BÖLÜM 4 NEWTON HAREKET KANUNLARI Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Hedef Öğretiler • Kuvvet - Vektör • Net Kuvveti bulma ve Newton birinci kanununu uygulama. • Kütle, ivme, ve Newton ikinci kanunu. • Ağırlık – Kütle kavramları. • Etki - Tepki ve Newton üçüncü kanunu. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Giriş • Bir, iki ve üç boyutta hareketleri inceledik fakat harekete neden olan üzerinde durmadık? • Bu soru ile Sir Isaac Newton 1600 yıllarda ilgilendi. • Kanunları ifade etmek kolay fakat uygulamaları biraz karışıktır. • Bir parka gittiğinizde oyun oynayan çocukları seyrederseniz Newton kanunlarını gözlemleyebilirsiniz. Bu The Principia yı okumaktan daha rahat olacaktır. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Kuvvet ya da kuvvetlerin özellikleri nelerdir? • “İtme” ve “ çekme ” Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Dört tip “Kuvvet” vardır • Normal Kuvvet— Cisim dururken ya da yüzey üzerinde hareket ederken yüzey cismi geri itecektir. • Sürtünme Kuvveti— Normal kuvvete ek olarak “yüzey” hareket doğrultusuna zıt olan kuvvettir. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Dört tip “Kuvvet” vardır • Gerilme Kuvveti—Eğer bir kuvvet ip ya da kablo ile bir cisme uygulanıyorsa, kuvvet bu yolla cisme “gerilme” “germe” kuvveti olarak aktarılır. • Ağırlık— yerçekimi cisimleri yerin merkezine doğru çeker.Bu kuvvet uzun menzillidir. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Bilinen Kuvvet büyüklüklerine bakalım Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Kuvvet gösterimi • Kuvvet vektörel bir büyüklüktür. • Çekme – İtme kuvveti şeklinde gösterilebilir. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Net Kuvvet gösterimi • Bir cisme farklı açılarda birden çok kuvvet etki edebilir. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Kuvvetleri bileşenlerine ayırmak • Fx ve Fy paralel ve dik kuvvet bileşenleridir. • F*Cosθ ve F*Sinθ ile kuvvet bileşenleri bulunabilir. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Vektörlerin Toplamı • R = F1 + F2 + F3 … Fn = ΣF. • Tanθ = Ry/Rx ve R = (Rx2 + Ry2)1/2. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Vektörlerin Toplamı Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Newton Birinci Kanunu “Bir cisim üzerine dengelenmemiş bir dış kuvvet etkimedikçe, cisim hareket durumunu (durağanlık veya sabit hızlı hareket) korur.” Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Newton İkinci Kanunu • “F=ma: Bir cisim üzerindeki net kuvvet, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir.” Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Newton Birinci Kanunu Bir cisim üzerine dengelenmemiş bir dış kuvvet etkimedikçe, cisim hareket durumunu (durağanlık veya sabit hızlı hareket) korur.” Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Newton İkinci Kanunu Dengelenmemiş kuvvet (ya da kuvvetlerin toplamı) kütleye ivme kazandırır. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Düzgün dairesel Hareket Newton ikinci kanun yardımı ile düzgün dairesel harekette ivme hesaplanabilir. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley F, m, ve a arasındaki ilişkiyi anlamak • İvme a lineer olarak kütle m ve kuvvet F’e bağlı olduğundan, ivme kuvvetle doğru orantılıdır. • (kg*m)/s2 artık bu birime Newton diyeceğiz. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley F, m, ve a arasındaki ilişkiyi anlamak • İvme kütle ile ters orantılıdır. Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Newton, kilogram Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Limit Hız Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Ağırlık Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Newton Üçüncü Kanunu Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley Serbest cisim diyagramı Copyright © 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Addison-Wesley