1- Sayın Müsteşarım, öncelikle bizlere Alman Savunma sanayi

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI
DEFENCE TURKEY
ITALIAN DEFENCE INDUSTRY SPECIAL ISSUE
1- Sayın Müsteşarım, öncelikle bizlere İtalyan Savunma sanayi firmalarının geçmişte
yer aldığı projeler hakkında bilgilendirebilir misiniz? Bu projeler kapsamında yapılan
işbirliği doğrultusunda değerlendirmeleriniz nelerdir?
Savunma sanayii alanında İtalyan firmaları ile Türk firmaları arasında sıkı bir ilişki ve
İtalya ile uzun yıllardan beri süregelen sağlam bir işbirliği mevcuttur.
Bildiğiniz üzere İtalyan Agusta firması ile 5 adet AB412-EP Sahil Güvenlik
Helikopteri (MARTI) helikopter tedariğine yönelik 1998 tarihli Sözleşme’ye ilave
olarak yine 4 adet helikopter ihtiyacına yönelik 1999 tarihli Sözleşme ve ilave 5 adet
helikopterin daha tedarikini öngören sözleşme değişikliği 2004 yılında imzalanmıştır.
Yine Müşterek Taarruz Uçağı (JSF) projesinde Türkiye, İtalya ile birlikte yer
almaktadır. Proje kapsamında üretim safhasından sonra gerçekleştirilecek pilot
eğitimleri ve lojistik destek konularında İtalya dahil diğer tüm katılımcı ülkeler ile
görüşmeler sürdürülmektedir. Yine 10 adet Deniz Gözetleme kabiliyetli Deniz Karakol
uçağının tedarik ve Görev Ekipmanlarının entegrasyonuna (Meltem-3) ilişkin Sözleşme
görüşmelerine 2005 yılında Alenia firması ile başlanmasına karar verilmiştir. TSK
muharip unsurlarının Elektronik Harp (EH) eğitimlerinin yapılması ve EH sistemlerinin
taktik ve tekniklerinin geliştirilmesi amacıyla başlatılan proje kapsamında Elektronik
Harp Test ve Eğitim Sahası (EHTES)’na entegre edilecek sistemin tedariki amacıyla
İtalya’nın Oerlikon Contraves S.p.A firması ile 2006 yılında imzalanan sözleşme
mevcuttur.
Taarruz/Taktik Keşif Helikopteri-ATAK Projesi kapsamında, 2008 yılında TUSAŞ’ün
ana alt yüklenisi olarak Agusta/Westland ile bir sözleşme imzalanmıştır. Sahil Güvenlik
Arama Kurtarma Gemisi Projesi ile ilgili olarak gemilerin, İtalyan Fincantieri
tersanesinin tasarımı ile RMK Marine A.Ş. tarafından yurt içinde inşa edilmesi söz
konusudur. İki firma arasında gerekli imkan ve kabiliyetin kazanılmasına yönelik teknik
destek ve yardım alınması ile kalite güvence faaliyetleri dahil; tasarım, inşa, donatım,
montaj, entegrasyon ve test faaliyetlerine ilişkin proje yönetim bilgisinin transferini
içeren teknoloji ve know-how transferi gerçekleştirilmesi söz konusudur.
Yine, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin uydu görüntüsü ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla,
teknoloji transferi, ortak üretim ve kullanım esasları doğrultusunda Keşif Gözetleme
Uydusu tedariğine yönelik GÖKTÜRK Projesi kapsamında Telespazio firması ile
görüşmeler devam edilmektedir. Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetlerinin ve diğer kamu
kuruluşlarının ihtiyacı olan Genel Maksat Helikopteri Tedariğine ilişkin TUSAŞ
firmasının altyüklenicisi olarak AgustaWestland firması ile görüşmeler devam
etmektedir.
Görüldüğü üzere, İtalya ile tesis edilmiş savunma sanayii işbirliği ilişkilerinin, gelecekte
de devam etmesi arzusundayız.
