Sosiaali- ja Terveysministeriö

Finlandiya’da
Sağlık Hizmetleri
Klaus Halla
Geliştirme Müdürü
Sağlık ve Sosyal İşler Bakanlığı
Temel Bilgiler




5,4 milyon nüfus
Toplam doğurganlık oranı 1.85
65 yaş ve üzeri kişi sayısı önümüzdeki 20 yıl içerisinde
400.000 artacaktır.
Eğitim düzeyi yüksektir.
STM / STO 29/11/2011
1970 yılında nüfus
2007 yılında nüfus
3 29.11.2011
Finlandiya Sağlık Hizmetleri Sistemindeki
Temel Faktörler
 Meskene dayalı, geniş kapsamlı, eşit hak tanıyan sağlık
hizmetleri
 Yerel yönetimler (belediyeler), temel sağlık hizmetleri ile
uzmanlık gerektiren tıbbi tedavilerin düzenlenmesinden
sorumludur.
 Kamu hizmetleri, ağırlıklı olarak devlet ve belediyeler
tarafından toplanan vergi gelirleri ile finanse edilmektedir.
– Hasta ücretleri, maliyetlerin yaklaşık %7’sini karşılamaktadır.
 GSYİH payı olarak düşük sağlık giderleri
– Finlandiya 8.4 %
– Bu bir sorun mu yoksa güçlü yön mü?
Finlandiya’da Sağlık Trendleri
 İnsanlar, kendilerini 20 yıl önce hissettiklerinden daha
sağlıklı hissetmektedir.
 Çok düşük seviyede yeni doğan ölümü
 Ortalama yaşam süresi, erkekler için 76.3 yıl, kadınlar için
83.0 yıl (2008)
 Sağlık yönünden eşitsizliklerin oranı artmaktadır
 Bulaşıcı hastalıklar kontrol altındadır.
 Koroner kalp hastalığına daha az rastlanmaktadır.
 Dişler daha sağlıklıdır.
 İş göremezlik (maluliyet) maaşları:
– 1. ruhsal rahatsızlıklar
– 2. musculoskeletal (kas iskelet sistemi) sorunları
– 3. kardiyovasküler (kalp ve damarlarla ilgili) sorunlar
STM / STO 29/11/2011
AB Ülkelerindeki 2007 Yılına Ait Yeni Doğan
Ölüm Oranları/Her 1000 Doğum İçin
Romania
Latvia
Malta
Cyprus
Slovakia
Poland
Lithuania
Hungary
Estonia
UK
Netherlands
Denmark
Germany
France
Greece
Italy
Ireland
Austria
Spain
Portugal
Belgium
Slovenia
Czech …
Finland
Sweden
0
12,0
8,7
6,5
6,2
6,1
6,0
5,9
5,9
5,0
4,5
4,1
4,0
3,8
3,8
3,8
3,8
3,7
3,7
3,7
3,4
3,1
3,1
3,1
2,7
2,5
2
4
6
8
10
12
Kaynak: EUROSTAT
29.11.2011
14
Koroner Kalp Hastalığı Ölüm Oranları 1952 - 1997
Ölüm oranı/100 000
Women
Erkek
Kadın
STM / STO 29/11/2011
Farklı Yaş Gruplarındaki Değişiklikler, 2030 Yılına
Genel Bakış (2000 Yılı=1)
2,2
2
75+
1,8
1,6
65-74
1,4
1,2
55-64
1
0,8
0,6
2000 2005
0-14
15-54
2010 2015 2020
2025 2030
Kaynak: Finlandiya İstatistik Kurumu, PTT
29.11.2011
Karar Alma

Hükümet
–
–

Genel sağlık politikasıyla ilgili ana hatları belirler.
Ulusal düzeyde sağlık hizmetleri sistemini yönetir.
Merkezi olmayan yönetim
–
–
Mevzuat, hizmetlerin düzenlenmesinde ne tür bir yöntem
kullanılacağını ayrıntılı olarak belirlemez
Belediyeler, sağlık hizmetlerini bölgesel koşullar ve
bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda düzenler.
STM / STO 29/11/2011
Hükümet
€
Para
Kurallar (mevzuat)
Bilgi
Strateji projeleri
İzleme
Araştırma
Eğitim
€
Belediyeler
€
€
Hastaneler
Üniversite hastaneleri
Sağlık ocağı
(temel sağlık
hizmetleri)
Belediyeler (1)
 342 belediye
– 2008 yılında 415
– nüfus 122 – 590.000 (Helsinki)
– ortalama 11.000 kişi ikamet etmektedir
 Yerel demokrasinin köklü gelenekleri
 Seçimle gelen konsey üyeleri
 Kamu hizmetlerinden sorumludur




