DNA VE HATA DÜZELTEN KODLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 09052005 AYŞE AKGÜN 08052068 TUĞBA VURAL 08052016 ESRA KÖÇEK DNA’ NIN YAPISI DNA, Adenin, Timin, Guanin ve Sitozin bazlarının bir araya gelmesiyle oluşur. Yapısı çift sarmal şeklinde olup Watson- Crick kurallarına göre Adenin ile Timin, Guanin ile Sitozin karşılıklı dizilmişlerdir. Bazlar bir araya gelerek kodon adı verilen genetik kelimeler (kodsözler) oluştururlar. KODLAMAYA GENEL BAKIŞ Kodlama teknikleri son yıllarda biyoloji, kimya,mühendislik, matematik, kaos fizik ve ekonomi gibi birçok alanın ilgisini çekmiştir. DNA molekülünde, atomların kendine has dizilimi, maksimum şifreyi, minimum alanda taşıyabilecek üstün bir yaratılışa sahiptir. Bu mükemmellik birçok bilim adamını DNA ve Kodlama arasında ilişkiler aramaya sevk etmiştir ve DNA’nın içinde genetikten öte bir kod bulmuşlardır. DNA-KODLAMA TARİHİ DNA hesaplamaları 1994’ te Leonard Adleman’ın test tüpündeki DNA moleküllerinin işlenmesinde Hamilton yolu gibi zor problemleri çözmesiyle başlamıştır. Çünkü tipik test tüpündeki büyük DNA moleküllerinin sayısı ile DNA esaslı herhangi bir sayısal metod arasında büyük paralellik olduğu görülür. . “…Ben, DNA sorunlarını çözmek için bir yol bulmaya çalışırken gecenin geri kalanını uyuyamadım.” L.Adleman DNA KODLARINDA KISITLAR DNA kodları, minimum uzaklığı d olan Hamming kısıt,terslenebilen-tamamlanan(reversiblecomplement) kısıt, terslenebilen kısıt,seklinde farklı kısıtlarla ele alınmıştır. Hata düzelten kodlar ile genetik kodlar arasında ilişki kurulabilmesi için bu kodların terslenebilirtamamlanan(reversible-complement) olması gerekir. TEMEL BİLGİLER TERSLENEBİLİR-TAMAMLANABİLİR KODLAR Tanım: Minimum uzaklığı d olan C lineer (toplamsal) kodu, 1) C tamamlanan (complement) ise; 2) C terslenebilir (reversible) ise; 3) C devirli ise; C’ye terslenebilir-tamamlanan (reversiblecomplement) denir. TAMAMLANAN (COMPLEMENT) KODLAR c c c u 0, u1,......, u n TERSLENEBİLİR (REVERSIBLE) KODLAR u c n 1 ,......, u 0 c DNA KODLARINI ÜRETME ÖRNEK n=5 uzunluğunda bir DNA kodu oluşturalım . VEEE… Genetik bilginin , insan hayatını doğrudan ilgilendirdiği için hiçbir değişikliğe uğramaması gerekir. Ancak bu derece önemli bir bilgi hazinesinin hücre içinde saklı olduğunu bilim adamları ancak elli yıl kadar önce fark etmişlerdir ve DNA’ nın bu sırrının sadece %3 ’ lük bir kısmının şifresini çözebilmişlerdir. Ne zaman DNA’ nın sırrı tamamıyla çözülebilecek??? (HİÇ BİR ZAMAN…) BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…