haftalık bülten - Türkiye İhracatçılar Meclisi

HAFTALIK BÜLTEN
7 Temmuz 2017
Ali Orhan YALÇINKAYA
TİM Ekonomisti
DÜNYA
Güney Afrika Merkez Bankası’nın (SARB) kamulaştırılacağı
yönündeki haberler sonrası Güney Afrika Randı’nın sürüklediği bazı gelişmekte olan ülke para birimlerinde değer kayıpları yaşanırken TL de bunlardan etkilendi. Kuzey Kore’nin
kıtalar arası balistik füze denemesi küresel siyasi risklerin yeniden artmasına neden oldu.
IMF, G20 ülkelerine “geleceği göremeyen” ulusal politikalar
peşinde koşarak küresel büyümeyi riske atmamaları çağrısında bulundu.
Almanya’nın Hamburg kentinde düzenlenen G20 Liderler
Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde korumacılığa karşı mücadeleye devam edilmesi, uluslararası ticaret, ekonomik büyüme,
yoksulluğun ortadan kaldırılması, Paris İklim Değişikliği
Anlaşması’nın desteklenmesi, Afrika ile iş birliği, istihdamın
artırılması ve kadının rolünün güçlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
ABD
ABD ISM imalat Sanayi PMI verisi 55,2 olan beklentileri aşarak 57,8 olarak açıklanırken Ağustos 2014’ten beri en yüksek
seviyeyi görmüş oldu. ISM hizmet sektörü aktivite endeksi de
56,5 olan beklentileri aşarak Mayıs’taki 56,9 olan seviyesinden 57,4’e yükseldi.
Fed’in 13-14 Haziran tarihlerinde yaptığı toplantının tutanaklarında, Fed politika yapıcılarının enflasyon görünümü
ve bunun faiz artışlarının gelecekteki hızını nasıl etkileyeceği
konularında bölündüklerini ortaya koydu. Üyelerinin büyük
çoğunluğu bilanço küçültülmesi konusunda kararlı olsalar
da zamanlama olarak Eylül veya Aralık arasında ayrışmış durumdalar.
ADP, özel sektör istihdamı Haziran’da bir önceki aya göre 188
bin kişi olan beklentilerin altında 158 bin kişi artarken, Mayıs
verileri aşağı yönlü revize edildi. Tarım dışı istihdam (TDİ)
artışı ise 178 bin artış beklentisini aşarak Haziran’da 222 bin
artış gösterdi. Saatlik ücret artışları ise yüzde 0,3’lük beklentinin altında yüzde 0,2 artarken, yıllık ücret enflasyonu yüzde
2,5’te sabit kaldı. TDİ’deki kuvvetli artışa rağmen, istihdam
piyasasının halen enflasyon yaratamadığı görüldü.
EURO BÖLGESİ
Euro Bölgesi İmalat Sanayi PMI verisi 74 ayın en yüksek seviyesine ulaşarak 57,4 oldu. Yeni siparişler, fabrika çıktıları
ve bekleyen işlerde yaşanan artışlar ile birlikte şirket teşviklerinin yükselişte etkili olduğu görülüyor. Veri bölgede toparlanmanın sürdüğüne işaret ediyor. Euro Bölgesi Bileşik PMI
rakamının ise dört ayın en düşük seviyesinde 56,3 olarak
açıklansa da öncü rakamın üzerinde gerçekleşti ve ekonomi-
nin yılın ikinci çeyreğinde altı yılın en iyi görüntüsüne ulaştığını teyit etti.
Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) toplantı tutanaklarında,
varlık alım programının gerektiğinde genişletilmesine ilişkin
ifadenin çıkarılmasının tartışıldığını gördük. Ekonomik görünüm ile ilgili yapılan değerlendirmelerde ise üyeler arasında uzlaşma söz konusu.
Almanya’da Mayıs ayı sanayi üretimi yüzde 0,2 olan beklentileri aşarak yüzde 1,2 artış gösterdi ve böylece yıllık artış yüzde 5 olarak grerçekleşti. İç talep ve küresel ticaretteki canlılık
bunda etkili olurken ikinci çeyrekte de büyümedeki hızlanmayı teyit etti.
TÜRKİYE
Haziran ayında TÜFE enflasyonu, beklentilerden daha
iyi gerçekleşerek aylıkta yüzde 0,27 azalışla, yıllıkta yüzde
11,72’den yüzde 10,90’a geriledi. Mal grubu enflasyonu 123
baz puan düşerek yüzde 12,90’dan 11,67’e gerilerken. hizmetler grubu enflasyonu yıllıkta 12 baz puan artarak 9,18 oldu.
