çabuk - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

Afrika’da Bulunan En Az Gelişmiş Ülkelerin Çölleşme Arazi Bozulması Ve
Kuraklıkla (ÇABUK) Mücadele Kapasitelerinin Geliştirilmesi Projesi
Projenin Gayesi: Projenin gayesi, Afrika’da Çölleşme/Arazi bozulumu ile mücadele ve
ormanların sürdürülebilir yönetimi için kurak alan ağaçlandırmaları, erozyon kontrolü, bozuk
ormanlık alanların rehabilitasyonu, fidanlık tekniklerinin geliştirilmesi, katılımcı ve entegre
havza yönetimi, sivil toplum örgütleri ve halkın katılımı, arazi rehabilitasyonu konusunda
eğitim ve uzman değişimi yoluyla teknik iş birliğinin geliştirilmesi ve bu ülkelerin
kapasitesinin artırılmasıdır.
Proje Genel Hedefi: Afrika’da yer alan En Az Gelişmiş ülkeleriyle Türkiye’nin sahip olduğu
sürdürülebilir orman yönetimi deneyimleri paylaşılarak, uzmanların, sivil toplum örgütlerinin
ve halkın katılımı ile erozyon kontrolü, bozuk ormanlık alanların rehabilitasyonu, fidanlık
tekniklerinin geliştirilmesi, katılımcı ve entegre havza yönetimi ve arazi rehabilitasyonu
konularında kapasite geliştirilmesidir.
Proje Bileşenleri :
- Eğitim
Düzenlenecek olan eğitimler ile ulusal uzmanlar, ülke önceliklerine göre
belirlenmiş proje konuları hakkında teorik ve pratik olarak bilgilendirmek.
- Çalıştay
İlgi gruplarının katılımı ile ülkelerin önceliklerine göre belirlenmiş uygulama
projelerine altlık oluşturacak veya kapasite geliştirecek çalıştaylar düzenlemek.
- Danışmalık Desteği Paydaş ülkelere uzman desteği sağlamaktır.
Proje Ortakları: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ile ortaklaşa olarak
yürütülmektedir. Proje uygulamasında yerel paydaşlar da yer almaktadır.
Proje Kapsamında Gerçekleşenler:
1. HAVZA REHABİLİTASYONU TEKNİKLERİ EĞİTİMİ (2009-AMASYA)-
2009 yıllında proje kapsamında 8 ülkeden 16 uzmana 10-14 Ağustos 2009 tarihlerinde Amasya’da
“havza rehabilitasyonu teknikleri” konusunda eğitim verilmiştir.
Resim 1. Havza Rehabilitasyonu Teknikleri Eğitimi (2009)
2. AĞAÇLANDIRMA, EROZYON KONTROLÜ VE REHABİLİTASYON TEKNİKLERİ EĞİTİMİ (2010DENİZLİ)
Denizli’de iki aşamalı bölgesel olarak
düzenlenen “18-22 Ekim 2010” tarihlerinde
Orta Asya-Balkanlar ve “1-5 Kasım 2010”
tarihlerinde Afrika’ya yönelik eğitime toplamda
18 ülkeden 38 kişi katılım sağlamıştır. Eğitim
programları iki gün teorik iki gün pratik
uygulamalar ve bir günde değerlendirme
olarak yapılmıştır. Ayrıca katılımcılar sahip
oldukları deneyimleri paylaşmak üzere
sunumlar yapmıştır.
3. TOHUM VE FİDAN ÜRETİM TEKNİKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ EĞİTİMİ (2011-ESKİŞEHİR /
MANİSA)
31 Ekim – 4 Kasım 2011 tarihlerinde Eskişehir ve Manisa’da düzenlenen eğitim programlarına 14
ülkeden 26 kişi tarafından katılım sağlamıştır. Eğitim programı; bir gün teorik, iki gün pratik
uygulamalar olarak gerçekleştirilmiş ve ardından bir gün değerlendirme yapılmıştır. Bunun yanı sıra
katılımcılar da kendi ülkelerine ait deneyimlerini paylaşmak üzere sunum yapmıştır. Eğitim
kapsamında Eskişehir ve Manisa Fidanlıklarında soğuk hava depolarında tohum muhafazası
incelenmiş, seralar gezilerek türlerine
göre fidanlar incelenmiştir.
4. KURULUŞLARININ (STK) ROLÜ EĞİTİM VE ÇALIŞTAYI (2012- ANKARA / KONYA)
13-18 Haziran 2012 tarihleri arasında Ankara ve
Konya’da gerçekleştirilen “Çölleşme ile Mücadelede Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü” konulu
uluslararası eğitim programına Orta Asya, Balkanlar ve Afrika’dan toplam 17 ülkeden 26 yabancı STK
temsilcisi ile ülkemizden ise 11 yerli STK’dan 13 temsilci katılım sağlamıştır. Çalıştay sonucunda eğitim
programı sonunda STK lar ile birlikte hazırlanan “Çölleşme ile Mücadelede Sivil Toplum Örgütlerinin
Rolü” konulu deklarasyon Kamerun’dan gelen Rose AtengMbah ile Türkiye’den Prof.Dr. Ayten Namlı
Karaca tarafından okunmuştur.
5. ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSLARARASI EĞİTİMİ (2013-MERSİN / KONYA)
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğümüz, Orman Genel Müdürlüğü ve Türk İşbirliği ve
Koordinasyon Ajansı (TİKA) koordinasyonunda hazırlanan “Çölleşme İle Mücadele Uluslararası
Eğitimi” 11-17 Haziran 2013 tarihlerinde Mersin İli Erdemli İlçesi Alata Bahçe Kültürleri Araştırma
İstasyonu Müdürlüğü’nde gerçekleştirilmiştir.
