Ligasure ile Hartmann Kolostomi: Deneysel Çalışma

Gaitada gizli kan pozitifliği yalnızca
kolon-rektum patolojileri ile
açıklanabilir mi?
Ulusal Kanser Sempozyumu
Ankara 2014
• Seher Civcik1, Mehmet Ali Eryılmaz2,
Ayşe Kara1, Atiye Odabaş1, Tuba Uca1,
Seyfettin Abuoğlu3, Tahir Özkürkçigil4
•
1Konya
Kanser Erken Teşhis-Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM),
2Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği,
• 3Konya Halk Sağlığı Müdürlüğü, Kanser Şubesi,
4Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Bilgi İşlem Birimi,
GİRİŞ
• Gaitada gizli kan testi, kolo-rektal kanser
taramalarında en sık kullanılan testtir.
• Kolonoskopi, kolorektal kanser taramalarında
kullanılan en son ve en güvenilir tetkiktir.
• Gaitada gizli kan testi sonrasında
başvuranların %2-15’inde kolonoskopiye
ihtiyaç duyulmaktadır .
Brawley WD, Kramer BS. Prevention and Early Detection of Cancer. In: Braunwald E., Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL,
Longo DL, Jameson JL., (eds) Harrison’s Principles of Internal Medicine. MCGraw Hill Medical Publishing, USA, 2001, pp
597-503.
Allison JE, Tekawa IS, Ransom LJ, Adrain AL. A comparison of fecal occult-blood tests for colorectal-cancer screening.
N Engl J Med 1996;334:155-159.
GİRİŞ
• Gaitada gizli kan tespiti için kullanılan dört farklı yöntem
vardır.
• Radyoaktif işaretleme yöntemi; radyoaktif maddenin intravenöz
enjeksiyonunu takiben gaitanın radyoaktivitesinin ölçümü prensibine dayanır.
• Fiziksel Yöntem; gaitanın eritrositler ve hematin kristalleri yönünden
mikroskobik incelenmesi temeline dayanır, insan deneyimi gerektirir.
• İmmünokimyasal yöntem; lateks aglütinasyon teknolojisi kullanılır
(Kolon ve rektum kanamaları için daha duyarlı bir yöntemdir)
• Kimyasal yöntem; hem fraksiyonunun yalancı peroksidaz aktivitesine
dayanır (Diyet uygulaması gerekir, taramalarda sık kullanılır) .
Altekin E, Solak A, tuncel P. The Comparison of Guaiac-Based and Immunochemical Methods for Fecal Occult Blood Screening.
Türkiye Klinik Biyokimya Derg 2003; 3: (143-147)
GİRİŞ
• Kimyasal Yöntem; (Tarama testi )
• Guaiac-based test uygulaması
• Üç gün demirsiz diyet sonrası alınan dışkı
örneklerinin hidrojen peroksit damlatılarak
incelenmesi ile yapılmaktadır.
• Bu testte guaiac kartının, hidrojen peroksidaz
damlatıldıktan 30 saniye sonra maviye
dönüştürülmesi pozitif kabul edilmiştir.
• Testin diyeti takiben ikinci bir kez daha
tekrarlanması duyarlılığını arttırmaktadır
Mıtchell SH, Schaefer DC, Dubagunta S. A new view of occult and obscure gastrointestinal bleeding. Am. Family Physician
2004; 69(4): 875-81.
GİRİŞ
• Kolonoskopi 50 yaş üzeri kişilerde kolo-rektal
kanser taramalarında önerilmektedir.
• İnvaziv olması, hazırlık sürecini içermesi, teknik
ve alt yapı yetersizliği nedeniyle bu yaş
grubunda herkese yapmak mümkün
olmamaktadır.
• GGK(+) olan kişilerde yapılmış olması tanı ve
tedavi için gereklidir.
Kolorektal Kanser tarama programı ulusal standartları
Vaizoğlu SA, Turhan T, Temel F, Bolat Ö, Baydar O, Babacanlı A, Asarcıklı F, Güler Ç. Birinci basamakta 50 yaş ve
üzeri bireylerde kolorektal kanser ile ilşkili olabilecek bazı faktörlerin ve gaitada gizli kan tetkikine uyumun
değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics 2010;13(2):76-86.
GİRİŞ
• Kolo-rektal patolojiler GGK(+) liği ile
belirti verdiği gibi,
• üst GİS patolojileride GGK(+) liğine
neden olabilir.
• Üst GİS patolojilerini tanımlamanın en
pratik yolu Gastroskopi yapmaktır.
Koruk İ, Çam H, Aydınlı M, Yılmaz N, Dağ MS, Demir U, Balkan A,. Üst GİS kanaması ile refere
edilen hastalarda endoskopik aktif kanama oranları. Endoscopy 2013;21(1):11-14.