Çekirdek enflasyon göstergelerinden özel kapsamlı TÜFE-B
endeksi 12 baz puan düşerek yıllıkta yüzde 9,19’dan 9,07’ye
gerilerken TÜFE-C endeksi 18 baz puan düşerek yüzde
9,38’den 9,20’ye geriledi. Gıda fiyatlarındaki mevsimsel düşüşler, kurun ılımlı seyri, hizmet enflasyonu artsa da temel
mal grubu enflasyonundaki düşüş ve baz etkisi düşüşte etkili
oldu. Merkez Bankası’nın, enflasyon görünümünde kalıcı iyileşme sağlanmadan, sıkı para politikasından vazgeçmeyeceğini düşünmekteyiz.
Gümrük Bakanlığı geçici dış ticaret verilerine göre, 2017 yılı
Haziran ayında ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
yüzde 2,07 artarak 13,159 milyar dolar olurken, ithalat yüzde
1,52 azalışla 19,180 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi yüzde 0,09 azalarak 32,339 milyar dolar, dış ticaret
açığı yüzde 8,57 azalarak 6,021 milyar dolar olarak gerçekleşirken ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 68,6 oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2016 yılı Haziran ayında yüzde 66,2’idi. Böylece 2016 yılında 142,840 milyar dolar olan
ihracat rakamı 12 aylık birikimli 148,7 milyar dolara; 198,536
milyar dolan ithalat ise 207,205 milyar dolara; 55,696 milyar
dolar olan dış ticaret dengesi 58,505 milyar dolara yükseldi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verileri ise Ramazan
Bayramı sebebiyle 2 iş günü eksik olmasına rağmen Haziran
2017 ihracatı yüzde 1,8 artışla 12,069 milyar dolar olduğuna
ve Kasım ayından bu yana 8 aydır artmaya devam ettiğine
işaret etmişti.
(TCMB) TL’deki değer kaybını sınırlamak için sıkı para politikasını sürdürmüştü. Buna rağmen TL’nin gücünü korusa
da gelişmiş ülke para birimlerine karşısında zayıf kaldığını ve
reel efektif döviz kurunun Mayıs ayındaki 91,47 değerinden
Haziran’da 91,38’e gerilediğini gördük. Döviz sepetine karşı
TL nominal olarak ortalamada yüzde 0,4 değer kazansa da
reel olarak yüzde 0,1 değer kaybetti.
Bloomberg HT tüketici güveni Haziran’da yüzde 3,5 artarak
81,33 ile yılın en yüksek seviyesine geldi. TUİK’in açıkladığı
güven endeksi ise yüzde 3,8 düşüşe işaret etmişti.
İstanbul Sanayi Odası Haziran ayı İmalat Sanayi PMI verisi
Kasım 2013’ten beri gözlenen en güçlü düzeyde gerçekleşerek
Mayıs’taki 53,5 olan seviyesinden 54,7’ye yükseldi. Böylece
üst üste dördüncü ay olacak şekilde uzun dönem ortalaması
olan 50,7’nin üzerinde olmaya devam etti. Yükseliş yeni siparişler, üretim ve istihdamdaki daha yüksek oranlı artışlardan
kaynaklanırken yeni siparişler Şubat 2011’den beri gözlenen
en yüksek hızda artışı gerçekleştirdi ve iç talebin güçlü olduğuna işaret etti. Yeni ihracat siparişleri de son üç yılın ikinci en yüksek hızında arttı ki, bu gelişme üçüncü çeyrek için
olumlu işaret. Haziran’da üretimdeki büyüme de hızlanırken,
üretim son 43 ayın, istihdam ise son 29 ayın en güçlü düzeyinde artışını kaydetti. Haziran’da girdi fiyatları enflasyonu,
üst üste altıncı ay olacak şekilde yavaşlayarak Eylül 2016’dan
beri gözlenen en düşük düzeyde ölçüldü. Benzer şekilde, nihai ürün fiyatları enflasyonu daha da düşerek son 8 ayın en
düşük seviyesinde gerçekleşti.
Yurt dışında yerleşik kişilerin 30 Haziran itibarıyla, bir önceki
hafta 48,326 milyar dolar olan hisse stok miktarı 48,753 milyar dolara, 31,366 milyar dolar olan DİBS stok miktarı 31,696
milyar dolara yükselirken, 926 milyon dolar olan özel sektör
tahvil ve bonoları 917 milyon dolara geriledi. Piyasa fiyatı ve
kur hareketlerinden arındırılmış olarak hesaplandığında hisse senedi değerinde 48 milyon dolar, DİBS değerinde 187,7
milyon dolar artış, özel sektör bonolarında 9,6 milyon dolar
azalış gözlendi. 52 haftalık birikimli olarak bakıldığında önceki hafta 2,516 milyar dolar olan hisse senedi girişleri 2,744
milyar dolar seviyesine yükselirken, 2,193 milyar dolar olan
DİBS’lere giriş rakamı 1,910 milyar dolara gerileme gösterdi.
