Birinci Üç Ay Ultrasonografi

Birinci Üç Ay Ultrasonografi
Dr.Mehmet ULUDOĞAN
Kromozomal anomali
İlk Trimester
Prenatal
Tanı
Yapısal anomali
Amaç
•
•
•
•
•
Viabilite
Gebelik yaşının saptanması
Fetus sayısı
Koryonisite-amnionisite
Birinci üç ay anoploidi tesbiti-NT-nazal kemik
ölçümü
• Organ muayeneleri-görülebilecek fetal
anomalilerin tesbit
• İntrakranial translusensi-IT
• Doppler ?
U/S cihazının özellikleri
•
•
•
•
•
TA-TV prob
Akustik power ayarlanabilir olmalı
Freeze frame ve zoom kapasitesi olmalı
Elektronik kaliper 0.1 mm olmalı
Verileri depolayabilmeli
Gebelik haftası
• IVF gebelikleri hariç konsepsiyon tam olarak
bilinemediğinden
• 10-14 hafta arası gebelik yaşı tesbiti
• İlk trimesterde gebelik haftası bir çok
parametre ile ölçülebilir - en doğru sonuç CRL
ölçümü ile
Gestasyonel kese
• Ortalama gebelik kesesi çapı SAT ten 35 gün
sonra görülebilir
• 3 ortogonal plan ölçülerek hesaplanır
• Kese görülüp embryonun görülemediği
durumlarda şikayeti olmayan olgularda
bekleyici olmak gerekir
Zigosite - korionisite
Muayene guideline-viabilite
• Embryo 1-2 mm iken görülebilir
• Günde 1 mm büyür
• Sefalik-kaudal kısımlar 12 mm olduğunda ayırd
edilebilir
• 2 mm den sonra kardiak aktivite görülebilir
• 2-4 mm arası %10-15 fka görülemiyebilir
CRL
•
•
•
•
İdeal ölçüm embryo horizontal iken yapılmalı
Görüntü büyütülmeli
Fetus nötral pozisyonda olmalı
Elektronik ölçüm yapılmalı, son noktalar net
olarak görülmeli
BPD ve HC
• 10 haftadan itibaren orta hat, interhemisferik
fissur ve koroid pleksuslar görülebilir
• 13 haftadan sonra talamus ve 3 ventrikül
görülebilir
• İlk üç ayda BPD ölçümü dıştan içe yapılabilir
• AC ve FL de ölçülebilirse de pek tercih edilmez
11-13+6-ULTRASONU ANATOMİK TARAMA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
BAŞ
KAFA KEMİKLERİ
FALKS
CPC VENTRİKÜLLERİ
DOLDURUR
BOYUN-SERVİKAL KİST
NT
GÖZLER VE LENS
NAZAL KEMİK
PROFİL-MANDİBULA
DUDAKLAR
VERTEBRAL SPİNE(longitudinal
and axial)*
CİLT BÜTÜNLÜĞÜ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
GÖĞÜS SİMETRİK AKC
EFFÜZYON-KİTLE
KALP AKTİVİTESİ
4 KADRAN
SOLDA MİDE
MESANE
BÖBREKLER
KORD İNSERSİYONU
UMBİLİKAL DEFEKT KONTROLÜ
ÜÇ SEGMENTLİ 4 EKSTREMİTE
ELLER VE AYAKLAR
PLASENTA
3 DAMARLI UMBİLİKAL KORD
Optional structures. Modified from
Fong et al.28, McAuliffe
Sonografik Fetal anatomi-baş
• Kafa kemiği ossifikasyonu 11 hafta sonunda
aksial ve coronal planda inceleme gerekir
• Lateral ventriküllerin içerisi koroid pleksus ile
dolu
• Simetrik, interhemisferik fissur ile ayrılmış
olarak görülür
• Bu haftada CC, serebellum henüz tam olarak
oluşmadığından değerlendirilemez
Sonografik Fetal anatomi-baş
• Gözler ve lens gözlenebilir,
• Fetal profil, nazal kemik, mandibula, ağız ve
dudaklar ayırd edilebilir-normal görülseler de
ileri haftalarda kontrol gereklidir
Burun ve dudaklar
Sonografik Fetal anatomi-vertebra
• Longitüdinal ve aksial planlarda yapılmalı, sırt
önde olmalı
• Cilt devamlılığı gösterilmeli
• İlerleyen haftalarda muayene tekrarlanmalıdır
• BPD < %5 persantil ise özel dikkat gösterilmeli
Vertebra
İntrakranial translusensi-IT
Sonografik Fetal anatomi-toraks
• Akciğerler homojen olarak izlenmeli
• Yer kaplayan lezyon-kist yönünden araştırılmalı
• Diafragma devamlılığı ve kalbin yeri
saptanmalı-CDH
• Mide ve karaciğerin yeri saptanmalı
Sonografik Fetal anatomi-kalp
• Kalbin pozisyonu-levocardi
• Bir çok kalp anomalisi bu haftada görülebilirse
de rutin değerlendirmenin parçası değildir
• Güvenlik nedeni ile rutin inceleme sırasında
Doppler önerilmemektedir.
