sınır ticareti anket raporu - Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği

SINIR TİCARETİ ANKET
RAPORU
2015
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
SINIR TİCARET ANKETİ
Bu araştırma Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği tarafından dış ticaret sürecinde
işletmeler üzerinde sınır kapılarının etkilerini belirleme amacıyla yapılmaktadır. Yapılan
bu araştırma toplamda 57 kişiye uygulanmıştır; 48 tanesi firma bazlıdır. 9 tanesi;
 Doğubayazıt Belediyesi
 Doğubayazıt Esnaf Ve Sanatkarlar Odası
 Doğubayazıt Ticaret Ve Sanayi Odası
 Doğubayazıt Şoförler Ve Otomobilciler Derneği
 Van Valiliği
 Van Ticaret Ve Sanayi Odası
 Yüksekova Ticaret Ve Sanayi Odası
 Yüskekova Esnaf Ve Sanatkarlar Odası
 Iğdır Ticaret Ve Sanayi Odasına uygulanmıştır.
Ankete katılan Firmalar;
 Kevser Tur. Pet. Ür. Gıda İnş. Kuy. San. Tic. Ltd. Şti
 Uğur-San İth. İhr. Top. Gıda Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti
 Yakutsan Mob. Halı Gıda Tek. Akar. Tem. Hiz. Ltd. Şti
 Altınal Petrol Ür. San. Tic. İth. İhr. Ltd. Şti
 Gemikaya İnş. Taah. Nak. Ve Dış. Tic. Ltd. Şti.
 Mustaş Akar. Gıda İnş. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şt.
 Alken Tarım Konf. Med. İth. İhr. Ltd. Şti
 Aras İth. İhr. Güm. Gıda Nak. Tek. Tic. Ltd. Şti
 Kalecik İth. İhr. Güm. San. Tic. Ltd. Şti

















Sermet Gümrükleme Pet. Ür. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti
Ali Nakliyat Ambarı San. Tic. Ltd. Şti
De-Mir Gümrükleme İth. İhr. San. Tic. Ltd Şti
Zeki İç Ve Dış Ti. Ltd. Şti
Kuba Uluslarası Taşımacılık Tek. Gıda El. San Dış Tic. Ltd Şti
Gültekin Gümrükleme İth. İhr. Sınır Tic.
Gültekinler İth. İhrt. Sın. Tic. Güm. San. Tic. Ltd. Şti
Budak Gümrükleme İth. İhr.
Seyitoğulları İth. İhr. Tur. San. Tic. Ltd. Şti
Yavuz İth. İhr. Sınır Tic. Züccaciye
Azervan İç Ve Dış Ticaret İnş. Ltd. Şti.
Sürmeli Petrol Ürünleri San. Tic. Ve İhr. İth. Ltd. Şti
Zap Turizm Lt. Şti
Hocaoğlu İth. İhr.
Umut Ticaret İth. İhr
Öztürk Ticaret İth. İhr.
İnce İletişim İth. İhr.
2
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ






















