Yönetimin Genel Özellikleri

Yönetimin Genel Özellikleri
¾A
¾Amaç
¾Grup ¾Beşeri (Temel öğe İnsan)
¾İşbirliği
¾İşbölümü ve Uzmanlaşma
¾Koordinasyon (Uyum)
¾Koordinasyon (Uyum)
¾Yetki
¾Evrensel (Kār amacı güden ‐ Kār amacı gütmeyen)
¾Basamaksal (Hiyerarşi) ( y
ş)
Yönetici
¾Kārı ve riski başkalarına ait olmak üzere hizmet veya mal ve riski başkalarına ait olmak üzere hizmet veya mal
üretmek için üretim öğelerinin alımını yapan veya yaptıran, y ç
y
y
bunları belli ihtiyaçları doyurmak amacına yönelten, işletmeyi girişimci adına çalıştırma sorumluluğu olan kişi.
¾Drucker: “Bilginin uygulanmasından ve performansından sorumlu kişi”
l ki i”
¾Yönetici – Girişimci Fark: Çalışmalar sonucu ortaya çıkan riske katlanmaması ya da zararın sahibi olmaması
riske katlanmaması ya da zararın sahibi olmaması
¾Yönetici: Belirli bir süre içinde , emrine verilmiş olan maddi ve beşeri üretim faktörlerini, belirlenmiş amaçları gerçekleştirmek için çevredeki gelişmeleri dikkate alarak yönlendiren ve sahip olduğu kaynakların verimliliğinden sorumlu kişi
sorumlu kişi.
Nitelikler
¾Yönetim Kademesine göre değişir.
¾Yönetim
Kademesine göre değişir
¾Üst Kademe: Sıralama;kavramsal, beşeri ve teknik
¾Alt Kademe: Sıralama;çok teknik beşeri ve kavramsal
¾Alt Kademe: Sıralama;çok teknik, beşeri ve kavramsal
Kavramsal: Organizasyonu bütün olarak görme, düşünme ve Kavramsal:
Organizasyonu bütün olarak görme, düşünme ve
planlama ve organizasyonun kısımları arasındaki ilişkiyi görme.
Beşeri:Diğer insanlarla ve bir grup üyesi olarak etkin çalışma yeteneği
t
ği
Teknik: İşin gerektirdiği araç ve teknik kullanma becerisi
Karar verme
Karar verme
İletişim
Yönetsel Düzeyler
y
Dikey Sınıflandırma
ÜST
ORTA
Yönetim Kurulu, Üyeleri, Yö
ti K l Ü l i
Genel Müdür ve yardımcıları. Genel koordinatör.
Bölüm Müdürleri, Fabrika Müdürü, Daire Başkanı, İdare Amiri
Amiri.
Şef, Amir, Ustabaşı, Baş Kalfa
ALT
Yatay Sınıflandırma
Yatay Sınıflandırma
¾Fonksiyonel: Tek bir fonksiyonel işi yerine getiren ve ¾
k
l kb f k
l
benzer eğitimi ve becerileri olarak iş görenlere sahip b l
bulunan bölümlerden sorumludurlar. Reklam, satış, b l l d
l d l
kl
personel, imalat v.b.
¾Genel Yöneticiler: İşletmenin farklı fonksiyonlarını yerine ş
y
y
getiren bütün bölümlerden sorumludurlar. Mağaza y
yönetici , fabrika müdürü.
,
Yönetimin Tarihsel Gelişimi
¾Klasik
Bilimsel (Taylor)
Yönetim Süreci (Fayol)
Yönetim Süreci (Fayol)
Bürokrasi (Weber)
¾Neo‐Klasik (insan unsuru)
¾Neo‐Klasik (insan unsuru)
¾Modern
Sistem Yaklaşımı
Sistem Yaklaşımı
Durumsallık
Şekillendirme (Bütünsellik)
Şekillendirme (Bütünsellik)
¾Post‐Modern (Çağdaş Y., TKY, Değişim Müh., Downsizing, Benchmarking, Öğrenen Organizasyonlar)
Bilimsel
Frederick Winslow Taylor 1911
Taylor 1911
İşletmenin biçimsel yapısını incelemektedir.