2- Göktürk Projesi kapsamında Telespazio ile sözleşme görüşmelerinin başlatılmasına
karar verildi. Bu proje ile nasıl bir işbirliği söz konusudur? Bizlere mevcut durum ve
işleyecek süreç hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından yürütülmekte olan GÖKTÜRK Keşif
Gözetleme Uydusu Projesi ile coğrafi kısıtlama olmaksızın dünya üzerinde herhangi bir
bölgeden askeri istihbarat amaçlı yüksek çözünürlüklü görüntü elde edilmesine, görüntü
verilerinin gerçek/gerçeğe yakın zamanlı olarak yer istasyonuna aktarılmasını, toplanan
görüntülerin elektronik ortamda işlenmesini, depolanmasını, değerlendirilmesini ve
çoğaltılmasını sağlayacak ve aynı zamanda orman alanlarının kontrolü, kaçak
yapılaşmanın takibi, doğal afet sonrası en kısa sürede hasar tespiti, ürün rekolte tespiti,
coğrafi harita verilerinin üretilmesi gibi pek çok sivil faaliyet alanında da görüntü
ihtiyacını karşılayacak bir uydu sisteminin, teknoloji transferi, ortak geliştirme ve ortak
kullanım prensipleri doğrultusunda tedarik edilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla,
GÖKTÜRK Projesi kapsamında,
Alçak yörüngede konuşlu 1 m’den daha iyi çözünürlüğe sahip 1 adet elektro-optik keşif
gözetleme uydusu ve ilgili uydu yer istasyonu içerdiği yerli imkanların azami kullanımı
ile yörüngede teslim olarak tedarik edilecektir. 18 Aralık 2008 tarihli Savunma Sanayii
İcra Komitesi Kararı gereğince; Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile TELESPAZIO S.p.A
(İtalya) firması arasındaki sözleşme görüşmeleri Ocak 2009 ayında başlamış olup
halihazırda devam etmektedir. Göktürk Sözleşmesinin 2009 yılının ilk yarısında
imzalanması hedeflenmektedir.
TÜRKSAT A.Ş. tarafından gerçekleştirilmesi planlanan haberleşme uyduları da dahil
olmak üzere ülkemizde üretilmesi planlanan tüm uyduların montaj, entegrasyon ve
testine ilişkin kabiliyet kazandıracak “Uydu Montaj, Entegrasyon ve Test Tesisi”
(AI&T Merkezi) TAI A.Ş. tesislerinde kurulacaktır.
Uydu Mekanik Tasarım işinde TAI A.Ş., Yer İstasyonu Kurulumu işinde ASELSAN
A.Ş., Kriptolama işinde TÜBİTAK-UEKAE TELESPAZIO S.p.A firmasının alt
yüklenicisi olarak yer alacaklardır.
Ayrıca, TAI A.Ş., ASELSAN A.Ş.,TÜBİTAK-UEKAE, ROKETSAN A.Ş. ile
TÜRKSAT A.Ş.’den Türk mühendisleri GÖKTÜRK Uydusunun tasarım, üretim ve test
aşamalarına doğrudan katılım sağlayacaktır.
3-ATAK Helikopteri projesinde Agusta Westland ile gerçekleştirilen işbirliği
çerçevesinde, projenin mevcut durumu, gelinen süreçteki gelişmeler konusunda bizleri
bilgilendirebilir misiniz?
ATAK Projesi bildiğiniz üzere 2008 yılı ortasında yürürlüğe girdi. Projenin Ana
Yüklenicisi olan TUSAŞ ve alt yüklenicileri olan AgustaWestland ile Aselsan
firmalarımız uyum içinde projenin takvimini ve hedeflerini gerçekleştirmek için
müşterek olarak çalışmalarını sürdürmektedir. İlk aşamada sistem ihtiyaçlarına yönelik
kullanıcı ve tedarik makamı isteklerine yönelik bir dizi müşterek çalışma yapıldı.
Yüklenici firmalarımız sözleşme gerekleri ve müşterek yapılan çalışmalar neticesinde
kendilerinden beklenen hususların tasarım faaliyetine başladılar. Proje kapsamında ilk
test uçuşlarının bu yıl sonunda gerçekleşmesi planlanmaktadır. Ayrıca TUSAŞ,
AgustaWestland firması ile birlikte uluslararası pazarda T 129 helikopterinin
pazarlama faaliyetini sürdürmektedir. Helikoptere yoğun bir uluslar arası ilgi
mevcuttur. Proje kapsamında ilk teslimatın 2013 yılı ortasında olması planlanmaktadır.
4- Son dönemlerde hızla ilerleyen ve teknoloji üreten Türk savunma sanayi global
savunma şirketlerinin takım oyuncusu konumundadır. Bu kapsamda İtalyan savunma
sanayi ile hangi alanlarla yoğun bir işbirliğine gidilmesi taraflar açısından çift taraflı bir
yarar sağlayabilir? Bu konudaki önerileriniz ve görüşleriniz nelerdir?
