dikkat... ders başlıyor

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-3 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur. Slaytlar
derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.
Karşılıklı
Talep
Kanunu
John Stuart Mill
1806-1873
• John Stuart Mill tarafından ortaya atıldı.
• Dış Ticaret hadlerini belirleyen, ülkelerin birbirlerinin mallarına
•
•
•
•
olan karşılıklı talepleridir.
İki ülkenin karşılıklı taleplerinin eşitlendiği noktada dış ticaret
hadleri belirlenir.
Bir ülkenin ihraç etmek istediği X malı miktarı ile diğer ülkenin
ithal etmek istediği X malı miktarı
Aynı zamanda, bir ülkenin ihraç etmek istediği Y malı miktarı
ile diğer ülkenin ithal etmek istediği Y malı miktarları
Birbirine eşit oluyorsa karşılıklı talepler eşitlenmiş demektir.
Teklif Eğrileri
• F.Y. Edgeworth ve Alfred Marshall
•
•
tarafından geliştirilmiştir.
Karşılıklı talep kanununu geometrik
olarak açıklamışlardır.
Teklif EğrisininTanımı: Bir ülkenin ithal
Alfred Marshall
1842-1924
ettiği mal miktarları birer birim
artırılırken, her birime kendi malından
teklif edeceği mal miktarlarının
geometrik yeridir.
Francis Ysidro
Edgeworth
1845-1926
Bir Teklif Eğrisi;
• İhraç malı arzını
• İthal malı talebini
• Dış ticaret hadlerini
Gösterir.
F
T
f1
A
D1
m1
• Dolayısıyla bir teklif eğrisi hem arz eğrisi,
hem de talep eğrisi olma özelliğine
sahiptir.
• Böylece talep analizlere katılmıştır
M
Y Malı
Japonya’nın İç Maliyet
Doğrusu
Türkiye’de 1X : 0.5Y
Japonya’da 1X : 2Y
●
4
Türkiye’nin İç Maliyet
Doğrusu
2
●
●
1
0.5
●
1
2
X Malı
Yatay Eksendeki Malın ihracatçısı olan bir ülkenin
(Türkiye’nin ) Teklif Eğrisinin Çıkarılması TV Buğday
Televizyon
Türkiye’nin
Teklif Eğrisi
Son
İhraç
Neden Sonİthal
10 TV’ye
Daha Az10
Malı
Malı
TV’ye
Buğday Teklif Eder?
Çünkü;A
10
20
20
► Buğday
ihraç
B
20 etmiş,
35 iç piyasada
15
Buğday kıtlaşmış, marjinal
C artmış,
30 değeri
45yükselmiş.
10
faydası
►TV ithal
iç piyasada
D etmiş,
40
50
5
bollaşmış, marjinal faydası
10T azalmış,
: 5B
değeri düşmüş
D
40
30
C
20
0
10T : 15B
1T : 2B Türkiye’nin
10T : 20B İç Maliyetleri
B
10
10T : 10B
A
20
35
45 50
Buğday
Dikey Eksendeki Malın ihracatçısı olan bir ülkenin
(Japonya’nın ) Teklif Eğrisinin Çıkarılması
TV
Buğday
Son
Neden Son 10 TV’ye Daha Fazla
İhraç
İthal
10
Buğday İster? Malı
Malı
TV’ye
Televizyon
Japonya’nın
İç Maliyetleri
Çünkü;
10 iç piyasada
5
► TV ihraçAetmiş,
TV 5
1T : 0,5B
kıtlaşmış, marjinal
B
20 faydası
15 artmış,
10
10T : 5 B
değeri yükselmiş.
C
30
30
15
10T : 10B
►Buğday
ithal
etmiş,
iç
piyasada
10T : 15B
Dmarjinal
40 faydası
50 azalmış,
20
10T bollaşmış,
: 20B
değeri düşmüş
Japonya’nın
40
C
30
Teklif Eğrisi
B
20
A
10
0
D
5
15
30
50
Buğday
Dış Ticaret Dengesi ve
Dış Ticaret Hadlerinin oluşumu
Televizyon
TV’nin Dış Ticaret
Hadleri:
TV’nin Buğday
cinsinden Fiyatı
JİM
TT1
t3
Japonya için karlı değil
t1
t2
FU1
B
Buğday’ın Dış Ticaret
Hadleri:
Buğdayın TV cinsinden
Fiyatı
FU2
Fu2 dış ticaret
haddinden ticaret
yapılmaz.