Eğitime, Orta Doğu ve Afrika’ dan
toplam 24 ülkeden (Senegal, Sudan,
Etiyopya, Burkina Faso, Mali, Nijer,
Gambiya, Mısır, Nijerya, Kenya, Orta
Afrika Cumhuriyeti, Benin, Somali,
Pakistan, Yemen, Tunus, Eritre,
Fildişi Sahilleri, Lesotho, Burundi,
Gabon, Fas, Mozambik, Togo,
Cezayir, İran, Lübnan ) 44 katılımcı
iştirak etmiştir.
Eğitim Çıktıları:
TİKA desteğiyle 2009-2013 yılları arasında gerçekleştirilen çölleşme, erozyon kontrolü ve ormancılık
konularında Türkiye'de yapılan uluslararası eğitim faaliyetleri ve çalıştaylara toplam 220 katılımcı
iştirak etmiştir. 220 katılımcının 64'ü En Az Gelişmiş Ülkelerden gelen temsilcilerdir. Ağırlıkla Afrika
ülkelerinin ilgi gösterdiği eğitime sırasıyla en çok Orta Asya, Balkanlar, Orta-Doğu ve Arap Yarımadası
ülkelerinden katılım olmuştur.
1. ULUSLARARASI ALANDA YÜRÜTÜLEN FAALİYETLEROrta Asya ve Alt Sahra Afrika’sında yürütülecek restorasyon
çalışmalarının desteklenmesi amacıyla Çölleşme ve Erozyonla Mücadele
Genel Müdürlüğü, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı işbirliği ile
"Kurak Alanlardaki Küresel Değişimlere Dayanıklı Ormanlar Kurulması
Rehberinin Hazırlanması ve Uygulanması” konulu bir proje ile FAO
tarafından hazırlanmakta olan bu rehbere katkı verilmektedir.
İşbirliği kapsamında Konya’da 28-31 Mayıs 2012 tarihlerinde Orman ve
Su işleri Bakanlığı, TİKA, FAO, GIZ organizatörlüğünde, Afrika, Orta Asya,
Yakın Doğu ülkelerinden, araştırma enstitülerinden, sivil toplum
kuruluşlarından, ulusal kalkınma ajansları ve özel sektörden 100’den
fazla yerli ve uluslararası uzmanın iştiraki ile bir çalıştay organize
edilmiştir.
Rehbere nihai katkıların alınması adına TİKA işbirliği ile 2428 Şubat 2013 tarihlerinde yaklaşık 200 uzmanın katılımıyla
Senegal’in Dakar şehrinde ikinci bir Çalıştay gerçekleşmiştir.
Bakanlığımızın Afrika’da organize ettiği ilk çalıştay olan bu
Çalıştay sonrasında çıkacak rehber FAO, TİKA ve
Bakanlığımız ortak yayını olarak tüm dünyaya dağıtılacaktır.
2. ÖRNEK PROJELERİN GELİŞTİRİLMESİ
Ülkelerden gelen talepler ve teknik inceleme gezileriyle elde edilen bilgiler ışığında proje taslağı
hazırlanmakta ve TİKA’ya teknik işbirliği projeleri kapsamında sunulmaktadır.
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Genelgesi ve hükümet programı
çerçevesinde Afrika’ya yönelik çalışmalarını artırmış ve bu ülkelerin teknik kapasitelerini geliştirmek
amacıyla “Çölleşme, Arazi Bozulması ve Kuraklıkla (ÇABUK) Mücadele Kapasitelerinin Geliştirilmesi
Projesi”ni başlatmıştır.
Bu proje; Türkiye’nin çölleşme ile mücadele ve ormancılık alanında sahip olduğu bilgi birikimini, Afrika
kıtasında yer alan en az gelişmiş ülkeler ile paylaşmak ve bu ülkelerin bu konulardaki kapasitesini
artırmak, ayrıca bu ülkelerin başta sahip olduğu geleneksel bilgilerin geliştirilmesini hedefleyen bir
eğitim ve teknik işbirliği projesidir. Bununla ilgili olarak TİKA Başkanlığına gönderilen 5 Aralık 2011
tarihli yazımız aşağıda takdim edilmiştir. Bu şemsiye proje kapsamında planlanan ÇABUK Nijer
Projesinin birinci kısmı tamamlanmıştır.
Gördüğü ilgi ve ülkelerden gelen yoğun talepler doğrultusunda, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele
Genel Müdürlüğü gelecekte;
 Fidanlık restorasyonu,
 Yeşil kuşak ağaçlandırmaları ve
 Havza ıslahı planlarının hazırlanmasına yönelik yeni örnek projelerin geliştirilmesini
planlamaktadır.
3. ÜLKELERİN İHTİYAÇLARININ TESPİTİ
Eğitim ve çalıştaylar sonrasında yukarıda sunulan anket değerlendirmelerine ilaveten, ülke temsilcileri
gerek sunumlarında gerekse ikili görüşmelerde ülkelerin ihtiyaçlarını dile getirmişlerdir. İlaveten
kahve aralarında ihtiyaçların detaylarına girilmiştir. Not edilen ihtiyaçlar, Dışişleri Bakanlığı ilgilileriyle
irtibata geçilerek teyit edilmiş ve ayrıntılandırılmıştır.
Ülkelerden gelen talepler doğrultusunda Türk uzmanlar ilgili ülkeye ziyaretler gerçekleştirerek daha
önce tespit edilmiş ülke ihtiyacı yerinde yerel uzmanlarla birlikte sahada birebir tespit edilmiştir.
Proje hazırlamaya yönelik olarak, ihtiyaç duyulan veriler yerel temsilcilerden temin edilmiş ve proje
fikri yerinde geliştirilmiştir.
Resim 2. Cibuti ve Mozambik Ziyaretleri (2013)