Çocuk Ürolojisinde Tanı Yöntemleri

Çocuk Ürolojisinde Tanı
Yöntemleri
Doç Dr Haluk EMİR
Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı
Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı
Ürinerogenital Sistem
„
Penis
Testis
Epididim
Ductus deferens
V.seminalis
PU-verumontanum
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
Overler
Tuba uterina
Uterus
Vajen
„
„
„
„
„
„
Böbrekler
Üreterler
Mesane
Mesane boynu
ve
Üretra
„
„
„
„
„
Anamnez
Muayene
„
„
TANI – ÖN TANI
Tanıyı desteklemek için ek incelemeler
„
„
Laboratuar yöntemleri
Görüntüleme yöntemleri
Laboratuar incelemeler
„
Tam idrar tahlili
„
İdrar sedimenti
„
„
„
„
„
İdrar kültürü
GFR
24 saatlik idrar
toplanarak yapılan
incelemeler
„
Kan elektrolitleri
Üre ve Kreatinin
seviyeleri
Kan gazları
İdrar kültürü
KÜLTÜR- ANTİBİYOGRAM- KOLONİ SAYIMI
„
NON İNVAZİF TEKNİKLER
„
„
„
Orta akım
Torba
İNVAZİF TEKNİKLER
„
„
Kateterizasyon
Suprapubik aspirasyon
İdrar kültürü
„
Suprapubik aspirasyon
„
„
„
Æ%99 enfeksiyon
Æ%99 enfeksiyon
Kateter
„
„
„
„
„
Birkaç Gr(-) basil
Birkaç bin Gr(+) kok
100 bin↑
100 bin - 10 bin
10 bin - 1000
1000↓
Æ %95 enfeksiyon
Æmuhtemel enfeksiyon
Æşüpheli enfeksiyon
Æenfeksiyon olası değil
Orta akım
„
„
Erkek 100 bin ↑
Æ Olası enfeksiyon
Kız 3 kez 100bin ↑ %95, 2 kez %90, 1 kez %80
Glomeruler Filtrasyon Hızı (GFR)
„
GFR (ml/dk/1.73)
„
TERM BEBEK 21
„
„
„
„
2. HAFTA
60
„
„
„
3. AY
80
„
„
2 YAŞ
100-125
„
KREATİNİN (mg/dl)
TERM BEBEKÆ
2. HAFTAÆ
1 YAŞÆ
10 YAŞÆ
ERİŞKİNÆ
0.75
0.34
0.4-0.6*
0.8-0.9*
1.1-1.25*
*Kız ve erkeklerde normalin
üst sınırı
Görüntüleme yöntemleri
„
„
„
„
„
„
X-Ray
Ses dalgaları
Manyetik alan
Radyoaktivite
Basınç ölçümleri
Endoskopi
Æ
Æ
Æ
Æ
Æ
Æ
İVP, BT
USG , Doppler
MR
Sintigrafi
Ürodinami
Sistoskopi,
Laparoskopi
Ultrasonografi
Böbrek patolojilerini
araştırmada iyi bir
başlangıç araştırma
yöntemi
Radyasyon yok, Girişimsel değil,
Ucuz, Tekrarlanabilir
Fonksiyon hakkında bilgi vermez
Hasta uyumu ve yapan hekimin
deneyimi sonucu etkiler
Ultrasonografi
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Prenatal tanı,
Parankim ekojenitesi ve parankim hastalığı,
Piyelonefrit: böbreğin büyümesi, kortikomedüller ayırım
yapılamaması, renal pelvis ve üreter duvarının kalınlaşması
Taş hastalığı,
Tümör,
Travma,
VUR,
Renal transplantların takibi
Alt üriner sistemin değerlendirilmesi
Doppler US: perfüzyon hakkında biligi (renal ve testis)
X-Ray
„
„
„
Direkt Üriner Sistem
Grafisi (DÜS)
Yatar pozisyonda, yukarıda
diyafram aşağıda pelvis ve
üretrayı içine alacak tarzda
grafi çekilir
Opak ve yarı opak taşların
saptanmasında yaralıdır
„
„
„
„
„
„
İVP
Noniyonik İyod(300mg/ml)
1-3ml/Kg İV
5-7. dk
15. ve 30. dk
Gerekirse; 2,4,24. saatlerde
grafiler çekilir.
İVP
Düşük fonksiyon ve
Böbrek fonksiyonları ve
fonksiyon yokluğunda
üriner sistem anatomisi
yetersiz kalır
hakkında bilgi verir
Hasta yüksek radyasyon
alır
USG, Sintigrafi, MRI gibi
yeni yöntemler sayesinde
kullanımı azalmıştır
Ancak hala taş hastalığında ve bazı özel
durumlarda kullanılmaktadır.
Bilgisayarlı tomografi
İV kontrast madde
verilerek hem böbrek
fonksiyonlar hakkında fikir
edinilir hem toplayıcı
sistemler görüntlenebilir.
