Konu: Sorular: Bunalım ve Başarı (1900-1945) Notlar: Fen Bilimlerinde büyük ilerlemeler; teknoloji, sanatlar ve kadın hakları 1900-1945 yılları arasındaki yarım yüzyılı damgaladı. Fen Bilimleri ve teknolijideki başarılar sağlık bakımı ve yaşam kalitesini geliştirirken, aynı zamanda da öldürmeyi kolaylaştırdılar. Batılı kadınlarin Birinci Dünya Savaşındaki oynadığı rol, eşit oy hakları kazanmalarına yol açtı. Bu kısa zaman sürecinde, küremiz iki dünya savaşı vehem sağcı hedm de solcu mutlakiyet devletlerinin ortaya çıkması tarafından parçalanmıştı. I Dünya Savaşı Rusya’da Komünizmin ve İtalya ve Almanya gibi devletlerde faşizmin yükselmesine sebep olmuştu. I Dünya Savaşındaki Olaylar II Dünya Savaşının çıkmasına sebep olmuştu. II Dünya Savaşı koloni imparatorluklarının gerilemesine ve Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaşın çıkmasına sebep olmuştu. Birinci Bölüm: 1900-1945 Fen Bilimlerinde ve Teknolojik İlerlemeler I. Fen Bilimleri: A. Mikrop Teorisi ve Salgın Hastalıklar: Louis Pasteur- 1870- Mikroplar ve hastalıklar arasındaki bağlantıyı gösteren Fransız bilim adamı. Pasteur aynı zamanda bazı mikropları öldürmenin bazı hastalıların yayılmasını önlediğini ispatladı. Robert Koch- 1880’lerin Alman Fizikçisi bakterilerin vereme sebep olduğunu kesfetti. Koch and Pasteur’ün çalışmaları “mikrop teorisini” kurdu bu düşünceye göre birçok hastalıklar mikroorganizmalar yüzündan ortaya çıkıyor. Joseph Lister- İngiliz cerrahı – antiseptik kullanımında ısrar etti, bu madde mikropları yok ediyor ya da gelişmesini/artmasını önlüyor (ellerde, yaralarda ve doktorların aletlerinde) 1928- Tıpta Dönüm Noltası: En önemli tıbbi ilerleme penisilinin keşfiydi (Alexander Fleming). (II Dünya Savaşına kadar kullanımı yaygınlaşmadı) Penisilin antibiyotiklerin gelişmesine öncülük etti (iltihapların tedavisinde kullanıldı). Ameliyatlarda da ilerlemeler yapıldı – beyin, omur iliği, vücudu yeniden inşa, ve aynı zamanda kan transferi için yeni yöntemler. Akıl/Ruh Sağlığı Sigmund Freud- Avusturyalı Tıp Adamı, psiko-analizin kurucusu (Akıl hastalıkları hakkında yeni bir düşünce tarzı ve yeni bir tedavi yöntemi) - (İnsan davranışlarını süren) “Şuur Altı” ile ilgileniyor – şuur altı içgüdüleri ile uygar toplumun istekleri arasındaki gerilimin psikolojik & fiziksel hastalıklara yol açtığını düşünüyor. II. Teknoloji: A. Atom enerjisi Marie (radiyoactivite) and Pierre Curie atomlarla ilgili önemli keşifler yaptılar. Radium ve Polonium adında iki yeni kimyasal element keşfettiler Bu keşifler (Curie’lerin yaptığı) enerji üretimi, tıp, ve askeri teknoloji alanlarını etkilediler. Einstein- gelmiş geçmiş en büyük bilim adamlarından biri -Einstein’ın relativity/izafiyet teorisi (1905) Newton’un zaman ve alan kavramlarını düzeltti. Einstein mesafe ve zamanın sabit kalmadığını gösterdi (E=mc2). Einstein Nazi Almanya’sından kaçmak zorunda kaldı. Sorular: III. Yeni Teknoloji A. Sorular: Tıpta ne tür ilerlemeler yapıldı? Hangi yeni teknolojiler günlük hayatı kolaylaştırdı? Teknoloji eğekence ve gösteri alanını nasıl değiştirdi? Evlerde ve Gösteri Alanında Gitgide birçok eve elektrik döşeniyordu Aletler ev işlerini kolaylaştırıyordu Buzdolapları, çamaşır makineleri, ve elektrikli süpürgeler insanların boş zamanları olmasını sağladı Çiftçiler yararlandı bu yeni teknoloji sayesinde etlerini dondurabildiler ve kuluçhanelere ısı sağlayıp daha fazla civciv Haraketli filimler yaratıldı Radyo insanlara haberleri bildirdi ve onları yeni yaratılan radyo gösterileriyle eğelendirdi 1930larda sesli filimler gösterilmeye Bu filimler aynı zamanda propaganda olarak da kullanıldı Bir Ulusun doğuşu (KKK) Politikacılar radyoyo mesajlarını iletmeye kullandılar (F.D.R. Franklin Delano Roosevelt’in fireside chats/şömine önü sohbetleri) Şirketler yayın zamanlarında reklamlar satmaya başladı Bina yapımında çelik kullanımı Yeraltı kanalizasyon sistemleri (daha sağlıkı şehir yaşamı) Elektrik Dynamo (generatör), 1879 Thomas Edison (Amerikalı) ilk pratik kullanımlı ampulü geliştirdi İkinci Bölüm: I Dünya Savaşına yola açan problemler A. Çin 1900- Boxer/Boksçu Ayaklanması Avrupa Çin’i ticari alış veriş amacıyla büyük parçalara bölmüştü Etki Alanları (Özel ayrıcalıklı ticaret hakları) A.B.D. Çin’i Açık Kapı Politikasıyla açmaya çalıştı Yabancıları sevmeyen önderin adı neydi? Çin’le hangi ülkeler ilgileniyordu? 1. Çin’de Milliyetçilik Büyüdü Boksçu ayaklanması İmparatoriçe CI XI önderliğinde CI XI tüm yabancılara ve modernleşmeye karşıydı CI XI biraraya gelip emperiyalistleri yurtlarından atacak gizli koplolar düzenliyen yabancı-karşıtı gurupları destekledi. Guruplardan biri kendine Dürust ve Uyumlu Yumruklar Cemiyeti (boks çalışıyorlardı). 