Geceleyin Gökyüzü Haritası

ir
Dİ
ve
IA
1
PO
LA
“ TO
R IS
”T
HE
NOR
TH
NCP
S TA
R
URSA
MINOR
Little
Dipper
μ
r
za or
Mi Alc
&
DRACO
LA
Cor
Caroli
LEO
M64
M3
us
x
tur
ES
Vin
dem
iatr
i
Arc
ε
ÖT
BO
γ
US
VI
M5
Bİ
R
YI
LD
O
M12
ica
Sp
R
M4
M8
6231
3
TÜ
SCOR
M6
S
Gökada
YD
Çift Yıldız
H
Değişen Yıldız
h
(T
n
Dağınık Bulutsu
ba N E N
o
Ç
RÜ Gezegenimsi Bulutsu
GÖ
KA
U
Açık Yıldız Kümesi
UF
AN
Küresel
Yıldız Kümesi
KT
U
F
RA
Antare
s
Semboller
RV
RA
CO
LIB
M8
GB
β
3
M2
0
e
M2
1
U
7
PIUS
M7
K
RG
04
M10
Te T h e
ap
ot
U
Sa
M94
1
M5
CANES
V E N AT I C I
ν
PA
R
SA R
UR JO
A
M
g
Bi r
e pe
Th ip
D
ban
Thu
RI
Dene
bola
δ
A
CH
M1
S
β
TT
Mel 111
EU
GI
S
I
M8
PH
ME
SA
OP
U
HI
6
5
M2
2
SERPENS
(CAPUT)
65
M
EN
lt a
LY
N
PE
Polaris
M8
2
M13
33
1
M2
ki
IN
Gün ışığından faydalanılıyorsa
1 saat ekleyiniz
GÖKYÜZÜ HARİTASI
40° KUZEY ENLEMİ
İÇİN ÇİZİLMİŞTİR
VE BU ENLEMİN
15° KUZEY VE
GÜNEYİNE
KADAR
KULLANI
LABİLİR
CE
M92
66
M1
S
EN )
RP DA
SE AU
(C
ILA
Nu
n
IC
46
23:00
22:00
an
S
rd
γ
tü
CR
le
E
sm
la n
rn
AT
Sick
ım Ü N D
ER
G Ö a n)
n
a
Z
KY
T
a t YÜ
c
Ü Z akı n
y
K
yıl
ÜN
ola
s
GÖ
dı
Regulu
Ü
a k ER.
G Ö zı bi
nd
ı
D
z
r
ı
E
ST
L
ıl d
E R a yı yı
my E MS İ
ME
akı
K T E (B ü yü
İT
r) t
kA
N
o
İ
j
DİR
a
y ı)
İS
M
.H
du ya
İZG
Ursa
ARİ
n b ir
KÇ
A yı (
BATI
TAN
adam
UFU
üyük
IN M
B
R
,
ı
E
e
t
ç
a
p
nı m lar.
MB
ERKE
B ü yü k Ke
Kİ ÇE
Zİ GÖ
KYÜZÜN
DI Ş TA
Ü N T EPE NOKTA S IN I (BA ŞUC U) V E
KB
X
IO
in
β
M57
ONA
C O RE A L I S
BOR
ES
HAZ BAŞI
HAZ SONU
He
η
SS
am
Et
ε
LY
RA
UL
Cr 399
AQU
M1
M2
GD
http://twitter.com/skymaps
RC
Altair
M1
TİK
Tüm zamanlar Evrensel Zaman (UT) ölçeği birimindedir. (ABD Doğu Yaz Saati = UT–4 saat,
Türkiye Yaz Saati = UT+3 saattir.)
