Slayt 1 - SABİS - Sakarya Üniversitesi
advertisement
10.03.2016 HemĢirelik sorumlulukları içinde ilaç uygulamaları çok önemli bir yer tutmaktadır. PEDĠATRĠDE ĠLAÇ GÜVENLĠĞĠ PROF.DR. NURSAN ÇINAR Ġlaç uygulamaları multisistem multidisipliner bir süreçtir. ve Sakarya Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları HemĢireliği AD MART 2016 HemĢire ilaçların hazırlanması, uygulanması ve bu giriĢimler sırasında karĢılaĢabileceği yasal sorumluluklar ile ilaçlara iliĢkin güvenlik önlemleri ve ilaçların farmakolojik özellikleri konusunda bilgi sahibi olmalıdır. Ġlaç uygulama süreci 4 evreden oluĢmaktadır Ġlacın reçetelenmesi Ġstemin hemĢire tarafından alınması Ġlacın hazırlanması Ġlacın uygulanması Bu evrelerden herhangi birinde yapılan hatalar, ilaç uygulama hatası olarak tanımlanmaktadır. (Çetinkaya 2006) DĠREKTĠFĠN VERĠLMESĠ HAZIRLAMA VE DAĞITIM UYGULAMA ĠZLEME Ġlaç hatası, uygunsuz ilaç kullanımına ve hastanın zarar görmesine neden olan, sağlık hizmeti disiplinlerinin, hasta ve yakınlarının kontrolünde engellenmesi mümkün, önlenebilir bir olay olarak tanımlanmıĢtır. Ulusal Ġlaç Hatası Bildirimi ve Önleme Koordinasyon Konseyi (National Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention-NCC MERP) 1 10.03.2016 Reçete etme ya da istem etme sırasında oluĢan hatalardan doktorlar sorumludur. Hazırlama ve uygulama aĢamasındaki hataların sorumluluğu ise hemĢireye aittir. Ġlaç hataları multidisipliner olmakla birlikte ilacın doğru uygulanma sorumluluğu HEMġĠRENĠNDĠR Ġlaçların uygulanması aĢamadır. çok kritik bir Çünkü bu aĢamada hataları düzeltme olasılığı sınırlıdır ve hatalar, doğrudan hastaya zarar vermektedir. Bu uygulama sürecinde hemĢireden beklenen - ilacı hazırlaması - kontrol etmesi ve uygulaması, - ilaç hakkında bilgi sahibi olması, - tedavinin etkisini izlemesi - yan etkilerini bilmesi ve bunları gözlemlemesi - hasta ve ailesini bilgilendirmesidir. (O’shea, 1999). Tipine Göre Tıbbi Hatalar Ġlaç uygulama hatası, tıbbi hataların en yaygın tipidir. 100% 90% 20% Ġlaç Hataları 39% Reçete etme/ istem etme 38% Uygulama 12% Ġlaç hazırlama 11% Kaydetme 80% 70% ilaç hataları, hemĢirelerin özguvenini azaltmakta, hemĢireler; cezalandırma, iĢten çıkarma ve dava açılma korkusu ile ilaç hatalarını rapor etmekten çekinmektedirler (AĢtı ve Kıvanç 2003). 60% 50% 40% 80% Diğer 30% 20% 10% 0% Leape, et al 2 10.03.2016 Amerikan Ulusal Tıp Enstitüsü tıbbi hataya bağlı yıllık ölümlerin 44.00098.000 arasında olduğunu, bunların da yaklaĢık 7.000’nin ilaç hatası olduğunu bildirmektedir (IOM, 1999). Yapılan çalıĢmalarda, -100 ilaç uygulamasından beĢinde hata olduğu, -advers ilaç etkisinin 100 yatan hastada 6.5 olarak saptandığı, -hataların %28’inin önlenebilir olduğu ve -ilaç hatalarının %56’sının reçetelendirme aĢamasında oluĢtuğu bildirilmektedir (Burke, 2005; Sttraton, 2004). Pediatrik ilaç hataları konusunda