dir.İş
Kazası ağırlık hızı kaç olmalı?
İKSH= 20 / (22.500 x 8 ) x
225000 =25
İKAH=48
x
1.000.000
1.200.000 x 8 =5
/
“Elektrik Çarpması”
• “Elektrik
akımının vücuttan geçecek şekilde kişinin bir
elektrik kaynağı ile teması sonucu yaralanması veya ölümü”
• Etkileyen faktörler
▫ Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı
▫ Temas gerilimi (Voltaj)
▫ Akımın cinsi (AC, DC)
▫ Akımın şiddeti (Amper)
▫ Akımın geçtiği yol
▫ Akımın dokulardan geçtiği süre
▫ Vücut dokularının direnci
▫ Temas biçimi
Gerilim – Akım
• Volt ve Amper ile ifade
edilir
• V=I x R
• İnsan vücudunun
direnci 1000-3000 ohm
TEHLİKE SINIRI
65V
Akımın vücutta
izlediği yol
• Uyarı merkezleri
▫ Beyin sapı
• Kalp
• Kol-bacak
• Kol-kol
Akım Yolu
İnsan
Direnç
Kalp Akımı
Katsayısı
Sağ el – gövde – sol el
%100 (1200 ohm)
0,4
Eller – gövde – ayaklar
%75
0,8
Eller – gövde – ayaklar
%50
1
El – göğüs
%50
1,3 ( sağ el için)
1,5 (sol el için)
Eller - göğüs
%25
1,1
Tesir Süresi
Tesir süresi önemli mi?
Kalp çalışma periyodu = 750ms
Akım süresi < 200ms (Tehlikesiz durum)
Akım süresi > 300ms (80mA ve üzeri için ölüm
riski)
Tesir süresi ve Akım genliği riskin belirlenmesinde
bir arada değerlendirilmelidir.
Gerilim seviyesine bağlı yaklaşık ark mesafeleri
Voltaj mesafesi
1000
5000
20000
40000
100000
Ark
Birkaç mm
1 cm
6 cm
13 cm
35 cm
GÜVENLĐK MESAFELERĐ
İletim ve dağıtım hatları tasarlanırken uyulması geren
güvenlik mesafeleri ilgili mevzuat ile tanımlanmıştır.
Söz konusu mesafelere uyulmaması durumunda
doğrudan ya da dolaylı hasarlar meydana gelebilir.
Đletkenlerin üzerinden geçtiği yer
Hattın izin verilen en yüksek sürekli
işletme gerilimi (kV)
0-1 (1 dahil) 1-17,5 36 72,5
170
420
En küçük düşey uzaklıklar (m)
Üzerinde trafik olmayan sular (suların en kabarık
yüzeyine göre)
Araç geçmesine elverişli çayır, tarla, otlak vb.
Araç geçmesine elverişli köy |ve şehir içi yolları
Şehirlerarası karayolları
Ağaçlar
Üzerine herkes tarafından çıkılabilen düz damlı
yapılar
Üzerine herkes tarafından çıkılmayan eğik damlı
yapılar
Elektrik hatları
Petrol ve doğal gaz boru hatları
Üzerinde trafik olan sular ve kanallar (bu uzaklıklar
suların en kabarık düzeyinden
geçebilmeli
taşıtların
en
yüksek
noktasından
ölçülmelidir.)
Đletişim (haberleşme) hatları
Elektriksiz demiryolları (ray demirinden ölçülmelidir)
Otoyollar
*
4,5*
5
5
5
6
8,5
5*
5,5**
6
7
6
7
6
7
7
8
9,5
12
7
1,5
7
2,5
7
2,5
7
3
9
3
12
5
2,5
3,5
3,5
4
5
8,7
2
3
3
3,5
5
8,7
2
2
2
2
2,5
4,5
9
9
9
9
9
9
4,5
4,5
5
5
6
9
1
2,5
2,5
2,5
3,5
4,5
7
14
7
14
7
14
7
14
8
14
10,5
14
Yalıtılmış hava hattı kabloları kullanıldığında bu yükseklik değerleri 0,5 m. azaltılmalıdır.
Gerilim altındaki iletkenlere mutlak yaklaşma mesafesi;
Volt
Santimetre (cm.)
650 - 1.500
30
1.500 - 50.000
50
50.000 - 150.000
120
150.000 - 250.000
200
250.000 - 420.000
350