Kadı Burhaneddin Ahmed`in Malatya Politikası
advertisement
Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 38 Volume: 8 Issue: 38 Haziran 2015 June 2015 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 KADI BURHANEDD N AHMED’ N MALATYA POL T KASI THE MALATYA POLICY OF KADI BURHAN AL-DIN AHMED Murat ZENG N* Öz Türkiye Selçuklu Devleti’nin tarih sahnesinden çekilmesinin ardından Anadolu’da lhanlı, Eretnalı, Dulkadirli ve Memlûklu hâkimiyet mücadelesi ya anmı tır. Eretnalılar, XIV. yüzyılın ilk çeyre inden sonra Kayseri, Sivas, Tokat ve Malatya ehirlerini ihata eden devletlerini kurmaya muvaffak olmu lardır. Memlûk Devleti, 1361’den beri hâkim oldu u Malatya üzerinden Eretna ve Dulkadirli topraklarına do ru yayılma siyaseti gütmü tür. Kadı Burhaneddin Ahmed, Eretnalılar mirası üzerine kurdu u devletini bölgesel bir güç haline getirdikten sonra geni leme siyâseti gütmü ve Malatya ehri üzerinden Memlûk Devleti hâkimiyetindeki toprakları ele geçirmeye çalı mı tır. Makalemizde, Kadı Burhaneddin Ahmed’in geni leme siyâseti kapsamında Malatya politikası ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Kadı Burhaneddin Ahmed, Malatya, Memlûklar, Geni leme Siyâseti. Abstract After fading from the history scene of Turkish Seljuks, in Anatolia the struggle for dominance between Ilkhanid, Eretnis, Dulkadirs and Mamluqs had been came through. The Eretnis succeed in establishing the state comprising Kayseri, Sivas, Tokat and Malatya cities after the first quarter of the XIVth century. Mamluq State harbored expansionism to Eretnis and Dulkadirs territory from Malatya where dominated since 1361. After powering the state which had been established on heritage of Eretnis, Kadı Burhan al-din Ahmed harbored expansionism and surround the territory where under the control of Mamluq State from Malatya. In this article, the Malatya policy of Kadı Burhan al-din Ahmed within the exponsionism will be reviewed. Keywords: Kadı Burhan al-din Ahmed, Malatya, Mamluqs, Exponsionism. 1- Kadı Burhaneddin Ahmed’in Devletini Tesisine Kadarki Siyâsî Faaliyetleri Kadı Burhaneddin Ahmed 3 Ramazan 745/9 Ocak 1345’te Kayseri’de dünyaya gelmi tir.1 O uzların Salur boyundandır.2 Babası emseddin Mehmed döneminin ileri gelen bilginlerinden olup Eretna Beyli i’nin3 Kayseri kadılı ı görevini yürütüyordu. Annesi, Türkiye Selçuklu hükümdarı II. Gıyâseddin Keyhüsrev’in akrabası idi.4 Küçük ya ta annesini kaybeden Kadı Burhaneddin’in yeti mesinde babası emseddin Mehmed’in büyük bir rolü vardır. On iki ya ında iken babası ile birlikte am’a giden Kadı Burhaneddin, burada dört ay kaldıktan sonra tekrar Kayseri’ye döndü. Kadılık vazifesine resmen atanmadan önce bazı hukuki meselelere dair âdil ve kesin hükümler vermesi onun kısa sürede Kayseri’de sevilmesine neden olmu tur. 1358’de babası ile birlikte Mısır’a giden Kadı, burada Fıkıh, Hadis, Heyet ve Tıp dersleri aldı.5 XIV. yüzyılın önemli din bilginlerinden Mevlâna * Ar . Gör. Dr., Recep Tayyip Erdo an Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, [email protected] [Bu çalı ma, 13-15 Ekim 2011 tarihleri arasında Sivas’ta düzenlenen Tarihsel Geli imi çindeki O uz Türkçesi ve Kadı Burhaneddin Uluslararası Çalı tayı’da tarafımdan tebli edilen ve henüz basılmayan “Kadı Burhaneddin Ahmed’in Malatya Politikası” ba lıklı bildirinin geni letilmi eklidir]. 1 Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 56; Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 15. 2 Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 52. 3 Eretnalılar hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Kemal Göde (2000). Eretnalılar (1327-1381), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 4 Abdülkerim Özaydın (2001). “Kadı Burhaneddin”, D A, C. XXIV, s. 74-75. 