yapılan çalıĢmalarda hata sıklıkları 100 ilaç istemi için 4.5-5.7 arasında bulunmuĢtur (Hughes, 2005). Çocuklarda ilaç hataları üç kat daha fazladır (Fortescue et al, 2005). Hastanede yatarken güvenlik sorunu yaĢayan çocukların, güvenlik problemi olmayanlara göre hastanede yatıĢ sürelerinin 2-6 kat uzadığı, Hastane mortalitesinin 2-18 kat daha fazla olduğu ve maliyetin 2-20 kat arttığı gösterilmiĢtir (Stratton et al, 2004). Uygulama Hataları Uygulama hataları her yaĢ grubunda aynı sıklıkta olmasına karĢın çocuklarda özellikle yenidoğanlarda meydana getirdiği olumsuzluklar daha fazladır. Tanımı gereği tüm ilaç hataları, önlenebilir hatalardır. Uygulama hataları, soruĢturma korkusundan dolayı çok az bildirilir. Bu nedenle gerçek sıklığı pek bilinmemekle birlikte %1-5 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Uygulama hataları, hem hastanın sağlığını tehlikeye sokar, hem de ilave masraflara ve daha uzun süre hospitalizasyonlara yol açar. 3 10.03.2016 Çocuklarda ilaç hataları yetiĢkinlerden daha fazladır . Çünkü: Dozlar standart değildir. Kiloya uygun ilaç yazılması gerekir. Doz hesaplarken matematik hatalar oluĢabilir. Süspansiyonlar sıklıkla bileĢik olmak zorundadır. Uygun dozu ayarlayabilmek için tabletleri kesmek gerekebilir. Ġlaç çözeltilerini hazırlarken seyreltme yanlıĢ yapılabilir. Çocuklar hataları yetiĢkinler kadar tolere edemezler. Sedasyon ve resüsitasyon uygulamaları özellikle hataya daha yatkın (Coté, Pediatrics, 2000) 19 Yenidoğan Yoğun bakım Üniteleri Ġlaç hataları ile çalıĢan personelin deneyimsiz olması (Kozer, Pediatrics, 2002), stresli ve yorgun olması arsında pozitif korelasyon var (Selbst, Pediatric Emergency Care, 1999) 20 Emzirenin annenin kullandığı ilaçlar bebekleri etkileyebilir. En sık görülen hatalar yanlıĢ ilaç, doz , zamanlama ve infüzyon hızı % 47 Kateter bağlantısının iyi yapılmamasına bağlı ciddi kan kaybı Süt ya da oral ilaçların IV yolla verilmesi Ġnfüzyon pompaları ile ilgili hatalar Suresh G, Horbar JD, Plsek P, et al. Voluntary anonymous reporting of medical errors for neonatal intensive care. Pediatrics. 2004; 113: 1609-1618. 22 EN SIK RASTLANAN HATA ÇEġĠTLERĠ Schneider ve arkadaĢlarının (1998) pediatrik yoğun bakım biriminde ilaç hazırlama ve uygulamaları konusunda yaptıkları çalıĢmada; en sık rastlanan hataların zaman (%32.4), yanlıĢ uygulama tekniği (%32.4) ve hazırlama hataları (%23.0) olduğu gösterilmiĢtir. 23 4 10.03.2016 ĠLAÇ HAZIRLAMA HATALARI Uygunsuz seyreltilmeler Doz ünitelerinin birbirine yakın olması (ünitemg gibi) Ġlaçların setlerin içinde kalması Uygunsuz ilaç formülasyonlarının kullanılması Ġlaçlar içinde istenmeyen ve belirtilmeyen maddelerin bulunması Uygunsuz ila konsantrasyonları veya osmolaliteleri Ġlaç talimatlarının yanlıĢ yorumlanması ve ya dozların yanlıĢ hesaplanması DĠĞER YOLLARLA VERĠLEN ĠLAÇLARDAKĠ KULLANIM HATALARI