Deneyime dayalı usuller yerine, her işin her öğesi için bilimsel y
y
y
,
ş
ğ
ç
metoda dayalı yöntem
İşgörenlerin bilimsel olarak seçimi, gelişim için gerekli eğitim
Bili
Bilimsel ilkelere uygun işi, yönetim kademeleri işgörenlerle
l ilk l
i i ö ti k d
l i i ö l l yakın iş k i
birliği kurarak sağlar
şg
ve yönetim arasında iş ve sorumluluk paylaşımı
y
ş
p y ş
İşgörenler
9Örgüt Teorisine Katkıları
İ d
İş dizaynı ve standartlaşma
d l
Fonksiyonel formenlik
Yönetim Sürücü
Yönetim Sürücü
Henry Fayoll 1916
Organizasyonun tamamını ele almaktadır. Her organizasyonda faaliyetler 6 grupta toplanır.
Teknik faaliyetler
y
Ticari faaliyetler
Finansal faaliyetler
Finansal faaliyetler
Güvenlik faaliyetleri
Muhasebe faaliyetleri
y
Yönetim faaliyetleri
Yönetim Süreci
Yönetim Süreci
Fayol a göre ;
Fayol’
a göre ;
Hiyerarşik yapıda aşağıya inildikçe teknik yeterlilik, yukarı çıkıldıkça yönetsel yetkinlilik artmaktadır.
Prensipler (kural ve kaideler), her yönetici tarafından değişen şartlara uygun olarak ayarlanmaktadır. Fayol’ a göre en fazla kullanım zorunluluğu olan prensipler ;
Yetki ve sorumluluk / İnisiyatif /
y
Emir – Komuta / Hiyerarşi Merkezileşme / Yönetim birliği
Ö
Örgüt amaçlarının bireysel amaçlardan üstünlüğü
l
b
l
l d
l ğ
İş bölümü / Ücret ve ödül / Disiplin / Eşitlik Birlik ve beraberlik ruhu / Örgüte bağlılık
Birlik ve beraberlik ruhu / Örgüte bağlılık
Bürokrasi
Max Weber
M
W b
Akılcı kural va kaidelere dayanan bir modeldir.
Bürokrasinin özellikleri :
Bürokrasinin özellikleri :
Tüm faaliyetler, görevler önceden belirlenmiş ve yazılı olarak bildirilen (y
(yönetmelik ve tüzüklere göre)biçimsel görevlerle dağıtılmıştır.
g ) ç
g
ğ
ş
Yetkiler açıkça belirlenmiştir. Keyfi yetki yoktur.
Akılcı ücretlendirme, cezalar ve ödüllendirmeler kademeli olarak açıklanmıştır.
İşe göre iş gören seçme
Her ast, bağlı olduğu üstçe denetlenmektedir. İlişkiler ispat amacıyla yazılı haberleşmeye dayandırılmaktadır.
Emir altındaki kişiler ve araçlar özel işler için kullanılamaz
Emir altındaki kişiler ve araçlar özel işler için kullanılamaz.
Klasik Örgüt Teorisine
Yöneltilen Eleştiriler
• Birey
Birey kişiliği, doğal gruplar, örgüt içi çatışma, kişiliği, doğal gruplar, örgüt içi çatışma,
ve karar verme büyük ölçüde ihmal edilmiştir.
• Dar ve sınırlı, mekanik ve bürokratik özelliğe ,
ğ
sahiptir.
Neo Klasik Yönetim Düşüncesi
Neo‐Klasik Yönetim Düşüncesi
• İİnsan faktörü, örgüt işleyişi üzerindeki etkisi f k
il ii
i d ki ki i
dolayısıyla incelenmiştir.
• Beşeri ilişkiler dikkate alınmıştır. • Örgütün biçimsel yapısının yanında sosyal Örgütün biçimsel yapısının yanında sosyal
yapısının bulunduğu kabul edilmiştir.
• Hatası : İş görenlerin gereğinden fazla Hatası : İş görenlerin gereğinden fazla
güdülenmeleri kendi başlarına birer varlık oldukları düşüncesinden kurtulamamalarına ld kl dü ü
i d k t l
l
sebep olmuştur. Sistem Yaklaşımı Yönetim Yönetici
Sistem Yaklaşımı‐Yönetim‐Yönetici
• Ö
Örgüt faaliyetlerinin geliştirilmesi için iç ve dış çevre ü f li l i i
li i il
ii i i
d
faktörleri bir bütün olarak değerlendirilmelidir.
• Yönetici, kendi sisteminin bağlı olduğu diğer alt Yö ti i k di i t i i b ğl ld ğ diğ
lt
sistemleri ve çevre şartlarını da dikkate almaktadır.