5 Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 73; Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 21. - 450 - Kutbeddin Râzî, o sırada am’da ikâmet ediyordu. Kadı Burhaneddin, am’a giderek ondan Tabiat, Riyaziye ve lahiyat dersleri aldı.6 Buradan Mekke’ye geçen Kadı, Hac görevinin ardından Anadolu’ya yöneldi. Yolda babasını kaybeden Kadı Burhaneddin, Haleb’de bir yıl kaldıktan sonra 1364’te memleketi Kayseri’ye döndü.7 Kadı Burhaneddin, Kayseri’ye döndükten bir yıl sonra Eretna hükümdarı Mehmed8 tarafından babasından bo alan kadılık vazifesine getirildi. Kendisinin “kadı” olarak anılmasında bu atama esas te kil eder. Eretna Hükümdarı Mehmed döneminde beyli e ba lı Mo ollar, Kayseri ve civarında isyan etmi lerdi. Mehmed Bey bu isyanı bastırmaya muvaffak olamadı ı gibi kendi emirleri Hacı adgeldi, Hacı brahim ve Kılıçarslan’ın ittifakı ile de öldürüldü. Kadı Burhaneddin Ahmed’in de bu ittifaka katıldı ına dair bazı bilgiler vardır.9 Eretnalı Mehmed Bey’in ölümünden sonra yerine o lu Alâaddin Ali Bey geçti. Ali Bey döneminde, iç karı ıklıklar artarak devam etmi ; bu karı ıklıklardan faydalanmak isteyen Karamano ulları Konya ve Ni de’yi ele geçirerek akabinde de Kayseri’yi almaya muvaffak olmu lardır. Kadı Burhaneddin, ilk askerî ba arısını burada kazandı ve Kayseri’yi Karamano ullarından istirdad etti.10 Kayseri ve civarında ya ayan Mo ol Sama ar Kabilesi Hızır Bey önderli inde Kayseri’yi zapt etmek üzere hazırlık yapmakta idiler. Ali Be , bu tehlikeyi bertaraf etmek üzere Kadı Burhaneddin’i yardıma ça ırdı. Bu davet Kadı Burhaneddin’in uzun zamandan beri kademeli bir ekilde tasarladı ı devleti ele geçirme planına çok uygundu. Aslında o, daha önce Kayseri istirdadında da gereken halk gücünü arkasında bulmu tu; fakat en uygun zamanın gelmesini bekliyordu11. Eretnalı Ali Bey, Sivas’taki karı ıklıkları düzene soktuktan sonra 1378 yılında vezirlik makamına Kadı Burhaneddin’i getirdi12. 1378’den ba layıp iktidarı ele aldı ı 1381’e kadar geçen üç yıllık sürede Kadı Burhaneddin, kuraca ı merkezî otoritenin temellerini hazırlamakta idi. Ali Bey’in 1380’de vebadan ölümünden bir yıl sonra o lu Kılıçarslan’ın naibli ine getirilen Kadı Burhaneddin, Kılıçarslan’ın öldürülmesi ile 14 Zilkade 782/9 ubat 1381’de toplanan halk meclisi tarafından resmen naibli e getirildi13. Kadı Burhaneddin, iktidara gelir gelmez adına hutbe okutup para bastırarak iktidarını bildirmek üzere Anadolu, Suriye ve Irak’taki sultan ve emirlere elçiler gönderdi14. Kadı Burhaneddin ba ımsızlı ını ilan etti inde Erzincan’da Mutahharten, Elbistan ve Mara ’ta Dulkadir Beyi Halil15, Malatya’da Memlûk Sultanlı ı adına Minta vali olarak hâkimiyet icra ediyorlardı. Kadı Burhaneddin Ahmed’in hâkimiyet alanı, Dâni mendîye olarak adlandırılan Sivas, Kayseri, Amasya, Tokat gibi önemli ehirleri içeriyordu. Co rafyanın da tabiî bir mecburiyeti olarak Kadı Burhaneddin, ülke topraklarını geni letmek politikası güttü. Bu politika, Sivas ehrinin startejik ve ticarî öneminden kaynaklandı ı gibi ülke topraklarının korunmasına yönelik do al bir süreç olarak geli mekte idi. Erzincan hâkimi Mutahharten, Memlûk Sultanlı ı ile ittifak halinde idi ve bu ekilde bölgedeki varlı ını devam ettiriyordu. Dulkadiro ulları ise Kadı Burhaneddin ile dostluk ve dayanı maya dayalı bir ili ki sürdürmekteydiler16. Memlûk Sultanlı ı Kadı Burhaneddin’in devletini tesis etti i dönemde önemli bir iktidar de i ikli i ya amı ve bu iktidar de i ikli inin ortaya çıkardı ı sıkıntılar ile u ra makta idi. 784/ 1382’de iktidarı ele alan Memlûk Sultanı Berkûk17, Bahrî Memlûkları hâkimiyetine son verip Kahire’de Burcî Mirza Bala (1993), “Kadı Bürhaneddin”, A, C. VI, s. 46-48. Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 21. 8 Hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Kemal Göde (2000). Eretnalılar (1327-1381), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 87 vd. 9 Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 23. 10 Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 104 vd. 11 Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 30. 12 Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 134; Kemal Göde (2000). Eretnalılar (1327-1381), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 115. 13 Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 210. 14 Abdülkerim Özaydın (2001). “Kadı Burhaneddin”, D A, C. XXIV, s. 74-75. 15 Dulkadir beyli i hakkında geni bilgi için bkz. Refet Yinanç (1989). Dulkadir Beyli i, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 16 Kadı Burhaneddin-Dulkadir Beyli i ili kileri özellikle Halil Bey’in iktidarı döneminde dostane bir ekilde geli mekte idi. Ayrıntılı bilgi için bkz. Refet Yinanç (1989). Dulkadir Beyli i, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 19 vd; Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 93. 