ĠNTRAVENÖZ ĠLAÇ KULLANIM HATALARI Ġntravenöz setlerin sık değiĢtirilmesi sonucu set içinde ilaç kaybı Ġlaçların uygunsuz bir Ģekilde karıĢtırılması Enjektör içinde ilaç kalması Ġnfüzyon pompası alarm vermediği halde damar dıĢına çıkıĢların olması DeğiĢik hızlarda gitmesi gereken ilaç / sıvıların aynı ortak yoldan aynı hızda verilmesi Intramüsküler veya subkutan verilen ilaçların enjeksiyon bölgesinden kaçağı Ġlaç Hazırlama ve Uygulamalarında Süspansiyon halinde çalkalanmadan verilmesi ilaçların Haricen yanlıĢ ilaç kullanımı Uygulama sırasındaki kayıplar: nazogastrik sondadaki ölü boĢluk veya ağızdan dökülmesi - Ġlaç vermeden önce ve sonra - premüre yenidoğanlarda 0,5-m 1 ml, - süt çocuklarında 1-2 ml - büyük çocuklarda 2-5 ml - yetiĢkin hastada 20-30 ml ılık su verilmesi tüpün temizlenmesini sağlar. Hataları önlemek için; tam 8 DOĞRU ilkesi büyük önem taĢımaktadır. 5 10.03.2016 1. Doğru Ġlaç Güvenli Ġlaç Uygulama Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Ġlaç Doz Yol Hasta Zaman YaklaĢım Bilgilendirme Kayıt HemĢirenin, ilacı ilk üreten fabrikanın verdiği ad ve ticari adını (ilacı yapan ve satan firmanın verdiği ad) bilmesi gerekir. Reçete Etme / Ġstem Etme Orderda aĢağıdaki kriterler mutlaka yer almalıdır. - Ġlacın tam adı (kısaltmalardan kaçınılmalı) - Dayanıklılık/ konsantrasyon - Doz - Yol - Frekans / Oran Ġlaç kullanılmadan önce adı ve dozu üç kez kontrol edilmelidir. Ayrıca yüksek riskli ilaçların iki kiĢi tarafından hesaplanarak kontrol edilmesi (double-check) sağlanmalıdır. Bütün direktifler okunabilir yazılmalıdır ve kuruluĢlar bilgisayarlı direktif sistemlerine yönelmelidir. YanlıĢ Doğru OluĢabilecek Hatalar U veya IU Ünite veya internasyonel ünite IV veya 10 ile karıĢabilir 3x1 Günde 3 kez VeriliĢ aralığı anlaĢılmayabilir 5.0 5 mg 50 ile karıĢabilir 3g 0.3 g 3 ile karıĢabilir mcg veya µg mikrogram Mg ile karıĢabilir MgSO4 Magnezyum sülfat Morfin sülfat ile karıĢabilir MS Morfin sülfat Magnezyum sülfat ile karıĢabilir HCT Hidrokortizon Hematokrit ile karıĢabilir D5 % 5 dekstroz Konsantrasyon anlaĢılmayabilir cc ml Sıfır rakamı ile karıĢabilir SC Subkütan SL (sublingual) ile karıĢabilir. 6 10.03.2016 ÖRNEK “Unite”, “U” veya “u” olarak yazıldığında; • “0” veya “4” ile karıĢmakta, 10 kat veya daha fazla doz verilmesine neden olmaktadır (4U ------- “40” veya “44” ünite). • Daima “Ünite” olarak tam yazılmalıdır PYXIS Ġlaç Yönetim Sistemi PYXIS Ġlaç Yönetim Sistemi Hekimin elektronik ortamda hasta adına yaptığı ilaç istemi, PYXIS sistemine otomatik olarak iletilir. PYXIS sistemi üzerinden ilaçlar, planlanan saatte, planlanan dozda, yalnızca hasta adına alınır. Sistem üzerinden ilaç alınmak istendiğinde cihazın ekranından hastanın adı seçilir ve hemĢirenin karĢısına hekim tarafından istenen ilaçların listesi gelir. HemĢire alınması gereken ilacı seçer ve yalnızca bu ilacın olduğu çekmece