AMAÇ
• Gaitada Gizli Kan (GGK) pozitif
hastaların kolonoskopi bulguları ve
ilave tetkik olarak yapılan gastroskopi
bulgularını paylaşmayı amaçladık.
Yöntem
• Kolon ve rektum kanseri tarama
programı ulusal standartları gereği
olarak,
• Konya KETEM’ e başvuran kişilere
bilgilendirme yapıldıktan sonra rıza
gösterenlere gaitada gizli kan tetkiki
yaptırması istendi.
Yöntem
• Tetkik sonucu pozitif gelenlere
diyet önerisini takiben, test bir
hafta sonra tekrarlandı.
• GGK tetkiki ikinci kez pozitif
gelenlere kolonoskopi yapıldı.
Yöntem
• Kolonoskopi değerlendirmesi normal
olarak tanımlanan hastalardan mide
şikayeti olanlara ilave tetkik olarak
gastroskopi önerildi.
• Kabul edenlere gastroskopi yapıldı.
Yöntem
• GGK(+) liğine neden olan kolorektal ve mide hastalıkları,
kolonoskopi ve gastroskopi
bulguları ışığında tanımlanmaya
çalışıldı.
Bulgular
• Şubat 2009 ile Şubat 2014 tarihleri
arasındaki 5 yılda,
• Konya KETEM’ e kolo-rektal kanser
taraması için,
• 608 (%5) i erkek, 11199 (%95) u kadın
11807 kişi başvurdu.
• Bunların yaş ortancası 54 (40-76) idi.
Bulgular
• Bunlardan 1173 (%9,9) ünde GGK (+)
tespit edildi.
• Tetkik bir haftalık diyet uygulandıktan
sonra tekrar edildi ve 322 (%2,7) kişide
ikinci kez GGK (+) geldi.
Bulgular
• 322 kişinin hepsine kolonoskopi yapıldı;
• 195 (%60,6) kişide anal kanal, rektum ve
kolon normal olarak tanımlandı.
• 125 (%38,7) kişide kolon-rektum ve anal
kanalın benign lezyonları gözlendi.
• 2 (%0,7) kişide kolon kanseri tespit edildi.
• (Tablo 1)
Bulgular
Tablo 1. 322 hastanın Kolonoskopi bulguları
n
%
195
60,6
Hemoroid
48
14,9
Anal fissür
27
8,4
Kolon polibi
19
5,9
Kolon divertikülü
15
4,7
Rektum polibi
5
1,5
Perianal fistül-apse
5
1,5
İltihabi barsak hastalığı
3
0,9
Soliter rektal ülser
3
0,9
Kolon kanseri
2
0,7
Normal bulgular
Bulgular
• Kolonoskopide patolojik bulguya
rastlanmayan 195 kişinin, tetkiki kabul
eden 89 (%45,6) una ilave tetkik olarak
gastroskopi yapıldı.
• Gastroskopide bunların %96,6 sında
GGK(+)’ liğine neden olabilecek
bulgulara rastlandı (Tablo 2).
Bulgular
Tablo 2. İlave tetkik olarak gastroskopi yapılan,
89 hastanın gastroskopi bulguları
n
%
Normal bulgular
3
3,4
Özofajit
4
4,5
Antral gastrit
23
25,8
kronik atrofik gastrit
14
15,7
Eritematöz gastrit
32
36,0
Alkalen reflü gastrit
6
6,7
Peptik ülser
3
3,4
Duodenal ülser
2
2,2
Mide ülseri
2
2,2
Tartışma
• Kolorektal kanser, dünyada görülen en sık
dördüncü kanser tipi olup, yavaş büyüyen ve
semptom verebilecek boyutlara geç dönemde
ulaşan bir kanserdir.
• En sık semptomları gaitada kan varlığı ve
dışkılama alışkanlığındaki değişikliklerdir.
İnsidansı 40 yaşlarında artış göstermeye başlar
ve 60-70 yaşlarında tepe noktasına ulaşır.
Mc Loughlin RM, O’Morain CA. Colorectal cancer screening. World J Gastroenterol 2006 Nov 14;12(42):6747-50.
Section 1: Hematology and Oncology, In: Beers MH., Porter RS., Jones VT., Kaplan VJ., Berkwits M., (eds) The
Merck Manual of Diagnosis and Treatment. Merck Research Laboratories, USA. 2006, pp 1031-1036.
Tartışma
• Türkiye’de kolon ve rektum kanseri sıklığı
kadınlarda, Meme kanserinden sonra ikinci
sırada yer alır. Erkeklerde ise dördüncü sırada
yer almaktadır.
• Bizim çalışmamızda 40 yaş üstü herkese
tarama önerildi ve kabul edenlere GGK testi
yapıldı, pozitif olanlara kolonoskopi yapıldı.
