6.3.akılcı ilaç genel kullanım önerileri

T.C
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
Balıkesir İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği
Dursunbey Devlet Hastanesi Baştabipliği
AKILCI İLAÇ KULLANIMI TALİMATI
Kod: ECZ.TL.10
Y. Tarihi: 01/11/2011
Sayfa No:1/4
Rev. T: 03.07.2013
Rev. No:02
HASTANEMİZİN AKILCI İLAÇ KULLANIMI POLİTİKASI:
Bir hastalığın önlenmesi, kontrol altına alınması veya tedavi edilmesi için doğru ilacın gereken anda, gerektiği
miktarda, gerekli aralıklarla, gerekli süre ve uygun fiyatla kullanılmasını sağlamaktır.
1.AMAÇ:
Hastanede akılcı ilaç kullanımı politikasını uygulamak.
2.KAPSAM:
Hastanemize ayaktan ve yatarak tedavi için başvuran tüm hastaları kapsar.
3. KISALTMALAR:
4. TANIMLAR:
5.SORUMLULAR:
 Hekim
 Eczacı
 Sağlık personeli
 Hasta
6. FAALİYET AKIŞI:
6.1.AKILCI İLAÇ KULLANIM SÜRECİ:
PROBLEMİN TANIMLANMASI(hipotez)
 Hastanın problemi tanımlanır.
 Hasta için tedavi amaçları belirlenir.
 Endikasyon seçilen tedavinin hasta için (etkinlik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet açısından) doğru seçenek
olup olmadığının sorgulanır ve karar verilir.
DENEY
 Hastanın hastalığı ve tedavisi hakkında bilgilendirilir.
 İlaç ve ilaç dışı tedavi ile ilgili talimatlar ve uyarılar anlatılır.
 Tedavi başlatılır.
SONUÇLARIN İZLENMESİ
 Tedavinin sonuçları izlenir.
 Gerekli ise devam edilir yada durdurulur.
Beklenen sonuç alınamazsa basamaklar yeniden gözden geçirilir.
6.2.AKILCI İLAÇ KULLANIM İLKELERİ:
-Doğru tanıya dayanmak
-İlaç dışı tedavi seçeneklerini gözden geçirmek
-Uygun ilacı seçmek.
-Gereken dozu uygun yoldan ve yeterli süre kullanmak.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
ECZACI
Yaprak ALKAYA
KALİTE YÖNETİM
DİREKTÖRÜ
Uzm.Dr.Serkan PİRİNÇCİ
BAŞHEKİM
Uzm.Dr.Haluk ÖZDEMİR
T.C
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
Balıkesir İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği
Dursunbey Devlet Hastanesi Baştabipliği
AKILCI İLAÇ KULLANIMI TALİMATI
Kod: ECZ.TL.10
Y. Tarihi: 01/11/2011
Sayfa No:1/4
Rev. T: 03.07.2013
Rev. No:02
-Tedavi başarısını değerlendirmek; yan etkileri ve hastanın uyuncunu izlemek.
-Birden çok ilaç kullanılacaksa etkileşimlerini değerlendirmek.
-Tasarlanan tedavinin gerçekleşebilirliğini ve maliyetini dikkate almak.
6.3.AKILCI İLAÇ GENEL KULLANIM ÖNERİLERİ
-Kendiliğinizden ya da konu komşunuza danışarak ilaç almayınız.
-İlaçlarınızı yalnızca hekiminizin önerisi ve doğrultusunda kullanınız.
-İlaçlarınızı nasıl kullanacağınızı ve nasıl saklayacağınızı tam olarak öğreniniz ve eksiksiz uygulayınız.
-Hekiminize ve eczacınıza başvurduğunuzda son haftalarda kullandığınız her türlü ilacı belirtiniz.
-Alerjik bünyeniz varsa sağlık personelini uyarmayı unutmayınız.
-İlaçların yan etkileri konusunda hekiminizden ve eczacınızdan bilgi alınız.
-Kendinizi iyileşmiş hissetseniz bile ilaç (ilaç özellikle antibiyotik) kullanımını yarıda kesmeyiniz.
-İlaç kullanırken alkollü içki içmekten kaçınınız.