açılır. PYXIS, ilaçların son kullanma tarihlerini de etkin bir Ģekilde izlemleyerek görsel uyarılar verir. Bu özellikler ilaç hatalarını ciddi oranda engeller. PYXIS ekranında hemĢire hangi ilacı, ne kadar alacağını tekrar kontrol eder. 7 10.03.2016 PYXIS'ĠN SAĞLADIĞI AVANTAJLAR GörünüĢleri (Ģekilleri, ambalajları) birbirine benzeyen ilaçlar da hatalara neden olmaktadır. Elektronik ortamda yapılan ilaç istemi, klasik yöntemdeki reçete okuyamama sorununu da ortadan kaldırmaktadır. Ġlacın adı, dozu, kullanım süresi, türü, uygulama yolu net ve anlaĢılır bir Ģekilde yazıldığı için yazım hatası ve yanlıĢ anlamadan kaynaklanabilecek hataların önüne geçilmiĢ olmaktadır. 2. Doğru Doz Ġlaç Hazırlama Odası Ġlaç hazırlama odalarının geniĢ olması Her ilaç için ayrı bölmelerin olduğu dolapların sağlanması Ġlaç hazırlama alanları oluĢturulması Ġlaç hatalarını önlemede etkin olacaktır. Ġlaç dozu, vücut ağırlığı (kg) ya da vücut yüzeyine (m2) göre verilecek ilaç miktarı temel alınarak hesaplanır. Ġlaç hataları önlemenin bir yolu hastaya verilmesi gereken miktar ile birlikte günlük dozun da (mg/kg olarak) yanına yazılmasıdır. Böylece verilen miktarın doğru olup olmadığının kontrolü kolaylaĢır. Tüm ilaçların doğru olarak ölçülmesi önemlidir. Ġlaç hazırlama ve uygulama sırasında bölünmeleri önlemek için; Ġlaç hazırlama ve uygulama sırasında kullanılmak üzere dikkat çekici kol bantları kullanılması TEDAVĠ HAZIRLIYORUM RAHATSIZ ETMEYĠNĠZ Ġlaç hazırlama odasının kapılarına uyarı niteliğinde yazı asılması (“Tedavi hazırlanıyor, girmeyiniz”. yazıları ilaç hazırlarken aktif konuma getirilmelidir) 8 10.03.2016 PEDĠATRĠK DOZ AYAR HATALARI Çocuk acil servislerinde hataları azaltmak ve güvenliği artırmak Ġlaç Güvenliği standartlaĢtırılmamıĢ 49 50 51 52 53 54 9 10.03.2016 Ġlaç Güvenliği 55 Flakon Ģeklindeki bazı antibiyotikler sulandırıldığında kuru toz hacminin etkisiyle elde edilen toplam miktar sulandırmak için kullanılan sıvı miktarından fazla olmakta, baĢka bir deyiĢle kuru toz hacmi toplam miktarı arttırmakta, buna bağlı olarak mililitrede bulunan ilaç konsantrasyonu azalmaktadır. Kaynaklarda doz hesaplama hataları içinde yer almayan “kuru toz hacminin dikkate alınmama durumu” doz hesaplama hatası nedenlerinden biri olarak kabul edilmelidir. Ġlaçlar genellikle çok küçük çocuklar için uygun dozlarda paketlenmediğinden ve ilaç dozu vücut ağırlığına göre hesaplandığından, eldeki miktardan istenilen küçük miktardaki bir dozun hazırlanması dikkatli bir hesaplamayı gerektirir. Özellikle yenidoğan ve küçük çocuklarda uygulanacak ilaç dozlarının hesaplanmasında yapılan küçük hatalar onların etkin Ģekilde tedavi edilememelerine, zarar görmelerine ve ölümüne yol açabilir (SavaĢer 2008) Flakon içindeki ilacın bir defada tümünün kullanılmadığı, küçük dozda ilaçların reçete edildiği çocuk yaĢ grubunda bu durum dikkate alınmazsa uygulanacak ilaç dozu reçete edilen dozdan daha az olacaktır Ülkemizde kullanılan flakon Ģeklindeki toz antibiyotiklerin prospektüslerinde flakondaki ilaç miktarı ve sulandırmak için gerekli olan çözücü miktarı belirtilmektedir. Ancak kuru toz hacmin toplam miktarı arttırdığı ilaçlarda konuya iliĢkin açıklayıcı bilginin az sayıda firma tarafından üretilen flakon Ģeklindeki antibiyotik prospektüsünde yer aldığı saptanmıĢtır. 