Eser YS. Türkiye’de Kanser insidansı, In: Tuncer M. (Ed), Türkiye’de Kanser Kontrolü, T.C. Sağlık Bakanlığı T.C.
SağlıkBakanlığı Kanserle Savaş Daire Başkanlığı, Onur Matbaacılık, Ankara, 2007, p 42.
Tartışma
• Kolorektal kanser tanısında GGK taramasının bir defa
yapılmasının sensitivitesi %26-69 arasındadır .
• İkinci kez tekrarlandığında sensitivitesi %90’a ulaşmaktadır.
• Bu testin avantajı, invaziv olmaması, evde de
uygulanabilmesi, bağırsak temizliği gerektirmemesi ve kısa
sürede yapılabilmesidir.
• Biz Konya KETEM de GGK testini iki kez pozitif tanımladıktan
sonra kolonoskopi yaptık.
Ahlquist DA, Wieand HS, Moertel CG, et al. Accuracy of fecal occult blood screening for colorectal neoplasia. A prospectivestudy using Hemoccult and
Hemo- Quant tests. JAMA 1993; 269: 1262-1267.
Mandel JS, Bond JH, Church TR,et al. Reducing mortality from colorectal cancer by screening for fecal occult blood. Minnesota Colon Cancer Control
Study. N Engl J Med 1993; 328:1365-1371.
Andra IS, Adrian S, Eugen D, Luana A, Florea V. The feasibility of FOBT tests in colorectal screening in Dobrogea. Romanian Journal of
Gastroenterology September 2005; 14(3): 213-217.
Tartışma
•
•
•
•
•
GGK testini pozitif yapan,
beslenme alışkanlıkları,
ilaç kullanımları ve
üst GİS patolojileri gibi
kolo-rektal patolojilerin dışında
nedenler olabilir (Tablo 3).
Tartışma
GGK(+)’ liği yapabilecek patolojiler ve uygulamalar
Üst GİS
patolojileri
Alt GİS
patolojileri
Alınan
Gıdalar
İlaçlar ve
uygulamalar
Özofajit
Ülseratif kolit
Et, sucuk
Aspirin
Özofagus varisi
Crohn hastalığı
Turp
İndometazin
Eroziv gastrit
Divertikülit
Şalgam
NSAID
Kronik gastritler
Kolonda Polip
Karnabahar Heparin
Alkalen R Gastrit
Rektal polip
Mantar
Steroidler
Duodenum ülseri Kalıtsal polipozis
Elma
Kolşisin
Peptik ülser
Anjiodisplaziler
Muz
C vitamini
Vaskülit
Anal fissür
Kavun
Demir ilaçları
Adenomlar
Hemoroidler
Havuç
Antimetabolitler
Mide ülseri
Kolon kanseri
Brokoli
Diş fırçalama
Mide kanseri
Rektum kanseri
Greyfurt
Lokal İyot
Tartışma
• Diyet uygulaması sonrası GGK testi tekrarı yapılarak,
yalancı pozitiflikler dışlanabilir.
• İmmünokimyasal yöntem ile GGK bakarak kolo-rektal
bölge dışındaki kanamalar dışlanabilir.
• Kolonoskopi ile alt GİS patolojilerini tanımlamak
mümkündür.
• Kolonoskopi normal tanımlananlarda, üst GİS
lezyonlarını tanımlama açısından Gastroskopi
yapılabilir.
Altekin E, Solak A, tuncel P. The Comparison of Guaiac-Based and Immunochemical Methods for
Fecal Occult Blood Screening. Türkiye Klinik Biyokimya Derg 2003; 3: (143-147)
Kolorektal Kanser tarama programı ulusal standartları
Koruk İ, Çam H, Aydınlı M, Yılmaz N, Dağ MS, Demir U, Balkan A,. Üst GİS kanaması ile refere
edilen hastalarda endoskopik aktif kanama oranları. Endoscopy 2013;21(1):11-14.
Tartışma
• Biz çalışmamızda GGK(+) tanımlanan 1173
hastada, GGK testini diyet uygulamasını
takiben 1 hafta sonra tekrarladık.
• 322 hastada ikinci kez pozitif olduğu için bu
hastaların hepsine kolonoskopi yaptık.
• 2 hastada erken evre kolon kanseri tespit ettik.
Tartışma
• İki kez GGK(+) olduğu halde kolonoskopide
patoloji tanımlanmayan 195 hastadan mide
şikayeti olan 89 hastaya gastroskopi yaptık,
• Bunların tamamında benign mide patolojileri
tespit ettik.
Sonuç
• GGK(+) tespit edilen hastaların,
mide şikayeti olanlarına
kolonoskopinin yanı sıra
gastroskopide yapılmalıdır.
TEŞEKKÜRLER