Savunma sanayii alanında ve silahlı kuvvetler yapısında değişim içerisinde bulunan
İtalya, başlatmış olduğu modernizasyon programı çerçevesinde 2007 yılı savunma
bütçesi 17,7 Milyar doları bulmaktadır. Savunma harcamalarının GSMH içerisindeki
payının bir nebze azaldığı İtalya’da halihazırda 50.000 kişi istihdam edilmekte; son
yıllarda ihracata verilen ağırlık neticesinde yüksek cirolar sağlanmaktadır. İtalya
savunma sanayinin yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında komuta, kontrol,
komünikasyon, bilgisayar, istihbarat , hedef tespiti, ve keşif (C4ISTAR) kabiliyetleri ile
birlikte kuvvet konuşlandırma, kuvvet koruma, geleceğin askeri ve özel kuvvetler
yeteneklerinin geliştirilmesine önem verilmektedir. Bu kapsamda, son dönemde İtalya
savunma sanayinde vuku bulan şirket birleşmeleri ve askeri yapılanma söz konusu
alanlarda cereyan etmektedir.
Sağlam bir savunma sanayii altyapısına sahip İtalya, havacılık sanayi, gemi inşa, hava
savunma sistemleri ve elektroniği alanlarında faaliyet gösteren önemli firmalar
mevcuttur. En önemli savunma şirketlerini bünyesinde barındıran Finmeccanica
İtalya’nın hatta Avrupanın en büyük savunma gruplarından birisidir. Türkiye’nin bu
konularda İtalya’nın sağlam savunma sanayii altyapısının imkanlarından yararlanması
ve iki ülkenin özellikle havacılık, gemi inşa, geleceğin askeri sistemleri (future soldier)
alanlarında Türk firmaları ile sıkı işbirliği içerisinde çalışabilecekleri
değerlendirilmektedir.
Özellikle son yıllarda, savunma sanayinde milli katılımın teşvik edilmesiyle de özel
şirketler, Ortadoğu pazarları başta olmak üzere yurtdışına özgün savunma sanayisi
ürünleri ihraç etmeye başlamışlar, endüstriyel katılım projeleri ile ABD ve İtalya’da da
dahil olmak üzere Avrupa firmaları ile işbirliği gerçekleştirmektedirler. Müşterek
Taarruz Uçağı, Arama Kurtarma Gemisi, ATAK helikopteri gibi projeler kapsamında
Finmeccanica, Alenia Aeronautica, Fincantieri, Agusta/Westland gibi savunma sanayii
firmalar ile tesis edilmiş işbirliğinin devamlılığı ve Türkiye açısından önemli olan
potansitel projelere de yansıtılması faydalı olacaktır.
5-Son olarak İtalyan Savunma Sanayii şirketlerine vermek istediğiniz mesaj nedir?
Avrupa Birliği tam üyelik müzakereleri sürecinde olan Türkiye’nin Avrupa ülkeleri ile
tesis etmiş olduğu güçlü ilişkilerin savunma sanayii alanında artan etkisini her geçen
gün görmekteyiz. Türk savunma şirketlerinin Avrupa’da söz sahibi savunma şirketleri
ile kurmuş oldukları işbirliğinin, Avrupa savunma sanayii ve teknoloji altyapısına
sağlamış olduğu ve eski bir WEAG üyesi olarak devam eden haklarımızın devamı
niteliğinde Avrupa Savunma Ajansı ile sağlayacağı olumlu etkiler yadsınamaz. Avrupa
nezdinde savunma harcamalarında altıncı ve yedinci büyük savunma bütçesine sahip
Türkiye’nin savunma sanayii alanında sahip olduğu yetenek, tecrübe ve her geçen gün
sağlamlaşan altyapısının Avrupa firmalarına da fırsatlar sağlamayacaktır. İtalya ile
gerek ortak programlar, gerekse doğrudan alım projeleri olsun, geçmişten gelen
ilişkilerin her iki ülkenin savunma sanayi altyapısını geliştirdiği ve iki ülke arasındaki
ilişkileri sağlamlaştırdığı çok açıktır. Gerek NATO, gerekse AB ve OCCAR nezdinde
mevcut bulunan ortak proje ve programlarda, İtalyan firmalarının uzmanlığından ve
tecrübesinden Türk firmalarının da azami şekilde yararlanabilmesi ve savunma
sanayinin her alanında işbirliği ortamının yaratılması yönünde çaba gösterilmesinin her
iki taraf için de son derece faydalı olacağı kanısındayım.