10 10.03.2016 Örnek Uygulama Dr. Ġstemi : Ducid flakon 2 x 600 mg I.V. Elimizde bulunan ilaç: Duocid 1 g ve 3,2 ml sulandırıcısı SavaĢer, S., Çimen, S., Yıldız, S: (2008). Flakon ġeklindeki Antibiyotiklerde Kuru Toz Hacminin Uygulanacak Doz Üzerine Etkisi .Ü.F.N. Hem. Derg, Cilt 16 - Say› 61: 7-15 Hatalı Uygulama Doğru Uygulama Kuru toz hacmi dikkate alınmazsa uygulanacak doz Kuru toz hacmi dikkate alınırsa uygulanacak doz Flakon kendi sulandırıcısı olan 3,2 ml (32 dizyem) sulandırıldığında toplam miktar 4 ml (40 dizyem) olmaktadır. Yani ilacın kuru toz hacmi; toplam miktarı 0,8 ml (8 dizyem) arttırmaktadır. Eldeki ilaç Duocid 1 g = 1000 mg Sulandırıcısı 3,2 ml = 32 dizyem 1000 mg duocid 600 mg duocid 32 dizyem varsa X dizyemde vardır X = 32 x 600 = 19,2 dizyem 1000 Her iki sonuç değerlendirildiğinde; uygulanacak iki doz hesabı arasındaki fark 4,8 dizyem (24 dizyem – 19,2 dizyem)’dir. Kuru toz hacmi göz önüne alınmaz ise çocuğa her doz uygulamasında 600 mg yerine 480 mg yani 120 mg eksik ilaç uygulanmıĢ olacaktır. Eldeki ilaç Duocid 1 g = 1000 mg Sulandırıcısı 3,2 ml = 32 dizyem Sulandırıldığında toplam miktar: 4 ml= 40 dizyem 1000 mg duocid 600 mg duocid X= 40 x 600 1000 40 dizyem varsa X dizyemde vardır = 24 dizyem Hatalı uygulama sonucunda örneğin; çocuğun 10 günlük Duocid flakon 2 x 600 mg I.V. tedavisinde 4 dozunun atlanması söz konusudur. 11 10.03.2016 Örnek Uygulama Vankomisin flakon 2 x 50 mg 50 ml serum fizyolojik içinde 30 dakikada I.V. Ġnfüzyon (ayrı setten verilecek) Elimizde vankomisin flakon 500 mg ve 10 ml’lik sulandırıcısı bulunmaktadır. Ġlaç ayrı bir set içerisinde gönderilecektir. Set payını hesaba katarak 50 ml serum fizyolojik içine ne kadar ilaç koyarsınız? Vankomisin ayrı setten verileceğinden sette kalacak ilaç miktarının göz önüne alınması gerekir. Setin aldığı sıvı miktarı 10 ml’dir. Bu durumda içine vankomisin koyarak hazırladığımız 50 ml sıvının 10 ml’si set içinde (1/5’i ) kalacaktır. Hatalı uygulama Eğer set içinde kalan ilaç verilmezse çocuk eksik dozda ilaç almıĢ olacaktır (10 ml sette kaldığından). Bu nedenle serum içine konacak ilaç miktarı sette kalacak olan sıvı (10 ml) içindeki ilaç miktarı göz önüne alınarak hesap edilmelidir. Sette kalan ilaç miktarı (10 ml içindeki ) dikkate alınmazsa uygulanacak ilaç miktarı: 500 mg 50 mg =X 50 x 10 500 10 ml içinde varsa X ml içinde vardır = 1 ml Doğru Uygulama Sette kalan ilaç miktarı (10 ml içindeki) dikkate