-Hamilelik süresince ve emzirme döneminde hekiminize ve eczacınıza danışmadan hiçbir ilaç kullanılmaması
gerektiğini unutmayınız.
-İlaçlarınızı kilit altında ve çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurunuz.
-Son kullanma tarihi (HÜKMÜ,MİADI) geçmiş olan ilaçları kesinlikle kullanmayınız.
-Evinizde işyerinizde ve taşıtınızda bulunan ilaçları zaman zaman gözden geçiriniz. Bu konuda eczacınıza danışınız.
6.4.HAMİLELİK VE EMZİRME DÖNEMİNDE İLAÇ KULLANIM İLKELERİ:
Hamilelik süresinde ilaç kullanılması son derece dikkat edilmesi gereken bir konu olmasının nedenleri;
A)Aralarında ilaçların da bulunduğu kimyasalların ana rahmindeki bebek açısından taşıdığı riskler.
B) -Hamileliğin sebep olduğu fizyolojik değişiklikler.
-Hamilelik sırasında kullanılan ilaçların doğacak bebeğe geçişi söz konusudur. Bunun sonucunda da doğacak bebek
üzerinde anomalilikler olabilir. İlacın doğacak bebek üzerindeki etkileri çeşitli organların yapılarındaki ve/veya
fonksiyonlarındaki anormallikler, büyümenin gecikmesi veya davranışsal bozukluklar şeklinde olabilir. Diğer taraftan,
hamilelikte toplam vücut sıvı miktarı artar, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında değişmeler olur. Bunların sonucunda,
ilaçların vücuttaki dağılım ve atılımı değişir. Bu durumda ise bazı ilaçların dozları yetersiz kalarak tedaviyi etkisiz kılar.
İhtiyaç duyulan ilaç dozu, hamilelik ilerledikçe genellikle yükselir, doğumdan sonraki devrede ise düşer.
-Hamilelik boyunca ve emzirme döneminde ilaç kullanılması, hassas bir dengenin devam ettirilmesi gerektirir. Bir
taraftan bebeğin, ilaç kullanımından zarar görmesine izin verilmemeli, diğer taraftan bir hastalığın yeterli tedavi
edilmemesinden dolayı annenin veya bebeğin zarar görmemesi üzerinde de aynı titizlikle durulmalıdır.
-İlaçların hemen tamamı anne sütüne geçebileceği için, emzirme döneminde ilaç kullanan annelerin bebeklerinde
bazı istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir. Eğer annenin ilaç kullanması gerekiyorsa, ilacı emzirmeden hemen önce yada
hemen sonra alması en doğrusudur. Böylece ilacın anne sütüyle bebeğe geçişi büyük ölçüde engellenmiş olur.
-Eğer hamileyseniz yada şüphesi varsa;
 Birçok ilacın hamilelikte kullanımının güvenli olup olmadığı konusunda kesin kanıtlar bulunmadığını
 Bazı ilaçların doğacak bebekte çeşitli üzücü sonuçlara neden olabileceğini
 Hamilelikte (özellikle ilk üç aylık döneminde) hekim önerisi dışında kesinlikle ilaç kullanılmaması gerektiğini
UNUTMAYINIZ.
-Hamilelikte ilaç kullanımının taşıdığı risklerin yalnızca ilk üç aylık dönemle sınırlı olduğunu düşünmeyiniz.
-Hamile yada emzikli iseniz, bu durumu hekiminize ve eczacınıza bildirmeyi unutmayınız.
6.5.İLAÇLARIN İSTENMEYEN ETKİLERİNE DİKKAT!
İlaçların istenmeyen etkisi koruma, teşhis ve tedavi amacıyla kullanılan dozlarda ortaya çıkan ve istenmeyen (zararlı
olabilen) bir etkisi olarak tanımlanmaktadır.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
ECZACI
Yaprak ALKAYA
KALİTE YÖNETİM
DİREKTÖRÜ
Uzm.Dr.Serkan PİRİNÇCİ
BAŞHEKİM
Uzm.Dr.Haluk ÖZDEMİR
T.C
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
Balıkesir İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği
Dursunbey Devlet Hastanesi Baştabipliği
AKILCI İLAÇ KULLANIMI TALİMATI
Kod: ECZ.TL.10
Y. Tarihi: 01/11/2011
Sayfa No:1/4
Rev. T: 03.07.2013
Rev. No:02
İlaçların istenmeyen etkilerinden söz ederken ilacın;
1-Öngörülen (önceden bilinen-kaçınılmaz) etkisinin (yan etki) ve
2-Öngörülmeyen (önceden bilinmeyen-alışılmışın dışında kalan) etkisinin (advers etki) olduğunu bilmekte yarar
vardır.
