T. B. M. M. B: 51 nın yönetimi de, `bu düzenlemenin tabiî sonucu ola

T. B. M. M.
B : 51
21 , 13 . 1985
0:2
nın yönetimi de, 'bu düzenlemenin tabiî sonucu ola- ' ışığında, vergi sistemi yeniden düzenlenmiş ve sağlam
finansman kaynakları yaratılmıştır. Bu amaçları ger­
rak, ayrıca, açık bir surette ortaya konmuştur.
çekleştirmek üzere, toplam 12 vergi kanununda de­
Devlet borçlarının yönetiminin, bütçe kanunu ile,
ğişiklik öngörülmüştür. Bu değişikliklerle, ayrıca ver­
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca yürütülece­
gi sisteminin datha basit ve sade bir yapıya kavuş­
ğine işaret edilmektedir. Genel Muhasebe Kanunu­
turulması düşünülmüştür. Bu arada, hükümetimizce
nun amir hükmü gereği, yıl içinde yapılacak iç borç­
yapılan değişikliklerle vergide verim, etkinlik, adalet
lanma limiti belirlenmiş, aktedilecek borçlanmalarla,
ve vergi güvenlik ve- denetimine ilişkin müessese
yapılacak iç ve dış borç anapara ile faiz ödemeleri­
ve kurumlar da işler hale getirilmiş, vergi kayıp ve
nin, bütçeyi ilgilendirmeksizin, özel hesaplarda iz­
kaçağının önlenmesi hedeflenmiştir.
lenmesi açıklığa kavuşmuştur. Devlet
borçlarının
yönetimi ve muhasebesi ile ilgili uygulamaların, ma­
Sayın milletvekilleri, bilindiği gibi, konsolide
liye ve Gümrük Bakanlığı ile Hazine ve Dış Ticaret
bütçe gelirleri, genel bütçe ve katma bütçe öz gelir­
Müsteşarlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
lerinden meydana gelmektedir. Yüce Meclise sunu­
Devlet borç uygulamaları ve sonuçlarının, ilgili yıl
lan 1986 yılı bütçe kanunu ile konsolide bütçe ge­
kesinhesaplarıyla birlikte Türkiye Büyük Millet Mec­
lirleri 6 trilyon 750 milyar lira olarak öngörülmüş­
lisinin tetkik ve tasvibine sunulacağı açık bir suretle
tür. Bu rakam, 4 trilyon 285 milyar lira olarak
hüküm altına alınmıştır.
gerçekleşmesi beklenen 1985 yılı tahsilatı tahminine
göre, yüzde 57,5'luk bir artış ifade etmektedir. Bu
Değerli milletvekilleri, devlet borçlarının düzen­
büyüklük içinde, genel bütçe gelirleri, 1985 yılı tah­
lenmesi ile ilgili konuyu açıklarken, Türkiye'deki ka­
silat tahmini olarak düşünülen 4 trilyon 175 milyar
mu borçlarının tarihine kısaca değinmekte yarar
liraya göre, yüzde 58,1 artışla 6 trilyon 600 milyar
bulmaktayım, Osmanlı döneminde ilk borçlanma 1854
lira
olarak tahinin edilmiştir. Katma bütçeli kuru­
yılında Kırım Savaşı dolayısıyla yapılmıştır. Alınan
luşların
öz gelMeri, 1986 yılında, 150 milyar lira
borç miktarı 5 milyon sterlindir; ertesi yıl, yani 1855'
olarak öngörülmüştür. Bu, 1985'in 110 milyar lira­
tede yine 5 milyon sterlin alınmıştır. Borç para ile
lık tahsilat tahminine göre, yüzde 36,4'lük bir artışı
faiz ödemelerinde gecikme olmuş, alacaklı ülkeler,
ifade etmektedir.
alacaklarının tahsili için, 1878 yılında yapılan Berlin
Kongresi ile, kendilerine bağlı bir idarenin kurulma­
Hükümetimizce hazırlanan 1986 yılı bütçesinin,
sını kararlaştırmışlardır. Bu karar uyarınca 1881'de
sağlam finansman kaynaklarına dayandırılması ko­
imzalanan Muharrem Kararnamesi ile Düyunu
nusunda, olumlu yönleri vardır. Daha önceki yıllar­
Umumiye idaresi adı altında bir idare kuruldu. Da­
da, vergi gelirlerinin toplam gelirler içindeki payı
ha sonra, cumhuriyet döneminde de (1958 yılında)
60'lar, yüzde 70'ler civarında iken, bu pay, 1985te
anlaşma suretiyle moratoryom edilmiştir. Yine 1979
yüzde 73,8, 1986'da yüzde 85,2 olmuştur. Vergi
yılında, ödemeler dengesinin bozulması ve borçların
gelirlerinde, 1986 bütçe kanunu tasarısıyla, bir ön­
ödenmesinde sıkıntıya düşülmesiyle, 24 Ocak 1980
ceki yıla göre yüzde 55,6 oranında bir artış öngö­
kararlarının alınmasına gidilmiştir.
rülmektedir. 1985 yılında ise, bir önceki yıla göre
yüzde 55,8 oranında bir artış sağlanacağı tahmin edil­
Yukarıdan beri yapılan açıklamalardan da anla­
mektedir.
Bu durum, vergi idaresinin, vergi topla­
şılacağı üzere, dış borçlar her zaman sorunlar yarat­
ma
konusunda
büyük bir gayretin içinde bulunduğu­
mış ve 1986 yılı bütçesi ile bu borçların yönetimi
nu, vergi kayıp ve kaçaklarının üstüne gitmekte ol­
kurulmuştur.
duğunun göstergesidir.
Sayın milletvekilleri, Maliye ve Gümrük Bakan­
lığının en önemli fonksiyonlarından birisi, yapılan
tüm harcamalara kaynak bulmaktır. Bu görev de
Gelirler Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Büt­
çenin sağlam finansman kaynaklarına dayandırılma­
sı, üzerinde önemle durulması gereken bir konudur.
Devletin, üstlendiği ve üstlenmek durumunda kal­
dığı görevleri yerine getirebilmesi. için, yeterli ve
sağlıklı gelir kaynaklarına ihtiyacı vardır. Bu düşünce
ve hükümet programında belirlenen temel prensiplerin
— 587
Sayın milletvekilleri, hükümetimiz, kamu hiz­
metlerinin finansmanı için yeni vergi düzenlemele­
rine gitmiş, bu düzenlemelerde kaynak yaratma
amacı yanında, mükelleflere vergi konularında ge­
reken kolaylığın sağlanmasına da dikkat edilmiştir.
1985 yılında yapılan vergi düzenlemelerine de
kısaca değinmek istiyorum. Katma Değer Vergisi
Kanununda yapılan değişikliklerle, uygulama birliği