Bizi Twitter ile takip edin
Albireo
χ
r Tr
ian
gle
M27
LİP
27 Ay ve Satürn yakın görünümde UT 21’te. Par. +1.0 kadir.
Daha fazla gökyüzü olayı ve bağlantılar http://Skymaps.com/skycalendar/
HE
ma
Gem
η
EK
25 Ay ve Arıkovanı kümesi (M44) yakın görünümde UT 4’te.
29 Ay ilkdördün evresinde UT 11:28’de.
R
me
US
22 Merkür Aldebaran’ın 3.2° KKB’sında UT 0’da.
(Güneş’ten 21°, sabah gökyüzü). Par. 0.2 ve +0.9 kadir.
23 Ay enberi konumunda (Dünya’ya en yakın) UT 11’de
(358;014km; 33.4’). Yeni Ay’dan sadece 15 saat sonra.
Yüksek gelgit bekleniyor.
Veg
a
α
21 Venüs Mars’ın 2.0° GGD’sunda UT 6’da. (Güneş’ten
45°, sabah gökyüzü). Par. –4.2 ve +1.1 kadir.
26 Ay ve Regulus yakın görünümde UT 18’de.
CA
1
D
Sum
C
YG
N
γ
21 Yaz gündönümü UT 5:45’te. Güneş gök eşleğinin
en uzak kuzeyinden geçtiği anda Kuzey Yarıküre’de
yaz mevsimi, Güney Yarıküre’de kış mevsimi başlar.
DELPHINUS
20 Ay ve Ülker yakın görünümde UT 18’de.
(Güneş’le 29°, sabah gökyüzü).
TA
ir .
Rİ
id
es
HA
M1
5
m
kü Ü Z Ü
Y
dı z
ÖK
yı l
En
if
eki İ R . G
7009
ind
KT
ekl
ECE
uş
kut
ÜN
M2
da
ÖR
ızı n
IG
yı ld
AYN
DOĞU
t akı m
NL E
a lı ğ ı
Z YÖ
u nus B
ÜNÜ
J o b ’ s C o f fi n Y
NDÜĞ
AK İ P US U LA YÖ N LE R İ YÜ ZÜNÜ Z Ü DÖ
19 Ay ve Venüs yakın görünümde UT 13’te. Par. –4.2 kadir.
ene
b
61
ALT IND
13 Ay ve Jüpiter yakın görünümde UT 15’te.
15 Ay sondördün evresinde UT 22:14’te.
M3
IK
,A
9
İ TAN I
N
13 Merkür en büyük uzanımda, Güneş’in 24°
batısında (sabah gökyüzü) UT 12’de. Par. +0.6 kadir,
güneş doğmadan KKD ufkunda alçak ufukta. Venüs
ve Ülker civarında.
KUZEY YARIKÜRE
HAZIRAN 2009
GÖKYÜZÜ HARİTASI GECELEYİN
GÖKYÜZÜNÜ GÖSTERİR
M3
10 Ay enöte konumunda (Dünya’ya en uzak konumda)
UT 16’da (uzaklık 405,787km; açısal büyüklük 29.5’).
IN
Ay dolunay evresinde UT 18:12’de. Haziran ayında
dolunaya “Gül Ayı”, “Çiçek Ayı” ya da “Çilek Ayı” denir.
ga
7
Ve
Ay ve Antares çok yakın görünümde UT 3’te (geceyarısı
gökyüzü). Örtülme Kuzey Amerika’nın güney ve doğusu ile
Güney Amerika’nın kuzeyinden ve KB Afrika’dan görülebilir.
AS
RİT
7
ble
Dou ter
Clus
Venüs en büyük doğu uzanımında, Güneş’in 46° batısında, UT
21’de (sabah gökyüzü). Par. –4.3 kadir.
HA
5
KD
Ay ve Spica yakın görünümde UT 18’de (akşamüstü gökyüzü).
M
C A M E L O PA R DA L I S
D
R K e n eb
E
pa
Zİ
E T rla k
RA
y ıl
F
I
PE
N d ız
D
GA
A ları Y
SU
ÇE
S
V İ R az Ü ç
ge
İ
N
n
i
(Sİ
’
Z B n i o lu
ştur
UN
u rl
U
a
Y
r
.