1900 Haziranında- bokzçular yüzlerce yabancı ve binlerce Hıristiyan Çin’liyi öldürdüler 2. Boksçu Ayaklanmasına karşı Tepki Bir aydan kısa bir sure içinde 25,000 asker bokçuları ezdi CI XI iktidar gücünün büyük bir kısmını kaybetti Birçok Çinli Çin’in ileriye doğru yol almasının zamanı geldiğini düşünüyordu Niye orada bulunuyorlardı? Devrimci gurubun adı neydi? Çinlilere göre bu amaçlarına ulaşmanın tek yolu devrimlerleydi 1905’te Birleşmişler Ligi adındaki devrimci bir gurup Sun Yat-sen’i önderleri olarak seçtiler Birçok saldırı ve politik çalkantıdan sonra, Çin 1911’de Cumhuriyet ilan etti Sun Yat-sen ilk Cumhurbaşkanlarıydı. Sorular: B. Rus – Japon Savaşları Niye ülkelerin çoğu Japonya’nın savaşı kaybediceğini düşünüyordu? Niye Japonya’nın deniz aşırı bir imparatorluk kurması gerekiyordu? Japonya birçok yıldır sanayileşmişti ve artık koloniler kurması gerekiyordu (Kore). Japonya ve Rusya Kore üzerindeki çıkarları için tartışmaya başladılar Japonya Rusya’ya 1904’te saldırdı ve 1905’te savaşı kazandı Japonların Ruslara karşı savaşı kazanabileceğine çok az kişi inanıyordu. Japonya Koreyi 1910’da bir koloni olarak topraklarına kattı ve daha sonraki 33 yıl boyunca yayılmaya devam etti. Sorular: C. 22 Ocak 1905 Rus Devrimi Rus işçileri ne istiyorlardı? Rusya Japonya’ya karşı kaybıyla baş etmek (Avrupa gururuna bir darbe) İşçiler daha iyi yövmiye ve çalışma saatleri istiyorlardı işçi sendikaları kuruldu Rusya’daki azınlıkar ayrılıp kendi bağımsız devletlerini kurmak istediler. Halk Çar’ın sarayında barışçıl bir şekilde protesto etmeye başladı (St. Petersburg‘da bir yürüyüş yaptılar), taa ki saray muhafızları halkın içine ateş edip yüzlerce kişiyi öldürene kadar. (Kanlı Pazar - Ocak/22/1905) Baş kaldırmalar, Ayaklanmalar, İsyanlar ve Şiddet ülkeyi sardı Çar II Nicholas halkının bir Duma (Seçilmiş bir Millet Meclisi) seçmesini kabul etti Rusya’da aşırı radikal haraketler destek kazandı. Bu 1917 Devriminin başlangıcıydı. Rusya niye zayıf bir devletti? 1900lerin başında dünyanın hangi bölgesi dengesiz görünüyordu? D. 1910 Meksika Devrimi * Francisco Madero halkı devrime çağırıyor (1873-1913) 1911-1913 Cumhurbaşkanı, daha sonra Çiftçiler niye mutsuzdu? Gen. Victoriano Huerta tarafından öldürülüyor (A.B.D. bu cinayetten hiç memnun değil) * Ülkelerindeki koşullar cook mutsuzdu, köylüler diktatör Porfirio Diaz’a karşı ayaklandılar Kimler zengin oluyordu? * Pancho Villa ve Emiliano Zapata ko¥lülerin kalplerini kazandı ve daha iyi koşullar için savaştılar. * 1917’de yeni anayasa onaylandı, konusu toprak, din ve işçi problemleriydi. * Meksikalılar yabancı yatırımcılardan petrol kuyularını geri almak istiyorlardı. Devrim başarılı mıydı? Üçüncü Bölüm: Birinci Dünya Savaşı I. A. Neden? I Dünya Savaşı: ** Avrupa’nın fiziki goğrafyası – çekici ** Doğal Kaynak ihtiyacı sık sık birbirine yakın ülkeler arasında sürtüşmelere yol açıyordu. ** Almanya ve Fransa Fransız-Prus Savaşı (1870-1871) yüzünden gerilim içindeydiler. ** Büyük Britanya/İngiltere bir ada ülkesi, bu onlar için hem bir kuvvet hem de zayıflık. (Limanlar, verimli topraklar, doğal kaynaklar ve sermaye) Hangi ülkeler ham madde için mücadele ediyordu? ** İngiltere’nin Atlantik Okyanusunun sağladığı çok iyi doğal engeli vardı. ** İngiltere Alman Donanmasının büyümesi kuvvetlenmesini ve Almanya’nın daha büyük koloni imparatorluklarından gelen malları girişini kesmesinden çok endişe ediyordu. ** Italya’nın çok az doğal kaynağı vardı ve bu yüden gelişen ülkelerle dengesini sürdürebilmek için genişlemeye dayanıyordu. Sence din ve etnik/ırksal farklar bir rol oynadı mı? ** Rusların eksikliği bir sıcak-su limanıydı bu demekti ki ticaret kış aylarında tamamen duruyordu. ** Rusya Karadenizi Akdeniz’e bağlıyan koridoru istiyordu. Bu alan Almanya’nın müteffiki olan, Türkiye, tarafından kontrol ediliyordu. * Osmanlı İmparatorluğunun Gerilemesi: Zayıfladı (İngilizler Rusya’yla bir anlaşma imzaladıktan sonra, İmparatorlukla İngiltere arasındaki ilişkiler gerginleşti Almanya Osmanlı İmparatorluğuyla iyi ilişkiler geliştirdi. (Türkiye’yi kontrol eden) Osmanlılar ile (Hıristiyan Ermenileri destekledilerine inanılan) Ruslar arasındaki ÇekişmeTürkiye Ermenileri kontrol ediyordu, ama onlara güvenmiyordu Ermeniler Osmanlı politikalarına karşı protesto başlattılar. Türkler Ermenilere karşı katliam yaptılar (bunu doğru olmadığını biliyortuz – ama notlarınızda böyle yazdığını tercüme editorum) 1918- Osmanlı İmparatorluğu Yıkıldı, Ana Kuvvetler’e yenik düşenlerdendi Arap topraklarının çoğu İngiliz ve Fransızların eline verildi Dördüncü Bölüm: Büyük Savaşın Sebepleri I. Sebepleri: Sorular: A. Milliyetçilik Emperiyalizm yüzünden meydana çıkan gerginlikler çok sıkı bir şekilde Milliyetçiliğe bağlıydı Avrupalılar kendilerini diğer ülkelerdeki insanlara nazaran üstün hissediyorlardı Rusya ve Avusturya-Macaristan Balkan ülkeleri için