Eğitim
Sosyal yardım
Sağlık hizmetleri
Teknik altyapı bakım ve onarım
STM / STO 29/11/2011
Belediyeler (2)
 Sosyal hizmetler ile sağlık hizmetlerinin verilmesinden
sorumludur
 Uzmanlık gerektiren hizmetlerden sorumludur
– Belediyeler birliğinin üyesi olarak (20) uzmanlık gerektiren
hizmetlerin verilmesi
 Temel sağlık hizmetlerini düzenler
– Bağımsız olarak
– Komşu belediyeler ile birlikte
– Diğer belediyeler ya da özel sektörden satın alarak
STM / STO 29/11/2011
Belediye Sağlık Ocakları, N=194











Ayakta tıbbi tedavi
Acil hizmetler (temel düzey) ve ambulans hizmetleri
Ana sağlığı/doğum ve aile planlaması
Çocuk sağlığı
Okul sağlık hizmetleri, önleyici hizmetler
Yatarak tıbbi tedavi (genellikle 30-60 yatak)
Evde bakım (hemşire) hizmetleri
Diş sağlığı
İş sağlığı (%50’si sağlık ocakları tarafından sağlanır)
Fizik tedavi ve rehabilitasyon
Röntgen ve laboratuar hizmetleri
STM / STO 29/11/2011
Uzmanlık Gerektiren Tıbbi Bakım
 Her belediye bir hastane bölgesi içerisindedir.
 Hastane bölgeleri, bölge halkına uzmanlık gerektiren
tıbbi bakım hizmetlerini düzenler ve sağlar.
 20 hastane bölgesi
 50 hastane
 5 tanesi üniversite hastanesidir.
 Belediyelere aittir
 30.000 akut tedavi yatağı
STM / STO 29/11/2011
5 Üniversite Hastanesi
20 Hastane Bölgesi
Lapin shp
Länsi-Pohjan shp
OYS
Pohjois-Pohjanmaan shp
Kainuun shp
Keski-Pohjanmaan shp
KYS
Pohjois-Savon shp
Etelä-Pohjanmaan shp
Pohjois-Karjalan shp
Vaasan shp
Keski-Suomen shp
Itä-Savon shp
TAYS
Pirkanmaan shp
Satakunnan shp
Etelä-Savon shp
Päijät-Hämeen shp
Etelä-Karjalan shp
Kanta-Hämeen shp
Varsinais-Suomen shp
Kymenlaakson shp
Helsingin ja Uudenmaan shp
TYKS
HYKS
© Genimap
STM / STO 29/11/2011
29.3.2002/AA
Özel Sağlık Hizmetleri




Kamu sağlık hizmetlerini destekler niteliktedir.
Yoğunluk büyük belediyelerdedir.
Az sayıda özel hastane, yatarak tedavinin %4’ü
Ayakta tedavi
–