APA
RKE
N) H
AR
3
M
CO
U
Gökyüzü Takvimi – Haziran 2009
W
KY
S.
bi
K İ r y ıl
dı
Cİ
z
S
İ
M L des
E R e ni
B A dir .
Ş
UC
U
VE
W
GECELEYİN GÖKYÜZÜNÜ KEŞFETMENİZ, ÖĞRENMENİZ, VE EĞLENMENİZ İÇİN HER AY ÜCRETSİZ*
.S
W
K
S
FU
SEU
GÖ
K
F
PER
ro
A
”).
m
R
A
n
S
o
ZEY
r
I
t
N
h
.
e
D
“KU
r
n
A
l
NCP)
a
Y
KUZEY
t
i
ER A
ĞİN
t
u
ole (
d es, s
RNE
LIR
stial P
t ars p p
a
. (Ö
L
A
ear to rotate around the North Cele
R
. P US
ŞTİR
ULA YÖ
TİLMİ
NLER İ U FU K Ç EM B ER İ BOY U NCA BEL İ R
Geceleyin Gökyüzü Haritası
AP
CE
NT
AU
RU
S
6124
Ku
z ey
.
S E N T acı
d ır
(
T
l d ız R D E U
İB
m yı
U L M h e N or
ı
E
k
L
a
T
ther
AK
bir t
n Cr o
SA A
İÇİN
GÜNEY
ir gi n
-1 0
1
2
3
4
w n) h
VE
Uluslararası Astronomi Yılı 2009
a b el
KUL
erza ma
ARİH
ük a m
T
LANM
ç
ü
n n e r ed e yse
k
İ
n
L
a
l
a
İR
başucunda yer
L
AYA B
http://www.astronomi2009.org
Copyright
©
2000–2009
Kym
Thalassoudis.
All
Rights
Reserved.
E
B
A Ş L AYI
Rİ TA SI
N.
A Ç I K LA M A LA R : G Ö K H A
* KULLANIM KOŞULLARI: TİCARİ DEĞİLDİR, ÜCRETSİZ VE EĞİTİM AMAÇLI KULLANIN. ASTRONOMİ EĞİTİM GRUPLARI BASILI
KOPYALARINI ÜCRETSİZ OLARAK DAĞITABİLİRLER. TÜM AYRINTILAR http://Skymaps.com/terms.html ADRESİNDEDİR
Çeviren: Arif Solmaz, Çanakkale, Türkiye
IZ
DE
Yıldız Parlaklıkları
Geceleyin Gökyüzü Gözlemi için İpuçları
Geceleyin gökyüzünü gözlemlediğinizde, ve özellikle yıldız kümeleri, bulutsular ve
gökadalar gibi derin-uzay cisimleri için, karanlık bir bölgede gözlem yapmak her
zaman en iyisidir. Sokak ışıkları veya diğer kaynaklardan kaynaklanan doğrudan
ışıktan sakının. Mümkünse günümüzde büyük şehirlerin çoğunu etkisi altına alan ışık
kirliliğinden uzak bir yerde gözlem yapın.
Genellikle dışarıya çıktıktan 10 ila 20 dakika sonra gözleriniz karanlığa uyum
sağladığında daha fazla yıldız göreceksiniz. Ayrıca yıldız haritasını görmek için bir
cep fenerine ihtiyacınız varsa ampulu kırmızı şeffaf kağıt ile kaplayın. Bu şekilde
karanlığı görme gücünüz korunmuş olacaktır.
Sonuç olarak, Ay bir teleskopla görülebilecek en çarpıcı gökcisimlerinden biri olsa
da parlak ışığı gökyünüzü aydınlatır ve sönük bir çok gökcismini görmeyi zorlaştırır.
Bu yüzden geceleyin gökyüzü gözlemi için Yeni Ay veya Son Dördün evresi civarındaki
aysız geceleri deneyin.
