“Sözünde dur AIDS`i durdur"

DÜNYA AIDS GÜNÜ
Dr. Cemil Uca - Dr. Gönül fiengöz
HIV/AIDS
“Sözünde dur AIDS'i durdur"
HIV/AIDS, uzun ad›yla edinsel immün yetmezlik sendromu dünyada en çok ölüme
sebep olan ve sadece insandan insana bulaflabilen bir enfeksiyon hastal›¤›d›r.
HIV/AIDS enfeksiyonu ilk görünüflte bir sa¤l›k sorunu olmakla beraber asl›nda çok
a¤›r ekonomik ve sosyal sonuçlar do¤uran bir insanl›k sorunudur.
Dünya Sa¤l›k Örgütü'nün öncülü¤ünde devlet kurumlar›, özel
sektör ve sivil toplum kurulufllar›n›n gösterdi¤i çabalara ra¤men tüm dünyada AIDS'in yay›l›m› sürmektedir. Bütün ülkelerde görülen ve yay›lmaya devam eden hastal›¤›n henüz tedavisi ya da afl›s› bulunamam›flt›r. Bu nedenle AIDS ile mücadelede bireylerde ve toplumda
korunmaya iliflkin olumlu davran›fllar›n gelifltirilmesi için yo¤un çaba harcanmaktad›r.
Dünyada ve ülkemizde halen en yayg›n
bulaflma yolu cinsel iliflki olan AIDS'e
karfl› toplumun korunmas› ve hastal›¤›
tafl›yan insanlara sosyal ve t›bbi deste¤in sa¤lanmas› yönünde halk›n bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Bulaflmalar›n üç tane ana yolu vard›r.
Bunlar cinsel yol (% 80-85), kan yolu (%
10-15) ve anneden çocu¤a bulafl (% 5)
fleklindedir. Virus bu üç yoldan birisiyle
vücuda girdikten sonra y›llarca herhangi bir belirti vermeksizin sessiz seyretmekte , ba¤›fl›kl›k sistemini a¤›r a¤›r
tahrip etmektedir. ‹mmun sistemin zay›flamas› sonucu do¤rudan AIDS'e ait
olmayan klinik belirtiler görülmektedir.
Bu gizli dönem 3 ila 10 y›l aras›nda sürebilmektedir. Halen köklü ve kesin bir
tedavi bulunamam›fl olmakla birlikte,
enfeksiyonun seyrini yavafllatan, ba¤›fl›kl›k sistemindeki y›k›m› durduran ve
kandaki virus yo¤unlu¤unu azaltarak
bulaflt›r›c›l›¤› azaltan bir tedavi mevcuttur. Ancak bu tedavi baflland›¤›nda ke-
sintisiz sürdürülmek zorunda olup, ilac›n baz› yan etkileri de mevcuttur.
Ülkemizdeki toplam olgu say›s›, Bakanl›¤›m›z istatistiklerine göre 1 Ocak 1985
- 30 Haziran 2006 aras› dönem için
2412 kiflidir. Bu say› ülkemizdeki gerçek olgu say›s›n› göstermemektedir.
Çünkü bu olgular›n 495'i yabanc› uyrukludur.
Enfeksiyonun ilk ortaya ç›k›fl›ndan bugüne kadar yaklafl›k 65 milyon insan
hastal›¤a yakalanm›fl olup bunlar›n 23
milyonu AIDS'e ba¤l› nedenlerle ölmüfltür. UNAIDS'in (Birleflmifl Milletler
AIDS Program› ) tahminlerine göre
2005 y›l› itibariyle dünyada 39 milyon
eriflkin , 2.3 milyon (15 yafl alt›) çocuk
HIV/AIDS tafl›y›c›s› veya hastas› durumundad›r. Bu vakalar›n yaklafl›k 4 milyonu 2005 y›l›nda yeni ortaya ç›kan olgulard›r. 2005 y›l›nda ortaya ç›kan yeni
olgular›n yaklafl›k 700.000'i 15 yafl›ndan
küçük olan çocuklard›r. 2005 y›l› içerisinde HIV/AIDS nedeniyle yaklafl›k 3
milyon insan yaflam›n› kaybetmifltir.
HIV/AIDS enfeksiyonlar›n›n %
95'den fazlas› geliflmekte olan
ülkelerde görülmektedir. Bunlar›n büyük k›sm› Sahra alt› Afrika ülkelerinde olmakla birlikte
son y›llarda yürütülen baflar›l›
kontrol ve tedavi programlar›
sonucunda bu bölgede yer
alan Kenya ve Zimbabwe'de
HIV/AIDS enfeksiyon s›kl›¤› azalma sürecine girmifl bulunmaktad›r. Dünya Sa¤l›k Örgütü verilerine göre Çin, Endonezya, Vietnam, Bengaldefl, Pakistan, Ukrayna
ve Rusya Federasyonu'nda yeni olgu
s›kl›¤›nda art›fl görülmektedir. Önceki
y›llarda durumlar› daha kötü olan Hindistan, Kamboçya ve Tayland'da yeni
HIV/AIDS olgular› yönünden bir düzelme görülmektedir.
HIV/AIDS ile mücadelenin temelini koruyucu hekimlik uygulamalar› oluflturmaktad›r.
Halen enfeksiyonun en s›k bulaflt›¤› yolun cinsel yol oldu¤u bilindi¤i için özellikle adolesanlar›n bu konuda e¤itilmeleri, güvenli cinsel davran›fllar içinde olmalar› vurgulanmal›d›r.
Ayn› flekilde bütün toplumun bu konuda duyarlaflt›r›lmas› ile ülkemizde yeni
olgular›n ortaya ç›kmas› engellenebilir.
Do¤ru bilginin aktar›lmas› sonucunda,
AIDS hastal›¤›n›n bulaflma yollar› ve korunma yollar›n›n toplum taraf›ndan bilinmesi hem AIDS tafl›y›c› ve hastalar›n›n toplumda d›fllanmalar›n› önleyecek
hem de yeni olgular›n ortaya ç›kmas›
önlenebilecektir.
‹STANBUL’DA SA⁄LIK
2
9