alınırsa uygulanacak ilaç miktarı: Hastaya uygulamak için 50 ml serum fizyolojik içine 50 mg (1ml ) vankomisin konulduğunda, ilaç bittiğinde 10 ml set içinde kalacağından hasta 10 ml = 10 mg eksik doz vankomisin alır. 40 ml içinde (10 ml sette kalacağından) 50 mg vankomisin olması gerekli ise 50 ml içinde X mg vankomisin olması gerekir X = 50 x 50 = 62,5 mg (12,5 mg sette kalacaktır) 40 12 10.03.2016 Bunun için sıvı içine ; 500 mg vankomisin 62,5 mg vankomisin X= 10 ml’de varsa X ml’de vardır 62,5 x 10 = 1,25 ml (12,5 dizyem) 500 Ġlaç doz hesaplamaları, damar içi ilaç uygulamalarında hız ayarlamaları, hastaların aldığı ve çıkardığı sıvı hesaplamaları gibi uygulamalar hemĢirelerin matematiksel becerilerini en iyi Ģekilde kullanmalarını gerektiren uygulamalar arasındadır. Bu nedenler hemĢirelerin matematiksel bilgi ve becerisinin iyi olması hataların önlenmesi açısından oldukça önemlidir. HemĢirelerin matematiksel bilgi ve becerisinin arttırılması yönünde programlar düzenlenmelidir. Oral Yol ile Ġlaç Uygulama Doğru Yol Oral Yol ile Ġlaç Uygulama Ġlaç vermede kullanılan kaĢık, damlalık vb. her çocuk için ayrı olmalıdır. Enjektörler kullanıldığında ağız içine fıĢkırtılmaz, yavaĢ olarak pompalanır. Bazı ilaçların tablet formunun kullanılması gerektiğinde; tabletler bu Ģekilde sulandırıldığında süspansiyon halinde kalıyorsa, kullanılacak miktar ayrılamadan önce mutlaka iyice karıĢtırılması ve çalkalanması gerekir. Süspansiyon Ģeklinde ilaçlar verilmeden önce çalkalanmalıdır. Oral Yol ile Ġlaç Uygulama Sulandırılarak kullanılan ilaçların üzerine sulandırma tarihini belirten bir etiket yapıĢtırılmalıdır. Az miktarda damlalar, çocuğun kaĢığına az miktarda konan su ile karıĢtırılarak verilebilir. 13 10.03.2016 Süte Ġlaç KarıĢtırılması: Süte veya formüla mamaya genellikle vitaminler eklenir. Sodyum, fosfat ve bikarbonatta bu yolla verilebilir. Ancak eklen sütün hepsini bebeğin aldığından emin olunmalıdır. Göze Ġlaç Uygulama Ġlacın oda ısısında olması gerekir. üzerine Ġlaçların mümkünse bir öğünde verilmesi de düĢünülmelidir. Kulağa Ġlaç Uygulama Her iki göze ilaç damlatılacaksa ve biri sağlam ise önce sağlam göze sonra hasta göze ilaç damlatılır. Ġlacın kornea neden olabilir. Bu nedenle, bebeğin alacağı bir miktar sütün içine ilaçların karıĢtırılması ve bu miktarı aldıktan sonra kalan sütün bebeğe tekrar verilmesi daha doğru bir yaklaĢımdır. damlatılması ağrıya Kulağa ilaç damlatılmadan önce kulak kepçesi 3 yaĢın altındaki çocuklarda aĢağıya ve geriye, 3 yaĢın üzerindeki çocuklarda geriye çekilerek dıĢ kulak yolu düzleĢtirilerek ilacın kulak kanal derinliğine ulaĢması sağlanır. Kulak damlaları kullanılmadan önce avuç içinde ısıtılmalıdır. Aksi halde soğuk olabilir. uygulama ağrıya neden Rektuma Ġlaç Uygulama Bu yolla kloral hidrat, kodein fosfat, parasetamol, karbamazepin, diazepam ve paraldehit verilebilir. Rektail ilacın geri atılmaması için hafif bir basınç uygulanmalıdır. Supozituvar oda sıcaklığında yumuĢayacağından buzdolabında saklanmalıdır. Supozituvar uygulanacaksa ambalajından çıkarılarak, kayganlaĢtırmak için ucu ılık su ve ya serum fizyolojik ile ıslatılır. Sıvı uygulamalar ise iğnesi çıkartılmıĢ enjektör ile verilir. 