SULAMA NEDİR? Bitkilerin büyümesi, kaliteli ve iyi ürün verebilmesi

KÜRESEL ISINMA VE ÜLKA TARIMI SERİSİ
SULAMA
NEDİR?
SULAMA NEDİR?
Bitkilerin büyümesi, kaliteli ve iyi ürün verebilmesi için
suya gereksinimleri vardır. Bitkilerin büyüme mevsimi boyunca ihtiyaç duydukları suyun büyük bir bölümü yağışlarla
karşılanmaktadır. Yağışların yeterli olmadığı durumlarda
bitkilerin ihtiyacı sulama ile giderilir. Sulama bitkilerin normal gelişimi için ihtiyaç duydukları ancak doğal yağışlarla
karşılanamayan suyun, toprağa verilmesi olarak tanımlanmaktadır. Sulamanın temel amacı bitkilerin ihtiyacı olan
ancak yağışlar ile karşılanamayan su ihtiyacını doğal kaynaklardan sağlamaktır.
Bitkiler kendi besinlerini yapabilmek için fotosentez
adı verilen kimyasal olayı gerçekleştirir. Fotosentez için gerekli olan maddeler güneş ışığı, karbondioksit ve sudur.
Su olmadan bitkiler besin maddesi hazırlayamazlar. Yani
fotosentez gerçekleşemez. Besin maddesi olmadan da bitkiler büyüyüp gelişemezler.
SULAMA
NEDİR?
Sulanan alanlarda yetiştirilen ürünlerde verim daha
yüksek ve istikrarlı olduğundan gıda ve lif üretiminde sulama önemli bir görev üstlenmektedir.
Şekil-3. Gıda ve lif üretiminde sulama önemli bir
görev üstlenmektedir.
Su bitki hücrelerini doldurarak turgor olarak da bilinen hücrelerin şişkin durmasını sağlar.
Bu hem bitkinin dik durmasını temin eder, hem de
hücrelerin çoğalmasını sağlayarak büyümeyi hızlandırır.
Özellikle otsu bitkilerde hücrelerin genişlemesi ve büyümesi için gerekli olan turgor su ile sağlanır. Bitkilerde turgor yeteri kadar oluşmadığında bitki büyümesinde
gerileme ve verimde önemli ölçüde düşme meydana gelir.
Su bitkilerin kurumasını önler.
Sulama aynı zamanda nehir, göl ve denizlerin potansiyel kirlilik kaynağı olan endüstriyel ve evsel atık sularının
belirli süreçlerde arıtılarak yeniden kullanımına olanak sağlamaktadır. Patates ve şekerpancarı gibi kökleri hasat edilen bitkilerde toprakta yeteri nem sağlayarak hasadı
kolaylaştırmakta, bitkilerin yapraklarını ıslatarak bitkilerin
yüksek sıcaklıklardan zarar görmesini önlemektedir.
Şekil-1. Sulama bitkinin su ihtiyacını karşılar.
Suyun Önemi
Şekil-2. Su bitkilerin kurumasını önler.
Su bitkiler için temel bir maddedir.
Sulamanın Önemi
Birçok otsu bitkinin yaş ağırlığının % 80-90’ı sudur.
Bu oran odunsu bitkilerde % 50 den fazladır. Tohumların
çimlenmesi ve çoğu bitki büyüme fonksiyonları için su gereklidir.
Bitki besin maddelerinin topraktan bitkiye alınmasında
çözücü ve iletim mekanizması olarak görev yapar.
Su fotosentezin ana maddelerinden birisidir.
Sulama ile dünyadaki işlenen tarım alanlarının beşte
birine su sağlanmakta ve dünyada üretilen besin maddelerinin beşte biri bu alandan elde edilmektedir. Sulama gelişen ve değişen dünyamızda temel besin maddesi ve iş
temini için oldukça etkili bir yatırım aracıdır. Bitki büyümesi için gerekli su sulama ile kontrol edildiğinde sulu koşullarda kuru tarımdan elde edilen üründen daha fazla ürün
elde edilmektedir.
Şekil-4. Atık sular arıtılarak sulamada kullanılabilir.
SULAMA
NEDİR?
Toprak ve su kaynaklarının yararlı bir şekilde geliştirilmesiyle doğal kaynakların korunumu, can ve mal varlığı
güvence altına alınır.
Sulamada en büyük sorunlardan birisi bitkinin ihtiyacı
olan suyu karşılamak için ne kadar suyun toprağa uygulanacağını bilememektir. Çok fazla su uygulamak hem taban
suyunu yükselterek bitki ve toprağa zararlı olur, hem de su
israfına neden olur. Bitki büyüme dönemi içerisinde çok az
su vermek ise hem verim azalmasına hem de bitkinin susuzluktan zarar görmesine neden olur. Bu nedenle bitki su
ihtiyacı belirlenerek buna göre sulama sistemleri tasarımlanmalı ve sulama programları hazırlanmalıdır.
KÜRESEL ISINMA VE ÜLKA TARIMI SERİSİ
Gerekli suyun bitkilere verilme zamanı ve miktarı genellikle mevcut iklim koşullarına, bitki çeşidine ve toprak tipine bağlıdır. Bitkinin yetişme dönemi, kök gelişimi,
toprağın su tutma kapasitesi gibi etmenler su ihtiyacının
belirlenmesinde bilinmesi gereken önemli etmenlerdir.
Bitkilerin sulama zamanı gözlem yoluyla bitkinin gösterdiği solma ve sararma gibi belirtilere bakılarak tespit edilebilir. Ancak bu tespit verim düşüklüğü ve ürün kalitesini
önlemek için çok geç olabilir. Bu nedenle yukarıda sözü
edilen faktörlere bağlı olarak bitki su tüketiminin belirlenerek, bitki strese girmeden bitkiye ne kadar sulama suyu ve
ne zaman verileceğinin çok iyi hesaplanması gerekir.
T.C.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Yayın Dairesi Başkanlığı
KÜRESEL ISINMA VE ÜLKA TARIMI SERİSİ
SULAMA
NEDİR?
Şekil-5. Düzenli sulama ile bitki sürekli canlı kalır,
verim ve kalite artar.
Şekil-6. Düzensiz sulama ile bitki büyümesi yavaşlar,
bazı durumlarda bitki solar ve kurur.
ANKARA 2008