17 El-Melik ez-Zahir Berkûk el-Osmanî el-Yelbo avî, Memlûk Sultanı es-Sultân el-Melik es-Sâlih Selâhaddîn Emîr Hacı’nın hallinden sonra 19 Ramazan 784/26 Kasım 1382’te tahta çıktı. Bkz. bn Dokmak, brahim bin Muhammed bin Aydemîr el-Âlâî (1403/1982). elCevher es-Semîn fî Seyr el-Hulefâ ve’l-Mülûk ve’s-Selâtîn, Tahkîk Dr. Sâid Abdulfettâh  ûr, yy: 457; Kadı uhbe, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k: 86; bn ıhne, e - eyh Muhibeddîn Ebû’l- Vâlidu Muhammed bin Muhammed (1417/1997). Ravz el-menâzir fî lm el-Evâil ve’l-Evâhir, Tahkîk Seyyid Muhammed Muhennâ, Beyrût-Lübnân: 291; Makrizî, Takıyuddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed bin Ali (1418/1997). es-Sülûk li-Mârifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. 5, Beyrût-Lübnân: 141; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik 6 7 - 451 - Memlûkları hâkimiyetini ihdas ettikten sonra,18 eski Memlûk Sultanı E ref aban’ın memâlikini tasfiye i ine koyulmu tu. On bine yakın E refîye memâlikinin büyük bir bölümünü da ıtıp, içlerinden rütbeli olanlarının da gelirlerine el koymu tu. Berkûk’un bu politikası ba ta Minta olmak üzere Yelbo a en-Nâsırî ve di er makam sahibi rütbelilerin kendisine isyan etmelerine yol açtı. 2- Kadı Burhaneddin Ahmet-Malatya Nâibi Minta Politikası Münâsebetleri ve Kadı’nın Malatya Malatya Nâibi Minta 19, evvâl 789/Ekim 1387’de ba ta el-Bire Nâibi el-Emîr Yelbo a el-Mencekî, lyas el-Mâcârî, el-Emîr Altunbo a el-E refî ve el-Emîr Esendemir e - erifî bin Yakub ah olmak üzere E refîye memâlikinden yakla ık be yüz memlûk ile ittifak ederek Malatya’da isyan etti. ttifaka o sırada Malatya’da oldu u anla ılan Kara Mehmed’i ve Türkmenleri de dâhil etmeyi ba ardı.20 Kadı Burhaneddîn Ahmed’e bir elçi göndererek onu da ittifaka davet etti. Kadı Burhaneddîn 789/1388 yılının Bahar mevsiminde Erzincan hâkimi Mutahharten’i tedib etmek üzere Erzincan üzerine sefer hazırlı ında iken Minta ’ın elçisi Sivas’a ula tı. Kadı Burhaneddîn Ahmed döneminin kayna ı Bezm u Rezm’de ismi zikredilmeyen bu elçi, Minta ’ın Mısır ve Suriye birliklerinin Malatya’ya kar ı yapacakları olası bir saldırı üzerine Malatya’yı Kadı Burhaneddîn’e teslim edece i mesajını getirdiler. Kadı Burhaneddîn bu geli me üzerine Erzincan’a yapaca ı seferi erteledi. Minta , elçisinin Kadı Burhaneddîn tarafından olumlu kar ılanması üzerine devâdârını21 Sivas’a yolladı. Devâdâr, Minta ’ın askerî durumundan bahisle am emîrleriyle ittifak halinde ve kalabalık bir orduya sahip olduklarını ifade etti. Bu ifadeler Kadı Burhaneddîn’in Malatya’ya olan ilgisini arttırdı.22 Kadı Burhaneddîn Ahmed, bölgedeki varlı ını korumak ve ülke topraklarını geni letmek üzere çok yönlü bir politika takip ediyor, Memlûklara kar ı Dulkadir Türkmenlerini destekliyordu. am ümerâsıyla ili kileri ise pek dostâne de ildi. Eretnalı Alâaddin Ali Bey tarafından Suriye’ye gönderilen tüccar, Ali Bey’in ölüm haberinin gelmesi üzerine geri dönmeyerek Suriye’ye yerle mi ti. Kadı Burhaneddîn, malların Ali Bey’in vârislerine da ıtılmak üzere iâdesini talep etmi ve bu iste i Memlûklar tarafından reddedilmi ti. Kadı Burhaneddîn buna misilleme olarak Berkûk adına Sivas’ta ticaret yapan bir kafilenin mallarına el koydu. Bu hadise Kadı Burhaneddîn ile Memlûk Devleti ili kilerini olumsuz etkiledi.23 Sivas, Ortaça köle ticaretinin önemli merkezlerinden biriydi. Karadeniz’in kuzeyinden gelen Memlûk (Köle) askerler buradaki pazarda toplanarak Suriye, Mısır ve di er bölgelere da ıtılıyordu.24 Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 181; Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’lAbidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 37-38; bn Îyâs, Muhammed bin Ahmed bin Îyâs el-Hanefî el-Mısrî (1960). Bedaî ez-Zuhûr fî Vekâî ed-Duhur, yy: 223. 18 Cüneyt Kanat (2008), “Memlûk Devleti’nde ktidar De i iki i Bahrî Memlûklardan Burcî Memlûklara”, Prof. Dr. I ın Demirkent Anısına, stanbul: 545. 