rekabetteydi (Yunanistan, Sırbistan, Romanya, ve Montenegro/Karada) Fransa ve Almanya Fas için neredeyse savaşa giriştiler. Rusya ve Japonya Korea için savaştılar 1. Pan-Slavism Panslavizm Bu akıma inan insanlara göre Rusya’nın Slav insanlarını korumaya hakkı vardı Avrupanın neresinde yaşarlarsa yaşasınlar 2. Pan-Germanism/Almancılık Niye ülkeler askeri birliklerini geliştirip kuvvetlendiriyordu? Bu haraket Avrupadaki Almanca onuşan herkezi koruma amaçlıydı Daha büyük olan Avrupa ülkelerinin hükümetleri ordu ve donanmalarını büyütüp geliştirmeye başladılar. Devletler daha büyük ordularının olmasının onlara prestij ve kuvvet verdiğini düşünüyordu. Bu da Avrupa boyunca silahlanma yarışına yol açtı. Savaşçı Siyaseti, Emperiyalizm/Kolonicilik ve Millieyçilikten doğan gerginlik birçok Avrupa devletleri arasında birçok gizli İttifak kurma sistemine yol açtı. Triple Entente/Üçlü Bağdaşma – İngiltere, Fransa ve Rusya arasında Triple Alliance/Üçlü İttifak – Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya arasında Eger içlerinden biri herhangi bir çatışmaya girerse – öbür üyelerin onun yardımna gelmesi gerekiyordu. B. Savaşçı Siyaseti Hangi ülkeler birbirini tuttu? C. Dolaşık İttifaklar D. En yakın/en Doğrudan Sebepler Savaşın birincil en yakın sebebi neydi? Beşinci Bölüm: Savaş 28 Haziran 1914 Slavcı Milliyeçiler Avusturya’nın Arçdükü Francis Ferdinand ve karısını suikast düzenleyip öldürdüler Avusturya-Macaristan Sırbistan’a karşı savaş ilan etti Rusya Sırbistan’ın yardımına koştu Almanya Rusya’ya karşı savaş ilan etti Fransa ve İngiltere Almany’ya karşı savaş ilan etti I. Savaşlar: A. Doğu Cephesi Batı Cephesinde (Manş Denizinden İsviçreye kadar olan 600 millik bir uzantı) En kanlı harpler Fransa’da oldu. İki taraf da Sipher Hendekleri kazdı. İki yıl hiç durmadan savaştıktan sonra iki taraf da yorgunluktan bitmişti, ama iki taraf da pes etmiyordu. 1914’te Almanlar Rusya’yı istila ettiler ve 1917’te doğru Rus halkı savaş azmini kaybetmişti. 1917’de bir devrim oldu iRuslar Çar’ı başları~dan attılar Komünistler başa geçti ve savaşı bitirmeye karar verdiler (“Toprak, Barış ce Ekmek”) Almanya çok büyük topraklar elde etti ve artık iki ayrı cephede savaşmak zorunda değildi. İngiltere çalıştı Alman sahillerini kuşatarak Almanya’yı iflas ettirmeye Bu haraketleri çok başarılı oldu, Almanya’da ciddi yiyecek kıtlıkları yaşandı DenizAltıları çok zarar veren silahlar olarak ortaya çıktı. (ALmanya’nın kullandığı) B. Denizde Savaş C. A.B.D. savaşa katılıyor A.B.D. tarafsız kalmaya çalıştı ve hem İngiltere hem de Almanya ile ticarete devam etti Almanların AMerikan gemilerine saldıörıları birçok Amerikalının ölümüne sebp oldu. A.B.D. Lusitania’ya yapılan Alman saldırısına çok kızdı, 128 Amerikalı öldü Ocak 1917’de - ALmanya Meksika’dan A.B.D.’ye savaş ilan etmesiniistedi ve buna karşılık olarak – Almany Meksika’nın Amerika’ya kaybettiği toprakları geri almasına yardım edecekti. -Bu mesaja verilen ad Zimmerman Notu. (telegram) Amerikalılar kızgınlıktan köpürdü ve 6 Nisan, 1917’de A.B.D. Almanya’ya karşı savaşa girdi. AEF - Amerikan Expeditionary/Sürrat Force/Gücü Fransa’ya varıp çok ihtiyaçları olduğu rahatlığı getirdi. Yeni askerler ve edevat/ikmal maddeleri Almanya’nın yenilgisi için çok önemliydi. * 11 Kasım, 1918 Birinci Dünya Savaşı sona erdi. (11ci Ayın 11ci Gününü 11ci Saatinde, 1918) Altıncı Bölüm: Barış I. Versailles/Versay Antlaşması: Ocak 1919’da, Müttefik Liderleri Fransa’da toplanıp bir barış antlaşması düzenlediler Versay Antlaşması Almanya ile Muttefikler arasında sağlanacak barışın şartlarını ortaya koydu. Antlaşmanın koşulları: A. Bir savaş suçu maddesi vardı – Almanya’yı savaşı başlatmakla suçlayan. Almanya Müttefik ülkelere muazzam tazminat ödemel zorundaydı. Almanya bütün kolonilerini ve Almanyadaki topraklarının bir kısmını kaybetti. Almanya askeri kuvvetlerini küçültmek zorundaydı. II. Wilson’nın 14 Noktaları ** Cumhurbaşkanı Woodrow Wilson dünyaya 14 noktalarını sundu. (İdeolojik bir tasarı) ** Wilson aynı zamanda gizli antlaşmaların sona ermesi çağırısında bulundu, denizlerin hürriyeti ve de silahlanmaların azaltılması. ** President Wilson İttifak liderlerine League of Nations / Milletler Cemiyeti fikrini teklif etti, amacı barışçıl çözümler bularak gelecekteki savaşları önlemek. ** Amerika Birleşik Devletleri bu lige katılmamaya kara verdi, korkusu bunun A.B.D.’yi aşırı derece Avrupanın problemelrinin derinlerine sürüklemesiydi. III. Silahlar * Makinalı tüfek, zehirli gaz, gaz maskeleri, alev püskürtücü, tanklar, uçaklar (hem izlem hem de çatışmalarda kullanıldı), denizaltları IV. I Dünya Savaşının Etkileri Avrupa çok zara görmüştü Devletler neredeyse iflas halindeydi Devrimler birçok ülkeyi tehdit ediyordu 10 milyon öldü, 20 milyon yaralandı Kadınların