• Yöneticiye kendi sisteminin amaçlarını daha geniş bir Yöneticiye kendi sisteminin amaçlarını daha geniş bir
sistemin amaçları ile ilişkilendirmek fırsatını vermiştir.
• Yönetici örgüt yapısını, alt sistemlerin amaçları ile Yönetici örgüt yapısını alt sistemlerin amaçları ile
uyumlu kurma imkanına kavuşmuştur.
• Yönetici alt sistemleri değerlerken bunların üst sisteme Yönetici alt sistemleri değerlerken bunların üst sisteme
yaptığı katkıyı belirleme imkanına kavuşmuştur. Sistem Yaklaşımının Yararları
Sistem Yaklaşımının Yararları
• Ö
Örgüt birimleri arasında işbirliği ve koordinasyon sağlar.
üt bi i l i
d i bi liği k di
ğl
• Örgüt bütününe, değişime ve içinde bulunulan çevreye önem vererek örgütsel çalışmalara daha gerçekçi bir
önem vererek örgütsel çalışmalara daha gerçekçi bir bakış getirmiştir.
• Personelle örgüt birbirini tamamlayan unsurlar olarak g
y
görülmüştür.
• Kompleks hale gelen örgütlerin incelenmesini ve çözümlenmesini daha kolay hale getirmiştir
çözümlenmesini daha kolay hale getirmiştir.
• Alt sistemler arasında uyumlu çalışmayı sağlar.
• Sosyolojik yaklaşımın gelişmesine katkıda Sosyolojik yaklaşımın gelişmesine katkıda
bulunmaktadır.
Sistem Yaklaşımına Yöneltilen Eleştiriler
• Teori
Teori oluşturmaktan ziyade kavramsal çerçeve oluşturmaktan ziyade kavramsal çerçeve
üzerinde yoğunlaşması,
• Ve bu kavramların yetersiz ve kısıtlı olması,
V b k
l
i
k l l
• Ç
Çok iyi yönetici
y y
kavramını ve bu yöneticiler y
arasındaki ekip çalışmasını zorunlu kılmaktadır.
Durumsallık Yaklaşımı
• O
Organizasyonla ilgili her şeyin “koşullara bağlı” olduğu i
l il ili h
i “k ll
b ğl ” ld ğ
fikri esastır.
Organizasyon yapısı içsel ve dışsal koşulların ilişkisine
• Organizasyon yapısı içsel ve dışsal koşulların ilişkisine göre şekil alır.
• Her yer ve koşulda tek bir en iyi organizasyon yoktur. y
ş
y g
y y
“En iyi” durumdan duruma değişecektir.
• Organizasyonu sistem olarak ele alır. • Koşullar ile yönetimin kararları yani yönetim organizasyon arasındaki ilişki dikkate alınır.
• Durum ve koşullara göre hangi ilke ve koşullara ne Durum ve koşullara göre hangi ilke ve koşullara ne
zaman‐nasıl uyulması gerektiği bellidir.
Şekillendirme (Bütünsellik)
Şekillendirme (Bütünsellik) Şekillendirme örgüt hakkında toplanan bilginin Şekillendirme
örgüt hakkında toplanan bilginin
analizi yerine sentezini yapmaya çalışan bütüncül bir bakış açısı getirmektedir Çevresel
bütüncül bir bakış açısı getirmektedir. Çevresel koşulara ilişkin değişkenlerle “uyum” açıklamaya çalışır.
kl
l
Modernizm – Postmodernizm –
Modern Sonrası
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TToplam Kalite Yönetimi anlayışı –
l K lit Yö ti i l
T t l Q lit Management
Total Quality
M
t
Öz Yetenek – Core Competence
Dış Kaynaklardan Yararlanma – Outsourcing
Dış Kaynaklardan Yararlanma Değişim Mühendisliği – Business Process Reengineering
İşletmeler arası Karşılaştırma –
ş
ş ş
Benchmarkingg
Personeli Güçlendirme – Empowerment
Stratejik Ortaklıklar – Strategic Alliances
Küçülme – Downsizing
Öğrenen Organizasyon – Learning Organizations
S lO
Sanal Organizasyonlar –
i
l
Vi t l Organizations
Virtual
O
i ti
Yönetişim=Kurumsal Yönetim – Corporate Governance
Yönetim Fonksiyonları
Yönetim Fonksiyonları
¾Planlama
¾Ö
¾Örgütleme
l
¾Yö l di
¾Yönlendirme
¾D
¾Denetleme
tl