19 Tam adı Timurbo a bin Abdullah el-Efdalî el-Minta el-Emîr Seyfeddîn olan Emîr Minta , Memlûk Sultanı el-Melik el-E ref elabân’ın memâlikindendi. E ref abân’ın Hasekîyelerinden biri olan Minta , bu Sultân döneminde Emîr-i A re unvanına yükselmi ti. E ref abân’ın 1377’de öldürülmesinin ardından di er E refîye memâliki gibi Minta da Memlûk Türk Sultanlı ı’nın de i ik yerlerine sürgün edildi. Minta , Bilâd-ı am’a sürülerek Behisne Niyâbeti’ne atandı. Malatya Nâibi Altunbo a es-Sultânî’nin görev yerinin Elbistan’a kaydırılması üzerine Malatya’ya nakledilen Minta , görev yerine ula amamı tır. Melik Zahir Berkûk tahta geçince Melik E ref’in memâlikini Kahîre’ye ça ırdı. Di er E refîye memâliki ile birlikte Berkûk’un hizmetine giren Minta , bir süre onun hizmetinde kaldıktan sonra yeni üstazı olan Berkûk tarafından Rebiü’l-ahîr 787/Mayıs 1385’de er’î yolla satın alındıktan sonra azat edildi19 ve aynı yıl Malatya’ya atandı. Minta 787 yılı ba larında yeni görev yeri olan Malatya’ya giderek görevine ba ladı. Bkz. bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1989). el-Menhel es-Sâfî ve’l-Müsteva fî Bâd el-Vâfî, Tahkîk Dr. Muhammed Muhammed Emin, C. 4, Kahîre: 94. 20 Minta syanı’nın tarihi ile ilgili olmak üzere Kadı uhbe, Zilkâde 789/Kasım 1387 (Bkz. Kadı uhbe, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k: 223); Makrizî, evvâl/Ekim ayını (Bkz. Makrizî, Takıyuddîn Ebû’lAbbâs Ahmed bin Ali (1418/1997). es-Sülûk li-Mârifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. 5, Beyrût-Lübnân: 201), bnü’l-Furat, 12 Zilkâde 789/24 Kasım 1387 tarihini (Bkz. bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn elFurat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût: 20) ve bn Ta rıberdî, Makrizî’deki tarihi esas alarak yine evvâl/Ekim ayını (Bkz. bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 206) vermektedirler. bnü’l-Furat, Minta ’ın isyan etti i haberinin Ebvâb e - erîfe’ye 12 Zilkâde/24 Kasım’de ula tı ını kaydetmektedir. syan haberinin merkeze ula ması belli bir zaman aldı ından Makrizî’deki kaydın do ru olması gerekir. 21 Devâtdâr/Divitdâr ekillerinde yazılan Devâdâr, Sultan tarafından ba kalarına yazılacak mektup ve fermanları yazmakla görevli ki i idi. Muhabere, maliye ve adliye i lerinde de söz sahibi olan Devâdâr, devlet dairelerine yapılacak atama ve azillere de müdahele ederdi. Bkz. smail Hakkı Uzunçar ılı (1988), Osmanlı Devlet Te kilâtına Medhal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 356 vd. 22 Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 339 vd; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 316 vd. 23 Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 342; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 318. 24 Ya ar Yücel (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara: 111 nolu dipnot. - 452 - Memlûk askerî ve demografik yapısı için önemli kaynak olan Memlûk (köle) ticaretinin- bir yönüyle- Kadı Burhaneddîn Ahmed’e ba lı olması ili kilerin nezaketini arttıran bir ba ka husustu. Kadı Burhaneddîn Ahmed, yukarıda bahsedilen neden ve durumları de erlendirerek Minta ’tan gelen daveti kabul etti ve Malatya’ya gitmek için hazırlıklara ba ladı. Sefer hazırlı ı boyunca Malatya ile yazı malar devam ediyordu. Minta , devâdârını yollayarak Malatya’yı teslim etmek istedi ini ve bu amaçla Kadı Burhaneddîn’in bir mutemet görevlendirmesini istedi. Kadı Burhaneddîn, Malatya ehrine çok önem verse de Minta ’a kar ı derin üpheler besledi inden ondan gelen önerileri hassasiyetle de erlendiriyor ve yol haritasını ona göre belirliyordu. Anadolu-Suriye-Mısır ticaret yolu üzerinde yer alan Malatya, stratejik konumu gere i Sivas, Elbistan, Zibatra, Hısn-ı Mansur (Adıyaman) ve buradan Suriye’ye giden yolların ba langıç noktalarından birinde yer alıyordu. Kadı Burhaneddîn, ehrin bu özelliklerini de gözönünde bulundurarak ehri teslim almak üzere emîrlerinden birini önden yolladı. Ardından da kendisi hareket etti. Malatya halkı, Kadı Burhaneddîn’i ehrin sınırlarında kar ıladı. Bu sırada bir haberci gelerek Minta ’ın Kadı Burhaneddîn’in önden gönderdi i emîr ve mâiyetini tutukladı ını bildirdi. Kadı Burhaneddîn bu haber üzerine, yanında bulunan Minta ’ın Devâdârını da alarak geri döndü. Minta , Sivas hükümdarının geri döndü ü haberini alır almaz elçilerini özür için Kadı Burhaneddîn’e gönderdi. Dönemin kayna ı Bezm u Rezm’de Kalmah diye zikredilen yerde Minta ’ın elçileri kıymetli e yalar ve atlarla Sivas hükümdarına Minta ’ın özrünü ilettiler. Kısa bir süre sonra Kadı Burhaneddîn’in Minta tarafından tutuklanmı adamları serbest bırakıldı. Kadı Burhaneddîn, bu geli meler üzerine yanında tuttu u Minta ’ın devâdârına hilat giydirip onu, sözünde durmayı ından duydu u öfkeyi ifade yollu bir mesaj ile Minta ’a yolladı.25 Kadı Burhaneddîn