T.B.M.M. B : 18 13 . 11 . 2003 O : 2 Ülkemizde 2003 bütçesinde

T.B.M.M.
B : 18
13 . 11 . 2003
O:2
Ülkemizde 2003 bütçesinde Sinema ve Telif Haklan Genel Müdürlüğüne ayrılan pay 1 trilyon
790 milyardır. 2004 yılı bütçesinde öngörülen ise 1 trilyon 847 milyar civarındadır. Bu bütçe
içerisinde personel ve cari harcamalara 1 trilyon 479 milyar lira pay ayrılırken, yatırıma, yani
sinemaya ve sinema sektörüne 368 milyar lira ayrılmaktadır.
Sinema, kendi içinde katmadeğer ve istihdam yaratan, ülkelerin yaklaşmasını ve tanıtımını sağ­
layan bir sanat dalı ve kitle iletişim aracıdır.
Sinemanın ülke tanıtımında en önemli araç olma özelliği pek çok dünya ülkesi tarafından
kanıtlanmışken, ülkemiz, bu aracı, bu etkin silahı akılcı bir şekilde kullanamamaktadır.
Türkiye, sinema endüstrisi denilebilecek çapta bir yatırım yapmamasına rağmen, uluslararası
nitelikte pek çok sinema insanı yetiştirmiş bir ülkedir. Bu kadrolar, binbir güçlükle ortaya koyduk­
ları ürünleriyle, bugün, uluslararası sermayeyi ayaklarına getirebilmekte; ne var ki, kişisel çabalar­
la oluşturulan bu prestij ve bu başarılar, kurumsal bir yapının var olmaması nedeniyle ülkemize yansımamakta, ülkemizin amaçlarına hizmet etmemektedir.
Dünya üzerinde hâkimiyet kurmak ve dünya siyaseti, ekonomisi ve ticaretinde etkili olmak is­
teyen ve bu hedeflerinde başarılı olmuş ülkeler, sinema konusunda son derece kararlı planlar ve
çalışmalar yapmışlardır.
Amerika Birleşik Devletleri, 1945'lerden sonra katıldığı bütün savaşları kaybetmiştir. Şimdi
Irak'ta ne olacağı da belli değildir. ABD'yi başarılı kılan sinemasıdır, kültür tanıtımıdır. Amerika,
1940'lı yıllarda, İkinci Dünya Savaşı devam ederken, sivil uçaklar uçamadığı için, askeri uçaklarla
filmlerinin kıtalararası dağıtımını yapmıştır.
Sanırım hepinizin hatırlayacağı bir film vardır: Sylvester Stallone'nin oynadığı Rambo filmi.
Rusya'nın Afganistan'ı işgalinde, Rambo, o gün Talibanlara yardım ediyordu. Bugün, ABD'nin baş
düşmanı Bin Ladin, o gün Rambo'yla, ABD'nin sinemasıyla dünyaya anlatılıyordu.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Buyurun, sözlerinizi tamamlar mısınız.
BERHAN ŞİMŞEK (Devamla) - Ayrıca, Mussolini, 1939-1940 yıllarında, İtalya'da bir sinema
kenti kuruyor ve girişine "sinema en büyük namlusuz silahtır" diye yazıyor ve cumhuriyetimizi
kuran Mustafa Kemal Atatürk "sinemaya gereken ehemmiyeti verin" demesine rağmen, sinemaya
gereken ehemmiyet, maalesef, bugüne kadar, verilmemiştir.
Sinema, ülkemizin, kültürümüzün tanıtılmasında önemli bir araçtır. Türk filmlerinin yurt dışın­
da gösterimi, dağıtımı çok az. Ortaasya'daki Türkî cumhuriyetlerde Türk filmleri olağanüstü ilgi
görmektedir. Bu ülkelerde ihracat teşvikinin olmaması nedeniyle, bu ilgi, karşılığını alamamaktadır.
Oysa, Türk filmleri, Amerikan filmlerinin Türkiye pazarındaki etkisini, Türkî cumhuriyetlerde sağ­
layabilir.
Türkiye, 1995 yılında, Avrupa Birliği mevzuat uyumu kapsamında sinemamızda devrim
sayılabilecek yasal değişiklikleri gerçekleştirmiştir. Yönetmen, senarist, film müziği bestecisi.
sinema eseri sahibi, sinema oyuncuları ise, komşu hak sahibi sayılarak, fikrî mülkiyet haklarının
muhatabı oldu; ancak, bu uygulamada, hâlâ sinema ve TV eserlerinin telif haklarının tahsilatı ger­
çekleşmiyor. Yasal sistemin zorunlu kıldığı lisanslama ve tahsilat sürekli engelleniyor.
Avrupa Birliği ülkelerinde, televizyonlar, sinema sektörü için önemli bir kaynaktır. İngiltere,
İtalya, Fransa gibi ülkelerde, televizyon kanalları, film endüstrisine yatırım yapmak zorundadır. Ül­
kemizde, televizyon kanalları, bırakın sinemaya yatırım yapmayı, sinema eserlerini telif hakkı
ödemeden defalarca yayımlamaktadır.
Türkiye, insan haklarına gösterdiği ya da göstermek zorunda olduğu hassasiyeti, telif haklarına
göstermesi gerektiğine de inanmalıdır. Telif haklarının bir sistem içinde geliştirilmesi ve korunması;
ayrıca, korsanlıkla mücadele edilmesi için telif haklan enstitüsü kurulmalıdır.
-8-