UZAYMER`de Çalışma Alanlarımız

UZAYMER’de Çalışma Alanlarımız
Merkezimizde; Astronomi-Astrofizik, Güneş Enerjisi ve Uzaktan Algılama
konularında Yüksek Lisans ve Doktora öğrencilerimizle birlikte çalışmalar
sürdürülmektedir.
Astronomi – Astrofizik alanında:
Gama-ışın, X-ışın ve Optik astronomi konularında araştırmalar
yapılmaktadır.
Gama-ışın Astronomi çalışmalarında 2008 yılında uzaya gönderilen FermiLAT uzay aracının seçilen Aktif Galaktik Çekirdekler için alınan verileri analiz
edilmekte ve bu gök cisimlerinin yüksek enerji ışıma mekanizmalarının doğası
anlaşılmaya çalışılmaktadır.
Image Credit: International Fermi Large Area Telescope Collaboration, NASA,
DOE
X-ışın astronomi çalışmalarında 1991’de gönderilen ve halen
çalışmalarını sürdüren XMM-Newton ve Chandra uydularının arşiv verileri
‘Yakın Galaksilerde X-ışın Kaynaklarının Belirlenmesi’ amacıyla analiz
edilmektedir.
Optik astronomi çalışmalarında Hubble Uzay Teleskopu arşiv verileri
kullanılmaktadır. Chandra ve XMM-Newton verileri ile belirlenen kaynakların
optik bileşenleri araştırılmaktadır.
SPITZER uydusundan yakın kızılötesi ve orta kızılötesi bölgelerde
gözlemlerinden yararlanılarak yakın galaksimizdeki ve yakın galaksilerdeki
yaygın kaynaklar araştırılmaktadır.
Optik gözlemlerde ise merkezimizde kurulu 50 cm lik optik teleskop
kullanılmaktadır. Alınan verilerde hava koşulları ve ışık kirliliğinin olumsuz
etkileri gözlenmektedir. Işık kirliliği konusunda durumun daha iyileşmesi için
çaba gösterilmektedir.
Gözlemevimizde Güneş lekeleri, Ay ve Güneş tutulmaları, gezegen,
kuyruklu yıldız gözlemleri gibi eğitim amaçlı gözlemler yapılmaktadır. Bu
gözlemlere, Ç.Ü. Fen Bilimleri Kolu altında faaliyet gösteren öğrenciler, Adana
ilindeki ilk ve orta öğretim kurumlarındaki öğrenciler ve Astronomi meraklıları
katılmaktadır.
TUBITAK Ulusal Gözlemevi (TUG) da bulunan (RTT150, T100, T60,
YT40 ve ROTSE ) alınan veriler yine UZAYMER‘de analiz edilmektedir.
Özellikle RTT150 ve T100 teleskopları yardımıyla elde edilen yaygın veriler
HII Bölgeleri, Gezegenimsi Bulutsular, Bulutsular ve Supernova
kalıntılarının araştırılmaları çalışmalarında kullanılmaktadır.
Güneş Enerjisi Alanında:
Bu konudaki çalışmalar “Güneş Evi” projesi ile başlamıştır. Bu projede
Adana için Güneş enerjisi ölçümleri, toplam Güneş radyasyonu, UV oranı ve
meterolojik ölçümler gibi çalışmalar yapılmıştır. Güneş enerjisi alanındaki
çalışmalar şu anda “Silindirik Modelde Güneş Havuzu” ile devam etmektedir. Bu
çalışmalar Doç. Dr. Mehmet KARAKILÇIK ile birlikte Yüksek Lisans ve
Doktora öğrencileri tarafından sürdürülmektedir.
Proje: Çoklu Üretim Uygulamalar için Yeni Güneş Havuzu ve Fotovoltaik
Termal (PV/T) Tabanlı Entegre Enerji Sistemlerinin Performanslarının
İncelenmesi, Proje No: FEF2013D32, Proje Baş. Tarihi: 10.10.2013 (2 Yıl),
(Devam Ediyor).
Uzaktan Algılama Alanında:
MODIS, METEOSAT, VIIS arşiv verileri açık olan uydu verileri
kullanılarak yer ve atsmosferik çalışmalar yapılmaktadır.