Ahmed’in Malatya’yı ele geçirme yönündeki bu ilk te ebbüsü Minta ’ın tutarsız davranı ları sonucu akim kaldı. Minta , bir taraftan Malatya’daki yönetimine devam etmek istiyor; di er taraftan Berkûk’un Timur tehlikesi geçer geçmez Malatya’ya yönelece ini bildi inden Kadı Burhaneddîn Ahmed’i Bilâd-ı am’a sefer açması için iknâ etmeye çalı ıyordu. Minta , devâdarını 1 Muharrem 790/11 Ocak 1388’da Berkûk’a yollayarak ona tâbî oldu unu ve itaatini sunmak üzere Malatya’dan yola çıktı ını; fakat a ır kı artlarından dolayı Haleb geçitlerinin birinde mahsur kaldı ını ve karlar eriyip yollar açıldıktan sonra Kahîre’ye ula arak Sultân’a ba lılı ını sunaca ını bildirdi. Bu sırada Yelbo a en-Nâsırî’nin de habercisi Kahîre’ye ula arak Minta ’ın isyan halinde oldu u haberini getirdi. Berkûk hadisenin iç yüzünü ara tırmak üzere es-Seyfî Meliktimur ed-Devâdâr’ı 10.000 dinar harcırah ve tecrid seferlerinde tecrübe kazanmı ümerâ ile birlikte Haleb’e yolladı.26 Minta , karde i eyh Hasan-ı Kurd’dan olu an elçilik heyetini Kadı Burhaneddîn’i Malatya’ya davet etmek üzere bir kez daha Sivas’a yolladı. lk gün huzura kabul edilen heyet, durumu Sivas hükümdarına arz ettiler. Kadı Burhaneddîn, Minta ’ın sadakatsizli inden bahisle pek de oralı olmadı. Ertesi gün eyh Hasan-ı Kurd’un nâibi huzura girerek hükümdarı iknâ çabalarına devam etti. Nâib, Malatya’nın stratejik öneminden ve ticarî konumundan bahsederek Kadı Burhaneddîn’i iknâ etmeye çalı ıyordu. Kadı Burhaneddîn’in Malatya’yı ele geçirme hususundaki tutumunu bildi inden ehrin zorla Bilâd-ı am’a dâhil edildi ini ve esasında bu yerin Rûm (Anadolu) Ülkesi’ne ait oldu unu sık sık dile getiriyordu.27 Elçilik heyetinin giri imleri sonuç verdi ve Kadı Burhaneddîn Ahmed’in devlet erkânı Malatya’ya sefer açmayı uygun gördü. Fakat hükümdar, Minta ’a kar ı derin üpheler besledi inden hemen onay vermedi. Elçilik heyeti, Kadı Burhaneddîn’e ehri kendilerinin teslim edece ine dâir belgeyi imzaladılar. Kadı Burhaneddîn, bu onayla da yetinmedi ve Minta ’ın ehri terk ederek Sivas’a hareket etmesini ve ancak o ehirde yokken orayı almak üzere adamlarını gönderece ini bildirdi. Minta ehri terk ederse içerideki emîrlerin derhal yönetimi ele geçirecekleri korkusuyla kendisi ehirde iken Kadı’nın adamlarının gelmesini bildirdi.28 Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 343; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 319 vd. 26 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût: 23; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 207; Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 166. 27 Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 345; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 321. 28 Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 346; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 322. 25 - 453 - Minta ’ın elçilerinin Sivas’ta sergiledikleri tutum aslında Minta ile pek de fikir birli inde olmadıkları hissini uyandırmaktadır. Yani emîrler ve ileri gelenler ehirde Kadı Burhaneddîn gibi güçlü bir karakteri Minta ’a ve onun hukuken ba lı oldu u Berkûk’a tercih etmi görünmektedirler. Kadı Burhaneddîn, devlet erkânı ile ciddî bir durum de erlendirmesi yaptı. Bu toplantıda ileride Bilâd-ı am’a yapılacak olası bir saldırıda Malatya’nın önemli bir üs olarak kullanılabilece i ve bu nedenle buraya sefer düzenlenmesi gerekti i kararı çıktı. Alınan karar gere ince Kadı Burhaneddîn Ahmed, Malatya’ya hareket etti. Dönemin kayna ında Kalmah diye geçen ve Memlûkların Kuzey Suriye hudud noktası olan yere varıldı ında Kadı Burhaneddîn-Minta müzâkeresi ba ladı. Kadı, Malatya’yı teslim etmesi kar ılı ında Minta ’a, askerleri ve verimli arazileri ile birlikte Niksar’ı önerdi.29 Minta ise Kadı’dan, önce Suriye üzerine bir sefer düzenlemeyi taahhüd etmesini, bu taahhüdünün ardından Malatya’yı teslim edece ini bildirdi. Müzâkereler sonunda Kadı Burhaneddîn’in görü ü kabul edildi. Malatya’nın teslim i lemleri sürerken kaynaklarda ismi zikredilmeyen Minta ’ın devâdârı, Malatya kapılarını kapatarak Kadı’nın adamlarını tutukladı. Bunun üzerine Kadı Burhaneddîn, Minta ’ı adamları ile birlikte esir aldı ve Sivas’a döndü.30 Berkûk, bu geli meler üzerine 29 Safer 790/9 Mart 1388’da Minta ’ı Malatya Niyâbeti’nden azlederek ehir kapılarını Kadı Burhaneddîn’e kapatan Minta ’ın