Akasya İç Ve Dış Ticaret Ltd. Şti
Cemal SALA
Turgut İç Ve Dış Tic. Tur. Nak. Ltd. Şti
Adil Tic. A.Ş
Gül- Okut Ulus. Yol. Yük. Taş. İth. İhr. Ltd. Şti.
İ. Kaan Ulus. Gıda Petrol Ltd. Şti
Y. Karadağ Tur. Nak. Teks. İnş. Tar. Gıda. Ltd. Şti
Ak Bilgisayar Bil.İth. İhr. Tic. San. Ltd Şti.
Servantek Nakliyat
Sertür Ulus. Nak. San. Tic. Ltd.Şti.
Kafkas Gıda Teks. İnş. Elek. Pet. Ür. Nak. İth. İhr. Ltd. Şti
Ertu Petrol Oto Teks. Gıda Taş. San. Tic. Ltd. Şti
Tokgün Teks. Gıda. İnş Pet. San. İç Dış Tic
Perenler Ulus. Nak. İth. İhr. Tic. Ltd .Şti
Gülekler U/A Nak. Akar. Gıda Teks. Hay. Tem. İnş. İth. İhr. Ltd. Şti
Sefacan U/A Nak. Ltd. Şti
Denizkent İnş. Gıda. Ltd. Şti
Ömer Nak.
Bahar Tekstil Gıda Ltd. Şti
Azra Group İç Ve Dış Tic. Ltd Şti
Habip Gıda İnş. San. Tic Ltd. Şti
Sizin Market San. Tic. Ltd. Şti
 Anket verilerinde ‘Eksik’ olarak tanımlanan kısım Ankete cevap vermeyenleri
göstermektedir.
 Soru -2 ve Soru-5 cevaplara göre kendi içerisinde gruplanmıştır
 Grafikler ‘Geçerli Yüzde’ rakamlarına göre oluşmuştur.
 Ek’te Anket soruları bulunmaktadır.
3
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru1: Firmanızın Ölçeği Hangisidir?
Frekans
KOBİ
BÜYÜK
Total
Eksik veri
Total
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
42
73,7
87,5
87,5
6
10,5
12,5
100,0
48
84,2
100,0
9
15,8
57
100,0
Soru 1
BÜYÜK
13%
KOBİ
87%
Yapılan Değerlendirmeye göre; Toplamda 57 kişiye anket uygulanmış olup, 48 tanesi
Iğdır, Doğubayazıt, Van ve Yüksekova’daki firmalara uygulanmıştır. 9 tanesi Ticaret
odası, Esnaf odalarına uygulanmıştır. Sonuca göre 42 firma KOBİ ölçeklidir, 6 Firma
büyük ölçeklidir.
4
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 2: Hangi Ürün ya da Hizmetin pazarlamasını yapmaktasınız?
Frekans
Gıda, Temizlik
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
5
8,8
10,4
10,4
15
26,3
31,2
41,7
Yedek Parça
5
8,8
10,4
52,1
Boya
2
3,5
4,2
56,2
İnşaat Malzemeleri
11
19,3
22,9
79,2
Mobilya aksamları
5
8,8
10,4
89,6
Demir-Çelik
4
7,0
8,3
97,9
İletişim- Elektrik Elektronik
1
1,8
2,1
100,0
48
84,2
100,0
9
15,8
57
100,0
Muhtelif Ürünler
Total
Eksik veri
Total
Demir Çelik
Ürünleri
8%
İletişim- Elektrik
Elektronik
2%
Soru 2
Gıda-Temizlik
11%
Mobilya
10%
Muhtelif
Ürünler
31%
İnşaat
Malzemeleri
23%
Boya
4%
Yedek Parça
11%
Sonuca göre, araştırma kapsamına dahil illerdeki firmalardan 15 tanesi Muhtelif ürün
pazarlamasını yapmaktadır. 11 firma İnşaat Malzemeleri ürünlerin pazarlamasını
yapmaktadır.
5
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 3: İhracat/Dış Ticaret Yapıyor musunuz?
Frekans
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Evet
47
82,5
97,9
97,9
Hayır
1
1,8
2,1
100,0
Total
48
84,2
100,0
9
15,8
57
100,0
Eksik veri System
Total
Yüzde
Soru 3
Hayır
2%
Evet
98%
47 firma ihracat yapmaktadır. Sefacan Ulus. Nak. Ltd. Şti firması ihracat yapmamaktadır.
6
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 4:Sınır Ticareti yapıyor musunuz?
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Evet
54
94,7
94,7
94,7
Hayır
3
5,3
5,3
100,0
Total
57
100,0
100,0
Hayır
5%
Soru 4
Evet
95%
Sınır Ticareti yapıyor musunuz sorusuna Evet cevabına neden olarak,

Bölgede iç gümrükleme olmadığı için

Mevcut kapı ihracata açık değil ve sınır ticaretine uygun olduğundan dolayı

Kapı olduğu için, Kapı pazara yakın olduğu için

Gümrükte transit olmadığı için

Karşı ülkede muafiyet olduğu için

Daha uygun olduğu için

1. sınıf gümrük olmadığımız için STA kapsamında ihracat yapabiliyoruz

Yöre insanına fayda sağlamak için

Para kazanmak için, Kalkınmak için

İç Gümrük olmadığı için

Kolay olduğu için gibi nedenler gösterilmiştir.
Hayır Cevabını verenlerin nedenleri ise,

Gümrük kapısının kapalılığından yapmıyor
7
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ

Sınır ticaretine gerek duymuyor

Sınır Ticaret belge süremiz bitti gibi nedenlerdir.
Soru 5: İhracat sürecinde çıkış ve varış noktalarınız
Frekans
Dilucu-Azerbaycan
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
13
22,8
23,2
23,2
7
12,3
12,5
35,7
Esendere- serow
11
19,3
19,6
55,4
Gürbulak-İran
25
43,9
44,6
100,0
Total
56
98,2
100,0
1
1,8
57
100,0
Kapıköy-Khoy (İran)
Eksik
Yüzde
System
Total
Soru 5
Gürbulak-İran
45%
Dilucu-Azerbaycan
23%
Kapıköy- İran
12%
Esendere- Serow
20%
8
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 6: Sınır Ticaretinden yeterince faydalanabiliyor musunuz?
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Kesinlikle Hayır
14
24,6
25,0
25,0
Hayır
18
31,6
32,1
57,1
Evet
21
36,8
37,5
94,6
3
5,3
5,4
100,0
56
98,2
100,0
1
1,8
57
100,0
Kesinlikle Evet
Total
Eksik veri System
Total
Kesinlikle Evet
5%
Soru 6
Kesinlikle Hayır
25%
Evet
38%
Hayır
32%
Bu soruya Hayır cevabını verenler, İhracat iş planı ve hedef Pazar, hedef ürün
bilinmediğini belirtmektedir.
9
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 7:Sınır Ticareti kapsamında yapılan değişiklikleri takip
edebiliyor musunuz?
Frekans
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Total
Eksik veri
Total
Kesinlikle
Evet
5%
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
5
8,8
8,9
8,9
21
36,8
37,5
46,4
4
7,0
7,1
53,6
23
40,4
41,1
94,6
3
5,3
5,4
100,0
56
98,2
100,0
1
1,8
57
100,0
Soru 7
Kesinlikle Hayır
9%
Evet
41%
Hayır
38%
Fikrim Yok
7%
10
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 8: Sınır Ticareti kapsamında sürekli yapılan değişikliklerden
dolayı uzun süreli ticari ilişki kurmakta zorlanıyor musunuz?
Frekans
Yüzde
Kesinlikle Hayır
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
1
1,8
2,1
2,1
16
28,1
34,0
36,2
4
7,0
8,5
44,7
Evet
12
21,1
25,5
70,2
Kesinlikle Evet
14
24,6
29,8
100,0
Total
47
82,5
100,0
System
10
17,5
57
100,0
Hayır
Fikrim Yok
Total
Soru 8
Kesinlikle Hayır
2%
Hayır
34%
Kesinlikle Evet
30%
Evet
26%
Fikrim Yok
8%
11
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 9: İlinizde bulunan sınır kapısının ya da sınır ticaret
merkezinin yeterli alt yapıya sahip olduğunu düşünüyor musunuz?
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Kesinlikle Hayır
26
45,6
46,4
46,4
Hayır
20
35,1
35,7
82,1
Fikrim Yok
2
3,5
3,6
85,7
Evet
6
10,5
10,7
96,4
Kesinlikle Evet
2
3,5
3,6
100,0
56
98,2
100,0
Eksik
1
1,8
Total
57
100,0
Total
Kesinlikle
evet
4%
Fikrim yok
3%
Soru 9
Evet
11%
Kesinlikle Hayır
46%
Hayır
36%
Bu soruya Hayır ve Kesinlikle Hayır cevabını verenler öneri olarak;
 Yeni bir bina yapılmalı
 Mevcut olan alanın Doğubayazıt Belediyesi mücavir alanına dahil edilmesi
gerekir. Sosyal Tesislerin yapılmasına özen gösterilmeli
 Sınır ticaretinde sadece 3 veya 5 kişi faydalanıyor Tabanın Faydalanması
sağlanmalı
 Kapıların Fiziki altyapıları geliştirilmeli
 Merkezin Modernizasyonu yapılmalı, Çalışma saatleri iran ile uyumlu hale
getirilmeli, personel sayısı artırılmalı
12
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ



Yeteri Miktarda altyapı kurulması halinde belirlenen ihracat hedeflerine katkı
sağlayabilir
Personel Sayısı artırılmalı
Sınır ticaret eğitimi verilmeli
Soru 10: İthal etmenize izin verilen ürünlerin ilinizin ihtiyaçlarına
uygun olduğunu düşünüyor musunuz?
Frekans
Eksik
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Kesinlikle Hayır
10
17,5
17,9
17,9
Hayır
19
33,3
33,9
51,8
Fikrim Yok
10
17,5
17,9
69,6
Evet
17
29,8
30,4
100,0
Total
56
98,2
100,0
1
1,8
57
100,0
System
Total
Evet
3%
Soru 10
Fikrim yok
25%
Kesinlikle Hayır
25%
Hayır
47%
10. soruya Evet cevabını verenler
 İlimizin ihtiyaçlarına uygun ama kotalı olduğu için çok yetersiz kalıyor, ayrıca
ithali yapılabilen ürün çeşidinde sınırlılık olması dezavantaj
 sınır ticareti Kapsamında Form-a belgesinin istenmesi bu ithalatın imtiyazlı
yapıldığı anlamına gelmez bu konuda mağduriyet yaşanmakta
görüşlerini bildirmektedirler.
13
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 11: Sınır Ticareti kapsamındaki ürün çeşitleri artırılmalı
mıdır?
Frekans
Eksik
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Hayır
1
1,8
1,8
1,8
Evet
28
49,1
50,0
51,8
Kesinlikle Evet
27
47,4
48,2
100,0
Total
56
98,2
100,0
1
1,8
57
100,0
System
Total
Soru 11
Hayır
2%
Kesinlikle evet
48%
Evet
50%
Bu soruda öneri olarak;
 Gıda ürünleri ve endüstriyel ürünler artırılmalıdır
 Çıkarılan Kalemler yetersiz ve süre aşımı sonrası çıkarılıyor
 Ürün çeşitliliğinin artırılması büyük katkı sağlar
14
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 12: Sınır Ticareti yaparken süreçte karşılaştığınız sıkıntılarla ilgili
olarak en çok temas ettiğiniz kurum
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Ticaret ve Sanayi Odası
18
31,6
38,3
38,3
Valilik
13
22,8
27,7
66,0
Gümrük Müşavirliği
13
22,8
27,7
93,6
Diğer
3
5,3
6,4
100,0
Total
47
82,5
100,0
Eksik
10
17,5
Total
57
100,0
Diğer
2%
Soru 12
Gümrük
Müşavirliği
29%
Ticaret ve
Sanayi
Odası
40%
Valilik
29%
Bu soruda Diğer cevabı olarak
İhracatçı Birlikleri, Ankara Bakanlık kastedilmektedir.
Valilik cevabını tercih edenler; ‘çözüm noktasında yeterli düzeyde sorumluluk
yüklenmiyorlar’ konusunda şikâyetçidirler.
15
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 13: Sınır Ticareti yaparken en sık karşılaştığınız problem nedir?
Frekans
Yüzde
Kümülatif Yüzde
Zaman Kaybı
33
57,9
60,0
60,0
Maddi Zarar
11
19,3
20,0
80,0
7
12,3
12,7
92,7
Diğer
4
7,0
7,3
100,0
Total
55
96,5
100,0
2
3,5
57
100,0
Müşteri Portföyünün
oluşturulamaması
Eksik
Geçerli Yüzde
System
Total
Soru 13
Diğer
2%
Müşteri
Portföyünün
olmaması
14%
Maddi Zarar
21%
Zaman Kaybı
63%
Zaman Kaybı cevabını tercih edenler;
 Sınır Ticaret İşlemleri ilde yapıldığından İl'in ilçeye 100 km uzaklıkta olması
sebebiyle zaman kaybı ve masrafı olmaktadır. Sınır ticaretiyle ilgili takip sorunu,
müsaadelerin dağıtımı ile ilgili problemler yaşanmaktadır.
 Haberdar Edilmiyor
 Sınır Ticaret Belgesi alımında gecikme
 Konuyla alakalı yetişmiş eleman ve birim yetersizliği, kişiye zamanında
ulaşamama
 Karşı ülkenin kanuna aykırı davranması, farklı kanunlar insanları mağdur
etmekte.
16
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Diğer cevabını tercih edenler;
 Merkezin Modernizasyonu yapılmalı, Personel Sayısı artırılmalı, çalışma saatleri
İran ile uyumlu olmalı, iletişim ağları güçlendirilmeli, elektrik sorunu giderilmeli,
bilgilendirici broşürler bulundurulmalı
 Ticari alanda yapabildiklerimiz profesyonel destek olmadığından dolayı çok
altında
 Menşe Şahadetnamesinin aranmış olması prosedür anlamında kısmen doğru olsa
da ancak ithal edilen ürünlerin menşe şahadetnamelerin karşı ülkenin ihracatçı
firması tarafından temin edildiği için ithal eden firmaların menşe
şahadetnamesinin doğruluğu yönünde bilgisi olması mümkün değildir. Bu
konuda mağduriyetler yaşandığı Bakanlığımıza bildirildi. Form -A belgesi ile
imtiyazlı sınır tic. yapılacaksa ya Form- A belgesi aranmamalı; aranacaksa da
karşı ülke ihracatçı firması tarafından mahsup edilen Form A belgesinin
doğrultusunda malın ithalatına izin verilmesi halinde ithalatçı firmanın da