İlacın bilinen yan etkileri (örneğin yatıştırıcı ilaçların uyku durumu yaratması)genellikle hasta tarafından nispeten
kolay tolore edilebilen istenmeyen etkilerdir. İlacın önceden bilinmeyen etkisi ise hasta tarafından kolayca tolore
edilemeyen olumsuz etkisidir.
Çok yararlı ve hiçbir istenmeyen etkisi olmayan maddeler olarak bilinen vitaminlerin de diğer ilaçlar gibi yan etkileri
vardır.
İlaçların istenmeyen etkilerine zemin hazırlayan ve hastaya ilişkin faktörler;
-İlacın yanlış dozda (gereken dozun üstünde veya altında) kullanılması.
-İlacın yanlış biçimde kullanılması (yanlış uygulama yolundan kullanılması)
-İlacın yanlış zamanda, yanlış sıklıkta, yanlış süreyle kullanılması.
-Yanlış ilaç kullanılması ya da ilacın yanlış amaçla kullanılması.
-Yaşa, cinsiyete, kalıtsal faktörlere (genetik yapıya), ırka, kiloya, alerji öyküsüne, mevcut hastalıklara (böbrek ve
karaciğer yetmezliği gibi), daha önce görülmüş istenmeyen etki öyküsüne ilişkin faktörler.
İlaçların istenmeyen etkileri, hastaneye başvuru nedenleri arasında önemli bir yer tutmaktadır.
İlaçların istenmeyen etkilerine zemin hazırlayan İlaç tedavisine ilişkin faktörler;
-İlaç İlaç etkileşimi sonucu oluşan istenmeyen etkiler.
-İlaç besin etkileşimi sonucu oluşan istenmeyen etkiler.
-Zehirlenme tablosunun ortaya çıkması.
Kullanılan ilaç sayısı arttıkça, istenmeyen etkilerin görülme riski yükselmektedir.
Yaşlılık, doza bağımlı istenmeyen ilaç etkilerinin ortaya çıkmasında büyük rol oynamaktadır. Yaşlılıkla birlikte azalan
vücut sıvısı oranı, gerileyen böbrek fonksiyonları veya özellikle karaciğer başta olmak üzere bozulan diğer organ
fonksiyonları nedeniyle ilacın tedavi dozları ile toksik (zehirlenmeye yol açan) dozları arasında ‘güvenlik aralığı’
daralmaktadır. Dolayısı ile ilaçların istenmeyen etkileri daha sık ve daha şiddetli olarak ortaya çıkmaktadır. Bebek ve
çocuklarda istenmeyen etkiler, genç ve yetişkinlere oranla daha yüksektir. Fizyolojık ve biyokimyasal profil, ilacın
vücut tarafından emilimi ve dağılımını etkilemektedir.
-Tüm ilaçların istenen etkilerinin yanı sıra istenmeyen etkilerinin de olabileceğini aklınızda bulundurunuz.
-Hekim öneri ve Eczacı Uyarısı dışında (kendiliğinizden) ilaç kullanmayınız.
-İlaçların istenmeyen etkilerini (özellikle ilaç alerjisi) daha önce yaşamış iseniz, hekiminizi ve sağlık personelinizi
uyarmayı unutmayınız.
-İlacınızı kullandığınız sırada ortaya çıkabilecek şikayetinizi hekiminize/sağlık personelinize bildiriniz.
-İstenmeyen etkileri şiddetlendirebileceği ve etkileşime girebileceği için, ilaç kullanırken alkol almayınız.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
ECZACI
Yaprak ALKAYA
KALİTE YÖNETİM
DİREKTÖRÜ
Uzm.Dr.Serkan PİRİNÇCİ
BAŞHEKİM
Uzm.Dr.Haluk ÖZDEMİR