Astronomi Sözlüğü
Kavuşma konumu – İki gökcisminin sıralanması yani Dünya’dan bakıldığında en küçük
açısal ayrıklıkta bulunmaları.
Takımyıldız – Gökyüzünün yıldız deseni içeren tanımlanmış bir bölgesi.
Dağınık Bulutsu – Yakın yıldızlarca aydınlatılan bir gaz bulutu.
Çift Yıldız – Gökyüzünde birbirine yakın görünen iki yıldız; ya kütleçekimiyle bağlı ve
birbirlerinin etrafında dolanırlar (çift yıldız) ya da Dünya’ya uzaklıkları farklıdır (optik
çift). Yıldızların görünür ayrıklığı açı saniyesi biriminde verilir (").
Ekliptik – Güneş’in gök küre üzerindeki Dünya’dan görülen yörüngesi.
Uzanım – İki gökcisminin açısal ayrıklığı. Merkür ve Venüs için en büyük uzanım Dünya’dan
bakıldığında Güneş’e en uzak açısal konumlarında bulundukları zaman meydana gelir.
Gökada – Bir kaç milyar kadar yıldızın kütleçekimi ile bir arada bulunduğu kütle.
Küresel Yıldız Kümesi – Bir kaç bin yaşlı yıldızdan oluşan top şeklindeki grup.
Işık yılı (ıy) – 300,000 km/s hızla ilerleyen bir ışık demetinin bir yılda katettiği uzaklık.
Kadir (Parlaklık) – Bir gökcisminin gökyüzündeki görünür parlaklığı.
Açık Yıldız Kümesi – Görece genç onlarca veya yüzlerce yıldızdan oluşan grup.
Karşı konum – Bir gökcisminin gökyüzünde Güneş’in tam karşı konumunda olması.
Gezegenimsi Bulutsu – Bir yıldız tarafından savrulan kabuk biçimli gaz kalıntısı.
Evrensel Zaman (UT) – Gökbilimciler tarafından kullanılan zaman sistemi. Greenwich
Ortalama Zamanı olarak ta bilinir. Doğu Standart Zamanı (örneğin New York) UT’den 5
saat geridedir.
Değişen Yıldız – Parlaklığı zamanla değişen yıldız.
HAZIRAN 2009
Çıplak Gözle Kolayca Görülebilir
Altair
Arcturus
δ Cephei
Deneb
α Herculis
Regulus
Vega
Antares
Polaris
Spica
Aql
Boo
Cep
Cyg
Her
Leo
Lyr
Sco
UMi
Vir
Kartal takımyıldızındaki en parlak yıldız. Anlamı "uçan kartal"dır. Uz=16.8 ıy.
Turuncu, K sınıfı dev yıldız. İsmi "ayı bekçisi" anlamına gelmektedir. Uz=36,7 ıy.
Sefeid örneği. Parlaklığı 5.366 gün boyunca 3.5 & 4.4 kadir arasında değişim gösterir. Yoldaş yıldız 6 kadir.
Kuğu Takımyıldızı'ndaki en parlak yıldızdır. Bilinen en büyük süperdev yıldızlardan biridir. Uz=1,400±200 ıy.
Yarı düzenli değişen. Parlaklığı 90 gün boyunca 3.1 & 3.9 kadir arasında değişim gösterir. Yoldaş 5.4 kadirdir.
Aslan takımyıldızındaki en parlak yıldız. En az 1 yoldaşıyla mavi-beyaz yıldız. Uz=77 ıy.
Gökyüzündeki beşinci en parlak yıldızdır. Mavi-beyaz bir yıldızdır. Uz=25.0 ıy.
Kırmızı, süperdev yıldız. İsminin anlamı "Mars'ın rakibi" dir. Uz=135,9 ıy.
Kuzey Kutup Yıldızı. Teleskop yardımıyla, ilgili olmayan 8 kadirlik yoldaş görülebilir. Uz=433 ıy.