görevleri genişledi, çok daha fazla kadın evlerinin dışında çalışıyordu. Devlet savaş zamanında fabrikaların kontrolünü ele aldı. Propaganda ve sansürcülük iki taraf tarafından da kullanıldı İparatorluklar çöktü: Alman, Avustralya-Macaristan, Osmanlı ve Rus Savaş çabaları ve felaketleri George Cohan’ın meşhur şarkısı ”Over There Orada” , T.S. Elliot’ın The Hollow Men/Oyuk Adamlar, ve Erich Remarque’in All Quiet on the Western Front / Batı Yakasında Herşey Sakin gibi eserlerle anıldı. Yedinci Bölüm: Komünizmin Yükselişi I. Devrimler: A. 1917 Devrimi Çok az endüstrisi olan- Rusya modern bir savaşta savaşmaya hazır değildi Yeterince silah ve ikmal maddeleri yoktu Mart 1917- Askeri Kuvvetler yenik (I Dünya Savaşında) ve yiyecek, yakıt ve barınak kıtlığı bir devrimi tetikledi B. Duma başarısızlığa uğradı Ayaklananlar emek istediler – Askerler halktan yana hissediyorlardı ve üstlerine atteş etmeyi seddediyorlardı Askerlerini kontrol edemiyen ve ülkesini anarşinin eşiğinde bulan - Çar Nicolas II tahtını feragat etti, Mart 1917 – Geçici devlet SOVYETLERİ kurdu (işçi ve askerlerden oluşan meclisler) Yeni diktatör (V. Lenin) böyle “yeni” democratic bir devleti kabul etmedi Bolşevik Devrimi Bolşevikler – Devrimci Sosyalist parti SOVYETLERİ baştan atan Çok zeki bir önder olan Vladimir Lenin önderliğinde Bolşeviklerin Sovyetler üzerindeki kuvvetini arttırmak amacıyla harekete geçtiler. Sloganları “Toprak! Barış! Ekmek!” işçilerin desteğini kazandı Kasım 1917 Bolşevikler Köy/Kasaba Devlet Binalarını ele geçirdiler Bolşeviks artık kendilerine KOMÜNİST diyorlardı Lenin köylülere Mart Devriminden sonra ele geçirilen toprakları ellerinde tutabileceklerini söz verdi Almanya ile aralarında barış sağlamaya çalışıcaktı 18 Mart – Rusya Almanya’yla savaşı sona erdiren Brest Litovs Antlaşmasını imzaladılar. C. Lenin Lenin sürülmüş bir Rus Devrimcisiydi Leon Trotsky ile birlikte çalışarak (Kızıl Orduya öncülük etti) ve Karl Marx’ın fikirlerini izlediler Bolşevik diktatörlüğünü kurdular – Rusya’daki diğer politik partileri imha ettiler Cheka- gizli polisini kurdular - Bolşevik yönetimine karşı direnci sona erdirebilmek için 1918-1921 Komünistler iç savaşa yol açtılar Kızıllar (Komünistler) Beyazlar (Çar Nicolas II’ye sadık kalanlar)’a karşı Milliyetçi guruplar Kızıl Orduya karşi ayaklandı ve hürriyetlerini kazandılar (Estonya, Latviya and Lituanya ve Polonya) İki taraf da acımasız davrandı Beyazlar öldürüldü komünistler Lenin’e karşı suikast yaptılar Komünistler devrime karşi gelenleri öldürdüler ve Çar Nicolas II’ı ve Romanov ailesinin geri kalan üyelerini idam ettiler A.B.D., Fransa, ve İngiltere Beyazlara yardım etmek için askerler yolladı 1921’e kadar Kızıl Ordu düşmanlarını yenmişti NEP- New Economic Policy/ Yeni Ekonomik Politika, Lenin yönetiminde düzenlendi 1924’te Lenin öldü D. Leon Trotsky: Enerjik Bolşevik Lideri Komünist Ordusunu (Kızıl Ordu) kurdu ve yetiştirdi Köylülerin elindeki tahıla zorla el koydu ve fabrikaların, madenlerin, bankaların ve iş yerlerinin kontrolünü zorla eline aldı 1922’de, Komünistler eski Rus İmparatorluğunun yönetimini kazandılar Rusya’yı yeniden düzenliyip 4 ayrı Cumhuriyetin bileşimi haline getirdiler USSR / SSCB - Union of Soviet Socialist Republics / Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği E. Joseph Stalin Stalin ve Trotsky iktidar kuvveti için çatıştılar Trotsky kaybetti, ve sürüldü, daha sonra da öldürüldü Stalin- Beş Yıllık Plan Undüstri gelişimi Ağır Endüstri tüketilen Demir, Çelik Kömür gibi mallara önem verdi Sovyet fabrikaları ve madenleri zorunlu çalışma ile işliyorlardı -Tutuklular genellikle ölene kadar çalıştırılıyordu Kamulaştırma - Şehirdeki işçileri beslemek ve para toplamak amacıyla ihraç etmek için Artan yiyecekler lazımdı - Stalin milyonlarca ufak köylü çiftliğini büyük ortak çiftlikler olarak birleştirdi - Köylüler karşı çıktı ve ürünleri imha ettiler – açlığa yol açtı - Stalin’in Kızıl Ordusu vardı topraklarını vermeyen köylüleri oldürdüler * 5-10 milyon Kamulaştırma yüzünden öldü F. Komünist Devleti Sadece komünistler devlet görevlerine seçmen olabilirdi Kpmünist Parti toplumun her safhasında işliyordu Halkı/Toplumu yönetmek için Politik Büro kuruldu Totalitarian State/Tek partili devlet –insanları tamamen kontrolleri altına aldı, halkın partiyi desteklemesi için propaganda kullandı, ve terror yoluyla zorla uygulattı. Great Purge/Büyük Temizleme—rakiplerini yok etmek için Sekizincı Bölüm: Savaş Sonrası Dünya (Savaşlar arasında) I. Batı Warren Harding (Cumhurbaşkanı) “normale geri dönüleceğini” söz verdi KAdınlar oy verme hakkını kazandılar 19cu Yasal Değişiklik Kadınlar daha fazla Hürriyet istiyordu (iş yerlerinde) Teknolojinin yeni şekilleri insanların yaşam sekillerini değiştirdi ve 1920lerde insanları birbirine