Kan Dolaşımı

C. KANIN VÜCUTTA DOLAŞIMI
1. KAN DOLAŞIMI
Yaşamımızı devam ettirebilmemiz için gerekli olan maddeler vardır. Bu maddelerin, vücudumuzun her
köşesine ulaşması gereklidir. Bu maddelerden en önemlisi kandır. Kalp tarafından pompalanan kan,
damarlar içerisinde dolaşarak vücudumuzun diğer bölümlerine ulaştırılır. Kanın vücuttaki bu dolaşımını
sağlayan yapı ve organlar kalp ve damarlardır.
Kalp ve damarlar sayesinde vücudumuz için gerekli olan maddeler, tüm yapı ve organlarımıza
taşınmış olur. Ayrıca bu yapı ve organlarda bulunan zararlı maddeler de yine kan ile taşınır. Taşınan zararlı
maddeler ise görevli yapılarca vücuttan uzaklaştırılır.
KAN, DAMARLAR İÇİNDE NASIL HAREKET ETMEKTEDİR? Vücudumuzda bir pompa olmasaydı
kan, damarlarımızda hareket edemezdi. Damarlarımızda kanın hareketini sağlayan pompa, kalbimizdir.
Kalp, sürekli kasılarak damarlarımıza kan pompalayan özel bir kastan oluşmuştur. Kalbimizin atışlarını
nabız olarak hissedebilir ve böylece kalbimizin dakikada kaç kez attığını sayabiliriz.
NABIZ: Kalbin pompaladığı kanın, damarlarımıza yaptığı etkidir. Nabız sayısı, kişiden kişiye farklılık
gösterir. Bunlar, farklı olmakla birlikte birbirine yakın sonuçlardır. Çocukların bir dakikadaki nabız sayısı 80–
100, yetişkinlerin 70–80, bebeklerin ise 100–120 arasındadır.
Küçük yaşlarda nabız sayısı fazladır. Yaş ilerledikçe nabız sayısı düşer. Enerji ihtiyacı fazla olan
bebek ve çocukların kanlarının, vücutlarında daha hızlı dolaşması gerekir. Bunun için kalpleri daha hızlı
atar ve nabız sayıları daha fazladır. Yetişkinlerde ise, çocuklara göre enerjiye ihtiyaç azalır. Böylece
vücuttaki kan dolaşımı daha da yavaşlar ve kalp daha az sayıda atar.
2. STETOSKOP: Doktorların, vücut içindeki sesleri dinlemek için kullandıkları bir tıp aletidir. “Y”
şeklinde yumuşak bir hortumdan yapılmıştır. Tekli ucu, vücuttaki sesleri algılayan yuvarlak kapak
biçimindedir. Çatala benzeyen diğer iki uç ise sesi ileten bir düzenekten oluşur. Bu iki ucu, doktorlar
kulaklarına takarlar. Tekli uç ise vücudun dinlenecek bölgesine konularak kullanılır.
Doktorlar, kalbin ve akciğerlerin sesini dinleyebilmek için stetoskop kullanırlar. Stetoskopla yapılan
dinlemede, kalbin düzenli atıp atmadığı kontrol edilir. Akciğerlerin dinlenmesinde ise soluk alıp vermeyle
ilgili bir sorun olup olmadığı araştırılır.
3. KAN VÜCUTTA NEDEN DOLAŞIR?
Kalbimizin pompaladığı kan, besin ve oksijeni vücudumuzun her yerine ulaştırır. Besinlerden enerji
elde etmek için soluduğumuz oksijeni kullanırız.
Kanda bulunan oksijen, vücutta kullanıldıktan sonra vücut için zararlı olan karbondioksit oluşur.
Karbondioksit, damarlarla kalbe döner. Kalpten de akciğerlere giderek soluk vermeyle dışarı atılır.
Vücudumuzdaki damarların bazılarında dolaşan kan, bol miktarda oksijen içerir. Bazılarında ise
yüksek oranda karbondioksit bulunur. Bol oksijen içeren kanın rengi parlak kırmızı, karbondioksit içeren
kanın rengi ise koyu kırmızı renktedir.