Latince ismin anlamı "buğday başağı"dır. Başak'ın sol elindeymiş gibi görünür. Uz=250 ıy.
Dürbünle Kolayca Görülebilir
η Aquilae
M3
μ Cephei
Mel 111
χ Cygni
M39
ν Draconis
M13
M92
ε Lyrae
R Lyrae
M12
M10
IC 4665
6633
M8
M25
M22
M4
M6
M7
M5
Mizar & Alcor
Cr 399
GÖK CİSİMLERİ
Bu ay akşam üstü gökyüzünde bu sayfada listelenmiş gökcisimlerinden bir kaçı daha
ilgi çekici ve parlak olacaktır (aylık gökyüzü haritasına bakınız). Cisimler üç
kategoride gruplandırılmıştır. Çıplak gözle kolayca görülebilenler (optik alet yardımı
olmadan), dürbünle kolayca görülebilenler ve teleskop gerektirenler. Not, bir
teleskop veya büyük bir dürbünle bakıldığında tüm gökcisimleri (tek yıldızlar
hariç) daha etkileyici görünürler. Gökyüzü gözlemcileri için uygun olan optik
ekipmanla görülebilen gökcisimlerini vurgulamak için, bu şekilde gruplar oluşturulur.
KUZEY YARIKÜRE
Gök Cisimleri Hakkında
Aql
CVn
Cep
Com
Cyg
Cyg
Dra
Her
Her
Lyr
Lyr
Oph
Oph
Oph
Oph
Sgr
Sgr
Sgr
Sco
Sco
Sco
Ser
UMa
Vul
Parlak Sefeid değişeni. Parlaklığı 7.166 gün boyunca 3.6 & 4.5 kadir arasında değişim gösterir. Uz=1,200 ıy.
Dürbünle bulmak kolaydır. Çıplak gözle bir an için görülebilir.
En kırmızı yıldızlardan biridir. Parlaklığı 730 gün boyunca 3.4'den 5.1 kadire kadar değişim gösterir.
Berenis'in Saçı. 5 derece içerisinde parlaklıkları 5-6 kadir olan 80 yıldız yer alır. Uz=288 ıy. Yaş=400 milyon yıl.
Uzun dönemli zonklayan kırmızı dev yıldız. Parlaklığı 407 gün boyunca 3.3 & 14.2 kadir arasında değişim gösterir.
Şartlar uygun olduğunda çıplak gözle görülebilir. Uz=900 ıy.
Beyaz yıldızların geniş çifti. Dürbünle gözlem için en güzel çiftlerden biridir. Uz=100 ıy.
Kuzey Gök Küresindeki en güzel küresel kümedir. 1714'te Halley tarafından keşfedilmiştir. Uz=23,000 ıy.
M13'ten daha sönük ve küçüktür. Yıldızlarını ayırt edebilmek için bir teleskop kullanınız.
Ünlü çift yıldız çifti. Dürbünle bir çift yıldız görünür. Çok güçlü dürbünle her bir çift görülebilir.
Yarı düzenli değişen. Parlaklığı 46 gün boyunca 3.9 & 5.0 kadir arasında değişim gösterir.
Daha parlak M10'a yakındır. Uz=18,000 ıy.
Daha sönük M12'den 3 derece uzaktadır. Dürbünle her ikisi de bir an için görülebilir. Uz=14,000 ıy.
Büyük, dağınık açık küme. Dürbünle gözlenebilir.
Dağınık açık küme. Dürbünle gözlenebilir.
Deniz Kulağı Bulutsusu. Karanlık şeritle örtülmüş parlak bulutsu. Uz=5,200 ıy.
"Demlik" kapağının yaklaşık 6 derece kuzeyinde yer alan parlak küme. Uz=1,900 ıy.
Muhteşem bir küresel yıldız kümesi. Yıldızlarını teleskopla görebilirsiniz. Uz=10,000 ıy.