daha da yaklaştırdı. Ulaşıµ/İletişim devrimi Jaza tanıtım Picasso yeni stillerle denemeler yapıyor Ressamlar/Sanatkarlar uzun yıllardır kabul edilen gelenekleri geride bırakıyor A . Teknoloji B . Sanatlar C. 1920lerin Ekonomik Patlaması A.B.D. dünyanın imal edilen mallarının yüzde 40’ini üretiyor Maaş/yevmilyeler yüksek İşsizlik az İnsanlar paralarını borsaya yatırmaya başlıyor 1929’da borsa pazarı çöküyor ve Great Depression/Büyük Buhran başlıyor Bankalar kapanıyor İssizlik Maaşlar düşüyor Okullar kapanıyor New Deal/Yeniden Yapılaşma A.B.D.’yi toparlanmaya götürüyor D . Dünya Çapında Ekonomi İngiltere ekonomik lider rolünü kaybediyor İngiltere A.B.D.’ye ağır bir şekilde borçlandı İngiltere borçlu bir ülke haline geldi İngilteredeki madenciler greve gittiler İngiltere bazı kolonilerini (Kanada) kaybetti İngiltere İrlanda’yla problem yaşamaya devam etti Fransa savaştan sonrs çok ciddi ekonomik buhran geçiriyordu Enflasyon İşsizlik Politik dengesizlikler ***Yıkımdan sonra – dünya çapında buhran yaşandı II. Faşizim’in Yükselişi A. İtalya B. Almanya Savaştan sonra – askerler işlerine döndü Ham Madde yoktu Savaş çok ağır borçlar bırakmıştı En iyi müşterileri olan Amanya ve Avusturya – parasız kalmıştı Mussolini için durumlar mükammeldi Mussolini Faşist partisini kurdu – bu da devlete adeta tapmayı savunuyordu Komünizm gibi, Faşizm de tek partili mutlak bir yönetim sistemi Mussolini İtalya’yi eski üstünlüğüne kavuşturacağina and Mussolini Başbakan ilan edildi Mussolini diktatörlük kurdu Karşı çıkanları öldürdü Almanya’nın ekonomisi darmadağandı Enflasyon Açlık Bankalar para basmaya başladı Nazi partisinin Yükselişi Hitler bir kitap yazıyor Mein Kampf (My Struggle/Benim Mücadelem) 1923 Hitler ekonomik problemleri Musevilere suçladı Hitler iktidarı ele geçirip mutlak kontrolü elde edebilmek için ne kadar zorlama gerekiyorsa kullandı (1933’de – Almanya’nın Chancellor/Başbakanı oldu) * Nazi Devleti yevmiyeleri, çalışma saatlerini, ev ve barınacak yerleri kontrol etti – konuşma, toplanma, din ve basım hürriyetleri atıldı Third/Üçüncü Reich/İmparatorluk hayalleri kurdu 1ci Reich – Kutsal Roma İmparatorluğuydu, 2nd Reich- Alman İmparatorluğu 1871 - 1918) III. Orta Doğu ve Afrika’da Milliyetçilik A. Türkiye B. Mısır Avrupa ülkelerine koloki olan ülkeler hürriyetlerini istiyorlardı Türkiye’de Mustafa Kemal bir gurup “Genç Türkü” n başına geçip Yunanlıları yendi. (1922) Sultan tahtını feragat etti ve Kemal ilk Cumhurbaşkanı seçildi Kemal batılı takvim ve metrik sistemini benimsiyerek ülkesini batılaştırdı ve hukuk kanunlarında reform yaptı. İngiltere Suez Kanalını elinde tutmak istiyordu Mısıra hürriyetlerini verdi 1936 C. Hindistan Hindistan İngiltere/Britanya İmparatorluğunun en önemli kolonisiydi Hintliler hürriyetlerini istiyorlardı Bazıları Britanya İmparatorluğuyla kalmaya razıydı ama özerklik (kendilerini yönetmek) istiyorlardı Hintli Ulusal Kongresi – Bir gurup Hintli İngiliz kontrolünden kurtulmak istiyordu Müslüman Ligi- Müslümanlar kendi devletlerini istiyorlardı (Pakistan daha sonra kuruldu) Amritsar’da katliam bütün ülkeyi sarstı (1919) – Amistar şehrinde İngiliz tabiyetindeki halka karşı Ayaklanmalar ve Saldırılar- Buna karşılık olarak İngilizler halk toplantılarını yasakladılar 13 Nisan, 1919’da İngiliz askerleri en ufak bir ikaz vermeden Hintlilere ateş açtılar 400 kişi öldü ve 1200 yaralandı 1. Gandhi Gandhi Hintli Ulusal Kongresi ile çalışmaya başladı Sivil İtaatsızlık ve assif Direniş yöntemlerini kullandı Batılı medeniyetleşmeyi reddetti İngiliz mallarını Boykot etti Tuz Yürüyüşüne öncülük etti Hindistan Devleti Haraketi – Hintlilere biraz iktidar kuvveti verdi D. Çin ve Modernleşme Çin bir askeri tehdit değildi Sun Yat-sen 1917’de geri dönüp merkezi hükümeti geri getirince, bu yürümedi it (Guomindang, milliyetçi partiyi kurdu) Sovyetler Birliğinin yardımıyla Chiang Kai-shek yollar ve okullar inşa ederek Çin’i modernleştirmeye başladı Chiang komUnistlerin aleyhine döndü Komünistler kaçtı ve Mao Zedong önderliğinde Kızıl Orduyu kurdular E. Japonya’da Savaşçı Siyaseti Japonya I Dünya Savaşından sonra endüstrileşmeye başladı Savaşçı Siyaseti – 1930lar Batılı fikirlere karşıydı 1931’de Japonlar Manchuria ‘yı ele geçirdiler Japonya 1930lar boyunca genişleyip büyümeye devam etti – Doğal kaynakları yok ve emperiyalizme/kolonileşmeye baş vuruyorlar Dokuzuncu Bölüm: II Dünya Savaşı I. Sebepleri A. Savaşçı Siyaseti – silahlanmada ve askeriyi geliştirmekte çok büyük paralar harçanıyor. 