sağlık - Espace Privé Chenot D-Life

sağlık
Sizin astımınız
hangisi?
Astımın farklı etkenlere bağlı farklı çeşitleri var. Önemli olan doğru teşhisi
koyup doğru tedaviyi uygulamak. KARDİYOLOG DR. DEMET ERCİYES
A
stım denince akla tipik olarak aniden başlayan, krizler halinde olan nefes darlığı gelir. Hava yolunun daralarak nefes alıp vermeyi zorlaştırması şeklinde kendini gösteren
bu hastalık erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da gözlenebilir. Genetik ya da dış etkenlere bağlı olarak gelişebilir. Belirtileri
ataklar halinde olsa da hava yolundaki yapısal değişiklik, inflamasyon, yani yangı şeklinde süreklidir. Bu, mikrobik olmayan bir tür
iltihaptır. Bu yangı hava yolu duvarını şiş ve ödemli hale getirir ve
akciğerlerin uyaranlara karşı aşırı duyarlı olmasına sebebiyet verir.
Astımın şiddeti de bu yangının derecesi ile doğru orantılıdır. Hava
yolu ağız ve burundan itibaren başlayarak nefes borusu ile devam
16 | D-LIFE HAZİRAN 2014
eder, akciğerlerde sağ ve sol olmak üzere iki ana dala (bronşlar) ayrıldıktan sonra bir ağacın dalları gibi gittikçe incelen dalcıklara bölünür. Bu dalcıkların sonunda da havadan alınan oksijenin kana, kirli
kanda bulunan karbondioksitin de havaya geçtiği hava kesecikleri
(alveoller) vardır. Astımla beraber hava yolunda oluşan yangı tüm
hava yolunu etkiler ama fizyolojik etkileri orta boy bronşlarda ortaya çıkar. Astımlı hastada hava yolunun aşırı duyarlı hale gelmesi
normalde zararsız olan bir uyarana karşı daralmayla cevap vermesi
şeklinde gözükür.
Astım kronik bir hastalık olduğundan, kimi durumlarda hayat
boyu iyileşmeyen bir şekilde karşımıza çıkar. Ancak kontrol altına
alınabilmekte ve etkileri hafifletilebilmektedir. Kontrol altına alınamadığı durumlarda tehlikeli hastalıklar grubuna girer ve hayat
kalitesinin belirgin bir şekilde düşmesine neden olur.
ALERJEN FAKTÖRÜ
Astımın genel anlamda iki çeşidi vardır. Alerjik astım ve non-alerjik
astım. Alerjik astımın en belirgin özelliği, hastanın duyarlı olduğu
bir ya da daha fazla alerjenin olmasıdır. Bu alerjenler toz, duman,
akarlar, sigara dumanı, evcil hayvanların tüyleri, dışkıları, salyaları,
polenler, küfler, tütsüler, deodorantlar, parfümler olabilir. Bu duyarlılığın tespiti, bazı alerjik deri testleri ya da kanda IGE antikor ölçümü ile yapılabilmektedir. Alerjik astımın bir diğer özelliği ise ilk belirtilerini genellikle çocukluk döneminde göstermesidir. Hastada ya
da ailesinde alerjik nezle, egzama, ilaç alerjisi, besin alerjisi gibi başka alerjik hastalıklara da sıklıkla rastlanmaktadır. Alerjik astım, ilaç
tedavisine ve immunoterapiye (bağışıklık tedavisi) iyi cevap verir.
Non-alerjik astım çeşidinde ise hastanın duyarlılık gösterdiği belirli bir alerjen yoktur. Bu tip astım hastalarında görülen astım krizlerinin nedenleri genellikle nezle, grip ve faranjit gibi viral enfeksiyonlar, soğuk ya da nemli hava, hava kirliliği, sigara dumanı, kömür ya
da odun dumanı, aspirin, ağrı kesici ve romatizma ilaçları gibi kuvvetli ilaçlar, gıda katkı maddeleri, cila, boya, vernik, parfüm kokuları, daha da önemlisi stres gibi faktörlerdir. Bu tipte astım belirtileri
kendini genellikle 30 yaşından sonra gösterir. Non-alerjik astımın
seyri alerjik astıma göre çok daha kroniktir. Ayrıca krizler daha ağırdır ve tedaviye dirençlidir. Bu hastalarda immunoterapinin de yeri
yoktur. Bu nedenle non-alerjik astım çok daha tehlikelidir. Ancak
her iki astım çeşidinde de astım nedeni genetik ya da dış faktörlere
bağlı olabilir.
KARDİYAK ASTIM
Bu astım çeşitlerinin yanı sıra temelde büyük farklılıklar gösteren
ancak belirtileri benzeyebilen kardiyak astım da vardır. Bu durumda nefes darlığı kalp yetersizliğine bağlıdır. Kalp yeterince kan pompalayamaz. Kalp içindeki basınç artışı damarlar yoluyla akciğere
yansır ve alveoller içinde sıvı birikir; bu da nefes almayı zorlaştırır.
Özellikle yatınca kalbe dönen kan arttığı için bu hastalar uykuya
başladıktan iki ila dört saat sonra aniden boğulma hissi ile uyanır,
terleme, öksürük yaşayabilir; bazen ilerlememiş vakalarda oturunca
düzelebilir. Öksürükle birlikte pembe, köpüklü balgam olabilir.
Kalp kaynaklı astım ile bronşiyal astım sebepleri farklı olduğu
gibi, ilgili branşlar ve tedavi şekli de farklıdır. Kalp yetersizliği kardiyolojiyi ilgilendirir. Tedavi olmak için bir kardiyoloğa müracaat etmek gerekir. Yapılacak tetkikler kalp ile ilgili tetkiklerdir. Bronşiyal
astım içinse akciğer hastalıkları uzmanına müracaat etmek gerekir.
Yapılacak testler alerji testleri de dahil olmak üzere akciğer ile ilgili
testlerdir. Kardiyak astımı olan hastalarda genelde kalp yetersizliğine sebep olan kalp krizi, kalp kapak hastalığı gibi kardiyolojik geçmiş bulunur. Uygulanan tedavi birbirinden çok farklıdır. Bronşiyal
astımda bronş genişletici (Bronkodilatatör) veya kortikosteroidler
ile kardiyak astımda ise istirahat, diüretikler veya kalp kasını kuvvetlendirici bazı ilaçlar (digitalis) ile dispnenin rahatlaması sağlanabilir. Acil tedavide ayırıcı teşhisi iyi yapıp ona göre tedavi uygulamak son derece önemlidir.
Nefes darlığı bizi uyaran önemli bir belirtidir. Mutlaka bir hekime
müracaat edilmesi gerekir. Kardiyoloji ve akciğer hastalıklarını ilgilendiren hastalarda nefes darlığı önde gelen bir belirti olduğundan
bir kardiyolog veya akciğer hastalığı uzmanına muhakkak başvurulmalıdır.
HAZİRAN 2014 D-LIFE
| 17