Serviks kanserinde tarama sonrası teşhis hizmetlerinin iyileștirilmesi

Serviks kanserinde tarama sonrası
teşhis hizmetlerinin iyileștirilmesi
Doç. Dr. Fatma Ferda Verit
Süleymaniye Kadın Hastalıkları ve
Doǧum Eǧitim ve Araștırma Hastanesi
Ülkemizde en sık görülen ölüm
nedenleri nelerdir?
Turkiye Kanser Istatistikleri, 2014
Kadınlarda en sık görülen kanserler
Turkıye Bırlesık Verı Tabanı, 2013
Tüm dünyada kadinlarda görülen
kanser ölümlerinin önde gelen
nedenlerinden biri…
Etyoloji?
Hangi yaș aralıǧı?
• Ortalama görülme yașı 50 yaș…
• 35-39 ve 60-64 yaş arası fazla görüldüğü yaş
gruplarıdır.
Kimler risk altında?
• HPV enfeksiyonu veya cinsel yolla bulașan
hastalıkları geçirmek
• Çok eşlilik
• Cinselliǧin erken yaşlarda bașlaması
• Doǧum sayısının fazla olması
Kimler risk altında?
• Sigara içmek
• Vulvar veya vaginal intraepitelial intraepitelial
neoplazi veya kanser
• Immunosupresyonda
• Düşük sosyo-ekonomik statu
Kimler risk altında?
• Eșlerin sünnetli olması riski azaltıyor..
• Doǧum kontrol hapı kullanımı riski artırıyor….
Belirtileri nelerdir?
• Adet kanaması dışında kanama
• Kötü kokulu akıntı
• Cinsel ilișki sırasında aǧrı
• Postmenopozal kanama
Belirtileri nelerdir?
• Postkoital kanama
• aǧrı
Serviks kanserleri önlenebilir mi?
Nasıl?
• Primer önleme: Eǧitim, aşılama
• Sekonder önleme: tarama, erken teşhis, tedavi
• Tersiyer önleme: İleri evre tedavileri, palliatif
tedaviler, rehabilitasyon
Serviks kanserleri önlenebilir mi?
• Serviks kanseri taramayla önlenebilecek tek
kanserdir….
Serviks kanserleri önlenebilir mi?
Tarama testleri nelerdir?
• Servikal smear
• HPV testi
• Kombine testler
Amaç nedir?
• Servikal patolojileri henüz preinvazif evrede
iken tespit edip, etkin ve basit yöntemlerle
tedavi etmek
Dursun et al, 2009
Tarama nasıl yapılmalıdır?
• Bu işle ilgili derneklerin deǧişik protokolleri
var….
Hedef nedir?
• Taramada mutlak hedef 30 - 65 yaş
aralığındaki tüm kadınların en az 1( Bir ) kez
smear aldırmasıdır.
Turkiye Halk Sagligi Kurumu
Hedef nedir?
• İstanbul’da serviks kanseri taramaları aile
hekimlerinin katılımı ile 14 Ağustos 2014 tarihi
itibarı ile başlamış durumdadır.
Smear
• 5 yılda bir taranmalı….
• Son iki (2) testi negatif olan 65 yaşındaki
kadınlarda tarama kesilmelidir.
Turkiye Halk Sagligi Kurumu
Tarama
• HPV testleri ile de tarama yapilabilir.Tek basına
HPV testi tartısmalı……..
• Veya her iki test kombine edilebilir.
Serviks kanseri ulusal tarama programı
ulusal standartları
• Ülkemizin altyapısı ve olanakları göz önüne
alındığında :
• İdeal yöntem 5 yılda bir uygulanacak HPV testi +
Pap-smear testidir.
• Anormal sonuclar kolposkopiye yönlendirilir.
Tarama sonrasi teshis hizmetleri?
• Halk Sagligi Mudurlugu tarafindan gerceklestirilen
tarama programinda kanser suphesi olan vakalar
tespit ediliyor ve daha once belirlenmis sevk
merkezlerine gonderiliyor.
Tarama sonrasi teşhis hizmetleri?
• Sevki yaparken hastanin psikolojisine uygun
davranmak önemli…
• Hastalarda en çok anksiyete bozukluǧu, panik
ve stress görülmüș..
Monsenego et al., 2011
• Psikolojik danışma vermek önemli.
• Hastalara hastalıkları hakkında gerekli bilgiler
verilmeli ve sevk merkezlerinde onlarla
ilgıleneceklerinin garantisi verilmeli.
• Güven oluşturulmalı
Monsenego et al., 2011
Sevk merkezleri
• Kadin hastaliklari ve dogum uzmani
• Patoloji uzmani
• Kolposkopi cihazi bulunmali……
Sevk merkezleri
• İlgili merkezlerin Halk Saǧlıgı ile organize
çalışması gerekiyor…..
• Bu çalısmalar esnasında kalite kriterleri
olușturulmalı….
Sevk merkezleri
• Bu merkezlerde calıșan personelin iyi eǧitimli
ve deneyimli olması gerekiyor…
• Kanser vakalarının saptandıǧı merkezlerde
tedavi için uygun bir ekip ve alt yapı
saǧlanması
Sevk merkezleri
• Kolposkopist deneyimli olmalı.
• Smearlerinde ASCUS, AGUS or LSIL çıkan
hastaların in kolposkopi ile doǧrulanma oranı
%12.
Pretorius et al., J Reprod Med, 2001
Sevk merkezleri
• Smearlerinde HSIL veya kanser çıkan hastaların
kolposkopi ile dogrulanma orani %58.
Pretorius et al., J Reprod Med, 2001
The colposcopic impression. Is it influenced by the
colposcopist's knowledge of the findings on the referral
Papanicolaou smear?
• RESULTS:
• In the community database, colposcopic accuracy was 60/510 (12%) when
smears were ASCUS, AGUS or LSIL and 77/132 (58%) when smears were
HSIL or cancer (P < .001); in the second database, it was 2/19 (11%) when
smears subsequently were reported as negative, ASCUS, AGUS or LSIL and
33/65 (54%) when smears were HSIL or cancer (P < .005). An accurate
colposcopic impression was seen in 5/39 (13%) women with one-quadrant
lesions, 8/18 (44%) with two-quadrant lesions and 23/27 (85%) with
three- or four-quadrant lesions (P < .005). None of 19 women with smears
reported as negative, ASCUS, AGUS or LSIL had lesions involving three or
four quadrants of the cervix, while 27/65 (42%) women with smears
reported as HSIL or cancer had such lesions (P < .005). With logistic
regression, the more quadrants of the cervix involved, the more accurate
the colposcopic impression. Once controlled for lesion size, there was no
improvement when worst histologic grade or Papanicolaou smear result
was considered.
Pretorius et al., J Reprod Med, 2001
Sevk merkezleri
• Teşhis ve tedavi yöntemlerinin Avrupa kalite
kriterleri düzeyine ulaştırılması
Sevk merkezleri
• Veriler sonucu gözlemlenen sorunlar ile ilgili
politikalar ve çözüm yolları üretmek.
• Veriler ile ilgili gerekirse bilimsel çalıșmalar
yapıp bunları evrensel hale getirmek…