Bilimsel Araştırmalar Projeleri birimi tarafından “FBA-2015- 4076” proje
numaralı ve “Tüm Gökyüzü Kamera Sistemi ” başlıklı proje ile UZAYMER'de
tüm gökyüzü görüntülenmektedir. Bu görüntüler yardımıyla UZAYMER
üzerindeki bulutluluk durumu anlık olarak görüntülenebilmekte ve meteor, uydu
geçişleri gibi diğer olaylarda incelenebilmektedir.
UZAYMER’DE TUBİTAK ARAŞTIRMA PROJELERİ:
TÜBİTAK 1002 Yakın Sarmal Galaksilerde Gama Işın Patlama Kalıntılarının
Optik Bölgede Araştırılması (2007-2008, Yürütücü)
TÜBİTAK 1001 (113F039) Çoklu-Dalgaboyu gözlemleri ile galaksi-ötesi ayrık
(discrete) kaynaklarının araştırılması (2013-2016, Yürütücü)
TÜBİTAK 1001 ( 117F115) Aşiri Parlak X-Işin Kaynaklarinin Optik Ve
Kirmiziöte Bölgede Yildiz Kümeleri Ve Yildiz Oluşum Bölgeleri İle İlişkilerinin
Araştirilması ( 2017-2020, Yürütücü)
Çoklu-Dalgaboyu gözlemleri ile galaksi-ötesi ayrık (discrete) kaynaklarının
araştırılması, astronomi-astrofizik alanında önemli ve güncelliğini koruyan
konulardan biridir. Galaksilerden farklı dalgaboylarında algılanan ışınım genel
olarak ayrık kaynaklar ve yıldızlararası ortamdan gelen ışımanın toplamıdır.
Algılanan ışıma yıldızlararası ortamdan, tıkız (compact) yıldız formlarına kadar
uzanan geniş bir alanda, yapısal ışıma mekanizması ve evrim konularında önemli
bilgiler sağlamaktadır.
Projemizde, yakın galaksilerde yüksek ışıma gücüne sahip ayrık kaynakların
esas olarak X–ışın bölgesinde belirlenmesi ve yapılacak ayrıntılı analizlerle
kaynakların ışıma mekanizmaları ve fiziksel doğasının daha iyi anlaşılması
amaçlanmıştır. Bu kaynakların X-ışın arşiv verilerinin analiz sonuçlarını
tamamlayıcı olması amacıyla Kızıl-ötesi ve Optik verilerden de yararlanılacaktır.
UZAYMER'de Gökyüzü Kamerası
Kurulan bu sistem sayesinde gerçek zamanlı olarak tüm gökyüzü
görüntülenmekte ve bu görüntüler IDL de yazılan özel yazılımlar ile analiz
edilerek Bulutluluk, Meteor gibi gökyüzü olayları araştırılmaktadır. Çoğunlukla
görüntüleme amaçlı olarak çalışan sistemlerden farklı olarak bu sistem üzerinde
yazılımlar ile bilimsel çalışmaların yapılması amaçlanmıştır. Özellikle gece her
farklı poz sürelerinde alınan görüntüler üzerinde yazılımlar yardımıyla PSF
fotometri yapılmakta ve böylece yıldızlar belirlenebilmektedir. Yıldızların ışık
değişimleri yardımıyla bulut (tül v.b.) tipleri belirlenebilmektedir. Gündüzleri ise
sadece bulutluluk değerleri sınır belirleme yöntemi ile belirlenmektedir. Ayrıca
görüntülerden bulunan yıldızlar USNO2B yıldız katalogundaki yıldızlar ile
karşılaştırılarak yıldız olmayan nesneler (meteor, uydu v.b.) belirlenmekte ve
kataloglanmaktadır. Bu sayede uzun sure çalışacak bu sistem sayesinde
UZAYMER'deki bulutluluk durumları belirlenerek ve astronomik olarak
astmosferin durumu çalışılmaktadır. Bu proje Çukurova Üniversitesi Bilimsel
Araştırmalar Projeleri Birimi tarafından FBA-2015-4076 numaralı proje ile
desteklenmiştir.