kardiyovasküler hastalıkların epidemiyolojisi ve tütün kullanımı

KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN
EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI
Mini Ders 1
Modül: Tütünün Kalp ve Damar
Hastalıkları Üzerindeki Etkisi
TEMEL SLAYTLAR
Kardiyovasküler Hastalıkların
Epidemiyolojisi Ve Tütün Kullanımı
Mini Ders1
Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları
Üzerindeki Etkisi
Küresel ölümlerin ana sebeplerinden
Kardiyovasküler hastalıklar (KVH)
• Küresel olarak, bulaşıcı olmayan hastalıklar, erkek ve kadın
ölümlerinin %58 ve %62’sinden sorumludur (2004).
• KVH kaynaklı ölümler ise, 2004’te 26.8 milyon erkek ve
31.5 milyon kadın ölümü demektir.
• İki ana ölüm sebebi: iskemik kalp hastalığı (toplam
ölümlerin %12.2) ve serebrovasküler hastalık (%9.7).
• Bu iki hastalık da küresel olarak, orta ve orta-üst gelir
seviyesindeki ülkelerde birinci ölüm sebebidir.
• Düşük gelir seviyesine sahip ülkelerde iskemik kalp
hastalığı ikinci en büyük ölüm nedeni (%9) iken,
serebrovasküler hastalık ise beşincidir (%6).
World Health Organization 2008
Sigaraya bağlanabilen ölümler:
küresel bağlam
• 2030 yılında, sigara küresel ölümlerin %30undan sorumlu
olacaktır.
• 2002-2030 yılları arasında tütün sebepli ölümler
projeksiyonu:
• Yüksek gelir grubu ülkelerde %9 azalacak.
• Düşük ve orta gelir grubu ülkelerde iki katına çıkacak
3.4 milyondan 6.8 milyona).
• Tütün sebepli ölümler: kanser %33, kardiyovasküler
hastalıklar %29, kronik solunum hastalıkları %29.
Asya-Pasifik bölgesinde sigaraya
bağlanabilen ölümler
• Sigara, Pasifik ve Güneydoğu Asya bölgelerindeki
kardiyovasküler ölümlerin %30undan sorumludur. 1
• Sigaranın sebep oldukları:
• Erkekler arasında kalp hastalıklarının %10-30’u (%10
Avustralya, %33 Kiribati)
• Erkeklerde görülen hemorajik inme vakalarının %3–
12’ si (%3 Avustralya ve Palau, %12 Kiribati)
• Erkeklerde görülen iskemik inme vakalarının %8–27’si
(%8 Avustralya, %27 Kiribati)
1. Martiniuk et al., 2006
Bir KVH riski olarak tütün kullanımı
• Tütün kullanımı, birçok kalp damar hastalığı için
kesin olarak belirlenmiş bir risk faktörüdür. Örneğin:
periferal vasküler hastalıklar(PVH), aortik
anörizmalar, koroner kalp hastalıkları (KKH), ve
seribral hastalıklar (felç).1
• Çinde ölümlerin %12’si sigara kullanımına bağlıdır (
%22 solunum yolları hastalıkları, %16 neoplastik
hastalıkalr, ve %9 ise damar yolları hastalıkları) .2
• Türkiye verisi…..
1. World Health Organization 2002; 2. Niu et al. 1998
India
Türkiye’de sigaraya bağlanabilen
KVH ölümleri
• Sigara içmek, büyük ve artan
sayıda prematüre ölüme sebep
olur. 1
1. Jha et al. 2008;
http://www.bloodpressurenormalized.com/images/blood_circulation.jpg
KVH önlemede sigara bırakmanın
maliyet verimliliği
• Diğer KVH önleme stratejilerine kıyasla (kan basıncını,
kan şekerini, LDL kolesterolü ve BMI’yi düşürmek gibi),
sigarayı bırakmak KVH’nin önlenmesinde en maliyet
verimli müdahaledir.
Kahn et al. 2008
İkinci el sigara dumanının
kardiyovasküler riskleri
• Evde ya da işyerinde ikinci el sigara dumanına maruz
kalmak, sigara içmeyen erkek ve kadınlarda koroner kalp
hastalığı riskini %25-30 artırır. 1
• Dumanın yoğunluğu ve maruz kalma suresi ile CVD riskleri
arasında, belirgin bir doz-tepki ilişkisi vardır:
• Düşük doz dumanda, risk hızla artar (< 5 sig/gün).
• Yüksek doz maruziyette, risk daha yavaş ve lineer artar
(5-20 sig/gün).2
1. He et al. 1999; 2. Pechacek et al. 2004
İSTEĞE BAĞLI
KULLANILACAK SLAYTLAR
Kardiyovasküler Hastalıkların
Epidemiyolojisi Ve Tütün Kullanımı
Mini Ders1
Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları
Üzerindeki Etkisi
Tütün kullanımı ve kalp krizi geçirme
arasındaki ilişki
Sigara içmemiş olanların riski, 1 olarak kabul edilirse:
• sigara içmiş ve terketmiş olanların riski 1.3
• günde 15 taneden az sigara içenlerin riski 2.0
• günde 15-24 tane sigara içenlerin riski 3.1
• günde 25 ve daha çok sayıda sigara içenlerin riski 4.9
kat artmış olarak bulunmuştur. 1
1 Bilir, N. (2008). Sigara ve Kalp-Damar Hastalıkları. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı
Sigara dumanının içinde CVD’ye
katkıda bulunan elemanlar
Temel katkıyı yapanlar:
• Nikotin
• Karbonmonoksit
• Oksidan (kimyasal) gazlar: nitrojen oksitleri
ve serbest radikaller
Aterojenez yapan diğer elemanlar:
• Polisiklik aromatik hidrokarbonlar
• Diğer madddeler
Benowitz 2003
Sigara içmek ve akut miyokardiyal
enfarktüs (AME)
• Sigara içen biri, hiç içmeyen birine göre 3 kat daha
fazla ölümcül olmayan ME riski taşır.
• Günde içilen sigara ile AME riski arasındaki doz-tepki
ilişkisi, yaşa bağlıdır.
• AME riski, düşük sigara içme seviyelerinde de artar.
• İçilen her sigarada risk, %5.6 artar.
Teo et al. 2006
AME riski ile ilintili faktörler
• Genç içiciler, yaşlılara göre daha fazla AMI riski taşır.
• Sigara daha yaygın tüketilir.
• Günde içilen sigara sayısı fazladır.
• AME riskine sebep olanlar:
• Tütün çiğnemek: 2.23
• İçmek ve çiğnemek: 4.09
• Düşük doz maruziyet(1–7 saat/hafta)=1.24
• Yüksek doz maruziyet (>21 saat/hafta)=1.62
Teo et al. 2006
Bir hemşirenin hastasına verebileceği en önemli mesaj,
sigarayı bırakma konusundadır.