ANATOMİYE GİRİŞ - biyologlar.com

ANATOMİYE GİRİŞ
ANATOMİYE GİRİŞ
Anatominin Tanımı:
İnsan vücudunun normal şekil ve yapısını,
vücudu oluşturan yapı ve organların birbirleri ile
olan ilişkilerini ve bu yapıların çalışma şeklini
inceleyen bilim dalıdır.
ANATOMİ
1) Makroskopik Anatomi
2) Mikroskobik Anatomi
• Makroskopik Anatomi: İnsan vücudunun çıplak gözle
incelenmesi sonucu ortaya çıkmış bir anatomidir. Bu
düzeyde insan vücudunun bütün sistemleri ve sistemleri
oluşturan organlar incelenebilir.
• Makroskobik Anatominin Alt Dalları
•
•
•
•
•
1. Sistematik Anatomi
2. Topogrofik Anatomi
3. Fonksiyonel Anatomi
4. Radyolojik Anatomi
5. Gelişim Anatomisi
• Sistemik Anatomi: İnsan vücudunun, organ gruplarına,
sistemlerine göre incelendiği anatomi çeşididir. Sistemik
anatomi en çok kullanılan anatomi öğretim çeşididir.
• Topografik Anatomi: İnsan vücudunun bölüm ve
bölümlere ayrılması sonucu ortaya çıkmış anatomi olup,
bölgelerdeki oluşumlar hangi sisteme ait olurlarsa olsunlar
kat kat bir düzen içinde incelenirler. Bu bölümde klinik
anatomi, uygulamalı anatomi, cerrahi anatomi alt dalları
vardır.
• Fonksiyonel Anatomi: Doku ve organların çalışmalarını
fonksiyonel bir bütünlük içinde ele alır.
•Radyolojik Anatomi: Bilgisayarlı tomografi, ultrasound,
manyetik rezonanas görüntüleme gibi teknik cihazlarla insan
vücudunun kesitsel incelenmesi
•Gelişim Anatomisi: İnsan’ın zigot aşamasından başlayarak
ölümüne kadar oluşum, yapı, şekil ve büyüklüğünü konu
edinen anatomi’dir.
•Mikroskobik Anatomi: Çıplak gözle ve büyüteçle görülemeyen
hücre ve dokuların mikroskopla incelenmesi sonucu ortaya
çıkmış anatomidir.
•Mikroskobik anatominin dokuları inceleyen alt dalına
HİSTOLOJİ, hücreleri inceleyen alt dalına SİTOLOJİ denir.
ANATOMİK TERİMLER
• Anatomide kullanılan tanımlayıcı sözcükler
Latince ya da Grekçe orijinlidirler. Bu
terimler Nomina Anatomica adı verilen bir
kitapta toplanmış ve bütün dünyada aynı
isimlendirmeler kullanılması sağlanmıştır.
NORMAL ANATOMİK DURUŞ
DÜZLEMLER VE EKSENLER
• İnsan vücudundaki tüm tarifeler geçirilen tasarılı planlar, organ
ve oluşumların konumları ile birbirleri ile ilişkileri,
ekstremiteler veya bir bölümünün hareket bölümünün
belirlenmesi NORMAL ANATOMİK POZİSYONDA duran
bir kişiye göre yapılır. Ayakta dik duran yüzü öne dönük,
gözleri ile karşıya bakan, kolları yanlara sarkık, avuç içleri öne
bakan, ayakları bitişik bir şekilde duran kişinin pozisyonuna
NORMAL ANATOMİK DURUŞ denir.
Anatomik Duruş Pozisyonu
TASARILI ANATOMİK
DÜZLEMLER
1 Planum Medianum
2 Planum Sagittale
3 Planum Coronale (Frontale)
4 Planum Transversum (Horizontale)
Planum Medianum (Orta Düzlem):
Özel bir sagittal plan olup, linea mediana
anterior et posterior’dan geçerek vücudu sağ-sol
iki eşit yarıma böler.
Planum Sagittale:
Planum medianum’a paralel geçirilen planlar için
kullanılan ortak terimdir. Planum paramedianum
vücudu sağ ve sol olmak üzere iki parçaya böler
fakat parçalar eşit değildir.
Planum Coronale (Frontale):
Dik bir düzlem olup, sağdan sola soldan sağa
doğru sagittal düzlemlere dik açı yapacak şekilde
geçer, herhangi bir coronal düzlem vücudu ön ve
arka olarak eşit olmayan iki parçaya ayırır.
Planum Transversum (Horizontale):
Vücudun herhangi bir düzeyinde yere paralel
olarak geçirilen düzlemdir. Bu düzlem vücudu üst
ve alt eşit olmayan iki parçaya böler.
