Microsoft PowerPoint - Molek\374ler Genetik_Hafta

24.12.2007
GELĐŞĐM GENETĐĞĐ,
KANSER GENETĐĞĐ
Doç. Dr. Hilâl Özdağ
KLON
1
24.12.2007
KLON
GELĐŞĐM
2
24.12.2007
GELĐŞĐM
GELĐŞĐM
3
24.12.2007
GELĐŞĐM
GELĐŞĐM
4
24.12.2007
GELĐŞĐM
GELĐŞĐM
5
24.12.2007
GELĐŞĐM
• Erken
sirke
sineği
embriyosunda
ana
eksenlerin gelişimi dişi ebeveyn tarafından
kodlanan özgül mRNA ve proteinlerin başlangıç
dağılımındaki farklılığı sonucunda gerçekleşir.
• Dağılımdaki bu farklılıklar morfogenlerin
konsantrasyonunda bir gradient oluşturur ki
bu gradient de embriyonun farklı bölgelerinde
farklı genlerin aktive olması ile sonuçlanır.
GELĐŞĐM
6
24.12.2007
HOMEOTĐK GENLER
HOMEOTĐK GENLER
7
24.12.2007
HOMEOTĐK GENLER
HOMEOTĐK GENLER
• Drosophila embriyolarında homeotik
genler her bir segmentin ne olduğunu
diğer genleri aktive eden DNA’ya
bağlanan proteinler üretmek suretiyle
sağlar.
• Her bir homeotik gen homeokutusu adı
verilen ve DNA’ya bağlanan bölgeyi
(domain) kodlayan bir ortak (consensus)
dizilim içerir.
8
24.12.2007
GELĐŞĐMDE GEN REGÜLASYONU
PROGRAMLI HÜCRE ÖLÜMÜ
9
24.12.2007
PROGRAMLI HÜCRE ÖLÜMÜ
• Hücreler kaspaz adı verilen enzimler
aracılığı ile son derece kontrollü bir
süreç olan apoptozis’e (programlı hücre
ölümü) girebilme özelliğine sahiptirler.
• Apoptozis hayvan gelişiminde önemli rol
oynar
ve
birçok
hastalıkla
ilişkilendirilmemiştir.
KANSER GENETĐĞĐ
10
24.12.2007
KANSER GENETĐĞĐ
KANSER GENETĐĞĐ
11
24.12.2007
KANSER GENETĐĞĐ
KANSER
GENETĐK BĐR HASTALIK
• Kanser temel olarak genetik bir hastalıktır.
• Kanserin ortaya çıkması için birçok gende mutasyon
olması gerekir. Bu mutasyonlar sonucu hücre
kontrolsüz çoğalma ve ölümsüzleşme özelliklerini
edinir.
• Eğer bu mutasyonlardan biri kalıtlandı ise
(ailesel/kalıtımsal kanser) kanserin ortaya çıkması
için daha az sayıda ek mutasyona gerek olur. Böyle
bir mutasyonu taşıyan birey kansere yatkın bir
bireydir.
• Klonal evrim bir hücre klonunda mutasyonların
birikimi sonucunda gerçekleşir.
12
24.12.2007
KANSER
GENETĐK BĐR HASTALIK
ONKOGENLER
TÜMÖR BASKILAYICI GENLER
13
24.12.2007
ONKOGENLER
TÜMÖR BASKILAYICI GENLER
14
24.12.2007
KANSER
Onkogenler dominant karakterdedir ve hücre
çoğalmasını arttırırlar.
Tümör baskılayıcı genler resesif karakterdedir ve
hücre çoğalmasını engellerler.
DNA tamir genlerindeki mutasyonlar onkogen ve
tümör baskılayıcı genlerdeki mutasyon oranını
arttırırlar.
Kromozom ayrılmasını kontrol eden genlerdeki
mutasyonlar kromozom düzeyindeki mutasyon
oranını arttırır.
Somatik hücrelerde telomerazın ifadesine imkan
veren mutasyonlar ile damarlanma (vaskülarizasyon)
ve metastazda etkin olan genlerdeki mutasyonlar
kanser gelişiminde etkindir.
ÇOK BASAMAKLI BĐR SÜREÇ
15