1. Askeri kuvvet milli gurur kaynağı olarak görülüyor. B. Milliyetçilik ve Irkçılık 1. Eksen İtilaf devletler (Almanya, İtalya & Japonya) kendilerini başkalarına nazaran üstün görüyrlardı a. Almanlar kendilerini “üstün ırk” sanıyorlardı b. İtalya – kendini yeniden canlanmış eski Roma İmparatorluğu 2. Eksen İtilaf devletlere göre Kültürlerini sınırlarının ötesine genişletip yaymaya hakları vardı, çünkü başkalarına nazaran çok daha üstündüler Hitler Rhineland’ı istila etti – Böykecene Versay Antlaşmasını bozdu Almanya Polonya’yı istila etti ve iki gün sonra Fransa ve İngiltere Almanya’ya karşı savaş ilan ettiler Avusturya ve Çekoslovakya Almanya’ya düştü C. Emperialism/Kolonicilik – İtilaf devletler politik ve ekonomik nedenlerele başkalarının toprakları ele geçirmeye çalıştılar 1. Japonya Çin’e girdi (1931, 1939) 2. İtalya Etiyopya’yı fethetti (1935) 3. Almanya annexed Avusturya & Çekoslovakya’yı topraklaına kattı (1938-39) D. Dünya çapında buhran yaşanıyordu – birçok ekonomik problem E. Yatıştırma – sladırgan birisine taviz vermek, saldırganın bu tavizle yetinip daha fazla saldırıp zarar vermemesi ümidiyle (İngiliz Chamberlin Hitler’e pes edip Çekoslovakya’yı veriyor) II. EKSEN İTİLAF DEVLETLER A. İTALYA - MUSSOLINI 1. Faşizm devleti – insanların hayatlarını, milliyetçilik aracılığıyla her unsurunu kontrol ediyor. 2. İtalya Etyopya’yı fethetti (Afrika) – 1935 3. İspanyol İç Savaşında General Franco yardım etti (1936-39) B. ALMANYA -> Üçuncü Reich, Hitler’in Nazi devleti modeled Mussolini’nin Faşist devletine benzetilmeye çalışılmış * Hitler’ın hareketleri (I Dünya Savaşından sonra kurulan) barışçı ev diye adlandırdıklarına, barış antlaşmalarına (Versay Antlaşması) en zararlı olanıydı. Hitler Versay Antlaşmasını hiçe saydı. 1. Hitler’in İhlalleri -> II Dünya Savaşına yol açan a. Alman fabrikaları ölüm saçan silahlar inşa ediyorlardı b. 1936 – bütün Alman bölgelerini kontrol etme hakkını beyan etti * Rhineland/Ren nehrinin batısı c. 1938 – Avusturya ile ittifak kurdu (Anschluss) 2. Hitler’in & the Nazi partisinin Yükselişi a. 1929’da – Almanya demokrasi’ye doğru ilerliyordu – taa ki Büyük Buhran darbesine kadar - bu Hitler’in yükselmesi için uygun bir yol açtı b. Nazi Partisi Platformu - 1930’larda Almanlara cazip geldi çünkü Naziler: 1. I Dünya Savaşı sonrası Karasız ve çalkantılı bir Almanya’ya hak ve düzeni geri getirmeyi söz veriyorlardı 2. Versay Antlaşmasını bozarak ekonomiyi düzeltmeye söz veriyorlardı (İşsizlik azaltılacaktı ordu büyütülerek ve savaşmalzemesi yapan fabrikalar kurularak) 3. Almanya’nın I Dünya Savaşındaki kaybını “vatan hainlerine” suçluyorlardı, bunlara ad vermek gerekirse, Alman halkının arasındaki Komünist ve Musevilere 4. Alman Milliyetçiliğini geliştirdiler * Hitler’in kitabı Mein Kampf (Benim Mücadelem) Bütün Avrupadaki Almanların birleşmesini tevik ediyordu * “Üstün Irk” teorisini özetliyordu * Hitler’e göre Almanlar saf Aryan ırkı Başkalarına nazaran üstün Irk 5. Hitler bu Irkçı filosofisini şiddeti savunmak için kullandı C. Üçüncü Reich (1933-1945) “Führer” ya da önder Hitlerdi. 1. Nazi Partisi var olmasına müsade edilen tek politik partiydi. 2. Gestapo - Gizli Polis, Hitler’e karşı olan herkezi, tüm haraketleri ezdi. 3. Indoctrination/Beyin Yıkama – aynı şeyi, onun tek gerçek olduğuna inanana kadar tekrar tekrar söyleyip ya da öğretilimek. 4. Çocuklar - sadece Nazi fikirleri öğretiliyordu (Museviler kötü ve Almanyadaki tüm problemlerin kökeni). 5. Sansür – devlet halkın ne gördüğünü, ne dyduğunu ve ne okuduğunu kontrol etmek için bunu kullandı. Gazeteler, radyo ve filimler hep Naziliği destekledi. D. Musevilere karşı Kampanya 1. 1935 Nüremberg Kanunları – Musevileri Alman vatandaşlıklarından mahrum etti ve onlara karşı ayrımcılığı yassallaştırdı. 2. Museviler tanınabilmeleri için sarı bir David Yıldızı takmak zorundaydılar. 3. Halka açık yerlere giremiyorlardı - Parklar, restoranlar, köyler, yüzme havüzları, vs. 4. Museviler Ghettos/Varoş (azınlık mahallelerine) kondu - Nazi zoruyla – Bu Varoş mahallelere konan Museviler toplumun geri kalanından ayrı kapatılmıştı. - Ölüm Kamplarına yollanmadan önce Museviler için geçici konum. --Ghettos/Varoş Mahalleler: Lodz & Krakow (Polonya), Vilna (Lituanya), Bialystok (Rusya), en Büyüğü Warsaw, (Polonya) daydı. --Etrafları by Nazi Nöbetçilerle çevriliydi. a-Telefonları alındı b-yiyecekleri kısıtlandı c-kışın ısıları kesildi d-birçoğu sebepsiz yere toplanıp tutuklandı e- birçoğu dövüldü, tecavüz edildi ve vuruldu. 5. Bunlar Hitler ölünce sona erdi. 1945. E. Holocaust / Musevi Katliamı – 1933-45 tarihleri arasında, bilinçli olarak Avrupalı Musevilerin Almanlar tarafından eziyet edilip öldürülmesi persecution and murder of European ** 1. 