faz diyagramları

MALZEME BİLİMİ
(DERS NOTLARI)
Faz Diyagramları
Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR
Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR
Bölüm 8.
Faz: Bir sistem içindeki, fiziksel ve kimyasal özellikleri aynı olan
bölgelere faz denir.
Bilesen: Bir sistem içinde bulunan maddelerden saf olarak elde
edilebilen ve kimyasal formül ile simgelendirilebilenlere bilesen
denir.
Faz Diyagramı: Bir sistemin, herhangi bir koşul altında (basınç, sıcaklık,
bilesim), termodinamik olarak dengede hangi fazlardan oluştuğunu bulmamıza
yarayan haritadır.
Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR
Al-Cu alasımı
Gibbs Faz Kuralı: Bir malzemenin denge halinde (yavaş soğuma şartlarında) bir arada
bulunabilecek fazlarının sayısını öğrenebilmek için Gibbs faz kuralından yararlanılır.
Laboratuvar deneyleri genellikle sabit basınçta uygulandığından bileşim ve sıcaklık olmak
üzere iki değişken vardır.
Gibbs faz kuralı şu şekilde tanımlanmaktadır:
F=C–P+1
F = Serbestlik derecesi
C = Sistemdeki elementlerin veya bileşiklerin sayısı (bileşen sayısı)
P = Fazların sayısı
Denge diyagramlarından elde edilen bilgiler:
a)Fazların türü: Bir alaşım sisteminde verilen bir sıcaklıkta mevcut fazların türü
belirlenebilir; Sıvı, sıvı+katı, katı.
b) Fazların bileşimi
c) Fazların miktarı
1.Tek bileşenli sistemler:
Katı, sıvı, gaz
α Fe, γFe, δFe
Fe Faz Diyagramı
H2O Faz Diyagramı
2.Çok bilesenli sistem: Farklı kimyasal kompozisyon
Kaldıraç Kuralı- 2 faz bölgesindeki fazların ağırlıkça oranlarının belirlenmesi
Faz miktarlarını hesaplayınız.
Kaynaklar:
W. D. Callister, D. G. Rethwisch, Malzeme bilimi ve Mühendisliği, Baskıdan Çeviri,
Edt: K. Genel, 2013
D. R. Askeland, Malzeme Bilimi ve mühendislik Malzemeleri, 3. Baskıdan çeviri, M.
Erdoğan,
W. F. Smith, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği, 3. Baskıdan Çeviri, N.G. Kınıkoğlu, 2001
K. Onaran, Malzeme Bilimi 1997.