devâdarına te rîf gönderip onu Minta yerine Malatya Nâibi tayin etti.31 Sultan Berkûk, Minta isyanını bastırmak üzere Haleb Nâibi el-Emîr Yelbo a en-Nâsırî’yi Cemâziye’l-evvel 790/Mayıs 1388’da Sivas üzerine yolladı.32 Yelbo a mukaddemli indeki Memlûk kuvvetleri önce Malatya’ya ula tı.33 Buradan harekete geçen ordu, 21 Cemâziye’l-evvel/28 Mayıs’de Sivas’ a gidip ehri ku atmaya ba ladı.34 Tatarların da destekledi i Kadı Burhaneddîn’in ordusu 60.000 ki iye ula mı tı.35 Sivas halkı müthi bir direnç göstererek Memlûk kuvvetlerini püskürtmeyi ba ardı. Yakla ık kırk gün süren ku atma boyunca her iki taraf ciddî kayıplar verdi.36 Ku atmanın uzaması üzerine Sultan Berkûk 50.000 Mısır dinarı tutarındaki mebla ı Yelbo a ordusunu takviye için gönderdi.37 Gönderilen bu mebla da Memlûk ordusunun Sivas’ı ele geçirmesine yetmedi ve Yelbo a ku atmayı kaldırarak önce Malatya’ya38 oradan da Haleb’e hareket etti. Haleb’e dönü sırasında Tatarların baskınına u rayan Yelbo a, Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 347 vd; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 323. 30 Minta ’ın Kadı Burhaneddîn Ahmed tarafından esir mi edildi i yoksa tesis etmeye çalı tı ı ittifak kapsamında ona mı sı ındı ı hususunda dönemin kaynaklarında ihtilaflı bilgiler bulunmaktadır. Kadı Burhaneddîn Ahmed döneminin tanı ı Esterâbâdî, Minta ’ın tutarsız davranı ları sonucu Kadı Burhaneddîn tarafından esir edildi ini söylemektedir. (Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 348 vd; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 323 vd). bnü’l-Furat da Minta ’ın Kadı tarafından esir edildi ini kaydetmektedir. ( bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût: 25). Makrizî, bn Ta rıberdî ve Sayrafî gibi tarihçiler, Minta ’ın Kadı Burhaneddîn’e sı ındı ını ifade etmektedirler. (Bkz. Makrizî, Takıyuddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed bin Ali (1418/1997). es-Sülûk li-Mârifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. 5, Beyrût-Lübnân: 206-209; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 206; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’lMehâsin (1989). el-Menhel es-Sâfî ve’l-Müsteva fî Bâd el-Vâfî, Tahkîk Dr. Muhammed Muhammed Emin, C. 4, Kahîre: 95; Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 158). bnü’l-Furat ve Esterâbâdî’deki kayıtlar daha do ru olmalıdır. Malatya halkı, ehri Kadı Burhaneddîn’e teslim etmek istemeyerek Memlûklara ba lı kalmak istemi ve bu nedenle de Minta -Kadı Burhaneddîn Ahmed görü meleri devam ederken ehir kapılarını kapatmı tır. 31 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût: 25; Kadı uhbe, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k: 239. 32 bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 207. 33 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:28; bn Hacer, nbâ el-Gumr, nternetSitesi:http://www.alwaraq.net/Core/SearchServlet/searchone?docid=160&searchtext=2YXZhNi32YrYqQ==&option=1&offset =4&WordForm=1&exactpage=124&totalpages=39&AllOffset=1(Eri im Tarihi: 7 Mart 2015); Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 169. 34 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:29; Kadı uhbe, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k: 241; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 207. 35 bn ıhne, ordu sayısını 20.000 olarak kaydetmektedir. Bkz. bn ıhne, e - eyh Muhibeddîn Ebû’l- Vâlidu Muhammed bin Muhammed (1417/1997). Ravz el-menâzir fî lm el-Evâil ve’l-Evâhir, Tahkîk Seyyid Muhammed Muhennâ, Beyrût-Lübnân: 293. 36 Esterâbadî, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul: 349-361; Aziz b. Erde ir-i Esterâbadî (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 325-336. 37 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:30; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 207; Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 171. 