6 milyon çoğu kamplarda (Auschwitz, Dachau & Treblinka) yok edildi. Bu zaman sürecinde toplam 12 milyon öldürüldü 1. Genocide/Soykırımı – bir gurup insanın dinleri, ırkları ya da kökenleri yüzünden planlı olarak yok edilmesi 2. Nazilerin bu korkunç taktikleri Hitler’in Yahudi Aleyhtarı tutumunun korkunç bir uzantısıydı 3. Katliamın diğer taktikleri (Nazilerin onları aşşağılık olarak sınıflandırmasından) a. Homosexsüeller, Jehovah’s Witnesses/Yehova Şahitleri (değişik bir din), Çingeneler, Slavlar, ve zihinsel özürlü şahıslar 4. Ölüm kampları aşağıdakilerle donatılmıştı a. Toplu imha için duş olarak gizlenmiş gaz odaları b. Cesetlei yakmak için özel fırınlar c. İnsan deneyleri (insanlar üzerinde denenen fen projeleri) *** Büyük katliyam Hitler’in Nihai/Son Çözümünün bir parçasıydı - plan Avrupadaki tüm Musevileri öldürmekti * Bütün bu olaylar Batılı ülkelerden hiç birinin İtilaf/Eksen’leri durdurmak ya da cezalandırmak için hiç birşey yapmamasından meydana geldi F. Çekoslovakya – 3 tarafı da Almanya ile çevriliydi 1. Mayıs ‘38, 3 milyon Alman batı Çek (Sudetenland) ‘da yaşıyordu 2. Hitler’e göre “tüm Almanlar birleşmeliydi” 3. Bu Almanların Çek yönetimine karşı ayaklanmasına sebep oldu 4. Hitler Sudetenland’ı ele geçirdi hiç kimse karışmandan, yeter ki alacaği toprakların birtek bu olacağına söz versin that this is all takes * Münih Sözleşmesi - Neville Chamberlain ‘le yapılan bir anlaşma İngiltere (1938) ve Fransa, Almanya ve Italya liderleri Hitlere Çekoslovakya’nın Alman kesimlerini verecek – savaşı önlemek için …..APPEASMENT/YATIŞTIRMA taviz verme 5. Mart ‘39 Hitler ülkenin geri kalanına askerler yolladı 6. Batılı kuvvetler yine de Hitler’e kuvvet göstermek için çok korkak & zayıf davrandılar G. Ağustos 1939 – Hitler Sovyetler Birliği ile antlaşma imzaladı “Nazi - Sovyet Saldırmazlık sözleşmesi” 1. Sovyetler Birliğinin Polonya için Almanya’yla savaşmasını önlemek amacıyla imzalandı -> Hitler Polonya’yı da istiyordu 2. Sözleşmeye göre - Almanya & Sovetler Birliği birbirine saldırmamaya & diğeri bir savaşa girerse bitaraf kalmaya söz veriyorlardı 3. Doğu Avrupa’nın çoğu Alman & Sovyet işgal bölgeleri olarak parçalanıcaktı 4. İngiltere ve Fransa ise Polonya ile ortak yardım sözleşmesi imzaladılar ** Yardım etmek için ilk Batılı haraket III. Savaşın Başlangıcı A. 1 Eylül, 1939 -> Almanya Polonya’yı istila etti (savaş başlıyor) (Almanlar Versay Antlaşmasının sonuçlarından hiç memnun değiller - 1919) 1. (Almanlar – Hitler’in yönetimi altında Polonyalıymışlar gibi görünerek bir Alman radyo istasyonuna saldırdılar. O zaman Hitler Polontalılara saldırdı – onları Almanlara yapılan saldırıyla suçladı) B. 3 Eylül, 1939 -> İngiltere & Fransa Almanya’nın geri çekilmesini istediler - Hitler reddetti -> İngiltere ve Fransa Almanya’ya savaş açtı ** II Dünya savaşı başladı ** IV. II Dünya Savaşının Gidişatı: A. Blitzkrieg – Yıldırımk Savaşı - sürratli, aynı anda havadan ve karadan saldırılar. Almanya bu yöntemi kullandı (Danimarka, Norveç, Luxemburg, Hollanda & Belçika’yı fethetti) B. Fransa Almanya’ya teslim oldu 1940 – İngiltere tek müttefik devlet. ABD Soyutlanma politikası uyguluyor. C. Hitler İngiltere ile barış sağlamaya çalıştı – savaştan vaz geçmeleri için. İngiltere (Başbakan * Winston Churchill yönetiminde * “Kesinlikle Hayır” dedi) D. Almanya 1940 yılı boyunca İngiltereyi bombaladı -> İngiltere’nin ALmanya’ya karşı en büyük defansı radar kullanımıydı * İngiltere Britanya Savaşını Kazandı E. Hitler Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Macaristan & Yugoslavya’yı istila etti. * gözü Doğudaydı Polonya ve Rusya’daki petrol yatakları. F. Hitler Sovyetler Birliği’nin üzerine harakete geçti -> Alman orduları Rus ordularını 1941 -> Sovyetler Almanların ilerlemesini önlemek için “Yakılmış Toprak Politikası” izlediler ** Yakılmış Toprak Politikası – Sovyetler kendi çiftliklerini & endüstri donatımlarını imha ettiler, yollarını patlattılar & Sovyetler Birliğindeki tüm ekinleri yaktılar V. *** ABD SAVAŞA KATILIYOR *** A. 7 Aralık, 1941 -> Japonya’nın Amerika’nın “Pearl Harbor”da bulunan donanma üssüne saldırısı ABD’ni Japonya’ya karşı savaş ilan etmesine yol açtı (12/8/41) 12/11/41- Almanya & İtalya Japonya ile olan anlaşmalarına uyarak ABD’ye karşı savaş ilan ettiler VI. 1942 - 1945 A. Stalingrad (7/1942) Sovyetler Birliğinde bir Şehir -> Almanlar bu şehir için Sovyetlere 6 ay savaştı. Sovyetler’in sırf bu savaşta kaybettiği asker sayısı ABD’nin bütüm savaşta kabettiği asker sayısından daha fazlaydı. B. 1/13/43 – Sovyetler Birliği’nde “Almanlar Teslim oldu” (Rus/Sovyet kışının buna katkısı oldu) C. Rusya Latviya, Polonya, Macaristan’ı ele geçirdi D. 1944ün başlarına kadar, Alman kuvvetleri Sovyetler Birliğinden sürülüp atıldı * Stalingrad’ın kuşatması sona erdi 1. ABD ve Müttefikler haraketlendi (1941) a. Atlantik Sözleşmesi - Cumhurbaşkanı Roosevelt (FDR) ve Başbakan Churchill tarafından imzalandı * idealistic dokümanlar (14 noktaya benzeryen) Söz veriyordu ki: 1. Hiçbir bölgeyi elde etmeye çalışmıyacaklar 2. İnsan haklarına saygı gösrercekler -> kendi önderlerini seçebilsinler 3. Denizlerde