mağdur olmamasına sebep olacağından ilgili makamların konuya hassasiyet
göstermesi gerekir
Müşteri Portföyünün olmaması cevabını tercih edenler;
 Pazar araştırma noktasında mükellef yalnız kalmakta
17
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 14: Gümrük müdürlükleri ile kolay iletişime geçebiliyor
musunuz?
Frekans
Kesinlikle Hayır
Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
4
7,0
8,5
8,5
12
21,1
25,5
34,0
1
1,8
2,1
36,2
29
50,9
61,7
97,9
1
1,8
2,1
100,0
Total
47
82,5
100,0
System
10
17,5
57
100,0
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Eksik
Yüzde
Toplam
Soru 14
Kesinlikle Evet
2%
Kesinlikle Hayır
8%
Hayır
26%
Evet
62%
Fikrim Yok
2%
18
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 15: Sınır Ticaret belgesiniz kolaylıkla alabildiniz mi?
Frekans
Kesinlikle Hayır
Yüzde
Geçerli Yüzde
Kümülatif yüzde
4
7,0
8,7
8,7
12
21,1
26,1
34,8
2
3,5
4,3
39,1
24
42,1
52,2
91,3
4
7,0
8,7
100,0
Toplam
46
80,7
100,0
Eksik veri System
10
19,3
Toplam
57
100,0
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Kesinlikle Evet
9%
Soru 15
Kesinlikle Hayır
9%
Hayır
26%
Evet
52%
Fikrim Yok
4%
Toplamda 57 anket uygulanmış olup 9 tanesi Kamu birimlerine uygulanmıştır. Bu
soruda Gemikaya Firması Sınır ticareti yapmadığı için soruya cevap vermemiştir.
Soru- 15’e Kesinlikle Hayır, Hayır cevabı verenler
 Çok zaman gittiğini
 1. Sınıf gümrük olmadıkları için bu sorunu yaşadıklarını belirtmişlerdir.
19
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
SINIR TİCARETİ ANKET FORMU
Bu araştırma Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği tarafından dış ticaret sürecinde
işletmeler üzerinde sınır kapılarının etkilerini belirleme amacıyla yapılmaktadır.
Bilgileriniz ve elde edilen verilerin gizliliği sağlanacak ve bu araştırmanın dışında başka
hiçbir amaçla kullanılmayacaktır. Gösterdiğiniz ilgi ve işbirliğine teşekkür ederiz.
Firmanın Adı:
Yetkili kişi:
Telefon:
Adres:
Web Adresi:
Soru1: Firmanızın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?
 KOBİ (Yıllık Geliri 40.000.000 TL’den az ve 250 çalışandan az kişi istihdam eden)
 Büyük
Soru 2: Hangi ürün ya da hizmetin pazarlamasını yapmaktasınız? Belirtiniz.
Soru 3: İhracat / Dış Ticaret yapıyor musunuz?
 Evet
 Hayır-Neden?
Soru 4: Sınır ticareti yapıyor musunuz?
 Evet-Neden?
 Hayır-Neden?
Soru 5: İhracat sürecinde çıkış ve varış noktalarını belirtiniz?
20
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Soru 6: Sınır ticaretinden yeterince faydalanabildiğinizi düşünüyor musunuz?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Evet
Kesinlikle Evet
Soru 7: Sınır ticareti kapsamında yapılan değişiklikleri takip edebiliyor musunuz?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Soru 8: Sınır ticareti kapsamında sürekli yapılan değişikliklerden dolayı uzun
süreli ticari ilişki kurmakta zorlanıyor musunuz?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Soru 9: İlinizde bulunan sınır kapısının ya da sınır ticaret merkezlerinin yeterli
altyapıya sahip olduğunu düşünüyor musunuz?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
21
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Kesinlikle Evet
Cevabınız hayır ise önerileriniz?
Soru 10: İthal etmenize izin verilen ürünlerin ilinizin ihtiyaçlarına uygun
olduğunu düşünüyor musunuz?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Soru 11: Sınır ticareti kapsamında ki ürün çeşitleri arttırılmalı mıdır?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Soru 12: Sınır ticareti yaparken ki süreçte karşılaştığınız sıkıntılarla ilgili olarak
en çok temas ettiğiniz kurumu belirtiniz?
Ticaret ve Sanayi Odası
Valilik
Gümrük müşavirliği
Diğer ( Belirtiniz)
Soru 13: Sınır ticareti yaparken en sık karşılaştığınız problem nedir?
Zaman kaybı
Maddi zarar
22
DOĞU ANADOLU
İHRACATÇILAR BİRLİĞİ
Müşteri portföyü oluşturulamaması
Diğer ( Belirtiniz)
Soru 14: Gümrük müdürlükleri ile kolay iletişime geçebiliyor musunuz?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
Soru 15: Sınır ticareti belgesini kolaylıkla alabildiniz mi?
Kesinlikle Hayır
Hayır
Fikrim Yok
Evet
Kesinlikle Evet
23