38 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:31; bn Dokmak, brahim bin Muhammed bin Aydemîr el-Âlâî (1403/1982). el-Cevher es-Semîn fî Seyr el-Hulefâ ve’l-Mülûk ve’s-Selâtîn, Tahkîk Dr. 29 - 454 - baskını atlatmayı ba ardı ve baskını yapan Tatarlardan yakla ık 1.000’ini öldürüp onlardan ganimet olarak 10.000 at elde etti.39 Bu ekilde Haleb’e ula an Yelbo a, Sultan Berkûk’u Minta isyanı ve Sivas ku atması hakkında bilgilendirmek üzere adamlarından birini Kahîre’ye yolladı. Yelbo a, Berkûk’a: “Sultan benim kadar Minta ’ı tanıyamaz, bu nedenle onunla sava a devam etmeliyiz” eklinde bir mesaj gönderdi. Berkûk, Yelbo a’nın bu cüretli sözlerinden üphelenerek Yelbo a’nın Minta ile ittifak halinde olabilece i dü üncesine kapıldı.40 Sultan Berkûk, Minta ’ın azli üzerine Malatya Niyâbeti’ne atadı ı ve kaynaklarda ismi belirtilmeyen devâdâr yerine Malatya’ya 26 evvâl 790/28 Ekim 1388’de Hama Niyâbeti görevini sürdüren Kö li elKalemtavi’yi atadı.41 Kö li’den bo alan Hama Niyâbeti’ne ise emekliye ayrılmı olan Sûdûn el-Osmanî getirildi. Yelbo a en-Nâsırî’nin Minta isyanını bastırmaktaki ba arısızlı ı, Berkûk’un kendisine kar ı olumsuz bir tavır takınmasına yol açmı tı. Berkûk, Minta ile gizlice ittifak halinde oldukları dü üncesiyle el-Emîr Altunbo a el-Çobanî, Dıma k Nâibi ez-Zahir Gümü bo a el-Hamevî ve Trabulus Nâibi’ni Kahîre’ye ça ırarak Gümü bo a ve Çobanî’yi skenderîye’de hapsetti.42 Yelbo a en-Nâsırî, Haleb Niyâbeti görevinden azledilerek Dıma k Niyâbeti’ne atandı. Ondan bo alan Haleb Niyâbeti’ne ise nal el-Yusûfî getirildi.43 Yelbo a, tutuklamalar ve görev yerinin de i tirilmesi hadiselerine kar ı kendini güvende hissetmedi ve Minta ’a gizlice haber yollayarak gelip itaati altına girmesini bildirdi. Minta , Kadı Burhaneddîn’den bir ekilde kurtularak Yelbo a’ya katıldı. Muharrem 791/0cak 1389’de Yelbo a isyan etti.44 Sultan Berkûk, 15 Safer 791/13 ubat 1389’de isyanın iç yüzünü ara tırmak üzere Meliktimur ed-Devâdârı yolladı.45 Kadı Burhaneddîn Ahmed, Akkoyunlu Karayülük Osman Bey ile Sivas yakınlarındaki Karabel’de yaptı ı sava ta esir dü tü. Karayülük, beraberinde Kadı Burhaneddîn oldu u halde Sivas önlerine geldi ve ehir halkından Sivas kapılarını açmalarını istedi. Sivas halkı, onun bu teklifini reddetti inden Karayülük, Zilkâde 800/Temmuz 1398’de Kadı Burhaneddîn’in ba ını kesti ve Sivas surları önünde te hir etti. Daha sonra ise Sivas’ı ku attı. Sivas halkı Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bâyezid’den yardım istediler. Bâyezid, o lu Süleyman’ı Sivas’a yolladı. Bu geli me üzerinde Karayülük, ku atmayı kaldırmak zorunda kaldı ve Erzincan hâkimi Mutaharten’e sı ındı.46 Kadı Burhaneddîn Ahmed’in ölümü üzerine Sivas halkı yerine o lu Alâeddin Alî’yi getirmi lerdi. Yıldırım Bâyezid ordusuyla beraber Sivas’ı ele geçirip yönetimine o lu Süleyman’ı tayin etti.47 Sâid Abdulfettâh  ûr, yy: 463-464; Makrizî, Takıyuddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed bin Ali (1418/1997). es-Sülûk li-Mârifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. 5, Beyrût-Lübnân: 209. 39 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:31; Kadı uhbe, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k: 241; bn Hacer, nbâ el-Gumr, nternet Sitesi:http://www.alwaraq.net/Core/SearchServlet/searchone?docid=160&searchtext=2YXZhNi32YrYqQ==&option=1&offset=6&Wo rdForm=1&exactpage=129&totalpages=39&AllOffset=1 (Eri im Tarihi: 7 Mart 2015); bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 208. 40 bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1989). el-Menhel es-Sâfî ve’l-Müsteva fî Bâd el-Vâfî, Tahkîk Dr. Muhammed Muhammed Emin, C. 4, Kahîre: 95. 41 Makrizî, Kö li el-Kalemtavî’nin Malatya Niyâbeti’ne atandı ı tarihi 26 evvâl 790/28 Ekim 1388 olarak kaydetmi tir (Bkz. Makrizî, Takıyuddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed bin Ali (1418/1997). es-Sülûk li-Mârifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. 5, Beyrût-Lübnân: 212). bnü’l-Furat ve Kadı uhbe gün belirtmeyerek Zilkâde 790/Kasım 1388 tarihini kaydetmi lerdir ( bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:37; Kadı uhbe, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k: 246); bn Ta rıberdî, 791/1388-1389 tarihini verip gün belirtmemi tir (Bkz. bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’lKâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 210). Sayrafî ise Makrizî’den çok az farkla 15 evvâl 790/17 Ekim 1388 tarihini kaydetmi tir (Bkz. Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 177). Makrizî’deki kayıt hadiselerin kronolojik akı ına uygun dü tü ünden do ru olmalıdır. 42 bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1989). el-Menhel es-Sâfî ve’l-Müsteva fî Bâd el-Vâfî, Tahkîk Dr. Muhammed Muhammed Emin, C. 4, Kahîre: 95. 