yaratıcı drama, eğitimde drama ve eğitici drama
advertisement
EĞİTİMDE DRAMA ÖZCAN PALAVAN KAVRAMLAR Drama, Dramatik, Dramatik Oyun, Yaratıcılık Tiyatro, Dramatizasyon, Yaratıcı Drama, Eğitici Drama, Doğaçlama, Oyun Canlandırma Rol Oynama, DRAM VE DRAMA • Dram, hem sahnede oynanmak üzere yazılmış konuşmalar ve devinimlerle gelişen, karşılıklı oluşların çatışmasıyla sonuçlanan oyun, yapıt olarak hem de mecazi anlamda da acıklı olay olarak • Drama ise tiyatro yazını, oyun yazma sanatı, (televizyonda) oyun biçiminde oyun, yapIt olarak tanımlanmaktadır. Drama sözcüğünün kökü, Yunanca “Dran” dır. Dran; itmek, çekmek, yapmak, etmek, Drama sözcüğü bugünkü anlamına yakın biçimde Yunanca Dromenon’daki “seyirlik olarak benzetme” anlamına daha yakındır ve eylem anlamını taşır. Bu sözcüğün eski Yunancadaki başka bir anlamı da “oynamak” tır. Ancak, antik tiyatronun gelişmesinden bu yana, bu sözcük yalnızca” herhangi bir kimsenin herhangi bir şey yapması” değil, belli bir kimsenin, katılanlara anlamı olan bir şey yapmasıdır. Dramatik Sahne oyununa özgü olan, içinde gerilim, çatışma, çeşitli olaylar ve karşıtlıklar bulunan, insanla ve insan ilişkileriyle gelişen yapıt ya da olay, mecazi olarak da duyguları kamçılayan, çoşku verici, gerilim yaratıcı olarak tanımlanır. Dramada belirtilen çeşitli devinimler aynı zamanda çeşitli yarışmaları, çekişmeleri, çözülmesi gereken sorunları, gerilimleri içinde barındırır bunun adı dramatik ya da dramatik olandır. DRAMATİK OYUN Dramatik oyun, daha çok çocukların keşfettikleri ve çevrelerindeki tüm karakterleri ve hareketleri taklit ettikleri özgür bir ortamda oynanan oyundur. Bu tür oyunlar bir kümeyi gerektirir, bireysel değildir, anlıktır, süresi kestirilemez, temel olarak öykünmeye (taklide) dayanır. Dramatik oyun, çocuklar arasında oluşan iletişim ve etkileşim içerisinde imgeleme dayalı oyun türlerini oluşturur. Çocukların oynadığı evcilik oyunları dramatik oyunların tipik örneğidir. Bu oyunlarda doğaçlama rol oynama kendiliğin -denlik, konu, Yaşantı gibi eğitimde dramayı doğrudan ilgilendiren özellikler olmasına rağmen, canlandırmaların hemen hepsi doğrudan bir taklide dayalı olması nedeniyle eğitimde dramadan ayırt edici bir özellik taşırlar. Bu tür oyunlarda çocuk bir rol üstlenir ve başka biriymiş gibi davranır. Bu süreç boyunca çocuk ilk elden ve ikinci elden yaşantIıarı farklı durumlarda insan, eylemleri ve konşmaları öykünerek (taklit ederek) başka bir insanla yaşar. DRAMATİZASYON Dramatizasyon, günümüzde daha çok yazılı bir metne dayalı olarak bir konunun, öykünün, masalın ya da bir durumun canlandırılması anlamında kullanılır. Söz gelimi öğretmen metni okur ya da anlatır. Rolleri dağıtır ve çocukların bu öyküyü canlandırmalarını ister. TİYATRO Tiyatro sözcüğü eski Yunancada “seyir yeri” anlamına gelen theatron’dan kaynaklanmaktadır. Bu sözcüğün kökeni ise “seyretmek”, “görmek” anlamına gelen theaomai ve theasthai’dir , tiyatronun en önemli ögelerinden biridir. Diğer bir öge ise seyircidir. Tiyatro, sahne, dekor, giysi, ışıklama, müzik, metin olmadan da var olabilir. Ama oyuncu olmadan var olmasına olanak yoktur. Yönetmen odaklı yapılan tiyatroda ise gerçek öge yönetmendir. Yönetmen Sahne üzerindeki oyunun her açıdan tamamlanmasında belirleyici olan, yorumlayan, içerikli biçimi, biçimle tekniği uyumlu bir yolda bir araya getirerek bütünlüğü kazandıran kişidir. Yaratıcılık Genel olarak yaratıcılık, • daha önceden kurulmamış ilişkiler arasındaki ilişkileri kurabilme, böylece yeni bir düşünce şeması içinde, • yeni yaşantılar, deneyimler, yeni düşünüler ve yeni ürünler ortaya koyma yetisidir YARATICI DRAMA-EĞİTİCİ DRAMA Yaratıcı drama kavramı önceden yazılmış bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları, doğaçlama ve canlandırmalar” yanını kapsar. Alan yazında yer yer farklı adlandırmalar karşımıza çıksa da nitelik, amaç ve kapsam açısından yaratıcı drama, eğitimde drama ve eğitici drama kavramları öz olarak birbirinden farkılı değil aynıdır Özetle eğitici olmayan bir dramadan söz edilemez. Çünkü, tüm drama yaşantıları eğitseldir, eğitimle ilgilidir. Bu yanıyla da tiyatrodan ayrılır. Dramada, En Başta yaratıcılık olmak üzere, kendini tanıma, iletişim becerilerini artırma, demokratik tutum ve davranış geliştirme, empati becerisini, dil ve sözel ifade becerilerini geliştirme gelir. O Halde Eğitimde drama, herhangi bir konuyu, doğaçlama, rol oynama gibi tekniklerden yararlanarak bir kümeyle ve küme üyelerinin birikimlerinden, yaşantılarından yola çıkarak canlandırmalar yapmaktır.