Çünkü
Karşılıklı talepler
JT1
D1
A
eşitlenmemiştir.
TİM
Türkiye için karlı değil
0
b3
b1
b2
Türkiye A
noktasında
Japonya B
Noktasında ticaret
yapmak
istemektedir.
Buğday
Teklif Eğrisinin Yer Değiştirmesi
• Yatay Eksendeki malın ihracatçısı olan ülkenin
•
•
•
•
teklifinin artması
Yatay Eksendeki malın ihracatçısı olan ülkenin
teklifinin azalması
Dikey Eksendeki malın ihracatçısı olan ülkenin
teklifinin artması
Dikey Eksendeki malın ihracatçısı olan ülkenin
teklifinin azalması
İki ülkenin teklif eğrilerinin aynı anda değişmesi
Teklif Eğrisi Yaklaşımı ile Dış Ticaret Dengesi
Televizyon
JİM
TT1
Japonya için karlı değil
t1
FU1
D1
Şekli karmaşıklıktan
kurtarmak için,
İç maliyet doğrularını
çizmeyiz.
Ama her teklif
eğrisinin altından bir
iç maliyet
JT1
doğrusunun geçtiği
bilinmelidir.
TİM
Türkiye için karlı değil
0
b1
Buğday
Yatay Eksendeki Malın İhracatçısı Ülkenin Teklifinin Artması
Fu
Televizyon
t2
t1
β açısı büyümüştür.
Televizyonun
(Japorya’nın)
dış ticaret hadleri
iyileşmiştir
TT2 F
U1
TT1
FU2
D2
D1
JT1
M
TE
Türkiye
- +
?
Japonya
+ + +
 Açısı küçülmüştür.
Buğdayın
(Türkiye’nin)
dış ticaret hadleri
kötüleşmiştir
Dış Ticaret
Hacmi
Artmıştır
0
b1
b2
Buğday
Fu
M
TE
Türkiye
- +
?
Japonya
+ +
+
Türkiye için + ve – iki refah etkisi
vardır.
Toplam etkinin ne olduğu, hangi etkinin
büyük olduğuna bağlıdır.
Rakamlı örneklerle çalışmış olsaydık,
sonucu rakam olarak bulabilirdik.
Rakam olmamasına rağmen, yine de
sonucu tahmin edebiliriz.
Bunun için malların esnekliklerini
bilmek gerekir.
Esneklikler ise İktisada Giriş derslerinde
öğretilmiş olmalıdır.
Et=
Miktardaki Yüzde Değişme
Fiyattaki Yüzde Değişme
• Talep kanununa göre bir
•
•
malın fiyatı ile talep edilen
miktarı arasında ters
yönlü ilişki vardır
Fiyat artarsa, talep azalır.
Fiyat azalırsa talep artar
Fiyat değişmeleri
karşısında miktarın ne
oranda değişeceği, malın
esnekliğine bağlıdır.
=
∆M/M
∆F/F
• Örneğin, Türkiye’nin dış
•
•
ticaret hadlerinin %10
kötüleştiğini, yani
buğdayın fiyatının %10
düştüğünü kabul edelim.
Önceki örnekte dış ticaret
hadlerindeki değişmenin
eksi olduğunu
hatırlayalım.
O halde, fiyat düşerse dış
ticaret hacmi artacaktır.
Yani İhracat artacaktır.
Ama Yüzde kaç?
Eğer Et=1 ise
Sonucun 1 çıkabilmesi için
Dış Ticaret Hacmindeki
değişme %10 olmalıdır
Et=
Miktardaki Yüzde Değişme
Fiyattaki Yüzde Değişme
=
∆M/M
∆F/F
Buğdayın (Türkiye’nin) Dış ticaret hadlerinin %10
kötüleştiğini kabul edersek, dış ticaret hacmindeki
değişme, buğdayın dış talep esnekliğine bağlıdır.
• Eğer Et=1 ise
• Eğer Et>1 ise
(Örneğin 2 ise)
• Eğer Et<1 ise
(Örneğin 0.5 ise)
• Eğer Et=0 ise
Et=
Et=
Et=
Et=
%10
-%10
%20
-%10
%5
-%10
%0
-%10
= -1
= -2
= -0.5
= 0
Fu
M
TE
Türkiye
-10
+10
0
Japonya
+
+
+
Türkiye
-10
+20
+
Japonya
+
+
+
Türkiye
-10
+5
-
Japonya
+
+
+
Türkiye
-10
0
-
Japonya
+
+
+