14 10.03.2016 Ampül ve Flakon Biçimindeki Ġlacın Hazırlanmasında Parenteral Yol ile Ġlaç Uygulama Flakonlar daha önceden açılmıĢ veya plastik kısım el ile temas etmiĢse %70’lik alkol emdirilmiĢ pamuk/gaz bezi ile dairesel tek bir hareketle silinmelidir. Ampulün ince kısmında ilaç var ise, diğer el ile baĢ kısmına bir fiske vurarak ilacın gövdeye inmesi sağlanmalıdır. Eğer ampül içinde ilaç toz halinde ise önce enjektöre çekilen sulandırıcısı toz ampüle boĢaltılır ve ampül yavaĢça kendi etrafında döndürerek, sıvı içinde herhangi bir ilaç partikülü kalıp kalmadığı kontrol edilmelidir. Flakonlarda sulandırmak için, iğne ucu toz ilaç seviyesinden yukarıda olmalıdır. Ġlaç içine batırılmamalıdır. SulandırılmıĢ flakondan ilacı çekmeden önce enjektör içine çekilecek sıvı miktarı kadar hava çekilmelidir. Sulandırıcıyı flakon içine verdikten sonra enjektör içine hava dolmuĢ ise, bu hava dıĢarı verilmemeli, erime sonrası tekrar flakon içine verilerek ilaç çekilmelidir. Ġçinde bir miktar hava bulunan enjektörü tekrar flakonun lastik kısmına batırılıp hava flakon içine verilmelidir. AçılmıĢ Flakon ve ġiĢelerin Saklanması Cam ve plastik ampüller açılıp bir kullandıktan sonra hemen atılmalıdır. kez Flakonlar ise aksi belirtilmedikçe, açıldıktan ve sulandırıldıktan sonra buzdolabında birkaç saat daha bekletilebilir. Ancak prezervatif ve antiseptik içermedikleri için, bu flakonlara 2-3 kereden fazla enjektör sokulması ve buzdolabında bile olsa 6-8 saatten fazla bekletilmesi doğru değildir. Pahalı ve ulaĢılması zor ilaçların enjektöre çekilip kapatılarak ve üzerine gerekli bilgiler yazılarak aseptik koĢullarda saklanması düĢünülebilir. 15 10.03.2016 Parenteral Yol ile Ġlaç Uygulama 92 4. Doğru Hasta BARKOD ĠLE ETKĠN ĠLAÇ YÖNETĠMĠ Kimlik doğrulamada; - Hastanın adı-soyadı - Protokol nosu (ID no) - Doğum tarihi (gün-ay-yıl olarak) bilgilerinden en az ikisinin kullanılması, Hastane kuruluĢu içinde ilaç güvenliğinin geliĢtirilmesi Yatak baĢ ucunda bulunan barkod tarama sistemi ile veritabanı üzerinden kontrol edilmesi Ġlaç yönetiminde 8 doğru ilkesinin olmasını sağlar. - Oda numarasının ve cinsiyetin kesinlikle kimlik bilgisi olarak kullanılmaması önerilmektedir. 16 10.03.2016 Sonuç Olarak; Ġlaç hataları tıbbi hataların büyük bir yüzdesini oluĢturmaktadır. Mevcut araĢtırmalar ve kaynaklar, bugün için geliĢme stratejilerini sağlamaktadır. Sistemleri ve süreçleri değiĢiklikler için gözden geçirilmesi gerekmektedir. DeğiĢim bir ekip yaklaĢımı içermelidir. DeğiĢim hasta içermelidir TEġEKKÜRLER…. 17
