M. Meclisi B : 72 13 . 3 . 1967 O : 1 Sayın, bir tarihî ağırlığı

M. Meclisi
B : 72
Sayın, bir tarihî ağırlığı olan, kıymetli bir mil­
letvekili kendi iktidarları zamanında iş yerlerin­
de kendilerinin yapmış oldukları şiddetli siyasi
baskıların burada yapılmamasını temenni etmiş­
tir. Bu Meclis kayıtlarında da, Türk tarihinde
de üzücü bir neticedir. Saygılarımı sunarım.
BAŞKAN — Sayın Enver Turgut, buyuru­
nuz.
RIZA KUAS (Ankara) — Ben grup adına
söz istemiştim, Sayın Başkan.
BAŞKAN — Vereyim efendim, konuşurken
istediğiniz için tesbit edemedim. Şimdi veririm.
ENVER TURGUT (İzmir) — Sayın Başkan,
muhterem arkadaşlarım; hepinizin malûmu bu
İş Kanunu üzerinde bütün arkadaşlarımız fikir­
lerini açıklamışlardır. Şimdi maddeler üzerinde
tekrar yeniden bir veya beş kadar da değişiklik
önergeleri verilmiş, bu değişiklik önergeleriyle ne­
yin kazanılacağını takdirinize bırakıyorum.
Şu kanun, daha evvel de yine bu kürsüden
arz etmiştim, gerek komisyonlarda işçi temsilci­
lerinin, gerekse işveren temsilcilerinin huzurunda
Senato üyelerinin ve Millet Meclisinin üyeleriyle
birlikte bir Karma Komisyonda uzun uzadıya mü­
zakere edilmiştir. Hakikaten bugün hem işçiyi
hem de işvereni memnun edecek selde sokulmuş­
tur. Binaenaleyh, maddenin tasarıda yazıldığı
şekli ile kabulünü arz ve rica ediyorum.
Hürmetlerimle.
BAŞKAN — Sayın Nazmi üzoğul, sizin öner­
genizi bu maddeden sonra oylıyacağım müsaade
ederseniz. Çünkü müzakereye başladık bir defa
efendim.
Türkiye İşçi Partisi Grupu adına Sayın Rıza
Kuas, buyurun.
T. İ. P. GRUPU ADINA RIZA KUAS (An­
kara) — Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; ben­
den biraz evvel konuşan Enver Turgut arkadaşı­
mın işaret ettiği gibi işçi teşekküllerinin, Türk
sendikacılarının tam istediği şekilde birinci mad­
deye tâdil tasarısı getirmişizdir ve tâdil tasarı­
mız kabul edildiği takdirde işçi teşekküllerinin is­
teğine uygun olacaktır.
Sayın milletvekilleri; birinci madde için sun­
duğumuz değiştirme önergesi şu konuları ilgilen­
dirir: İşveren vekili kimdir, kimlere işverenvekili
sıfatı verilmeli?... Bunların tarifinin genişletilme­
si veya daraltılmasının pratik ve hukuki sonuç­
ları nelerdir konusu başta gelmektedir.
13 . 3 . 1967
O : 1
Madde tasarısında (işyerinde işveren adına
hareket eden ve işin ve işyerinin yönetiminde gö­
rev alan kimselere işveren vekili denir.) şeklin­
de yapılan tarif, masum kelimeler arkasında şu
sonucu saklamaktadır :
Bu tarife göre madde kanunlaştığı takdirde
bir işyerindeki yönetimde, hudutlu şekilde de ol­
sa, görev alma durumunda bulunan kapıcı, bekçi,
posta'başı, kontrolör, puvantör, ustabaşı, kısım
şefi, yabancı sermaye işyerlerindeki tabirleriyle
supervayzer, formen yani yüzbinlerce işçi bir an­
da işveren için konulan sorumluluk yükünün al­
tına itilmiş olacaklardır. İşveren için artık bun­
dan sonra sorumluluk diye bir şey kalmamıştır;
çünkü maddenin 4 ncü fıkrası, (Bu kanunda iş­
veren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zo­
runluluklar, işveren vekilleri hakkında da uygu­
lanır) demektedir. Ayni fıkra işveren vekillerinin
işçilere tanınan haklara yine safcip kalacaklarını
ifade etmekle bunları deve kuşuna çevirmektedir.
3008 sayılı İş Kanununda işveren vekilinin daha
ciddî bir tarifi yapılmış idi, «işin sevk ve idaresi
vazifesini gören kimseler işveren vekilidir, denili­
yordu. Görülüyor ki,- işverenler, kanuni sorumlu­
luklarla nazik bedenleri arasına çok geniş bir (iş­
veren vekili paravanası) çekmek istemektedirler.
işveren vekilinin sorumlu olduğu yerde işvere­
nin bizzat sorumlu kılındığı görülmemiştir.
İşveren vekili tarifi daraltıl malıdır. iGerçekten işveren vekili olmıyan emekçileri, işçileri işve­
ren vekili gibi göstermeye matuf olan madde,
tatbikatta büyük huzursuzluklara yol açacaktır.
Mahkemeler (yönetimde görev almak) ibaresini
ister istemez değişik ölçülerle uygulayacaklar,
bu karışıklıktan sadece işverenler yararlanacak­
lardır, işçiler ise zarar göreceklerdir.
Sayın milletvekilleri;
(İşveren vekili) nin tarifi, değiştirme önergemizdeki gibi yapılır, yani ancak işletmenin bü­
tününü sevk ve idareye yetkili olan kimselere iş­
veren vekili denilirse, İş Kanunu ile Sendikalar
Kanunu arasında hukukî bir uygunluk da kurul­
muş olacaktır. Çünkü Sendikalar Kanunu işveren
vekilini aynen bizim teklif ettiğimiz şekilde tarif
etmektedir.
Maddenin bu değiştirme yapılmadan kabulü
halinde işçi sendikalarının bundan böyle yapacak­
ları toplu iş sözleşmelerinde işveren vekili sayı­
lan işçilerin sözleşme kapsamına alınıp alınma-