Kapalı küresel küme. Optik bir araç olmadan da görülebilir. Uz=7,000 ıy.
Kelebek Kümesi. 7x dürbünle 30'dan fazla yıldız görülebilir. Uz=1,960 ıy.
Görkemli açık küme. Çıplak gözle görülebilir. Yaş=260 milyon yıl. Uz=780 ıy.
İnce küresel yıldız kümesi. Teleskopla tek yıldızlar görülebilir. Uz=25,000 ıy.
Güzel görüşalanı veya dürbünle 2 yıldız görülebilir. Çift sistem değildir. Mizar parlaklığı 4 kadir bir yoldaşa sahiptir.
Elbise askısı veya "Brocchi's Kümesi". Gerçek bir yıldız kümesi değildir. Uz=218 ile 1,140 ıy.
Teleskop Yardımıyla Görülen Cisimler
ε Boötis
M94
M51
M64
Albireo
61 Cygni
γ Delphini
β Lyrae
M57
M23
M20
M21
M17
M11
M16
M81
M82
γ Virginis
M27
Boo
CVn
CVn
Com
Cyg
Cyg
Del
Lyr
Lyr
Sgr
Sgr
Sgr
Sgr
Sct
Ser
UMa
UMa
Vir
Vul
Parlaklığı 4.9 kadirden mavi-yeşil yoldaşa sahip kırmızı dev (par 2.5 kadir) yıldız. Ay=2.8".
Neredeyse tam karşıdan görülen yoğun galaksi. Uz=15 milyon ıy.
Girdap Gökadası. Sarmal yapısı ilk kez tanımlanan gökada. Uz=25 milyon ıy.
Siyah Göz Gökadası. 1775'te J.E. Bode tarafından -- "küçük, bulutsu yıldız" keşfedilmiştir.
Zarif çift yıldız. Turuncu ve mavi-yeşil karşıt renkler içerir. Ay=34.4".
Çekici çift yıldız. Parlaklıkları 5.2 & 6.1 kadir olan turuncu cüce yıldızlar. Uz=11.4 ıy. Ay=28.4".
Sarı ve beyaz görünür. Parlaklığı 4.3 & 5.2 kadir. Uz=100 ıy. Struve 2725 çifti ile aynı bölgede.
Örten çift yıldız. Parlaklığı 12.940 gün boyunca 3.3 & 4.3 kadir arasında değişim gösterir. Sönük olan 7.2 kadir mavi yıldız.
Yüzük Bulutsusu. Görkemli cisim. Duman-halkası şeklinde. Uz=4,100 ıy.
Uzun yıldız kümesi. Yıldızları görebilmek için teleskop gereklidir. Uz=2,100 ıy.
Üç Boğumlu Bulutsu. Teleskopla bulutsu 3'e bölünmüş toz hatları şeklinde görülür. Uz=5,200 ıy.
İnce ve etkileyici küme. Uz=4,200 ıy.
Omega Bulutsusu. NGC 6618 yıldız kümesini içermektedir. Uz=4,900 ıy.
Vahşi Ördek Kümesi. Dürbünle küresel bir şekilde görülür. V-şeklinde. Uz=5,600 ıy.
Kartal Bulutsusu. Gözlem için geniş açıklığa sahip bir teleskop gereklidir. Uz=8,150 ıy.
Dürbünle görülebilen güzel bir sarmal gökada. Teleskopla kolayca görülebilir.
M81'e yakın fakat daha sönük ve küçüktür.
Parlaklığı 3.5 kadir olan sarı-beyaz yıldız çifti. Yörünge=169 yıl. 2005 yılındaki en yakın konumlarında.
Halter Bulutsusu. Büyükçe ve iki lopludur. En şaşırtıcı gezegenimsi bulutsudur. Uz=975 ıy.
Copyright © 2000–2009 Kym Thalassoudis. All Rights Reserved.