Eksenler
• Dikey Eksen (Axis Verticalis): Tepe kısmından ayak
tabanına inen eksen
• Yatay Eksen (Axis Transversalis): Yere paralel olarak
uzanan eksen
• Ön-arka Yatay Eksen (Axis Sagittalis): Önden arkaya
arkadan öne yere paralel uzanan eksen
GENEL TERİMLER
Anterior
Posterior
Superior
Inferior
Medialis
Lateralis
Intermedius
Internus
Externus
Proximalis
Distalis
Ön
Arka
Üst
Alt
İç yanda
Dış yanda
İki oluşumun arasında
İçeride
Dışarıda
Gövdeye yakın
Gövdeden uzak
Superficialis
Profundus
Horizontalis
Verticalis
Periphericus
Centralis
Basilaris
Apicalis
Yüzeyel
Derin
Yatay
Dikey
Merkezden uzak
Merkeze yakın
Taban ile ilgili
Tepe ile ilgili
KEMİK TERİMLERİ
Apex
Basis
Canalis
Canaliculus
Caput
Capitulum
Corpus
Crista
Facies
Tepe
Taban
Kanal
Kanalcık
Baş
Başçık
Gövde
İbik
Yüzey
KEMİK TERİMLERİ
Fissura
Foramen
Fossa
Fovea
Lamina
Linea
Margo
Meatus
Os
Pars
Yarık
Delik
Çukur
Çukur
Yaprak
Çizgi
Kenar
Yol
Kemik
Parça
KEMİK TERİMLERİ
Porus
Processus
Ramus
Septum
Sinus
Spina
Sulcus
Trochlea
Tuberculum
Tuberositas
Ağız, delik
Çıkıntı
Dal
Bölme
Boşluk
Diken
Oluk
Makara
Tümsekçik
Pütürüklü çıkıntı
HAREKET TERİMLERİ
Abduction
Orta hattan uzaklaşmak
Adduction
Orta hatta yaklaşmak
Flexion
Bükmek
Extention
Germek
Dorsiflexion
Ayağı ayak sırtına doğru bükmek
Circumdiction Fleksion, ekstension, abduction,
adduction, hareketlerinin birleşimi
HAREKET TERİMLERİ
Supination
Dış yana döndürmek (elde)
Pronation
İç yana döndürmek (elde)
Rotation
Döndürmek
İnversion
Ayak
tabanın
döndürülmesi
Eversion
Ayak tabanın
uzaklaşması
orta
orta
düzleme
düzlemden
VÜCUT BÖLGELERİ
1. Baş: Caput
2. Boyun: Collum
3. Gövde: Truncus; üç kısımdan meydana gelir. Thorax
(göğüs kafesi), abdomen (karın) ve pelvis (leğen).
4. Üst Taraf: Membrum superius. Dört kısımdan meydana
gelir. Omos (omuz) brachium (kol), antebrachium (ön kol)
ve manus (el).
5. Alt Taraf: Membrum inferius. Dört kısımdan meydana
gelir.Gluteus (kalça) femur (uyluk), crus (bacak) ve pes
(ayak).
BAŞ, BOYUN VE THORAX
ABDOMEN
PELVIS
MEMBRUM SUPERIUS-INFERIUS
İNSAN VÜCUDUNUN BOŞLUKLARI
• İnsan vücudundaki iç organlar vücut boşlukları
içerisinde yer almıştır. Bu boşluklardan biri dorsal
diğeri ventral olarak konumlanmıştır.
• Dorsal Boşluk: Birbirleri ile bağlantılı cavitas
crani ve canalis vertebralis denen iki kısımdan
oluşur.
• Ventral Boşluk: Cavitas thoracis, cavitas
abdominis ve cavitas pelvis denen bölümlerden
oluşur.
• Cavitas Thoracis’te;
Akciğer
Kalp,
Timus,
Yemek borusu,
Soluk borusu
Büyük damarlar,
Duc. thoracicus,
N. vagus, ve n. phrenicus bulunur.
• Cavitas Abdominis’te
Mide
Barsak
Karaciğer
Safra kesesi
Dalak
Pankreas
Böbrek ve böbrek üstü bezleri
Aorta abdominis bulunur
• Cavitas Pelvis’te
İdrar kesesi
İç genital organlar
İnce barsak kıvrımları
Rektum bulunur.
Kemik, Eklem ve Kaslar
Bu sistem içerisinde kemikler vücudun iskeletini
meydana getirirler. Ayrıca kaslar için tutunma yeri
sağlarlar ve bir kaldıraç gibi görev yaparak
hareketin ortaya çıkmasına yardımcı olurlar. İnsan
vücudundaki kemikler eklemler aracılığı ile
birbirlerine bağlanırlar. Kaslar ise iskelet
sisteminin aktif elemanlarıdır ve iskelet kasları
istemli hareketlerin ortaya çıkmasını sağlarlar.
KEMİKLER
• Kemiğin 1/3’ini organik kısım yani kemik
hücreleri ve ilgili yapılar, 2/3’sini ise inorganik
elementler meydana getirir. Bu elementler başta
kalsiyum bileşikleri olmak üzere, potasyum, fosfor
ve demir gibi elementlerdir.
• Kemikleri dıştan periosteum denilen kemik zarı
sarar.
Kemiğin genel özellikleri
•
•
•
•
•
•
periosteum
kompakt kemik
süngerimsi kemik
cavum ossis
Sarı kemik iliği
kırmızı kemik iliği
Şekillerine göre kemikler
Uzun kemikler ( ossa longa):
humerus (kol kemiği)
Kısa kemikler (ossa breve):
phalanxlar (parmak kemiği)
Yassı kemikler (ossa plana):
scapula (kürek kemiği)
Düzensiz kemikler (ossa irregularia):
vertebra (omur)
Susamsı kemikler (ossa sesomoidea):
patella (diz kapağı kemiği)
Havalı Kemikler (ossa pneumonotica):
Os temporale
İSKELET SİSTEMİ
• İnsan vücudunda erişkinlik öncesi dönemde
213, erişkinlik döneminde ise 206 tane
kemik bulunmaktadır. Bu kemikler
birbirleri ile eklem yapmak sureti ile iskelet
sistemini meydana getirirler.
İskeletin Görevleri
a) Vücudumuza şekil verir.
b) Kas ve bağ yapılarının tutunmasına yarar. Bu
sayede kaldıraç gibi görev yaparak hareketin
ortaya çıkmasında yardımcı olur.
c) İç organların korunması ve tutunmalarına yarar.
d) Mineral ve yağ deposudurlar.
e) Kemikler içerisinde bulunan boşluklarda kemik
iliği vardır. Bu yapı ise kanın şekilli elemanlarının
üretildiği yerdir.
İSKELET SİSTEMİ