Kalp 4 kadran
Sonografik Fetal anatomi-batın
• Mesane ve mide hipoekojen
• Midenin solda gözlenmesi-normal situs
viseralis
• 12 haftada mesane görülmeli
• Her iki böbrek ve pelvis renalisler görülebilir
• 12 haftadan sonra kord insersiyonu görülmelifizyolojik herni 11 haftaya kadar izlenebilir
Böbrekler ve mide
Sonografik Fetal anatomi-kord
• Kordun insersiyonu gözlenmeli
• Mesane etrafında arterler Renkli doppler ile
saptanabilir,
• Kord üzerinde kist olup olmadığı incelenir
Kord insersiyonu
Sonografik Fetal anatomi-ekstremiteler
• Her iki üst ve alt ekstremiteler
• Her iki el ve ayak
• El parmaklarının terminal falanksları 11
haftadan sonra görülür
Ayak
Sonografik Fetal anatomi-genital
• Mid sagital planda görüntülenebilir-klinik
amaçlarla kullanılması için yeterli olmayabilir
Kromozomal değerlendirme
• NT ölçümü ile yapılmakta
• hCG ve PAPP-A eklenmesi
• Nazal kemik, triküspit doppler, DV doppler
tarama performansını artırıyor
Prenatal Tanı: Kromozomal anomali taraması
Free -hCG
USG
İlk trimester
•Korionisite
•CRL
PAPP-A
•NT
•NK
AFP
2.trimester
Serum marker’ları
hCG
Inhibin-A
uE3
NT ölçümü
• Uzmanlar ya da NT ölçümü için sertifiye
olanlarca yapılmalı-TA-TV yolla yapılabilir
• Fetal baş toraksı içerisine alacak şekilde, nötral
pozisyonda-sajital kesitte yapılmalı
• Amniotik membran fetustan ayrı olarak
görülmeli
• Fetal yüzde burun ve palate izlenmeli
• Ölçüm 0.1 mm hassasiyetinde olmalı
NT ölçümü
• 1-Kaliperler aynı düzlemde, içten içe nukal
membran ile servikal spine kenarındaki
yumuşak doku arasını ölçecek şekilde
yapılmalı
• 2-Birden fazla ölçüm yapıldı ise risk
belirlemede en yüksek olan göz önüne
alınmalı
Kromozom normal > NT
•
•
•
•
Kardiak defekt
Düşük
Fetal ölüm
Fetal malformasyon ve genetik sendromlarla
ilişkili
Yüksek NT nedenleri
•
•
•
•
•
•
•
•
Kardiak disfonksiyon> büyük damar anomalileri
Baş ve boyunda venöz konjesyon
Ekstrasellüler matrikste artış
Lenfatik drenaj anomalileri
Fetal akinesi sendromları
Anemi
Konjenital infeksiyonlar
Hipoproteinemi
Kalp anomali oranı
• NT 2.5-3.5 mm olanlarda 1.6/100
• NT 3.5 mm > 7.5/100
NT %99 persantil üzerinde olan fetuslarda kalp
anomali oranı 1/16
NT yüksek fetuslar
•
•
•
•
NT %95-99 olan fetusların %90 normal
NT 3.5-4.5 olan fetusların %70 normal
NT 4.5-5.5 mm olan fetusların %50 normal,
NT 6.5 mm olan fetusların %15 normal
NT ölçümü
Servikal kist varlığı
Servikal kist
DV’ta Ters A dalgası
Normal fetusların %3-20 sinde
Anöploidik fetusların %60-90
İntra-ekstra uterin yapılar
• Uterus şekil bozuklukları, septum, sineşiler,
myoma
• Adnekslerde yer kaplayan lezyonlar saptanmalı
İntra-ekstra uterin yapılar
• Plasenta yapısı değerlendirilmeli, yer kaplayan
lezyon, kistik oluşumlar, subkoryonik sıvı-kan
not edilmeli
• Plasentanın serviksle ilişkisi bu haftada önemli
değil, previa tanısı konulmamalı
• Eski C/S olgularında mesane ile uterin skar
arasınadki doku gözlenmeli, şüpheli olgular
daha sonra değerlendirilmelidir
Koryonik bumps-tümsek
• Sıklık %0.15
• olumsuz fetal prognoz 2 kat artar
• Erken doğum ile ilişki gösterilmemiş
Koryonik bumps
Sonuç
• İlk üç ay sonografi ile sadece kromozom
hastalıkları değil birçok anomali tanısı
mümkün-özendirilmeli, TVUS ile tanı başarısı
artar
• NT yüksek saptanan olgularda kromozom
normal olanlarda yapısal ve genetik
sendromlar olabilir
• Nazal kemik görülemediğinde birkaç gün sonra
kontrol edilmeli
Teşekkür ederim