hürriyet 4. Eşit ekonomik olanakları kullanım olanağı 5. Tüm ülkeler şiddeti sona erdirmek için çalışıcaklar – 26 ülke (Müttefikler) Washington DC’de buluşup & Atlantik Sözleşmesine uymayı Kabul ettiler 2. Büyük Üçlü Toplntısı - 12/43, İran 1. Roosevelt - ABD Almanya’yla nasıl baş edecklarini 2. Churchill - İNG planladılar (Almanya’yı bölmek & 3. Stalin – Sovyet Birliği İşgal altındaki Frans’ayı istila etmek -> çünkü Almanya’nın kontrolü altındaydı) 3. ABD, İngiltere & Kanada kuvvetleri - 1943 İtalya’ya ayak bastı * Mussolini ülkeden kaçtı (İtalya) - 1944’e kadar - Müttefikler İtalya’da zafer kazanmışlardı-Almanya’yla savşmak 4. Operation Overlord (Operasyona verilen gizli ad) (D- Day/Büyük Gün) Almanya’nın Batı sınırına doğru ilerlemek a). Operasyon ABD’nin General Dwight D. Eisenhower tarafından yönetildi “Tamami Zafer. Daha Azı Kabul edilmez.” b). 6 Haziran, 1944’de meydana geldi - Normandy, Fransa sahillerine her taraftan istila c). 25 Ağustos, ‘44 - Paris Nazilerden kurtarıldı 5. Bulge (Esneyen Sınır) Mücadelesi – Belçikada meydana geldi Aralık ’44 6. Yalta Konferansı (Şubat ‘45 – SSCB’de) 3 esas İttifak liderleri Roosevelt, Stalin, & Churchill) buluşup savas sonrası için planlar yaptılar. E. Liderler 6 nokta üzerinde anlaştılar. 1. Almanya askerlerden arındırılmalı ve savaş sonrası işgal edilmek üzere bölgelere bölünmeli 2. Savaş suçluları için duruşmalar (Nuremburg Duruşmaları) 3. Yeni düzenlenmiş “Barışı Sağlamak” amacıyla kurulmuş bir örgüt (Birleşmiş Milletler) 4. Polonya yeni sınırlara sahip olacaktı (batıya kayıcak) a. Polonya’nın batı sınırı için Alman toprakları alınacak b. Rusya’ya Polonya topraklarının bir kısmı verilecek land, Rus sınırı daha batıya kayacak 5. SSCB Doğu Avrupa’da hür seçimlere müsade edicek, (Almanlar’dan aldığı bölgeler) 6. Almanlar yenildikten sonra SSCB derhal Japonya’ya karşı yapılan savaşa -> tüm bunlargelecek yıllarda Soğuk Savaşa yol açacak girecek 7. Önderlik Sona Eriyor – Eksen/İtilaf Kuvvetler F. 4/1945 İtalya’daki Alman ordusu pes ediyor. 1. Mussolini İtalyan gerillalar tarafından yakalanıp öldürülüyor a. Vücudu alınıp -> 5 oğlunu kaybetmiş bir anne tarafından 5 kere kurşunlanıyor b. Vücudu ufak bir dükkanın önüne ayak bileklerinden asılıyor G. 4/30/45 - Hitler intihar etti. 1. Vücuduna gaz dökülüp yakılıyor H. V-E Günü – 8 Mayıs, 1945 Europe/Avrupada Victory/Zafer Günü 1. Alman kuvvetleri teslim oluyor 2. Askerler Almanya’da ve Avrupa’nın diğer yerlerinde buldukları Konsantrasyon Kamplarında Nazilerin masum insanlara yaptıkları işkenceler ve ölümlerle dehşete kapılıyorlar a. Mağdur olanların çoğu MUSEVİ I. Potsdam Konferansı - Temmuz, 1945 İtalya ve Almanya’nın savaş dışı kalmasıyla ve Japonya’nın yenilgisinin neredeyse bir garanti olmasıyla, İttifak kuvvetleri Almany’nın geleceği ile ilgili bir bildiride bulundular, aynı zamanda Japonya’yı teslim olmaya çağırdılar. 1. ABD Japonya’yı eğer teslim olmazlarsa korkunç yıkım olacağına dair uyardı. 2. 6 Ağustos, 1945 - Cumhurbaşkanı Truman Hiroshima’ya bir atom bombasının atılmasını emretti. 3. 8 Ağustos, 1945 - SSCB Japonya’ya savaş açtı. İmparator Hirohito – Japonya’nın lideri 4. 9 Ağustos, 1945 - ABD Nagasaki ‘ye ikinci bir atom bombası attı. a. Japonya sonunda teslim oldu. Emperor Hirohito teslim oldu. 5. 2 Eylül, 1945 – II Dünya Savaşı sona erdi a. Bu gün V-J Günü – Japonya üzerinde Zafer günü olarak anılıyor. b. Douglas MacArthur Japonya’ya karşı zaferi kabul etti. VII. II DÜNYA SAVAŞININ SONUÇLARI A. Milyonlarca hayata mal oldu ve milyonlarca dolarlık malın yıkımına yol B. Nuremberg Duruşmaları : Nazi savaş suçluları adalet bulup yargılandılar 1. Nazi liderleri yaptıkları şiddet eylemleri için yargılandılar “insanlıga karşı suçlar” C. United Nations (UN) / Birleşmiş Milletler (BM)’in kuruluşu 1. Uluslararası barışı koruma örgütü kuruldu 2. II Dünya Savaşının sebep olduğu yıkım & Atom silahlarıyla – ülkeler ileride çıkabilecek savaşları önlemek için hep birlikte uğraşmalılar 3. Büyük Beş Önderliğinde: ABD, Sovyetler Birliği, İngiltere (Büyük Britanya), Fransa & Çin 4. BM tartışma ve Çekişmeleri konuşmak ve halletmek için bir araç sağlıyordu D. Koloni Milliyetçiliği 1. Kolonilerdeki halk hürriyete doğru haraketlenmeye başladı 2. 1945-65 arasında birçok yeni ulus ortaya çıktı E. Dünya Kuvvetlerinin Değişimi 1. Avrupa’nın dünya üzerindeki egemenliği II Dünya Savaşı sonuçları yüzünden sona erdi 2. ABD & SSCB (Sovyetler Birliği) “Süperkuvvetler” olarak ortaya çıktılar ve Dünya liderleri olarak Batı Avrupa ülkelerinin yerine geçtiler 3. Süperkuvvet yarışması 40 yıllık “Soğuk Savaşa” yol açtı * Warfare/Savaş hali - tanklar, uçaklar, uçak gemileri, harp gemileri, “blitzkrieg”/yıldırım savaşı, sonar, radar, deniz altı ve havadan gelen saldırılara karşı korunmada yardımcı oldu .