43 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:53; bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 213. 44 bn Ta rıberdî, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan: 210 vd. 45 Sayrafî, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy: 184 vd; 45 bnü’l-Furat, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936), Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût:51. 46 lhan Erdem-Kazım Payda (2007). Ak-Koyunlu Devleti Tarihi Siyaset-Te kilat-Kültür, Ankara:67. 47 Bkz. Ebû Bekr-i Tihranî (1993). Kitab-ı Diyarbekrîyye, Yay. Necati Lugal-Faruk Sümer, 1. Cüz, Ankara: Türk tarih Kurumu Yayınları. 45-46; Kr ., Ebû Bekr-i Tihranî (2001), Kitab-ı Diyarbekrîyye, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: 42. - 455 - SONUÇ Kadı Burhaneddin Ahmed, devletini tesis etti i 1381 tarihinden itibaren geni leme siyâseti gütmü ve kendisine rakib gördü ü Memlûk Devleti’nin iç karı ıklıklarından istifade ile Malatya’yı ele geçirmeye çalı mı tır. Malatya’da Memlûklar adına naib olarak görev yapan Minta ’ın Sultan Berkûk’a kar ı ba lattı ı isyanı fırsata dönü türmeye çalı arak ehri ele geçirme te ebbüsünde bulunmu tur. Malatya Nâibi Minta ’ın tutarsız davranı ları neticesi Malatya’yı zapt edemese de onun bu te ebbüsü, Kahire’yi heyecanlandırmı ve Yelbo a en-Nasırî önderli indeki Memlûk kuvvetlerinin Sivas’ı ku atması neticesini do urmu tur. Aynı dönemlerde Timur tehlikesinin ba göstermesi üzerine Kadı Burhaneddin Malatya politikasını askıya alarak bu yeni tehdid kar ısında ba ta Sivas olmak üzere di er topraklarını korumak zorunda kalmı tır. KAYNAKÇA BALA, Mirza (1993). “Kadı Bürhaneddin”, A, C. VI, s. 46-48. EBÛ BEKR- T HRANÎ (2001). Kitab-ı Diyarbekrîyye, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara. EBÛ BEKR- T HRANÎ (1993). Kitab-ı Diyarbekrîyye, Yay. Necati Lugal-Faruk Sümer, 1. Cüz, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ERDEM, lhan – PAYDA , Kazım (2007). Ak-Koyunlu Devleti Tarihi Siyaset-Te kilat-Kültür, Ankara. ESTERÂBADÎ, Aziz b. Erde ir (1990). Bezm u Rezm, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara. ESTERÂBADÎ, Aziz b. Erde ir (1928). Bezm u Rezm, stanbul. GÖDE, Kemal (2000). Eretnalılar (1327-1381), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. BN DOKMAK, brahim bin Muhammed bin Aydemîr el-Âlâî (1403/1982). el-Cevher es-Semîn fî Seyr el-Hulefâ ve’l-Mülûk ve’s-Selâtîn, Tahkîk Dr. Sâid Abdulfettâh  ûr, yy. BN HACER, nbâ el-Gumr, nternetSitesi:http://www.alwaraq.net/Core/SearchServlet/searchone?docid=160&searchtext=2YXZhNi32YrYqQ==&option=1&offset =4&WordForm=1&exactpage=124&totalpages=39&AllOffset=1 (Eri im Tarihi: 7 Mart 2015). BN ÎYÂS, Muhammed bin Ahmed bin Îyâs el-Hanefî el-Mısrî (1960). Bedaî ez-Zuhûr fî Vekâî ed-Duhur, yy. BN IHNE, e - eyh Muhibeddîn Ebû’l- Vâlidu Muhammed bin Muhammed (1417/1997). Ravz el-menâzir fî lm el-Evâil ve’l-Evâhir, Tahkîk Seyyid Muhammed Muhennâ, Beyrût-Lübnân. BN TA RIBERDÎ, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1989). el-Menhel es-Sâfî ve’l-Müsteva fî Bâd el-Vâfî, Tahkîk Dr. Muhammed Muhammed Emin, C. 4, Kahîre. BN TA RIBERDÎ, Cemâleddîn Ebû’l-Mehâsin (1413/1992). en-Nücum ez-Zâhire fî Mülûk-ı Mısr ve’l-Kâhire, Tahkik Muhammed Hüseyin emseddîn, C. 11, Beyrût-Lübnan. BNÜ’L-FURAT, Nâsırüddîn Muhammed bin Abdurrahim (1936). Tarih-i bn el-Furat, N r. Dr. Kostantin Zureyk, C.9/1, Beyrût. KADI UHBE, Takıyuddîn Ebî Bekr bin Ahmed (1997). Târih-i bn Kadı uhbe, Tahkîk Adnan Dervi , C. 3, Dıma k. KANAT, Cüneyt (2008). “Memlûk Devleti’nde ktidar De i iki i Bahrî Memlûklardan Burcî Memlûklara”, Prof. Dr. I ın Demirkent Anısına, stanbul: s. 545-551. MAKR ZÎ, Takıyuddîn Ebû’l-Abbâs Ahmed bin Ali (1418/1997). es-Sülûk li-Mârifet-i Düvel el-Mülûk, Tahkîk Muhammed Abdülkâdir Âtâ, C. 5, Beyrût-Lübnân. ÖZAYDIN, Abdülkerim (2001). “Kadı Burhaneddin”, D A, C. XXIV, s. 74-75. SAYRAFÎ, el-Hatîb el-Cevherî Âlî bin Dâvûd (1970). Nüzhet en-Nüfûs ve’l-Abidan fî Tevârih ez-Zâman, Tahkîk Dr. Hasan Habe î, yy. UZUNÇAR ILI, smail Hakkı (1988). Osmanlı Devlet Te kilâtına Medhal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Y NANÇ, Refet (1989). Dulkadir Beyli i, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. YÜCEL, Ya ar (1970). Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara. - 456 -