Hasta radyasyon alır.
İşlem sırasında hareket
etmemesi gerekir.
Tümör evreleme ve
ameliyat öncesi
değerlendirme.
Travma.
Taş hastalığı
(nonkontras spiral
tomografi).
Enfeksiyonlar.
“Multislice” tarayıcılar.
MULTISLICE TOMOGRAFİ
VCU (Voiding Cysto-Urethrography)
„
„
„
„
Steril idrar
5-8 fr mesane sondası
70 cm yükseklikten, 150
mg İyod/ml içeren sıvı
ile mesane doldurulur
Mesane kapasitesi:
[Yaş(yıl)+2] X 30 ml,
2 yaş altı: 7 X Ağırlık(kg) ml
„
„
„
„
„
Mesane Kapasitesi
Mesane şekli ve cidar
VUR varlığı
İşeme esnasında üretra
İşeme sonrası rezidüel
idrar
VUR derecelendirmesi
„
„
Retrograd üretrogram
Sistoskopi Ascendan grafi
MRI (Magnetic Resonance Imaging)
Üriner sistemin hem morfolojisi
hem de fonksiyonu hakkında
fikir edinilebilir.
Değişik planlarda kesitler
Alınabilir.
Yumuşak doku lezyonlarını daha
iyi görüntüler.
Nefrotoksik olmayan kontrast
maddeler ile radyasyona maruz
kalmadan görüntü elde edilebilir.
MRA(anjiografi),
MRU(ürografi)
Pahalı
Zaman alıcı ve karmaşık bir işlem
Hastanın uzun süre hareketsiz
durması gerekir çocuklarda
çoğunlukla anestezi gereği olur.
MRI
„
„
„
„
„
„
„
„
Hemanjiom, lipom gibi mezenşimal kitleler
Habis tümörlerin evrelemesi
Küçük kanama ve infarkt alanlarını belirleme
Pyelonefrit tanısı
Obstrüksiyon seviyeni belirleme
Renal yetmezlik, renal transplant veya kontrast
madde allerjisi olan hastalarda
Çift sistem ve ektopik açılımların belirlenmesi
Renovasküler hastalıkların değerlendirilmesi (MRA)
Sintigrafi
„
„
Radyoaktif işaretli
maddeler İV yolla
verilir
Gamma sayıcılar ile
sayım yapılarak ve
görüntü elde edilir
„
Renal sintigrafi
„
„
„
„
Dinamik ve Statik
Direk ve indirek
nükleer sistogram
MIBG- Nöroblastom
Testis sintigrafisi
Renal sintigrafi
(Technetium 99m)
„
„
„
Statik sintigrafi
Dimercaptosuccinic Acid
(DMSA)Æ Proksimal
tübüllerde tutulur
Mercaptoacetyltriglicine
(MAG3)
„
„
„
„
„
Böbrek korteksinin
görüntülenmesi
Renal malformasyonları
belirleme
Pyelonefrit tanısı
Renal skar varlığını
belirleme
Her iki böbreğin
kıyaslanması( %50%50)
Renal sintigrafi
(Technetium 99m)
„
„
„
Dinamik
Diethylene Triamine
Pentaacetic Acid (DTPA)Æ
glomeruler filtrasyon
Mercaptoacetyltriglicine
(MAG3)Æ Tübüler
ekskresyon
„
„
„
„
Renal perfüzyon,
Fonksiyonel renal parankimin
pozisyon ve boyutları
Renal fonksiyonlar
İdrarın palvikalisiyel sistem
ve mesaneye geçişi
Diüretikli dinamik böbrek
sintigrafisi
Dinamik böbrek sintigrafisi
„
„
„
T 1/2 Æ 10 dk’dan kısa ise “obstrüksiyon yok”
T 1/2 Æ 10-20 dk arası ise “şüpheli obstrüksiyon”
T 1/2 Æ 20 dk’dan uzun ise “obstrüksiyon var”
olarak değerlendirilir.
„
Özellikle yenidoğan döneminde güvenirliği düşüktür.
Nükleer sistogram
•DİREKT
•İNDİREKT
Basınç Ölçümleri
„
Whitaker testi
Videoürodinami
Alt üriner sistem
fonksiyonlarının
araştırılmasında
en değerli yöntem
SİSTOMETRİ (DOLUM FAZI)
MİKSİYOMETRİ (BOŞALIM FAZI)
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Kapasite
Komplians
Kontraktilite
Sensitivite
İnkontinans ?
Akım hızı
Akım esnasında
mesane içi basınç
Rezidüel idrar
Her iki safhada EMG
Sistoskopi
Laparoskopi
ÖZET
„
Anatomi
„
„
Böbrek fonksiyonu
„
„
„
USGÆ BT Æ MRI
GFR
DMSA sintigrafi (İVP, BT, MRI)
Alt üriner sistem anatomi ve fonksiyonu
„
„
VCU
Video-Ürodinami