2017 yılında hisse senedine toplam yabancı girişi 2,519 milyar dolar olurken, DİBS’e giriş 3,800 milyar dolar oldu.
Haziran ayında gelişmiş ülke merkez bankalarından gelen
“şahin” mesajlara, yaşanan jeopolitik gerilimlere ve küresel
risk iştahındaki dalgalanmalara rağmen Merkez Bankası
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
HAFTANIN GÜNDEMİ
Bu hafta yurt içinde takip edeceğimiz en önemli veri Mayıs ayı
sanayi üretim endeksi olacak.
Nisan ayında yıllık bazda takvim etkisinden arındırılmamış sanayi üretimi yüzde 5,93 takvim etkisinden arındırılmış sanayi
üretimi ise yüzde 6,7 seviyesinde gerçekleşmişti.
Mayıs ayı öncü göstergelerine baktığımızda Mayıs ayında ihracat yüzde 12,5 artarak 13.6 milyar dolar, ithalat yüzde 21,7 artarak 20,9 milyar dolar olmuştu. İSO Türkiye İmalat Sanayi PMI
verisi Nisan’da 51,7 olan düzeyinden Mayıs’ta 53,5’e yükselerek
Aralık 2013’ten beri gözlenen en güçlü iyileşmenin gerçekleştiğine işaret ederken üst üste üçüncü ay olacak şekilde uzun
dönem ortalaması olan 50,7 düzeyinin üzerinde kaydedilmişti.
Üretim Şubat 2014’ten beri ölçülen en güçlü düzeyde artarken
yeni siparişlerdeki büyüme son 42 ayın en yüksek hızına ulaşmıştı. Anket verileri iç talebin güçlendiğini gösterirken yeni ihracat siparişleri de son üç yılın ikinci en yüksek hızında armıştı.
Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi, Mayıs’ta bir önceki aya
göre yüzde 1,82 artarak 78,56 değerini alırken TÜİK’in endeksi
de 71,3’ten 72,8’e yükselmişti. Merkez Bankası’nın, kapasite kullanım oranı, iktisadi yönelim istatistikleri ve reel kesim güven
endeksine baktığımızda ise kapasite kullanım oranı artsa da reel
kesim güveninde bir gerileme olduğunu görmüştük. ÖTV indirimi dayanıklı tüketim mal grubuna katkı sağlamaya devam
ederken, diğer alt gruplarda yükselişlerin sınırlı kaldığını izlemiştik. İhracat siparişlerindeki azalış bir ivme kaybına işaret etse
de genel gidişata ilişkin bekleyişlerdeki düzelme ise hız kesmeden devam etmişti. Bu veriler ışığında sanayi üretimindeki ılımlı
seyrin Mayıs ayında da devam edeceğini düşünmekteyiz. Piyasa
beklentilerine baktığımızda Mayıs ayı arındırılmamış sanayi
üretimi yıllık medyan tahmini yüzde 4,26 yönünde oluşurken,
arındırılmış sanayi üretimi medyan tahmini ise yüzde 4,30 oldu.
İçeride açıklanacak bir diğer önemli veri ise Mayıs ayı cari açık
rakamı. Mayıs’ta ihracat yüzde 12,5 artışla ithalattaki yüzde
21,7’lik artışın gerisinde kalmıştı. Buna bağlı olarak dış ticaret
açığı yüzde 43,3 genişlemişti. Kültür ve Turizm Bakanlığının
yayınlamış olduğu verilerden hareketle Mayıs ayında turist
sayısında görülen yüzde 16,3 artış, seyahat gelirlerinde toparlanmanın sürdüğüne işaret etmekteydi. Bu göstergeler ışığında
piyasanın cari açıkta aylık medyan beklentisi 4,625 milyar dolar
düzeyinde. Bu şekilde gerçekleşmesi halinde yıllıkta cari açık
33,2 milyar dolardan 34,7 milyar dolara yükselmiş olacak.
VERİ TAKVİMİ
5 Haziran
11 Temmuz
12 Temmuz
13 Temmuz
14 Temmuz
Sanayi ÜretimEndeksi
Dış Ticaret Beklenti Anketi
Euro Bölgesi Sentix Güven Endeksi
Perakende Satış Endeksleri
Dış Ticaret Endeksleri
Fed Bej Kitap
Sanayi Ciro Endeksi
Ödemeler Dengesi İstatistikleri
ABD TÜFE
Uyarı Notu: Bu araştırma raporunda yer alan görüş ve değerlendirmeler yalnızca yazarının düşüncelerini yansıtmakta olup Türkiye
İhracatçılar Meclisi’nin kendi kurumsal görüş ve yaklaşımını temsil etmemektedir.
2017