Özel hastalara ait giderler ulusal sağlık sigortası sistemi
tarafından karşılanır.
Devlet sağlık ocakları özel sektörden hizmet satın alır.
STM / STO 29/11/2011
Garantili Hizmet Alımı
 Acil sağlık hizmeti gerektiren hastaların işlemleri hemen yapılır.
 Sağlık ocağı, hastanın sağlık hizmeti ya da tedavi ihtiyacına ilişkin
değerlendirmesini hasta merkeze başvurduktan sonra 3 gün
içerisinde yapmalıdır. Değerlendirme, telefon aracılığı ile ya da bir
doktor veya sağlık uzmanı tarafından yapılabilir.
 Hastanenin doktoru, hastanın tedavi ihtiyacına ilişkin
değerlendirmesini 3 hafta içerisinde yapmalıdır. Doktor, hastanın
tedavi edilmesi gerektiğine karar verirse tedavi 6 ay içerisinde
başlamalıdır.
STM / STO 29/11/2011
Sağlık Hizmetlerinin Karşılanması
 Kamu sağlık hizmetlerinin önemli bir kısmı belediyelerin
vergi gelirleri ile karşılanmaktadır.
 Hükümet, merkezi yönetim transferlerini belediye sağlık
hizmetlerine aktarır. Maliyetlerin yaklaşık %31’i
karşılanmaktadır. Transferler belli bir amaca tahsis
edilmemiştir.
 Kamu sağlık hizmeti maliyetlerinin yaklaşık %7’si
hastaların ödediği ücretler ile karşılanmaktadır.
 Sağlık sigortası kapsamındaki tıbbi tedavi masrafları,
sigorta ve vergi gelirlerinden toplanan sigorta katkıları ile
yarı yarıya karşılanmaktadır.
STM / STO 29/11/2011
Özel Hizmet Sağlayıcıları & Sağlık Sigortası
 Kamu sağlık hizmetlerini destekler.
 Çoğunlukla ayakta tedavi hizmeti veren birimler;
Finlandiya’da sadece 5 tane özel hastane
bulunmaktadır.
 Özel hizmet daha çok büyük şehirlerde mevcuttur.
 Sağlık sigortaları, özel doktor ve diş hekimi
ücretleri ile özel doktorların öngördüğü muayene
ve tedavilerin %30-40’ını karşılamaktadır.
STM / STO 29/11/2011
Ecza Hizmetleri
 Devlet hastanelerinde yatarak tedavi gören hastaların ihtiyaç
duyduğu ilaçlar ayrı olarak ücretlendirilmez.
 Ayakta tedavi kapsamında yazılan ilaçları hasta kendisi
karşılamaktadır, ancak toplam maliyetin bir bölümü sağlık
sigortasından karşılanır.
 İlaç maliyetlerinde geri ödeme oranı % 42 dir. Özel bir geri
ödeme durumunda bu oran % 72 ya da % 100 olur. Maliyetler
için yıllık bir üst sınır vardır (2009 yılı 672,70 €). Hastadan ilaç
başına kesilen tutar 1.5 Euro’dur.
 Reçetesiz satılan ilaçlar için geri ödeme yapılmaz.
 Eşdeğer Sistem, doktor tarafından yazılmış bir ilacın daha
uygun maliyetli bir eşdeğeri var ise eczanelerin eşdeğer ilaç ile
değiştirmesini öngörmektedir.
STM / STO 29/11/2011
Hastanelerin Finansmanı
 Hastane bölgeleri ile belediyeler arasında yapılan
sözleşmelere dayanır:
– Ücret: çağrı hizmetleri vs.
– Hizmete dayalı ücret (Nord-DRG)
 Hastane bölgelerinde ortak risk paylaşımı
– 50.000 Euro'yu(yıl/hasta) geçen maliyetler
STM / STO 29/11/2011
2007 yılında AB üyesi
ülkelerde hastane
hizmetlerinden
duyulan memnuniyet
Hastane hizmetlerinden
memnun olan bireylerin oranı
> 85 %
75 – 84 %
65 - 74 %
55 - 64 %
< 55 %
Kaynak: 2007 Özel Eurobarometre 283
STM / STO 29/11/2011
2007 yılında AB
üyesi ülkelerde
pratisyen hekim
hizmetlerinden
duyulan memnuniyet
Pratisyen hekim/aile hekimi
hizmetlerinden memnun olan
bireylerin oranı
> 90 %
85 - 90 %
80 - 85 %
75 - 80 %
70 - 75 %
< 70 %
Kaynak: 2007 Özel Eurobarometre 283
23 29/11/2011 Finans ve Planlama Dairesi
Temel sağlık hizmetleri ile hastanelerde çalışan
tıp doktoru sayısı, 1990-2006.
Finlandiya’daki hekimler (çalışma yaşı)
8000
7000
7000
7300 7285 7373 7514
6500
5800 5700
6000 5400
5300
5000
4000
3200
3600
3600 3700 3500 3443 3564 3623
3300 3500
Hastaneler
Hospitals
Sağlık ocakları
Health
centres
3000
2000
1000
0
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2003 2004 2005 2006
STM / STO 29/11/2011